- 14 قار. 2022 00:00
- 254
قازاق قىزى تۋرالى
كوكتەمدى قاناتىنا قوندىرىپ قۇس قايتتى. شۋاقتى ىلەستىرە كەلگەن قۇستار اسەم، اۋەزدى ءۇن ايتتى.
جەر دۇنيەنى جىلىلىققا وراپ، جۇرەكتەرگە ىڭكار سەزىم سىيلاپ، كوكتەم كەلدى. جەر-انا بۋسانىپ، توڭى ءجىبىپ، جانى كىرىپ، تىرشىلىك قايتا جالعاسادى. ال جەر-انامەن قاتار انالار دا شاتتىققا بولەنەدى. ويتكەنى كوكتەمنىڭ العاشقى كۇندەرىندە دۇنيە ديدارى ايەل بالاسىنىڭ كوڭىلىنە اۋادى. كىرپىگىنە كىربىڭ ۇيالاتپاۋعا، جايدارى جۇزگە ەنۋىنە، جۇرەگىنە قۋانىش سىيلاۋعا ۇمتىلادى. سەبەبى بۇل – 8 ناۋرىز.
قازاقتىڭ قىزى! وسى ءبىر اياۋلى ەسىم جانىڭدى تەربەپ، جاراڭدى ەمدەپ، شابىتتاندىرىپ، قولىڭدى سەرمەپ، سەزىم گۇلدەپ، جۇرەكتەگى وتتى ۇرلەپ جىبەرەدى. قازاقتىڭ مۇڭى، زارى، ارمانى، ءۇمىتى، ارداعى، اماناتى، تاريحى، ءومىرى – ءبارى-بارى قازاق قىزىنىڭ كىرپىگىندە تۇرعانداي كورىنەدى. ۇلت بولىپ ۇيىسۋدا، جۇرت بولىپ جۇمىلۋدا، حالىق بولىپ قايرات تانىتۋدا قازاق قىزىنىڭ (ايەلدەرىنىڭ) اتقارار ءرولى، الار ورنى تىم ەرەكشە. ويتكەنى تال-بەسىكتى تەربەتكەن انالار ۇلتتىڭ ۇلىن تاربيەلەيدى.
قازاقتىڭ قىزى! ەر ەتىگىمەن قان كەشكەن، ات اۋىزدىقپەن سۋ ىشكەن جاۋگەرشىلىك زاماندا قاراشاڭىراقتىڭ وتىن وشىرمەي ەرىنىڭ ارتىن باعىپ قالدى. دۇنيە وتقا ورانىپ، وق اۋادا زۋلاعان تۇستا تىلدا ەڭبەك ەتىپ، بەلى قايىسىپ، ساۋساقتارى مايىسىپ، سوعىس دالاسىنا ازىق جىبەردى. نازىك ساۋساقتارى كانال قازدى. ەگىن ەكتى. قوي باقتى. زاۋىتتاردا تەمىر بالقىتتى. جاۋعا قاراتا اتىلاتىن ءاربىر وقتى دايارلادى. قاجىمادى. ەڭسەسى تۇسپەدى. قايتا قايراتقا ءمىندى. قايسارلانا ءتۇستى. شارىققا تۇسكەن قانجارداي جارقىراي بەردى.
قازاقتىڭ قىزى! جەلتوقسان جۇرتىنىڭ ەسەسىن قايتارامىن دەپ، قازاققا دەربەستىك اپەرەمىن دەپ، الاشتىڭ اردا ۇلدارى بيلىكتەن شەتتەتىلمەسىن دەپ، گۇرزى ەتەكتىڭ، شومبالداي شوقپاردىڭ استىنا ءتۇستى. جانى جارالاندى. ارى تاپتالدى. تاياققا جىعىلدى. قان-جوساسى شىقتى. يتكە تالاندى. اباقتىعا جابىلدى. تەمىر توردان سىعالاپ ساۋلەگە قارادى. ءبىراق مۇقالمادى. ازاماتتارمەن بىرگە ءبىر شەپتە تۇردى. قاندىكوز يمپەريانىڭ جەندەتتەرىنەن قايمىقپادى. وزدەرىن قۇرباندىققا شالدى.
قازاقتىڭ قىزى! «بالاپان باسىنا، تۇرىمتاي تۇسىنا» كەتكەن تۇستا وتباسىن اسىراۋعا كىرىستى. ەل – ەرگە، ەر جەرگە قاراعان زاماندا قازاقتىڭ قىزدارى قارەكەت قامىن جاسادى. الا دوربا اسىندى. تەمىر توسەك جاستاندى. جۇڭگو باردى. تۇركيا استى. ساۋدا جاسادى. ۇيىندە ۇلارداي شۋلاعان بالا-شاعاسىنىڭ قامى ءۇشىن، ەر-ازاماتىنىڭ ارى ءۇشىن جانىن ايامادى. اپتاپ ىستىقتا، قىتىمىر ايازدا، جاڭبىرلى كۇندە، قارلى بوراندى تۇندە ءبىردى ەكىگە جالعاپ، قازاق دەيتىن قارعا تامىرلى ەلدىڭ ەرتەڭگى ۇلاندارىن تارىقتىرماۋعا تىرىستى. قامىقتىرماۋعا بارىن سالدى. ساعىزداي سوزىلعان وتپەلى كەزەڭدە ءۇزىلىپ كەتپەسەك، ول – اربا سۇيرەگەن، الا دوربا ارقالاعان انالاردىڭ ارقاسى.
قازاق قىزى! الىپ اتىراپتى الىپ جاتقان ازعانتاي ەلدىڭ باسىنا قارا بۇلت ۇيىرىلگەندە، قاراڭعىلىق جامىلا باستاعاندا اتقا قونادى. قازاق قىزى اتقا قونعاندا ولاردىڭ جەڭىسسىز ورالمايتىن تۇسى كەمدە-كەم.
كەشەگى دومالاق انا، ءايشا-بيبى، قۇرتقا، بايان، ۇلجان، زەردەلەردىڭ بۇگىنگى ۇرپاعىنىڭ اقىلىنا كوركى، پايىمىنا پاراساتى ساي. ءبىرى كەم دەي المايسىڭ. ويتكەنى ولار – قازاقتىڭ قىزى!
-
نۇرگۇل اكىمعوجينا ارداقتى ۇستاز. حالقىمىزدىڭ ەجەلدەن كەلە جاتقان ەرەكشە اسپابى، ءۇش ىشەكتى دومبىرامەن ونەر كورسەتكەن ساناۋلى ورىنداۋشىلاردىڭ ءبىرى بولدى. نۇرگۇل امانتاي قىزى -ەرەكشە اسپاپتى جوعارى دەڭ...