
- 13 ناۋ. 2017 00:00
- 526
قىتايدا تۋريستەرگە ارنالعان الەمدەگى ەڭ ۇلكەن راديوتەلەسكوپ اشىلدى
«سينحۋان» جاڭالىقتار اگەنتىگىنىڭ حابارلاۋى بويىنشا، قىتايدىڭ وڭتۇستىك-باتىسىنداعى گۋيچجوۋ ەلدى مەكەنىندە الەمدەگى ەڭ ءىرى Five hundred meter Aperture Spherical Telescope (قىسقارتىلعان ءتۇرى FAST) راديوتەلەسكوپى كورەم دەۋشىلەرگە ەسىگىن اشتى. ءبىر قىزىعى، جۇڭگو تۇرعىندارى مەن قوناقتارى بۇل جەرگە تەگىن كىرە الادى. تەك، ارنايى اۆتوبۋسقا بيلەت ساتىپ السا عانا بولعانى.
FAST 2016-جىلدىڭ قىركۇيەك ايىندا پايدالانۋعا بەرىلگەن. ال ونى جاساۋ تۋرالى جوسپار 1994-جىلى قولعا الىنعان بولاتىن. تەلەسكوپتىڭ اۋدانى 1،6 شاقىرىمعا تەڭ، ال ديامەترى 500 مەتر. بۇل 30 فۋتبول الاڭىنا تەڭ اۋماق. الەمدەگى ەڭ ءىرى تەلەسكوپتىڭ قۇرىلىسىنا 180 ميلليون اقش دوللارى جۇمسالدى. تەلەسكوپ ىسكە قوسىلعالى بارلىق قاجەتتى سىناقتار مەن باپتاۋلاردان ءوتتى. كەلۋشىلەرگە ەسىگىن اشقاننان كەيىن تەلەسكوپتىڭ جانىندا راديۋسى بەس شاقىرىمعا تەڭ اۋماقتا تەلەسكوپ قۇرىلعىسىنىڭ ۇزدىكسىز جۇمىس ىستەۋى ءۇشىن «تىنىشتىق ايماعى» قۇرىلدى. بۇل ايماقتا بارلىق بايلانىس قۇرالدارىنىڭ سيگنالدارى بۇعاتتالادى. ونىڭ ۇستىنە، كورۋ الاڭىنا بارماس بۇرىن كەلۋشىلەر ۇيالى تەلەفوندارىن، ساندىق فوتواپپاراتتارىن، سمارت-بىلەزىكتەرىن، پلانشەتتەرىن، نوۋتبۋكتەرىن جانە باسقا دا ەلەكترونيكا قۇرىلعىلارىن ارنايى جەرگە وتكىزىپ كەتۋلەرى كەرەك. كەشەننىڭ اۋماعىندا بايلانىسسىز قالماس ءۇشىن وندا كحر-نىڭ ىشكى نومىرلەرىنە تەگىن قوڭىراۋ شالۋعا بولاتىن تەلەفون بۋدكالارى ورناتىلعان.
باسپا ءسوز بەتتەرىندە جاريالانعانداي، تەلەسكوپتى كۇنىنە تەك ەكى مىڭ ادام عانا تاماشالاي الادى. مۇنداعى جالعىز اقىلى قىزمەت – ارنايى اۆتوبۋس پەن استرونوميالىق مۇراجايعا بارۋ قۇنى 50 ءيۋاندى (7 دوللارعا جۋىق) قۇرايدى. بۇل اقشانىڭ ىشىنە كەشەن ىشىندە ەكۋسكۋرسيا جاساۋ عانا ەمەس، استرونوميالىق مۇراجاي مەن FAST راديوتەلەسكوپىنىڭ باسقا دا جەرلەرىنە بارۋ كىرەدى.