قايراتىم – قايسارىم
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قايراتىم – قايسارىم
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بىلىمدىك: ءماتىن مازمۇنىمەن تانىستىرۋ. اۆتور ءومىربايانىنان قىسقاشا ماعلۇمات بەرۋ. قايرات رىسقۇلبەكوۆتىڭ ەرلىك ىستەرىمەن تانىستىرۋ. جەلتوقسان كوتەرىلىسىنىڭ ماڭىزى تۋرالى اڭگىمەلەۋ.
2. دامىتۋشىلىق: تاۋەلسىزدىك ءسوزىنىڭ ماعىناسىن اشۋ. وقۋشىلار بويىندا پاتريوتتىق سەزىم ورناتۋ. سوزدىك قورىن مولايتۋ، ويلاۋ قابىلەتىن ارتتىرۋ. دۇنيەتانىمىن كەڭەيتۋ.
3. تاربيەلىك: وتاندى سۇيۋگە، ەرلىككە، باتىلدىققا تاربيەلەۋ.
ءتيپى: جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرتۋ.
ءتۇرى: ءداستۇرلى ساباق..
ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ، تالداۋ، رەپرودۋكتيۆتى، وي قوزعاۋ.
كورنەكىلىگى: سلايدتار، ەلەكتروندىق وقۋلىق.
ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
1. پسيحولوگيالىق دايىندىق: - كۇن ساۋلەسىنەن شۋاق الىپ، جادىراپ وتىرايىق!
2. - ادەبيەتتىك وقۋ ءپانى ارقىلى نەنى وقىپ ۇيرەنەمىز؟
- دۇرىس، ءتۇسىنىپ، شاپشاڭ جانە مانەرلەپ وقۋدى ۇيرەنەمىز.
- كوركەم شىعارمالاردى وقيمىز.
- بايلانىستىرىپ سويلەۋدى مەڭگەرەمىز.
- ادامگەرشىلىك قاسيەتتەردى بويىمىزعا دارىتامىز.
- وتاندى سۇيۋگە، ەڭبەكسۇيگىشتىككە، ەلدىڭ ادال ازاماتى بولۋعا تاربيەلەنەمىز.
II. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ:
1. ت. مولداعالييەۆ تۋرالى ايتۋ.
- ت. مولداعالييەۆ كورنەكتى اقىن، ۇلتىمىزدىڭ ماقتانىشى.
- وتىزدان اسا جىر كىتابىنىڭ اۆتورى.
- 500 - گە تارتا ءان ءماتىنىن جازعان.
- بالا كەزىنەن ولەڭ شىعارعان.
- 1935 جىلى 20 ناۋرىزدا الماتى وبلىسى، ەڭبەكشىقازاق اۋدانىندا دۇنيەگە كەلگەن.
- قازاقستاننىڭ ءانۇرانىنىڭ ءماتىنىن جازعان.(قادىر مىرزا ءالي، جادىرا دارىبايەۆا، مۇزافار الىمبايەۆ)
2. ولەڭ نەلىكتەن «16 جەلتوقسان» دەپ اتالعان؟ بۇل كۇندى نەگە ەرەكشە ەسكە الامىز؟
- ويتكەنى 1991 جىلى 16 جەلتوقساندا ەلىمىز تاۋەلسىز مەملەكەت بولىپ جاريالاندى.
3. ولەڭدى مانەرلەپ وقۋ.
4. ولەڭنىڭ ءار شۋماعىنا تالداۋ جاساۋ، ۇيقاسىن تابۋ.
5. تاۋەلسىزدىك مونۋمەنتى تۋرالى ايتۋ.
- تاۋەلسىزدىك مونۋمەنتى 1996 جىلى الماتى قالاسىندا اشىلدى.
6. سۋرەت بويىنشا جۇمىس. (وقۋشىلار سالىپ كەلگەن سۋرەتتەرى بويىنشا ويلارىن ايتادى)
III. وتكەن ساباقتى قورىتىندىلاۋ:
1. سۇراق - جاۋاپ.
- تاۋەلسىزدىك ءسوزىنىڭ ماعىناسىن قالاي تۇسىنەمىز؟
- تاۋەلسىزدىك – ەركىندىك، بوستاندىق دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى.
- تاۋەلسىز ەل قانداي بولادى؟
- باي، باقىتتى، ەركىن بولادى.
- اقىن وسى ولەڭى ارقىلى قانداي وسيەت ايتقان؟
- تۋىڭدى قاستەرلەپ، بيىك ۇستا.
- مەكتەبىمىزدە تاۋەلسىزدىك كۇنىنە قانداي ءىس - شارا ءجۇرىپ جاتىر؟
- «تاۋەلسىزدىك – ەلىمنىڭ ەرلىك جولى» اتتى اپتالىق.
2. قازىرگى قازاقستان قانداي؟
- ەلىمىزدىڭ پرەزيدەنتى ن. ءا. نازاربايەۆ بولدى.
- ەلىمىزدىڭ رامىزدەرى بار: تۋ، ەلتاڭبا، ءانۇران.
- 1997 جىلى ءتىل تۋرالى زاڭ قابىلداندى. وندا مەملەكەتتىك ءتىل – قازاق ءتىلى دەپ جاريالانعان.
- قازاقستاننىڭ ۇلتتىق اقشاسى تەڭگە اينالىمعا ەندى.
- ەلىمىزدىڭ استاناسى استانا قالاسى بولدى.
- قازاقستاندا 14 وبلىس، 858 ءىرى قالالار بار.
- 2010 جىلى 1جەلتوقساندا استانادا 56 مەملەكەتتىڭ وكىلدەرى باس قوسقان سامميت بولىپ ءوتتى.
3. سەرگىتۋ ءساتى:
پايدامىز ءتيىپ وتانعا،
ريزا بولسىن حالقىمىز.
«5»- تىك بولسىن باعامىز،
بىلىمنەن باقىت تابامىز.
IV. جاڭا ساباق:
1. كىرىسپە.
- ءبىزدىڭ بابالارىمىز قازاقساتاننىڭ كەڭ - بايتاق جەرىن بىزگە مۇرا ەتىپ قالدىردى. تاۋەلسىزدىك ەلىمىزگە وڭايلىقپەن كەلگەن جوق.. ونى بىزگە ەشكىم سىيعا بەرگەن جوق.. تاۋەلسىزدىك قازاق حالقىنىڭ سان عاسىرلىق ارمانى بولاتىن. وسى ازاتتىق، ەركىندىك، بوستاندىق ءۇشىن مىڭداعان ادامداردىڭ قانى توگىلدى، جازىقسىز جازالاندى. تاۋەلسىزدىك تامىرى جەلتوقسان وقيعاسىنا تىكەلەي بايلانىستى. ءتىلى مەن ۇلتتىق بولمىسىن ساقتاپ قالۋعا ۇيىمداستىرىلعان جەلتوقسان وقيعاسىنا بيىل 24 جىل بولادى.
1986 جىلى 16 جەلتوقساندا الماتىدا قازاقتىڭ ورىمدەي ۇلدارى مەن قىزدارى الاڭعا ەلىنىڭ بوستاندىعىن ارمان ەتىپ، ۇران ەتىپ شىققان بولاتىن. بۇل كۇنى بولعان كوتەرىلىستە نوعايباي ۇلى قايرات، مۇحاممەدجان قىزى ءسابيرا، سىپاتاي ۇلى ەربول، اسان قىزى ءلاززات ەرلىك ىستەرىمەن ناعىز ەلىن سۇيگەن جاستار ەكەنىن كورسەتتى. الاڭعا شىعىپ ءوز ويلارىن بىلدىرمەك بولعان تالشىبىقتاي جاستارىمىزعا مۇزداي قۇرسانعان سولداتتار مەن ميليسيا قىزمەتكەرلەرى قارسى قويىلدى. اياۋسىز تاياققا جىعىلىپ، تۇرمەگە قامالدى.
بۇگىنگى جاقاۋ داۋرەنبەكوۆتىڭ «قايراتىم - قايسارىم» ماتىنىندە جەلتوقساندا جانىن وتانى ءۇشىن قۇربان ەتكەن قازاقتىڭ ءبىرتۋار، نامىسشىل، ەلىن، جەرىن جانىنان ارتىق كورگەن ۇل - قىزدارى تۋرالى باياندالادى.
2. اۆتور تۋرالى قىسقاشا ماعلۇمات.
- ج. داۋرەنبەكوۆ قىزىلوردا وبلىسى، ارال اۋدانى، ۇشكول ەلدى مەكەنىندە تۋىلعان. ەڭبەك جولىن ارال قالاسىنداعى № 177 مەكتەپتە باستاعان. مەكتەپ قابىرعاسىندا جۇرگەن كەزدەن گازەت - جۋرنالدارعا ماقالا، اڭگىمەلەر جاريالاعان.»مەنىڭ ەلىم - قازاقستان»، «اۋىلىم - التىن بەسىگىم»، «العاشقى ساباق» ت. ب. كىتاپتارى بار. قازاق حالقىنىڭ جازۋشىسى.
3. قايرات، ءلاززات، ەربول، ءسابيرا تۋرالى اڭگىمەلەۋ.
- قايرات نوعايباي ۇلى رىسقۇلبەكوۆ (13. 03. 1966) جامبىل وبلىسى، مويىنقۇم اۋدانى، بىرلىك اۋىلىندا تۋىلعان. اكەسى نوعايباي – مال مامانى، اناسى دامەتكەن – ساۋىنشى. قايرات ۇيدەگى جەتى بالانىڭ ءۇشىنشىسى بولدى. مەكتەپتە وتە بەلسەندى، گازەتتەر شىعارىپ، كەش ۇيىمداستىرىپ، ولەڭدەر شىعارعان. الماتىداعى ساۋلەت - قۇرىلىس ينستيتۋتىندا وقىعان. 1986 جىلعى جەلتوقسان كوتەرىلىسىنىڭ قۇربانى بولىپ، ەڭ اۋىر جازاعا ىلىكتى. 1988 جىلى 21 مامىردا كوز جۇمدى. ونىڭ دەنەسى سەمەيدە قويىلدى. ول تۇرمەدە جاتقاندا دا ولەڭدەر شىعارعان.
قايراتىم – قايسارىم جۇكتەۋ
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بىلىمدىك: ءماتىن مازمۇنىمەن تانىستىرۋ. اۆتور ءومىربايانىنان قىسقاشا ماعلۇمات بەرۋ. قايرات رىسقۇلبەكوۆتىڭ ەرلىك ىستەرىمەن تانىستىرۋ. جەلتوقسان كوتەرىلىسىنىڭ ماڭىزى تۋرالى اڭگىمەلەۋ.
2. دامىتۋشىلىق: تاۋەلسىزدىك ءسوزىنىڭ ماعىناسىن اشۋ. وقۋشىلار بويىندا پاتريوتتىق سەزىم ورناتۋ. سوزدىك قورىن مولايتۋ، ويلاۋ قابىلەتىن ارتتىرۋ. دۇنيەتانىمىن كەڭەيتۋ.
3. تاربيەلىك: وتاندى سۇيۋگە، ەرلىككە، باتىلدىققا تاربيەلەۋ.
ءتيپى: جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرتۋ.
ءتۇرى: ءداستۇرلى ساباق..
ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ، تالداۋ، رەپرودۋكتيۆتى، وي قوزعاۋ.
كورنەكىلىگى: سلايدتار، ەلەكتروندىق وقۋلىق.
ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
1. پسيحولوگيالىق دايىندىق: - كۇن ساۋلەسىنەن شۋاق الىپ، جادىراپ وتىرايىق!
2. - ادەبيەتتىك وقۋ ءپانى ارقىلى نەنى وقىپ ۇيرەنەمىز؟
- دۇرىس، ءتۇسىنىپ، شاپشاڭ جانە مانەرلەپ وقۋدى ۇيرەنەمىز.
- كوركەم شىعارمالاردى وقيمىز.
- بايلانىستىرىپ سويلەۋدى مەڭگەرەمىز.
- ادامگەرشىلىك قاسيەتتەردى بويىمىزعا دارىتامىز.
- وتاندى سۇيۋگە، ەڭبەكسۇيگىشتىككە، ەلدىڭ ادال ازاماتى بولۋعا تاربيەلەنەمىز.
II. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ:
1. ت. مولداعالييەۆ تۋرالى ايتۋ.
- ت. مولداعالييەۆ كورنەكتى اقىن، ۇلتىمىزدىڭ ماقتانىشى.
- وتىزدان اسا جىر كىتابىنىڭ اۆتورى.
- 500 - گە تارتا ءان ءماتىنىن جازعان.
- بالا كەزىنەن ولەڭ شىعارعان.
- 1935 جىلى 20 ناۋرىزدا الماتى وبلىسى، ەڭبەكشىقازاق اۋدانىندا دۇنيەگە كەلگەن.
- قازاقستاننىڭ ءانۇرانىنىڭ ءماتىنىن جازعان.(قادىر مىرزا ءالي، جادىرا دارىبايەۆا، مۇزافار الىمبايەۆ)
2. ولەڭ نەلىكتەن «16 جەلتوقسان» دەپ اتالعان؟ بۇل كۇندى نەگە ەرەكشە ەسكە الامىز؟
- ويتكەنى 1991 جىلى 16 جەلتوقساندا ەلىمىز تاۋەلسىز مەملەكەت بولىپ جاريالاندى.
3. ولەڭدى مانەرلەپ وقۋ.
4. ولەڭنىڭ ءار شۋماعىنا تالداۋ جاساۋ، ۇيقاسىن تابۋ.
5. تاۋەلسىزدىك مونۋمەنتى تۋرالى ايتۋ.
- تاۋەلسىزدىك مونۋمەنتى 1996 جىلى الماتى قالاسىندا اشىلدى.
6. سۋرەت بويىنشا جۇمىس. (وقۋشىلار سالىپ كەلگەن سۋرەتتەرى بويىنشا ويلارىن ايتادى)
III. وتكەن ساباقتى قورىتىندىلاۋ:
1. سۇراق - جاۋاپ.
- تاۋەلسىزدىك ءسوزىنىڭ ماعىناسىن قالاي تۇسىنەمىز؟
- تاۋەلسىزدىك – ەركىندىك، بوستاندىق دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى.
- تاۋەلسىز ەل قانداي بولادى؟
- باي، باقىتتى، ەركىن بولادى.
- اقىن وسى ولەڭى ارقىلى قانداي وسيەت ايتقان؟
- تۋىڭدى قاستەرلەپ، بيىك ۇستا.
- مەكتەبىمىزدە تاۋەلسىزدىك كۇنىنە قانداي ءىس - شارا ءجۇرىپ جاتىر؟
- «تاۋەلسىزدىك – ەلىمنىڭ ەرلىك جولى» اتتى اپتالىق.
2. قازىرگى قازاقستان قانداي؟
- ەلىمىزدىڭ پرەزيدەنتى ن. ءا. نازاربايەۆ بولدى.
- ەلىمىزدىڭ رامىزدەرى بار: تۋ، ەلتاڭبا، ءانۇران.
- 1997 جىلى ءتىل تۋرالى زاڭ قابىلداندى. وندا مەملەكەتتىك ءتىل – قازاق ءتىلى دەپ جاريالانعان.
- قازاقستاننىڭ ۇلتتىق اقشاسى تەڭگە اينالىمعا ەندى.
- ەلىمىزدىڭ استاناسى استانا قالاسى بولدى.
- قازاقستاندا 14 وبلىس، 858 ءىرى قالالار بار.
- 2010 جىلى 1جەلتوقساندا استانادا 56 مەملەكەتتىڭ وكىلدەرى باس قوسقان سامميت بولىپ ءوتتى.
3. سەرگىتۋ ءساتى:
پايدامىز ءتيىپ وتانعا،
ريزا بولسىن حالقىمىز.
«5»- تىك بولسىن باعامىز،
بىلىمنەن باقىت تابامىز.
IV. جاڭا ساباق:
1. كىرىسپە.
- ءبىزدىڭ بابالارىمىز قازاقساتاننىڭ كەڭ - بايتاق جەرىن بىزگە مۇرا ەتىپ قالدىردى. تاۋەلسىزدىك ەلىمىزگە وڭايلىقپەن كەلگەن جوق.. ونى بىزگە ەشكىم سىيعا بەرگەن جوق.. تاۋەلسىزدىك قازاق حالقىنىڭ سان عاسىرلىق ارمانى بولاتىن. وسى ازاتتىق، ەركىندىك، بوستاندىق ءۇشىن مىڭداعان ادامداردىڭ قانى توگىلدى، جازىقسىز جازالاندى. تاۋەلسىزدىك تامىرى جەلتوقسان وقيعاسىنا تىكەلەي بايلانىستى. ءتىلى مەن ۇلتتىق بولمىسىن ساقتاپ قالۋعا ۇيىمداستىرىلعان جەلتوقسان وقيعاسىنا بيىل 24 جىل بولادى.
1986 جىلى 16 جەلتوقساندا الماتىدا قازاقتىڭ ورىمدەي ۇلدارى مەن قىزدارى الاڭعا ەلىنىڭ بوستاندىعىن ارمان ەتىپ، ۇران ەتىپ شىققان بولاتىن. بۇل كۇنى بولعان كوتەرىلىستە نوعايباي ۇلى قايرات، مۇحاممەدجان قىزى ءسابيرا، سىپاتاي ۇلى ەربول، اسان قىزى ءلاززات ەرلىك ىستەرىمەن ناعىز ەلىن سۇيگەن جاستار ەكەنىن كورسەتتى. الاڭعا شىعىپ ءوز ويلارىن بىلدىرمەك بولعان تالشىبىقتاي جاستارىمىزعا مۇزداي قۇرسانعان سولداتتار مەن ميليسيا قىزمەتكەرلەرى قارسى قويىلدى. اياۋسىز تاياققا جىعىلىپ، تۇرمەگە قامالدى.
بۇگىنگى جاقاۋ داۋرەنبەكوۆتىڭ «قايراتىم - قايسارىم» ماتىنىندە جەلتوقساندا جانىن وتانى ءۇشىن قۇربان ەتكەن قازاقتىڭ ءبىرتۋار، نامىسشىل، ەلىن، جەرىن جانىنان ارتىق كورگەن ۇل - قىزدارى تۋرالى باياندالادى.
2. اۆتور تۋرالى قىسقاشا ماعلۇمات.
- ج. داۋرەنبەكوۆ قىزىلوردا وبلىسى، ارال اۋدانى، ۇشكول ەلدى مەكەنىندە تۋىلعان. ەڭبەك جولىن ارال قالاسىنداعى № 177 مەكتەپتە باستاعان. مەكتەپ قابىرعاسىندا جۇرگەن كەزدەن گازەت - جۋرنالدارعا ماقالا، اڭگىمەلەر جاريالاعان.»مەنىڭ ەلىم - قازاقستان»، «اۋىلىم - التىن بەسىگىم»، «العاشقى ساباق» ت. ب. كىتاپتارى بار. قازاق حالقىنىڭ جازۋشىسى.
3. قايرات، ءلاززات، ەربول، ءسابيرا تۋرالى اڭگىمەلەۋ.
- قايرات نوعايباي ۇلى رىسقۇلبەكوۆ (13. 03. 1966) جامبىل وبلىسى، مويىنقۇم اۋدانى، بىرلىك اۋىلىندا تۋىلعان. اكەسى نوعايباي – مال مامانى، اناسى دامەتكەن – ساۋىنشى. قايرات ۇيدەگى جەتى بالانىڭ ءۇشىنشىسى بولدى. مەكتەپتە وتە بەلسەندى، گازەتتەر شىعارىپ، كەش ۇيىمداستىرىپ، ولەڭدەر شىعارعان. الماتىداعى ساۋلەت - قۇرىلىس ينستيتۋتىندا وقىعان. 1986 جىلعى جەلتوقسان كوتەرىلىسىنىڭ قۇربانى بولىپ، ەڭ اۋىر جازاعا ىلىكتى. 1988 جىلى 21 مامىردا كوز جۇمدى. ونىڭ دەنەسى سەمەيدە قويىلدى. ول تۇرمەدە جاتقاندا دا ولەڭدەر شىعارعان.
قايراتىم – قايسارىم جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
ورىس ءتىلدى مەكتەپتەردەگى "قازاق ءتىلى" پانىنەن ماتىندەر جيناعى. تەست تاپسىرمالارى
