قازاق كوركەمونەرى جايىندا
قازاق كوركەمونەرىندە كوپ تابىستارمەن قاتار كوپ كەمشىلىكتەر دە بار. تابىستى عانا كورىپ، كەمشىلىكتى كورمەۋدىڭ ءوزى ۇلكەن كەمشىلىك بولعان بولار ەدى. كوركەمونەر ىسىنە ونشا قانىق بولماسام دا وسى ويمەن بىر-ەكى اۋىز ءسوز ايتامىن.
1. وپەرا تەاترى ءومىر سۇرگەلى 15 جىلعا جاقىن ۋاقىت ءوتتى. ءالى كۇنگە جاڭا تاقىرىپتى باۋراي الماي كەلەدى. باۋرادىق دەگەنىمىز جالعىز عانا «تولەگەن توقتاروۆ» ەكەن. وسىنىڭ وزىنە توقمەيىل ادام قاراۋعا جالىعادى.
وپەرا تەاترىنداعى ۇلكەن كەسەل — زامانعا تۋرا قاراپ، تىزە جازباي ىلەسۋ جوق. ناۋقان ەسەبىندە، جوعارىدان نە تومەننەن قىسىم بولعان كەزدە عانا جاڭاعا جارماسا ءتۇسىپ،.الا بەرەدى. سونىڭ سالدارىنان باياعى «قىز جىبەك»، باياعى ايمان-شولپانداردان» جاقسى بولماي قويدى. مۋزىكا ليبرەتتو اۆتورلارىن جاڭا كۇشتەردى ىشتەن، سىرتتان تارتىپ، كوبەيتۋگە شىن قينالعان باسشى ءالى كورىنبەيدى. قينالمايىنشا قيىن ءىس بىتە مە.
2. ەپوس ماتەريالدارىن پايدالانۋدا حالىقتىڭ ۇعىمىنا، تاريحي فاكتىلەرگە قارسى شىعۋ وپەرانىڭ ادەتىنە اينالدى. حالىقتىڭ عاسىرلار بويى ۇعىمىنداعى ارداقتى ءاقجۇنىستى جاۋىز دەپ كورسەتىپ ءجۇر. جاۋىز ايەلدى كورسەتۋ قاجەت بولسا، ءاقجۇنىسسىز دە كورسەتۋگە بولادى عوي.
ەپوستى، تاريحي فاكتىلەردى العاندا شيكى قالپىندا ال، وزگەرتپە دەگەن مەشەۋ ويدان اۋلاقپىن. تەك، سوراقى، ماعىناسىز وزگەرىستەرگە، سول ماعىناسىزدىقتان تەرىس ماعىنا تۋاتىن وزگەرىستەرگە جول بەرمەۋ كەرەك.
3. شىن ماعىناسىندا، بىزدە ءالى قازاق سوۆەت كومپوزيترلەرى از. قازىرگى كومپوزيتور دەپ جۇرگەندەرىمىزدىڭ كوبى بۇرىن جاسالعان ەسكىدەن، بۇگىن جاسالعان جاڭادان قيىستىرىپ جۇرگەن قۇراقشىلار. قۇراقتىڭ ءوزىن شەبەر قۇراستىرا بەرمەيدى. كىمنەن العانى، قالاي العانى باتتيىپ كورىنىپ تۇرادى سوندا دا اۆتور «ءوزىم» دەۋگە ۇيالمايدى. جازۋشىلار ادەبيەت دۇنيەسىندە بىرەۋدىڭ ءبىر ءسوزىن السا دا تىرناقشانىڭ ىشىنە قورشايدى. ايتپەسە كادىمگى ۇرى ەسەبىندە ايىپتالادى. ال، ءبىزدىڭ كومپوزيتورلار بىرەۋدىڭ ەڭبەگىن كەسەگىمەن جۇتسا دا ادال سياقتى. ونىڭ سەبەبى — كومپوزيتور بىزدە ءازىر از، سىنشىلار جوق. سول ازدىق ءوزى سىن بولماعان سوڭ وڭاي ولجاعا سەمىرىپ بارادى. سىن، تالاپ كۇشەيمەي بۇل كومپوزيتورلار جۋىردا كوتەرىلە المايدى.
4. استانامىزدا دراما تەاترى از ءومىر سۇرگەن جوق. سويتسە دە جاڭا تاقىرىپپەن ءالى يتجىعىس ءتۇسىپ كەلەدى. مەڭگەرەتىن قابىلەتى بار-اق، سول قابىلەتتى دۇرىس پايدالانا الماي ءجۇر. ءالى كۇنگە سوۆەت ومىرىنەن ءبىر كومەديا قويا المادى عوي. ورتالىق كوميتەتتىڭ قاۋلىسىنان بەرى ءتول شىعارمادان قويعانى جالعىز «دوستىق پەن ماحاببات». تەاتر كوزى ۇيرەنگەن اۆتورلاردان، ۇيرەنشىكتى ادەتتەن شىعىپ بولعان جوق. بەتىن ەندى-ەندى بەلگىلەپ كەلەدى، بۇعان دەيىن بەتى دە بەلگىسىز ەدى.
5. كوركەمونەر ىسىندەگى كەمشىلىكتەردىڭ كوبى قازاقستان كوركەمونەر باسقارماسىنا بايلانىستى. جاسىراتىنى جوق، كوركەمونەر باسشىلىعىندا (كوركەمونەر باسقارماسىن ايتامىن) ىلعي الدە قالاي، دارمەنسىز ادامدار، كوركەمونەردى بىلمەيتىن، بىلمەك تۇگىل سۇيمەيتىن ادامدار وتىرىپ كەلەدى. ونداي ادامدار قانداي جاقسى بولسا دا كەلتىرەر پايداسى شامالى.
1946
You Might Also Like
-
پارتيا قاۋلىلارىندا، جيىلىستاردا جاڭا تاقىرىپقا — سوۆەتتىك سوسياليستىك تاقىرىپقا جازۋ كەرەك دەگەندى كوپ ەسىتەمىز.
-
«اباي رومانى» رومانى قازاق ادەبيەتىنىڭ، سونىمەن قوسا بۇكىل سوۆەت ادەبيەتىنىڭ ماقتانى دەپ وتىرمىز. بۇل ءسوز تەك ادەبيەتشىلەردىڭ عانا ەمەس، قازاق حالقىنىڭ مارتەبەسىن جوعارىلاتا تۇسەدى. ءبىر...
