InfoHub Logo

قازاق حاندىعىنىڭ قۇرىلۋى.
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. قازاق حاندىعىنىڭ قۇرىلۋ پروسەسىن تالداۋ، قازاق جەرىندەگى تۇڭعىش دەربەس مەملەكەتتىڭ مەملەكەتتىك قۇرىلىمىن انىقتاۋ؛
2. وقۋشىلاردىڭ لوگيكالىق ويلاۋ، شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن شىڭداۋ ءۇشىن ويىندار ۇيىمداستىرۋ؛
3. تۇڭعىش قازاق مەملەكەتىنىڭ نەگىزىن قالاعان قوعام قايراتكەرلەرىنىڭ ەڭبەگىن باعالاۋعا پاتريوتيزمگە، ءوز وتانىن، ەلىن - جەرىن قورعاۋعا تاربيەلەۋ
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ءتيپى: ءداستۇرلى ەمەس
ساباقتىڭ ءادىسى: توپپەن جۇمىس، ويىن ەلەمەنتتەرى، «التىن قاقپا» ويىنى
كورنەكىلىگى: ۆيدەوپروەكتر، كارتا، سۋرەتتەر، سىزبا - نۇسقالار

ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى سىنىپتى 3 توپقا ءبولۋ.
ءى توپ. «حاندار»
ءىى توپ. «باتىرلار»
ءىىى توپ. «بيلەر»
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ. «التىن قاقپا» ويىنى
تاس قاقپانىڭ سۇراعى:
كۇمىس قاقپا
التىن قاقپا

«حاندار» توبىنا رۋحاني مادەنيەتكە نە جاتادى؟
قازاق حالقىنىڭ قالىپتاسۋىندا ۇلكەن ءرول اتقارعان رۋ - تايپالار؟
ءابىلقايىر حاندىعىنىڭ السىرەۋ سەبەبى؟

«باتىرلار» توبىنا
ءحىۇ ع ساۋلەت ونەرىنىڭ ەسكەرتكىشتەرى؟
«قازاق» ءسوزى قاي عاسىردا ەتنيكالىق ماعىناعا يە بولا باستادى؟ قازاق حاندىعىنىڭ قۇرىلۋىنا قانداي فاكتورلار اسەر ەتتى؟

«بيلەر» توبىنا
شىڭعىسحاننىڭ ۇلىستارى؟
قوجا احمەت ياسساۋي كەسەنەسىن كىم جانە قانداي ماقساتپەن سالدىردى سالدىردى؟
حV عاسىردا قانداي مەملەكەتتەر ءومىر ءسۇردى؟

ءىىى. جاڭا ساباق
وتكەن ساباقپەن بايلانىستىرۋ
قازاق حاندىعىنىڭ پايدا بولۋى قازاقستان جەرىندە 14 - 15 عع. بولعان الەۋمەتتىك - ەكونوميكالىق جانە ەتنيكالىق - ساياسي پروسەستەردەن تۋعان زاڭدى قۇبىلىس. وندىرگىش كۇشتەردىڭ دامۋى، كوشپەلى اقسۇيەكتەردىڭ ەكونوميكالىق قۋاتىنىڭ ارتۋى، فەودالدىق توپتاردىڭ تاۋەلسىزدىككە ۇمتىلۋى، وسى نەگىزدە ءابىلحايىر حاندىعى مەن موعولستان اراسىنداعى تارتىستىڭ ءورشۋى، الەۋمەتتىك قايشىلىقتاردىڭ ۇدەۋى 15 ع. 2 جارتىسىندا بۇل مەملەكەتتەردىڭ قۇلدىراپ ىدىراۋىنا اپارىپ سوقتىردى.
اسىرەسە ءابىلحايىر (1428 - 1468) جوشى - شايبان - داۋلەت - شايح وعلاننىڭ ۇلى حاندىعى وتە ناشار ەدى.
1457 ج. ءۇز - تەمىر تايشى باستاپان ويراتتاردان (جايىلىم جەر ىزدەگەن) تۇركىستان وڭىرىندە جەڭىلىپ قالدى. ماسقارا اۋىر شارت جاساسىپ، ويراتتار شۋ ارقىلى ءوز جەرلەرىنە كەتتى. ال ءابىلحايىر ءوز ۇلىسىندا، قاتال ءتارتىپ شارالارىن ورناتۋعا كىرىسەدى. بۇل حالىق بۇقاراسىنىڭ وعان دەگەن وشپەندىلىگىن كۇشەيتتى. ناتيجەسىندە حالىقتىڭ جارتىسى شىعىس دەشتى قىپشاقتان تۇركىستان القاپتارىنا جانە قاراتاۋ بوكتەرلەرىنەن جەتىسۋدىڭ باتىس وڭىرىنە كوشىپ بارۋلارى ەدى. ونى جانىبەك پەن كەرەي باسقاردى.
قازاق حاندىعىنىڭ قۇرىلۋىنا سەبەپ بولعان تاعى ءبىر جاعداي قىپشاق قوبىلاندى باتىردىڭ ارعىن ءبيى اقجولدى ءولتىرۋى بولدى.

1466 جىلى جانىبەك پەن كەرەي قوزىباسى جەرىندە قازاق حاندىعىنىڭ نەگىزىن قالادى.
شىڭعىس حان - جوشى حان - توقاي تەمىر - ءوز تەمىر - قوجا – ءبادىعۇل - ورىس حان
توقتاقيا
بولات قۇيىرشىق
كەرەي جانىبەك
قازاق حاندىعى
اقسۇيەكتەر قاراسۇيەكتەر
ۆيدەوپروەكتر ارقىلى سۋرەتتەر كورسەتۋ.

توپتارعا تاپسىرما بەرۋ.
ءى توپ. «حاندار»
قازاق حاندىعىنىڭ قۇرىلۋ پروسەسى
ءىى توپ. «باتىرلار»
قازاق حاندىعىنىڭ اۋماعى مەن حالقى
ءىىى توپ. «بيلەر»
قازاق حاندىعىنىڭ سىرتقى ساياساتى
(ەلەكتروندى وقۋلىقتان كارتانى كورسەتۋ)

ءىV. بەكىتۋ كەزەڭىنىڭ سۇراقتارى:
1. ۆەنن دياگرامماسى
«حاندار» توبى كەرەي مەن جانىبەكتى ن. نازاربايەۆپەن سالىستىرادى
«باتىرلار» توبى قازاق حاندىعىن قازاقستان رەسپۋبليكاسىمەن سالىستىرادى
«بيلەر» توبى قازاق حاندىعىنىڭ اۋماعىن ق ر تەرريتورياسىمەن سالىستىرادى
2. وي - تولعاۋ
«حاندار» توبى حاننىڭ ءرولى
«باتىرلار» توبى باتىرلاردىڭ الاتىن ورنى
«بيلەر» توبى بيلەردىڭ ءرولى
3. ماتەماتيكالىق ويىن
4000/2 - 532= (ءابىلقايىر حاننىڭ قايتىس بولعان جىلى)
400ح3+148= (موعولستاننىڭ قۇرىلعان جىلى)
2800+105 - 1500= (ءامىر تەمىردىڭ قايتىس بولعان جىلى)
728ح2+0= (قازاق حاندىعىنىڭ قۇرىلعان جىلى)
4000+221 - 3000= (شىڭعىسحاننىڭ ورتا ازيانى جاۋلاۋدى اياقتاۋى)
500ح2+395= (توقتامىس پەن تەمىردىڭ شەشۋشى شايقاسى)
3800/2 - 91= (ق ر - نىڭ تاۋەلسىزدىك العان جىلى)

V. قورىتىندىلاۋ
ءبىز ءۇشىن قاي زامانعى تاريحىمىز بولماسىن قىمبات، بابالارىمىز قۇرمەتتى، اسىرەسە قازاق حاندىعىنىڭ قۇرىلۋى تاريحتاعى ماڭىزدى وقيعا. ءقازىر ءوزىمىز ءومىر ءسۇرىپ جاتقان وتانىمىزدىڭ ىرگەتاسى. «ءوز تاريحىن بىلمەگەن حالىق، ءوزىن دە سىيلامايدى» دەپ ەلباسىمىز ايتقانداي تاريحتى ءبىلۋ بارشامىزدىڭ پارىزىمىز.

VI. ۇيگە
1. قازاق حاندىعىنىڭ قۇرىلۋى پروسەسىن سىزباعا ءتۇسىرۋ
2. اتلاستاعى كەسكىن كارتا تاپسىرماسىن ورىنداۋ
3. كەرەي مەن جانىبەك حاندار تۋرالى رەفەرات جازۋ
VII. باعالاۋ