قازاقستاننىڭ ىشكى سۋلارى. وزەندەرى
ماقساتى: قازاقستاننىڭ ىشكى سۋلارى تۋرالى بىلىمدەرىن دامىتۋ. وزەن جۇيەلەرى جانە وزەن الاپتارى، وزەن جۇيەسىنىڭ ەرەكشەلىگى، سۋ شىعىنى مەن جىلدىق اعىن، قورەكتەنۋى تۋرالى تۇسىنىك قالىپتاستىرۋ. سۋدى قورعاۋعا تاربيەلەۋ.
ساباقتى وتكىزۋ ءادىسى: Activ Inspire باعدارلاماسى بويىنشا
ساباقتىڭ ءتۇرى: وتكەن ماتەريالدى بەكىتۋ، جاڭا ساباقتى يگەرۋ
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەرنەت رەسۋرستارىن پايدالانۋ: قازاقستاننىڭ فيزيكالىق كارتاسى، ساباق تاقىرىبىنا بايلانىستى سۋرەتتەر مەن ۆيدەوكورسەتىلىمدەر.
ديداكتيكالىق جانە شىعارماشىلىق تاپسىرمالار: Activ Inspire باعدارلاماسىنىڭ مۇمكىندىكتەرىن پايدالانۋ
ءى. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى
وقۋشىلارمەن امانداسىپ، ساباققا قاتىستارىن تەكسەرىپ، زەيىندەرىن جاڭا ساباققا اۋدارۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ «تەز جاۋاپ»
1. ق ر جەر كولەمى
2. شەكارا ۇزىندىعى
3. شىعىسىنداعى مەملەكەت
4. باتىستاعى ويپات
5. ەڭ بيىك شىڭ
6. اۋا ماسسالارىن اتا
7. كۇن رادياسياسىنىڭ تۇرلەرى
8. قانداي اۋا ماسسالارى اسەر ەتەدى؟
9. ەڭ جاۋىن - شاشىن مول تۇسەتىن جەر
10. ۋراننىڭ قورى جونىنەن نەشىنشى ورىندا؟
11. كليمات قالىپتاستىرۋشى فاكتورلاردى اتا
قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ. جۇمباق شەشۋ
ا) جىلت - جىلت ەتەدى، جىلعادان وتەدى.
ءا) قىلىشپەن شاۋىپ، تۋراي المادىم.
ءبىر شايقاپ قالىپ، جيناي المادىم.
ب) ءدامى دە، ءيىسى دە جوق،
پايدالانباس كىسى جوق
سۋ تۋرالى قىزىقتى مالىمەتتەر:
1. جەردەگى ەڭ جىلى تەڭىز – قىزىل تەڭىز.
2. چيليدەگى كالاما قالاشىعىندا مۇلدە جاڭبىر جاۋمايدى
3. جەردىڭ 70 پايىزى سۋ، ونىڭ تەك 2 پايىزى ىشۋگە جارامدى.
4. جەردىڭ 10 پايىزىن مۇز جاۋىپ جاتىر.
5. مۇزدىڭ تىعىزدىعى مەن بەتوننىڭ تىعىزدىعى تەڭ.
6. ىستىق سۋ سۋىق سۋعا قاراعاندا اۋىرلاۋ.
7. ساۋد ارابياسىندا ءبىر بە ءبىر وزەن جوق.
8. وڭتۇستىك امەريكانىڭ تەك ەكى مەملەكەتى عانا مۇحيتپەن شەكتەسپەيدى.
9. بارلىق مۇحيتتان قاشىق جاتقان نۇكتە قىتايدا.
10. سىرتقى مالىمەتكە بايلانىستى سۋ قۇرامى وزگەرەدى.
11. امازونكانىڭ 500دەن استام سالاسى بار.
12. قازاق ىرىمىندا تۇندە سۋ الۋعا تيىم سالىنعان. قاجەت جاعدايدا سۋ اتاسى سۇلەيمەننەن رۇقسات سۇراعان:
سۋ اتاسى - سۇلەيمەن
ايدىنىڭا تاس اتتىم.
رۇقسات ەت بالاڭا
سۋ الۋعا بولا ما؟
ءتۇن ۇيقىڭنان وياتتىم.
وتكەندى ەسكە ءتۇسىرۋ
جەردىڭ سۋ قابىعى گيدروسفەرانى قۇرايتىن بولىكتەردى اتايىق:
مۇحيتتار، وزەندەر، كولدەر، تەڭىزدەر، جەر استى سۋلارى بوگەندەر، كانالدار، باتپاقتار.
سۋ – قۇرلىقتاعى سۇيىق، قاتتى، گاز كۇيىندە بولاتىن جانە ءبىر كۇيدەن ەكىنشى كۇيگە جەڭىل وتە الاتىن بىردەن – ءبىر مينەرال. قازاقستاننىڭ جەر بەدەرىنىڭ الۋان ءتۇرلى بولۋىنا بايلانىستى ىشكى سۋلارى دا ءارتۇرلى. ولار بىرنەشە تۇرگە بولەنەدى: وزەندەر، كولدەر، جەر استى سۋلارى، مۇزدىقتار، بوگەندەر، كانالدار.
جاڭا تاقىرىپ: قازاقستاننىڭ ىشكى سۋلارى. وزەندەرى
قازاقستاننىڭ 7 ءىرى وزەندەرىنىڭ كارتاسى مەن سۋرەتتەرىن، ۆيدەوروليكتەرىن كورسەتۋ.
قازاقستان اۋماعىندا 85022 وزەن بار. ونىڭ 84694 - شاعىن(100كم)، 305 - ءى ورتاشا(500كم) 23 - ءى ءىرى (500 - 1000كم). 1000 كم دەن اساتىن 7 وزەن بار.
ولار ەرتىس، توبىل، ەسىل، جايىق، سىرداريا، ىلە، شۋ)
رەسپۋبليكانىڭ بارلىق وزەندەرى سولتۇستىك مۇزدى مۇحيت جانە ىشكى تۇيىق كولدەر الابىنا قۇيادى. سولتۇستىك مۇزدى مۇحيت الابىنا ەرتىس(ەسىل، توبىل سالالارىمەن) ىشكى تۇيىق الاپ؛
كاسپيي تەڭىزى الابى: جايىق. جەم، ساعىز، ويىل، سارى وزەن، قارا وزەن
ارال تەڭىزى الابى: سىرداريا، ارىس، شۋ،، سارىسۋ، تورعاي، ىرعىز، تالاس
بالقاش - قاراتال، لەپسى، اقسۋ، ىلە، تەنتەك، سارقان، باسقان.
قازاقستان وزەندەرىنىڭ ءبىرىنشى ەرەكشەلىگى: جاسى ءارتۇرلى. جازىق بولىكتەرىنىڭ وزەن جۇيەلەرى ەسكى، دامۋ ساتىسىنىڭ سوڭعى كەزەڭىنەن وتۋدە. بۇيىرلىك شايۋ كۇشتى، تەرەڭدىك شايۋ باياۋ. تاۋ وزەندەرى كەرىسىنشە
وزەننىڭ سۋ شىعىنى - وزەننىڭ سۋ قيماسى ارقىلى 1 جىل ىشىندە اعىپ شىعاتىن سۋ.
جىلدىق اعىن - جىل بويى اعىپ شىعاتىن سۋ شىعىنى.
وزەندەردىڭ قورەكتەنۋى مەن رەجيمى: جازىق وزەندەرى: قار جانە قار - جاڭبىر سۋىمەن قورەكتەنەدى. قار جاڭبىر: ەسىل، توبىل؛ قار - نۇرا، جايىق، ساعىز، جەم، تورعاي، ىرعىز.
تاۋ وزەندەرى قار سۋىمەن جانە مۇزدىقتارمەن قورەكتەنەدى: سىرداريا، ىلە، قاراتال، ەرتىس.
جاڭا ساباقتى بەكىتۋ تاپسىرمالارى:
گەوگرافيالىق نومەنكلاتۋرا بويىنشا ءبىلىم بەكىتۋ.
1. سۇراۋ بەلگىسىمەن بەلگىلەنگەن نىسانداردى انىقتاۋ.
2. ولاردىڭ اتاۋىن جازۋ
«ءوز ورنىن تاپ»
وزەندەردى ءوز الاپتارىنا ورنالاستىرۋ
ويىل، تالاس، تورعاي، سىرداريا، ساعىز، جەم، جايىق، قاراتال، لەپسى
«ساندار سويلەيدى»
1698 كم - ەرتىس
1084 - جايىق
1400 - ەسىل
800 - توبىل
815 - ىلە
1186 - شۋ
سەرگىتۋ ءساتى.
1 توپقا سۋ تۋرالى ماقال - ماتەل، 2 توپقا سۋ تۋرالى تيىم سوزدەر، 3 توپقا - سۋ تۋرالى ولەڭدەر ايتۋ.
Activ ote تەستىلەۋ قۇرىلعىسىن پايدالانۋ.
1. ق ر قانشا وزەن بار؟
ا) 85 مىڭ
ب) 80مىڭ
ۆ) 50مىڭ
گ) 40 مىڭ
2. 1000 كم - دەن اساتىن وزەن سانى
ا) 5
ب) 7
ۆ) 9
گ) 10
3. ق ر وزەندەرى نەشە الاپقا جاتادى؟
ا) 5
ب) 4
ۆ) 3
گ) 2
4. كاسپيي تەڭىزى الابىنا جاتاتىن وزەندەر:
ا) جايىق، جەم، ساعىز
ءا) قاراتال، لەپسى، اقسۋ
ب) شۋ، سارىسۋ، تورعاي
گ) جايىق، شۋ، لەپسى
5. جازىقتارداعى وزەندەر سولتۇستىكتەن وڭتۇستىككە قاراي.......
ا) ارتادى
ءا) كەميدى
ب) وزگەرمەيدى
گ) وزگەرەدى
6. وزەننىڭ سۋ قيماسى ارقىلى 1 سەك ىشىندە اعىپ وتەتىن سۋ مولشەرى:
ا) جىلدىق اعىن
ءا) كوپ جىلدىق اعىن
ب) سۋ شىعىنى
گ) كوپ جىلدىق شىعىن
7. قار جانە مۇزدىقتارمەن قورەكتەنەتىن وزەندەر
ا) ىلە، قاراتال، ەرتىس
ءا) جەم، تورعاي، سارىسۋ
ب) ەرتىس، تورعاي، سارىسۋ
ۆ) جايىق، ساعىز، قاراتال
8. ق ر ىشكى سۋلارىنا جاتادى
ا) وزەن، كول، جەر استى سۋى، بوگەن، كانال، مۇزدىق
ب) تەڭىز، وزەن. كول، مۇحيت
ۆ) تەڭىز، وزەن، كول، جەر استى سۋى
گ) مۇحيت، كول، وزەن
9. ق ر ەڭ ۇزىن وزەن:
ا) ەسىل
ب) جايىق
ۆ) جەم
گ) سىرداريا
10. جەرگىلىكتى جەردەگى ءىرى وزەن:
ا) ەسىل
ب) جايىق
ۆ) جەم
گ) سىرداريا
قورىتىندىلاۋ
وقۋشىلاردى باعالاۋ
ۇيگە تاپسىرما: قوسىمشا اقپارات قۇرالدارىنان وزەندەر تۋرالى دەرەكتەردى قاراپ كەلۋ
ساباقتى وتكىزۋ ءادىسى: Activ Inspire باعدارلاماسى بويىنشا
ساباقتىڭ ءتۇرى: وتكەن ماتەريالدى بەكىتۋ، جاڭا ساباقتى يگەرۋ
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەرنەت رەسۋرستارىن پايدالانۋ: قازاقستاننىڭ فيزيكالىق كارتاسى، ساباق تاقىرىبىنا بايلانىستى سۋرەتتەر مەن ۆيدەوكورسەتىلىمدەر.
ديداكتيكالىق جانە شىعارماشىلىق تاپسىرمالار: Activ Inspire باعدارلاماسىنىڭ مۇمكىندىكتەرىن پايدالانۋ
ءى. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى
وقۋشىلارمەن امانداسىپ، ساباققا قاتىستارىن تەكسەرىپ، زەيىندەرىن جاڭا ساباققا اۋدارۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ «تەز جاۋاپ»
1. ق ر جەر كولەمى
2. شەكارا ۇزىندىعى
3. شىعىسىنداعى مەملەكەت
4. باتىستاعى ويپات
5. ەڭ بيىك شىڭ
6. اۋا ماسسالارىن اتا
7. كۇن رادياسياسىنىڭ تۇرلەرى
8. قانداي اۋا ماسسالارى اسەر ەتەدى؟
9. ەڭ جاۋىن - شاشىن مول تۇسەتىن جەر
10. ۋراننىڭ قورى جونىنەن نەشىنشى ورىندا؟
11. كليمات قالىپتاستىرۋشى فاكتورلاردى اتا
قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ. جۇمباق شەشۋ
ا) جىلت - جىلت ەتەدى، جىلعادان وتەدى.
ءا) قىلىشپەن شاۋىپ، تۋراي المادىم.
ءبىر شايقاپ قالىپ، جيناي المادىم.
ب) ءدامى دە، ءيىسى دە جوق،
پايدالانباس كىسى جوق
سۋ تۋرالى قىزىقتى مالىمەتتەر:
1. جەردەگى ەڭ جىلى تەڭىز – قىزىل تەڭىز.
2. چيليدەگى كالاما قالاشىعىندا مۇلدە جاڭبىر جاۋمايدى
3. جەردىڭ 70 پايىزى سۋ، ونىڭ تەك 2 پايىزى ىشۋگە جارامدى.
4. جەردىڭ 10 پايىزىن مۇز جاۋىپ جاتىر.
5. مۇزدىڭ تىعىزدىعى مەن بەتوننىڭ تىعىزدىعى تەڭ.
6. ىستىق سۋ سۋىق سۋعا قاراعاندا اۋىرلاۋ.
7. ساۋد ارابياسىندا ءبىر بە ءبىر وزەن جوق.
8. وڭتۇستىك امەريكانىڭ تەك ەكى مەملەكەتى عانا مۇحيتپەن شەكتەسپەيدى.
9. بارلىق مۇحيتتان قاشىق جاتقان نۇكتە قىتايدا.
10. سىرتقى مالىمەتكە بايلانىستى سۋ قۇرامى وزگەرەدى.
11. امازونكانىڭ 500دەن استام سالاسى بار.
12. قازاق ىرىمىندا تۇندە سۋ الۋعا تيىم سالىنعان. قاجەت جاعدايدا سۋ اتاسى سۇلەيمەننەن رۇقسات سۇراعان:
سۋ اتاسى - سۇلەيمەن
ايدىنىڭا تاس اتتىم.
رۇقسات ەت بالاڭا
سۋ الۋعا بولا ما؟
ءتۇن ۇيقىڭنان وياتتىم.
وتكەندى ەسكە ءتۇسىرۋ
جەردىڭ سۋ قابىعى گيدروسفەرانى قۇرايتىن بولىكتەردى اتايىق:
مۇحيتتار، وزەندەر، كولدەر، تەڭىزدەر، جەر استى سۋلارى بوگەندەر، كانالدار، باتپاقتار.
سۋ – قۇرلىقتاعى سۇيىق، قاتتى، گاز كۇيىندە بولاتىن جانە ءبىر كۇيدەن ەكىنشى كۇيگە جەڭىل وتە الاتىن بىردەن – ءبىر مينەرال. قازاقستاننىڭ جەر بەدەرىنىڭ الۋان ءتۇرلى بولۋىنا بايلانىستى ىشكى سۋلارى دا ءارتۇرلى. ولار بىرنەشە تۇرگە بولەنەدى: وزەندەر، كولدەر، جەر استى سۋلارى، مۇزدىقتار، بوگەندەر، كانالدار.
جاڭا تاقىرىپ: قازاقستاننىڭ ىشكى سۋلارى. وزەندەرى
قازاقستاننىڭ 7 ءىرى وزەندەرىنىڭ كارتاسى مەن سۋرەتتەرىن، ۆيدەوروليكتەرىن كورسەتۋ.
قازاقستان اۋماعىندا 85022 وزەن بار. ونىڭ 84694 - شاعىن(100كم)، 305 - ءى ورتاشا(500كم) 23 - ءى ءىرى (500 - 1000كم). 1000 كم دەن اساتىن 7 وزەن بار.
ولار ەرتىس، توبىل، ەسىل، جايىق، سىرداريا، ىلە، شۋ)
رەسپۋبليكانىڭ بارلىق وزەندەرى سولتۇستىك مۇزدى مۇحيت جانە ىشكى تۇيىق كولدەر الابىنا قۇيادى. سولتۇستىك مۇزدى مۇحيت الابىنا ەرتىس(ەسىل، توبىل سالالارىمەن) ىشكى تۇيىق الاپ؛
كاسپيي تەڭىزى الابى: جايىق. جەم، ساعىز، ويىل، سارى وزەن، قارا وزەن
ارال تەڭىزى الابى: سىرداريا، ارىس، شۋ،، سارىسۋ، تورعاي، ىرعىز، تالاس
بالقاش - قاراتال، لەپسى، اقسۋ، ىلە، تەنتەك، سارقان، باسقان.
قازاقستان وزەندەرىنىڭ ءبىرىنشى ەرەكشەلىگى: جاسى ءارتۇرلى. جازىق بولىكتەرىنىڭ وزەن جۇيەلەرى ەسكى، دامۋ ساتىسىنىڭ سوڭعى كەزەڭىنەن وتۋدە. بۇيىرلىك شايۋ كۇشتى، تەرەڭدىك شايۋ باياۋ. تاۋ وزەندەرى كەرىسىنشە
وزەننىڭ سۋ شىعىنى - وزەننىڭ سۋ قيماسى ارقىلى 1 جىل ىشىندە اعىپ شىعاتىن سۋ.
جىلدىق اعىن - جىل بويى اعىپ شىعاتىن سۋ شىعىنى.
وزەندەردىڭ قورەكتەنۋى مەن رەجيمى: جازىق وزەندەرى: قار جانە قار - جاڭبىر سۋىمەن قورەكتەنەدى. قار جاڭبىر: ەسىل، توبىل؛ قار - نۇرا، جايىق، ساعىز، جەم، تورعاي، ىرعىز.
تاۋ وزەندەرى قار سۋىمەن جانە مۇزدىقتارمەن قورەكتەنەدى: سىرداريا، ىلە، قاراتال، ەرتىس.
جاڭا ساباقتى بەكىتۋ تاپسىرمالارى:
گەوگرافيالىق نومەنكلاتۋرا بويىنشا ءبىلىم بەكىتۋ.
1. سۇراۋ بەلگىسىمەن بەلگىلەنگەن نىسانداردى انىقتاۋ.
2. ولاردىڭ اتاۋىن جازۋ
«ءوز ورنىن تاپ»
وزەندەردى ءوز الاپتارىنا ورنالاستىرۋ
ويىل، تالاس، تورعاي، سىرداريا، ساعىز، جەم، جايىق، قاراتال، لەپسى
«ساندار سويلەيدى»
1698 كم - ەرتىس
1084 - جايىق
1400 - ەسىل
800 - توبىل
815 - ىلە
1186 - شۋ
سەرگىتۋ ءساتى.
1 توپقا سۋ تۋرالى ماقال - ماتەل، 2 توپقا سۋ تۋرالى تيىم سوزدەر، 3 توپقا - سۋ تۋرالى ولەڭدەر ايتۋ.
Activ ote تەستىلەۋ قۇرىلعىسىن پايدالانۋ.
1. ق ر قانشا وزەن بار؟
ا) 85 مىڭ
ب) 80مىڭ
ۆ) 50مىڭ
گ) 40 مىڭ
2. 1000 كم - دەن اساتىن وزەن سانى
ا) 5
ب) 7
ۆ) 9
گ) 10
3. ق ر وزەندەرى نەشە الاپقا جاتادى؟
ا) 5
ب) 4
ۆ) 3
گ) 2
4. كاسپيي تەڭىزى الابىنا جاتاتىن وزەندەر:
ا) جايىق، جەم، ساعىز
ءا) قاراتال، لەپسى، اقسۋ
ب) شۋ، سارىسۋ، تورعاي
گ) جايىق، شۋ، لەپسى
5. جازىقتارداعى وزەندەر سولتۇستىكتەن وڭتۇستىككە قاراي.......
ا) ارتادى
ءا) كەميدى
ب) وزگەرمەيدى
گ) وزگەرەدى
6. وزەننىڭ سۋ قيماسى ارقىلى 1 سەك ىشىندە اعىپ وتەتىن سۋ مولشەرى:
ا) جىلدىق اعىن
ءا) كوپ جىلدىق اعىن
ب) سۋ شىعىنى
گ) كوپ جىلدىق شىعىن
7. قار جانە مۇزدىقتارمەن قورەكتەنەتىن وزەندەر
ا) ىلە، قاراتال، ەرتىس
ءا) جەم، تورعاي، سارىسۋ
ب) ەرتىس، تورعاي، سارىسۋ
ۆ) جايىق، ساعىز، قاراتال
8. ق ر ىشكى سۋلارىنا جاتادى
ا) وزەن، كول، جەر استى سۋى، بوگەن، كانال، مۇزدىق
ب) تەڭىز، وزەن. كول، مۇحيت
ۆ) تەڭىز، وزەن، كول، جەر استى سۋى
گ) مۇحيت، كول، وزەن
9. ق ر ەڭ ۇزىن وزەن:
ا) ەسىل
ب) جايىق
ۆ) جەم
گ) سىرداريا
10. جەرگىلىكتى جەردەگى ءىرى وزەن:
ا) ەسىل
ب) جايىق
ۆ) جەم
گ) سىرداريا
قورىتىندىلاۋ
وقۋشىلاردى باعالاۋ
ۇيگە تاپسىرما: قوسىمشا اقپارات قۇرالدارىنان وزەندەر تۋرالى دەرەكتەردى قاراپ كەلۋ
You Might Also Like
