- 16 قار. 2020 00:00
- 368
قازۇۋ – بولاشاقتىڭ باستاۋى
ەرتەدەن كەڭ دالانىڭ قويناۋىندا مەكەن ەتكەن بەيبىت حالقىمىز قاي زاماندا بولماسىن كوزى اشىق، كوكىرەگى وياۋ بولعان. زامان وزگەرىسىنەن قالماي، باسقا الپاۋىتتى ەلدەرمەن تەرەزەسىن تەڭ ۇستاۋعا تىرىسقان. كوز ىلەسپەس جىلدامدىقپەن وزگەرىپ جاتقان زاماندا، ۇلتتىق قۇندىلىقتارىمىزدى ساقتاپ قالۋ، ونى ءناسيحاتتاۋ الدىمىزدا تۇرعان ۇلكەن مىندەتتەردىڭ ءبىرى. تۇڭعىش ەلباسىمىز نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆتىڭ «بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ» اتتى ماقالاسى قازىرگى قوعام دامۋىنا جاڭا سەرپىن اكەلگەن بولاتىن. ماقالادا باسەكەگە قابىلەتتىلىك باعىتىن باسا كوتەردى. ال باسەكەگە قابىلەتتى جاستار – قازۇۋ جاستارى دەسەك قاتەلەسپەيمىز. بۇلاي ايتۋىمىزدىڭ بىردەن-بىر سەبەبى قازۇۋ ەلىمىزدەگى جوعارى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىندە وزىندىك اينىماس ورىن العان، زامان تالابىنا ساي بىلىكتى، ءبىلىمدى ماماندار دايارلايتىن وقۋ ورنى. بۇگىندە كوپتەگەن حالىقارالىق ۋنيۆەرسيتەتتەرمەن سەرىكتەس، ەلىمىزدەگى جوعارى وقۋ ورىندارى اراسىندا الدىڭعى قاتارلى، كوشباسشى ورىنعا يە.
تالاي تۇلەك ارمانىنا اينالعان بۇل ۋنيۆەرسيتەتتىڭ تاريحى وتە تەرەڭدە. ۋنيۆەرسيتەت ءوزىنىڭ نەگىزىن 1934 جىلى 15 قاڭتاردا قالانعاننان باستاپ، قازاقستانداعى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ كوشباسشىسى، كاسىبي ءبىلىم مەن تاربيەنىڭ قاينار كوزى بولدى. سونىمەن قاتار قازۇۋ قابىرعاسىندا ق.ي ساتبايەۆ، م.و اۋەزوۆ، ە.ب بەكماحانوۆ، ءا.ح مارعۇلان، د.ۆ سوكولسكيي ءتارىزدى اسا كورنەكتى عىلىم مەن مادەنيەت قايراتكەرلەرى ءدارىس وقىعان. ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى 180-نەن استام گۋمانيتارلىق، جاراتىلىستانۋ، تەحنيكالىق ماماندىقتار بويىنشا باكالاۆرلاردى، ماگيسترانتتاردى، دوكتورانتتاردى دايىندايدى. ۋنيۆەرسيتەت ءبىلىم الۋشى ستۋدەنتتىڭ جان-جاقتى دامۋىنا، ءوزىن-وزى كەمەلدەنۋىنە قاجەتتى جاعداي جاساۋ ءۇشىن بار كۇش جىگەرىن سالىپ، ستۋدەنتتىك ءوزىن-وزى باسقارۋعا، كوشباسشىلىق قاسيەتتەردى دامىتۋعا، تاربيەلەۋگە جول اشادى.
تۇڭعىش ەلباسىمىز ن.ءا. نازاربايەۆ ءبىر سوزىندە «زاماناۋي الەمدە ەلدىڭ قۋاتى ەڭ الدىمەن ازاماتتارىنىڭ بىلىمىمەن ولشەنەدى. سول ءبىلىمدى اجەتكە، تۇرمىس يگىلىگىنە جاراتا بىلۋىمەن باعالانادى» دەگەن بولاتىن. قازىرگى تاڭدا ۋنيۆەرسيتەت كوپتەگەن جەتىستىكتەرگە جەتتى. اتاپ ايتقاندا جاھاندىق ەڭ تانىمال جانە بەدەلدى QS حالىقارالىق رەيتىنگىندە قازۇۋ الەمنىڭ 800 ۇزدىك ۋنيۆەرسيتەتى اراسىندا 165 -ورىندى يەلەندى جانە دە ق ر ۇلتتىق رەيتىنگىسىندە ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ ءبىرىنشى ورىنعا يە بولىپ وتىر.
قازۇۋ-داعى ەڭ قاسيەتتى مەكەن – كىتاپحانا. بۇل كىتاپحانا قازاقستاندا عانا ەمەس ورتا ازياداعى جوعارعى وقۋ ورىندارى اراسىنداعى ەڭ ۇلكەن كىتاپ قورىنا يە. جىل سايىن ءار ماماندىققا ساي ۋنيۆەرسيتەت كىتاپحاناسىنا مەملەكەت تاراپىنان ارنايى جاڭا كىتاپتار ءبولىنىپ وتىرادى، جانە كىتاپ قورى 50-60 مىڭعا ارتىپ وتىرادى. سونداي-اق قازىرگى قاشىقتىقتان وقىتۋدا ەلەكتروندى كىتاپحانا ءوز جۇمىسىن جوعارى دەڭگەيدە اتقارۋدا. ءبىلىم ورداسىنىڭ العاشقى ىرگە تاسىن تۇڭعىش ەلباسىمىز ن.ءا. نازاربايەۆ قالاعان بولاتىن. ونىڭ اشىلۋ سالتاناتى 2013 جىلدىڭ ناۋرىز ايىندا ءوتتى.
راسىندا دا قازۇۋ – ناعىز بولاشاق ازاماتتار مەن ازاماتشالار دايىندايتىن ۇلكەن جوعارى وقۋ ورنى. بۇگىنگى جاس ۇرپاق - ەرتەڭگى ەل ەرتەڭى. قازۇۋ ستۋدەنتتەرى – ەلىمىزدىڭ بولاشاعى، ناعىز ۇلتجاندى، جالىنداعان جاستار. سول سەبەپتەن دە قازۇۋ بولاشاقتا دا ەلىمىزدەگى ءمانى مەن ماڭىزى اسا جوعارى وقۋ ورنى بولىپ قالا بەرەتىنىنە سەنىمىمىز مول.
ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى «جالپى ءتىل ءبىلىمى جانە ەۋروپا تىلدەرى» كافەدراسىنىڭ اعا وقىتۋشىسى، PhD دوكتورى ا.م. دوسانوۆا
ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى «شەتەل ءتىلى: ەكى شەت ءتىلى» ماماندىعىنىڭ 1-كۋرس ماگيسترانتى ا.ك. ابۋباكىر