InfoHub Logo

ساباقتىڭ تاقىرىبى: قازىرگى زامانعى ساندىك قولدانبالى ونەرى
ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا قازىرگى زامانعى ساندىك قولدانبالى ونەردىڭ ەرەكشەلىكتەرىن ءتۇسىندىرۋ. سىر بويىنداعى قولونەر شەبەرلەرىنىڭ شىعارمالارىمەن تانىستىرۋ جانە ناسيحاتتاۋ.
ءا) دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ ۇلتتىق قولونەرىنە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ، وي-قيالىن دامىتۋ.
ب) تاربيەلىك: قازىرگى زامانعى ساندىك قولدانبالى ونەردى تۇسىندىرە وتىرىپ، ولارعا كاسىبي باعدار بەرۋ. ەستەتيكالىق تاربيە بەرۋ.

ءپانارالىق بايلانىس: ادەبيەت، تاريح، بەينەلەۋ ونەرى
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: قازىرگى زامانعى قولونەر شەبەرلەرى جاساعان ۇلتتىق بۇيىمدار: تورسىق، قامشى، قالقان، قۇراق كورپەشەلەر، زەرگەرلىك بۇيىمدار، اياققاپ، ساندىق، ت، ب.
ءتيپى: جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرۋ
ءتۇرى: ءداستۇرلى ساباق
ادىس-تاسىلدەرى: كورنەكىلىك، سۇراق-جاۋاپ، اڭگىمە، ساراماندىق جۇمىس، ءسوزجۇمباق شەشۋ.

ساباقتىڭ بارىسى
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
ا) سالەمدەسۋ
ءا) وقۋشىلاردى تۇگەلدەۋ
ب) ساباققا دايارلىعىن تەكسەرۋ

2. وتكەن ساباقتى پىسىقتاۋ
- بالالار، وتكەن ساباقتا «قازاق حالقىنىڭ قولونەرى مەن شەبەرلەرى» دەگەن تاقىرىپتا ساباق وتكەن بولاتىنبىز.
- قانە، ايتا قويىڭدارشى، ساندىك قولدانبالى ونەردىڭ قانداي تۇرلەرىن بىلەسىڭدەر؟
اعاش وڭدەۋ
كيىز باسۋ
توقىما
قۇراق قۇراۋ
شي توقۋ
تەرى وڭدەۋ
ساندىك قولدانبالى ونەر
تىگىن ونەرى
كەراميكا
سىرماق سىرۋ
زەرگەرلىك بۇيىمدار
ويۋ-ورنەك

- ال وسى قولونەرىمەن اينالىساتىن ادامداردى كىم دەپ اتايمىز؟
قولونەر
ۇستا
زەرگەر
ىسمەر
شەبەر
1. ۇستا – قارۋ جاراق، ەر-تۇرمان، ساۋىت-سايمان جاساۋمەن اينالىساتىن ادام.
2. زەرگەر – التىن مەن كۇمىستەن اشەكەي بۇيىمدار جاسايتىن ادام.
3. شەبەر – اعاشتان ويىپ ءارتۇرلى بۇيىمدار جاسايتىن ادام.
4. ىسمەر – ۇلتتىق كيىمدەر مەن بۇيىمدار تىگۋمەن اينالىساتىن، قولىنان ءىس كەلەتىن ادام.

3. جاڭا ساباق
ا) بايانداۋ
بۇگىندە حالقىمىزدىڭ قولونەرى قارقىندى دامىپ كەلە جاتىر. ۇلتتىق قولونەر ءسالت-داستۇرىمىزدى جەتىلدىرىپ، مادەنيەتىمىزدىڭ وزىق جەتىستىگىن كورسەتۋدە. حالىق ونەرىنىڭ باي مۇرالارىن سۇرىپتاي وتىرىپ، زامانىمىزعا ساي ساپا، ءتۇر بەرۋ ادىسىمەن ولاردى ءارى دامىتۋ، ونى بۇگىنگى ۇرپاققا مەڭگەرتۋ-يگىلىكتى ءىس. وسى جاعىنان العاندا ۇلتتىق قولونەردىڭ تاربيەلىك، تاعىلىمدىق مۇمكىندىكتەرى جوعارى، ويتكەنى ۇرپاق تاربيەسىنە كەشەندى تۇردە اسەر ەتەدى، قابىلەتتەرىنىڭ جەتىلۋىنە، بەلگىلى ءبىر كاسىپكە بەيىمدەلۋىنە كومەكتەسەدى.
قولونەر-بىزدىڭ رۋحاني بايلىعىمىز، مادەنيەتىمىز، ءسالت-داستۇرىمىز، ول بىرنەشە عىلىمداردىڭ دامۋىنان پايدا بولعان ونەر تۋىندىلارى.
قولونەر كاسىبى ەلىمىزدىڭ ەكونوميكاسىن كوتەرۋگە ىقپال ەتەدى. قازاق حالقىنىڭ قولونەرى الەم حالىقتارىنا ماقتانىشپەن كورسەتەتىن كورمە. وعان دالەل-بىزدىڭ كيىز ءۇيىمىز بەن ونىڭ ىشىندەگى كوز جاۋىن الاتىن ساندىك قولونەر بۇيىمدارىن تاماشالاعان شەتەلدىكتەر «كيىز ءۇي-قازاق حالقىنىڭ شاعىن مۇراجايى» دەپ باعالاعان ەدى.
قازىرگى كەزدە قولونەرى قارقىندى دامىپ ۇرپاقتان ۇرپاققا جالعاسۋدا. عاسىرلار بويى قالىپتاسقان پىشىندەر مەن تاسىلدەردىڭ باي مۇراسى نەگىزىندە شەبەرلەر قازىرگى زامانعى سيۋجەتتى كومپوزيسيا ەلەمەنتتەرىن كورسەتەتىن اعاش، مەتالل، كەراميكا، كيىزدەن جاسالعان ەرەكشە شىعارمالاردى دۇنيەگە اكەلۋدە.
قازىرگى زامان سۋرەتشىلەرى مەن قولونەر شەبەرلەرى تەرى، اعاش، سۇيەك وڭدەۋدەگى ەسكى تەحنولوگيالاردى مەڭگەرىپ، قايتا جاڭعىرتۋدا. سولاردىڭ ارقاسىندا حالىق قولونەرىنىڭ كوپتەگەن سىرلارى بەلگىلى بولدى. وسىلايشا كونە بۇيىمدار كوركەمدىگى مەن اسەرلىگىن جوعالتپاي، قازىرگى زامانعى شەبەرلەردىڭ قولىنان قايتا جاڭعىرتىلىپ وتىر.
وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ شەبەرلەرى ۇلتتىق ءداستۇردى جالعاستىرا وتىرىپ، توقىما جانە كيىز، كىلەم، الاشا، باسقۇر، باۋلار توقيدى.

ءوزىمىزدىڭ قىزىلوردا وبلىسى بويىنشا قولونەرىمەن اينالىساتىن كوپتەگەن شەبەرلەر بار. ولاردىڭ قولىنان شىققان بۇيىمدارى رەسپۋبليكالىق ءتىپتى شەت مەملەكەتتەردىڭ دە كورمەلەرىنە قويىلعان.
2011 جىلى تاۋەلسىزدىكتىڭ 20 جىلدىعى قارساڭىندا قىزىلوردا قالاسىندا رەسپۋبليكالىق قولونەر شەبەرلەرى مەن سۋرەتشىلەرىنىڭ سيمپوزيۋمى بولىپ ءوتتى. سول كەزدە دە جەرلەستەرىمىزدىڭ قولونەر بۇيىمدارى تاماشالاعان قوناقتاردى ءتانتى ەتكەن بولاتىن. مىسالى: ۇستا-قۇلمامبەتوۆ قۇدايبەرگەن، شەبەر-قالنازاروۆ بوريس، زەرگەرلەر-ابدۋحانوۆ زەينوللا، جاقىپوۆ بەكزات، ىسمەر-رامازانوۆا گۇلنار، ت، ب. شىعارمالارى. (سلايد)
- سەندەر تەحنولوگيا ساباعىنان كوپتەگەن قولونەر بۇيىمدارىن جاساپ ۇيرەندىڭدەر. قانە سولاردى كورسەتە قويىڭدارشى.
وقۋشىلار وزدەرى جاساعان بۇيىمدارىن: قۇراق كورپەشە، سۋ مونشاقتان جاساعان القالار، تەرىدەن جاساعان پىشاقتىڭ قىنى، تۇمار سياقتى زاتتاردى كورسەتەدى.
- وسى جۇمىستاردى جاساعاندا قانداي كوڭىل-كۇيدە بولدىڭدار؟
- قىزىعۋشىلىعىمىز ارتتى، جۇمىس ناتيجەسىن كورۋگە اسىقتىق.
- جۇمىس ىستەۋ بارىسىندا شىدامدىلىق، توزىمدىلىك قاجەت ەكەنىن جانە دە ويمەن جۇمىس ىستەۋ كەرەكتىگىن تۇسىندىك.
- ءيا، قولونەر بۇيىمدارىن جاساۋ ءۇشىن اباي اتامىز ايتقانداي تالاپ، ەڭبەك، تەرەڭ وي كەرەك ەكەن. كەز كەلگەن ءىستى تالاپپەن باستاپ، تالعاممەن اياقتاساڭدار كوڭىل قۋانتارلىق ادەمى بۇيىمداردى جاساۋعا بولادى.

ءا) ساراماندىق جۇمىس.
ماتا قالدىقتارىنان قول سومكە تىگۋ.
ول ءۇشىن قاجەتتى قۇرالدار مەن جابدىقتار: ماتا قالدىقتارى، ينە، ءجىپ، استارلىق ماتا، سىزعىش، بور.
جۇمىستى باستاماس بۇرىن قول جۇمىسىنا ارنالعان تەحنيكا قاۋىپسىزدىگى ەرەجەسىن ەسكە تۇسىرەمىز.
جۇمىستىڭ بارىسى: ءار ءتۇرلى ماتالاردى ءۇش بۇرىشتاپ بىردەي كولەمدە قيىپ الامىز دا، ولاردى ءتۇس ۇيلەسىمدىلىگىنە قاراي بىر-بىرىمەن قيۋلاستىرىپ كوكتەپ تىگىپ الامىز. ونى استارلىق ماتامەن بىرىكتىرىپ تىگەمىز. دايىن بولعان سومكەنىڭ الدىڭعى بولىگىن ارتقى بولىگىمەن قوسىپ تىگەمىز دە، باۋ تاعامىز. (وقۋشىعا جۇمىستى كورسەتۋ بارىسىندا رەتىمەن تۇسىندىرىلەدى)
4. جاڭا ساباقتى بەكىتۋ

ءسوزجۇمباق بەرىلەدى. ءار قاتارداعى سوزدەر دۇرىس تابىلسا، تىگىنەن «ساندىك قولونەر» دەگەن ءسوز تىركەسى شىعادى.
1. ۇلتتىق كيىمدەر مەن بۇيىمدار تىگەتىن ادام
2. قازاق قىزدارىنىڭ باس كيىمى
3. سۋرەتتى تىقىر كىلەم
4. باتىردىڭ باس كيىمى
5. جۇننەن جاسالعان بۇيىم
6. اڭ تەرىسىنەن جاسالعان ەرلەر كيىمى
7. ماتا قالدىقتارىنان قۇراستىرىلىپ تىگىلگەن بۇيىم
8. تەرىدەن جاسالعان سۋسىن قۇياتىن ىدىس
9. توسەنىش بۇيىم
10. ۇستا قۇرالى
11. توقىلىپ جاسالعان زات سالعىش بۇيىم
12. اشەكەي بۇيىمدار جاسايتىن ادام
13. اعاشتان ويىپ ءارتۇرلى بۇيىمدار جاسايتىن ادام
ىسمەر
ساۋكەلە
گوبەلەن
دۋلىعا
ىشىك
كيىز
قۇراق
توقىما
الاشا
كورىك
قورجىن
زەرگەر
شەبەر

ا) وقۋشىلار ەڭبەگىن باعالاۋ، ساباققا بەلسەنە قاتىسقان وقۋشىلاردى ماداقتاۋ
ءا) ۇيگە تاپسىرما بەرۋ 1. جۇمىستى اياقتاۋ.

5. قورىتىندى
«كونەنى كەرەك ەتپەسەڭ، جاڭا تابىلمايدى» دەپ شاكارىم اتامىز ايتقانداي، كونەنى قادىرلەپ، كەيىنگى ۇرپاققا جەتكىزۋ – بىزدەردىڭ جانە جاستاردىڭ مىندەتى. كونە بۇيىمداردى ۇمىتپاي، ولاردى قازىرگى زامانعا لايىقتاپ، جاڭا ۇلگىدە جاساپ شىعارۋ ءبىزدىڭ پارىزىمىز جانە قولونەرىمىزدىڭ شارىقتاۋىنا قوسقان ۇلەسىمىز دەپ بىلەيىك.

قىزىلوردا قالاسى
№197 مەكتەپتىڭ تەحنولوگيا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى
جۇمابەكوۆا ۇلبوسىن ەرعابىل قىزى