قىز ۇزاتۋ ۇستىندەگى سالت ولەڭى
قىز ۇزاتۋداعى ولەڭدەر ەلدىڭ ەسكىدەن كەلە جاتقان سالتىمەن بايلانىسقان. بۇل قۋانىش، قىزىق ۇستىندەگى ولەڭ. ونىڭ ۇستىنە ءارقايسىسىندا دا ارناۋلى ماعىنا بار، تۋدىرعان بەلگىلى سەبەپتەر بار. ءۇي ىشىندەگى تۇرمىستى ەسكى قازاق قالاي ۇعىپ، قالاي تۇسىنگەن، ءۇي ءىشىنىڭ، وت باسىنىڭ ۇيىتقىسى كىم دەپ بىلگەن، سول سياقتى پىكىردى انىقتاۋمەن بىرگە كوپ ەل ىشىنە جايىلعان ەسكىلىكتى نانىمداردى بىلدىرەدى. بۇل قىزدىڭ تويىن قىزىق قىلۋ ءۇشىن، جىلاعان جۇرتتى كۇلدىرۋ ءۇشىن عانا ايتىلاتىن ولەڭدەر ەمەس، بۇلاردىڭ ءارقايسىسىندا ارناۋلى تەرەڭ ماعىنا بار، كوزدەيتىن ارناۋلى سۇلۋ ماقسات بار.
ءبىراق بۇرىنعى شەرلى ولەڭدەردەن بۇل ولەڭدەردىڭ كەيبىرىنىڭ ايىرماسى – مۇنداعى ولەڭدەر جاتتاما ولەڭ بولادى. سەبەبى مۇندا بۇرىنعىداي قايعى جوق. شەر ۇستىندەگى ولەڭ جاتتاما بولماۋعا كەرەك. وندا ءاربىر شەرلى وزىنشە شەرلەنىپ، وزىنشە قايعىرادى. سوندىقتان بىرەۋ ايتقاندى بىرەۋ ايتۋعا لايىقسىز بولادى. مىناۋ ولەڭدەردىڭ كوبى قۋانىش، توي ۇستىندە ايتىلادى. بۇلار جاتتاما بولسا دا، سوگىستى ەمەس، سوندىقتان جار-جار، بەت اشار جاتتاما ولەڭ بولىپ ايتىلادى.
قىز ۇزاتارداعى ولەڭنىڭ ءبىرى تانىسۋ، سىڭسۋ بولسا، ول قىزدىڭ كوز جاسىمەن ايتىلاتىن شىن شەرى. سوندىقتان ول جاتتاما بولمايدى، جاننان شىعارىلادى. ەندى قىز ۇزاتقاندا ايتاتىن ولەڭدەردىڭ ءارقايسىسىن جەكە-جەكە قاراستىرالىق.
جار-جار
ج ءى گ ءى ت:
قارا ناسار زامانداس،
قارا ناسار، جار-جار!
قارا ماقپال ساۋكەلە،
شاشىڭ باسار، جار-جار!
مۇندا اكەم قالدى دەپ،
قام جەمەشى، جار-جار!
جاقسى بولسا قايىن اتاڭ،
ورىن باسار، جار-جار!
ق ى ز:
ەسىك الدى قارا سۋ،
مايدان بولسىن، جار-جار!
اق ءجۇزىڭدى كورگەندەي،
اينام بولسىن، جار-جار!
قايىن اتا بار دەيدى،
نادان قازاق، جار-جار!
اينالايىن اكەمدەي،
قايدان بولسىن، جار-جار!
ج ءى گ ءى ت:
اق قويان قاشار،
جوتالاپ، جار-جار!
اق تايلاق وسەر
بوتالاپ، جار-جار!
مۇنشا نەگە جىلايسىڭ، جار-جار!
ارتىڭنان ءىنىڭ بارار اپالاپ، جار-جار!
ق ى ز:
ورتەكەمنىڭ شەت باۋىن،
ويا تۇرسىن، جار-جار!
توي باسىنا تۋ بيە
سويا تۇرسىن، جار-جار!
مەن شەشەمە ايتامىن،
اكەمە ايت دەپ، جار-جار!
مەنى دەسە بيىلشا،
قويا تۇرسىن، جار-جار!
ج ءى گ ءى ت:
قىزىل قىرشىن، زامانداس،
قىزىل قىرشىن، جار-جار!
قىزىل قىرشىن ىشىنەن
قىرعي ۇشسىن، جار-جار!
اكەم بار دەپ ارقاعا
مەدەۋ قىلما، جار-جار!
الىپ كەتەر مال بەرگەن،
كۇدەرىڭدى ءۇز، جار-جار!
ق ى ز:
تۇندىگىمنىڭ ءتورت باۋى،
باس باۋىمدى، جار-جار!
التى جەڭگەم سۇرايدى
شاشباۋىمدى، جار-جار!
التى جەڭگەم سۇراسا،
الاسىڭ دا، جار-جار!
اينالايىن جان اكەم!
قالاسىڭ دا، جار-جار!
ج ءى گ ءى ت:
مىنگەن اتىڭ قارادى، جار-جار!
جال-قۇيرىعىن تارادى، جار-جار!
مۇنشا وكسىپ جىلاما، جار-جار!
شەشەڭ ەرتىپ بارادى، جار-جار!
ق ى ز:
تۇندىگىمنىڭ ءتورت باۋى
ماقتا شەشە، جار-جار!
قىزىڭ كەتىپ بارادى،
جوقتا، شەشە، جار-جار!
ون ەكى ايدا اينالىپ،
ءبىر كەلەرمىن، جار-جار!
سارى ىنگەننىڭ بوتاسىن
ساقتا، شەشە، جار-جار!
ج ءى گ ءى ت:
مىنگەن اتىڭ جيرەنشە، بيكەم، جار-جار!
ارتقى تۇيەڭ ىنگەنشە،جار-جار
وكسىپ-وكسىپ جىلاما، بيكەم، جار-جار!
الديلەپ بالا سۇيگەنشە، جار-جار!
ق ى ز:
بالشىق پا ەكەن، سۋ ما ەكەن
سارقىراعان، جار-جار!
اق ءسۇت بەرىپ شەشەكەم
اسىراعان، جار-جار!
اق ءسۇت بەرگەن شەشەمە
نە كورسەتتىم، جار-جار!
جات كىسىنىڭ بالاسىن
جولداس ەتتىم، جار-جار!
ج ءى گ ءى ت
ەسىكتىڭ الدى قيا ەدى، جار-جار!
قياعا بىتكەن ميا ەدى، جار-جار!
اكەڭ بەرگەن قامقا تون، جار-جار!
ەتىڭە قايتىپ سيادى، جار-جار!
ق ى ز:
توقپاق جالدى تورى ايعىر،
توقتاما اكە، جار-جار!
توركىندەگەن ۇيىڭنەن
كەتتىم، اكە، جار-جار
قىز دا بولسام ءسىزدىڭ مەن
پەرزەنتىڭىز، جار-جار!
جالعىز باسىم سىيماستاي
نە ەتتىم، اكە، جار-جار!
ج ءى گ ءى ت:
ەسىكتىڭ الدى قۇمداقتى، جار-جار!
قۇمداقتان قويان زىمداپتى، جار-جار!
اتاسى باسقا جاۋ جەڭگەڭ، جار-جار!
وتاۋعا سالىپ تىڭداپتى، جار-جار!»
جار-جاردىڭ تاعى ءبىر ءتۇرى
ج ءى گ ءى ت:
ءبىر تولارساق، ءبىر توبىق
ساندا بولار، جار-جار!
قىرىق كىسىنىڭ اقىلى
حاندا بولار، جار-جار!
اكەم-اي دەپ جىلاما،
بايعۇس قىزىم، جار-جار!
اكەڭ ءۇشىن قايىن اتاڭ
وندا بولار، جار-جار!
ق ى ز:
جازدىكۇنى اقشا قار
جاۋماق قايدا، جار-جار!
قۇلىن تايداي ايقاسقان،
ون جاق قايدا، جار-جار!
ازار جاقسى بولسا دا
قايىن اتام، جار-جار!
اينالايىن اكەمدەي
بولماق قايدا، جار-جار!..
(وزگە جاقىندارى دا سولاي)
شىمىلدىعىم سەرپە سال،
كورسىن اكەم، جار-جار!
كوزىنىڭ جاسىن كول قىلىپ
توكسىن اكەم، جار-جار!
جىلدا-جىلدا نوعايدان
پۇل الۋشى، جار-جار!
"ءبىر مىندەتتەن قۇتىلدىم"
دەسىن اكەم، جار-جار!
شىمىلدىعىم سەرپە سال،
كورسىن شەشەم، جار-جار!
كوزىنىڭ جاسىن كول قىلىپ،
توكسىن شەشەم، جار-جار!
"جىلدا-جىلدا بولجاما
بوياۋشى ەدىم"، جار-جار
"ءبىر مىندەتتەن قۇتىلدىم"،
دەسىن شەشەم، جار-جار!
ج ءى گ ءى ت:
ءشايى قامزول ءدۇريا ۇستىندە بار، جار-جار!
التىن بەسىك قۇلىنشاق الدىندا بار، جار-جار!
"ۇيدە شەشەم قالدى" دەپ جىلاماشى، جار-جار!
جاقسى بولسا، قايىن ەنەڭ وندا دا بار، جار-جار!
ەركە تۋعان اعا ەكەم، پەريزاتتى، جار-جار!
ەركەلەيتىن الدىڭدا جەڭگە دە بار، جار-جار!
قوس پەريزات ءبىر جەرگە قوسىلىپسىز، جار-جار!
قۇتتى بولسىن تويىڭىز، پەريزاتىم، جار-جار!
بۇل ولەڭ ەكى جاقتىڭ ايتىسىنان قۇرالادى.
ءبىر جاعى كۇيەۋ، ەكىنشى جاعى قالىندىق.
ءبىر جاعى ەركەك توبى، ەكىنشى جاعى ايەل توبى.
ادام بالاسىنىڭ ەكى رۋ بولعان قاۋىمىنىڭ بۇل جەردە ەكىگە بولىنگەن جىگى اشىلادى. سونىڭ بەلگىسى كورىنەدى. جاڭا ومىرگە كىرەتىن جاس ايەل، جاڭا ومىرگە كىرەتىن جىگىت وزدەرى شىققان ەكى توپتىڭ پىكىرىن، سىرىن سويلەيدى. ەركەك توبى ايەلگە جالپى ادام بالاسىنىڭ قاۋىمىنا ايەلدىڭ نە مىندەت، نە ماقساتپەن جارالعانىن ايتادى.
ايەل ارناۋلى ايەل باسىنىڭ ءوز تىلەگىن ايتادى. و دا تەڭ ادام، وندا دا تىلەك، سەزىم بار. وعان دا جالعىز ادام بولعانداعى تىلەگى كەرەك. جالپى ادام بولعانداعى قارىزىنا ءوز باسىنىڭ قايشى كەلەتىن وزىمشىلدىك تىلەگى قويىلادى. ءبىراق بۇل جەردەگى وزىمشىلدىك سوگىستى مىنەز ەمەس، ءاربىر ادامعا قاس مىنەز. ايەلدە دە قۋانىش بار، كۇيىنىش بار؛ وعان دا جاقىن بار، جات بار؛ ونىڭ دا تۋعان جەرگە، وسكەن ەلگە ارناۋلى تىلەگى، ىركەكتەي وندا دا ەركىندىگىن سۇيەتىن، جاستىق شاقتى سۇيەتىن سەزىمدى جۇرەك، ىستىق قان بار. وعان دا ۇيا كەرەك، وعان دا ءومىردىڭ جاراستىق جىلىلىعى كەرەك. جات ومىرگە كەتەر جاستىقتان ايىرىلىپ، جاڭا ومىرگە كىرەردە ول وتكەن كۇنىمەن قوشتاسادى. بەلگىسىزدىڭ تۇمانى باسقان جۇمباعى كوپ الدىڭعى ومىرگە سەنە الماي، كوڭىلدەگى ارمان، كۇدىگىن ايتادى.
جىگىت توبى الدىڭعى كۇننىڭ قىزىعىن ايتىپ جۇباتادى. ايەل تىرشىلىگىنىڭ جاراستىعى جانىنداعى بەسىكتە، الدىنداعى بالادا. قايىن اتا، قايىن ەنە، جار، قاسىندا ول بولماسا، ايەل ءومىرى جاراستىقسىز، قىزىقسىز، ماعىناسىز. ايەل – انا. ايەلدىڭ ادام بالاسىنىڭ ۇرپاعىن وسىرەتىن قارىزى بار. جانە قازاقتىڭ تۇسىنۋىنشە ايەل ءۇي ءىشىنىڭ جاراستىعى، ءۇي ءىشىنىڭ ۇيىتقىسى. ونسىز ەركەك ءومىرى – گۇلسىز ءومىر. سوندىقتان ەركەكتىڭ ۇيىنە ايەل كەرەك. بۇل قالدار ادام بالاسىنىڭ قاۋىمىنىڭ ىشىندە بۇل كۇنگە شەيىن جەڭىسپەي، جارىسىپ كەلە جاتقان پىكىر. قازاقتىڭ قۋانىش، قايعى ۇستىندە ءسوز قىلاتىن سول تارتىس، سول پىكىرلەر. بۇل ادام بالاسىنىڭ توبىنداعى ءبىر ۇلكەن تراگەديانىڭ باسى. كوپكە قىزمەت قىلۋ ادامنىڭ قارىزى. كوپ ءۇشىن ءولۋ، كوپ ءۇشىن ءوز تىلەگىڭدى قۇربان قىلۋ ادامشىلىقتى ۇققان جاننىڭ اتا مۇراتى. ماڭدايىنا باسىلعان قارىزى، ءومىرىنىڭ ماعىناسى. ءبىراق بۇعان قايشى كەلەتىن – ادامنىڭ ءوز جۇرەگىنىڭ تىلەگى، ءوز باسىنىڭ سەزىم، وزدىگى. وسى ەكەۋى ءبىر بەتپەن كەتسە، اراسىندا شالىستىق بولماسا، ادام باقىتتى. ءبىراق كوپ ۋاقىتتا ەكى جولدا قايشىلىق بولادى. ءبىر ادامنىڭ ءوز جۇرەگىنىڭ ىشىندە ەكى ايىر جول شىعادى. جۇرەكتى سول ەكى جول ايىرادى. قاندى وقيعا، قايعىلى حال سونان تۋادى. جار-جار سول تەرەڭ پىكىردىڭ، سول سياقتى حالدىڭ باسىن باستايدى، بەتىن اشادى.
جار-جار دەگەن ءسوزدىڭ وزىندە دە ماعىنا بار. سول كۇنگە شەيىن كۇيەۋى بارىن اشىپ ايتا الماي كەلگەن تۋىسقان مەن جاس قىزدىڭ ەركىنشىلىك ەركە كۇنىنە كولەڭكە تۇسىرە الماي، اياپ كەلگەن اعايىن، تىلەۋلەس كوپتىڭ، قۋانىشقا كەلگەن توپتىڭ ورتاسىندا، العاشقى رەت "جار" اتىن اتاۋ كەرەك. جاس ايەلدىڭ بوي جەتىپ، ەكى ءومىردىڭ جاپسارىنا كەلگەنىن تىلەۋلەس قاۋىمىنىڭ الدىندا قۋانىشپەن جاريالاۋى كەرەك. ايەل قۇلاعىنا، ەندى جالعىز ەمەس، ەكىنشى اداممەن قوساقتالعانىن ءبىلدىرۋ كەرەك. سوندىقتان جۇزگە اۋىر تيمەيتىن "جار" دەگەن سوزبەن، انمەن جاڭا ومىرگە كەلگەندىگىن ەستىرتەدى. سونى قۇلاعىنا ءسىڭىرۋ ءۇشىن، سوعان كوندىرۋ ءۇشىن قايتا-قايتا "جار" اتىن اتايدى.
قوشتاسۋ – تانىسۋ
قىز ۇزاتقاندا ايتىلاتىن ولەڭنىڭ ءبىرى – تانىسۋ ولەڭى. ۇزاتىلاتىن قىز كوڭىلىندەگى شىن قايعىنى ءبىلدىرۋ كەرەك. تۋعان ەل، وسكەن جەرمەن اقىرعى ايىرىلىسۋ ساعاتىندا كوزدەگى جاسىن، كوڭىلدەگى قايعىمەن ارىزداسقان، قوشتاسقان ءسوزىن ايتادى. بۇل سوزدەر جىلاۋمەن ايتىلاتىن بولعاندىقتان، ولەڭدەرى دە جاتتاما بولمايدى، قاي قىز بولسا دا جانىنان ولەڭ شىعارىپ ايتۋعا تىرىسادى. ۇزاتىلاتىن قىز اعايىن، تۋعان اعا، جەڭگە، قۇربى-قۇرداسقا ايىرىلارداعى ارىزىن ايتادى. ءوز ءومىرىنىڭ قايعىسىن ايتادى. بۇل كۇنگە شەيىن جاسىرىپ كەلگەن، ىركىپ كەلگەن قايعىسى بولسا، اقىرعى ساعاتتا، سول قايعىنىڭ ءبارىن ولەڭمەن، كوزدىڭ جاسىمەن شىعارادى. كوپ قىز، تانىسۋ ولەڭدە كوپ اعايىنعا ەستىرتىپ كوڭىلدەگى نارازىلىعىن ايتادى. كەيدە الدىڭعى جۇمباعى كوپ ومىردەن راقىم تىلەيدى. تىلەك ايتادى. كورىسەتىن اپا، جەڭگەنىڭ ايتاتىن سوزدەرى كوبىنەسە، تىلەك تىلەۋ، تىلەكپەن ۇزاتىپ سالۋ بولادى. تانىسۋ ولەڭدەرى قازاق ورتاسىندا كوپ، ءالى كۇنگە جوعالماعان، بىتپەگەن ادەت، بۇنداي ولەڭنىڭ ازىرگى مىسالىنا جەڭگەلەر ايتاتىن ءبىر ولەڭ الامىز.
قارا سۋدى جايلاعان قاز بارادى،
اناسىنان ايىرىلىپ قىز بارادى.
قارا سۋعا قان قۇيساڭ اعار، كەتەر،
جات كىسىگە قىز بەرسەڭ، الار، كەتەر.
جىلاما، بيكەم، جىلاما!
كوزىڭنىڭ جاسىن بۇلاما!
ۇل بوپ تۋساڭ اۋەلدەن،
سەنى مۇنداي قىلا ما؟
بۇركەندىرىپ قويا ما؟
كوزىڭنىڭ جاسىن بۇلاما؟
ءبىز بەرمەيىك دەسەك تە،
مال بەرگەنىڭ قويا ما؟
بەت اشار
قىز ۇزاتقاندا ايتاتىن ولەڭنىڭ ءبىرى – بەت اشار. بۇرىنعى باسى بوس، ەركىن قىز ەندى قالىندىق بولعان ۋاقىتتا، جاڭا ءومىردىڭ تابالدىرىعىنان نىقتاپ اتتاعان سوڭ، جاڭا ءۇيدىڭ مۇشەسى، جاڭا ەلگە ءتيىستى ادام بولعان سوڭ، سونىڭ اۋىسقان جاڭا ومىرىنە ارناپ ايتىلاتىن ولەڭ. بۇل ولەڭدە نە شەر، نە قايعى ايتىلمايدى. بۇل جاعىنان قاراعاندا، وزگە ولەڭدەردىڭ كوبىنەن بەت اشار ولەڭى ءبىر بولەك بولىپ بولىنەدى. بەت اشاردا جەڭىل كۇلكى، قالجىڭ سياقتى ءسوزدىڭ ارالاسىپ كەلەتىن دە جەرى بار. شىن ءسوز، شىن وسيەتتى ايتۋمەن بىرگە، قالجىڭعا ۇقساس قىلىپ، سالاق، ولاق، رەتسىز ايەلدىڭ كۇلكىلى مىنەزدەرى دە كورسەتىلەدى. "قاپتىڭ اۋزى بوس تۇر دەپ، قۇرت ۇرلاما، كەلىنشەك" دەگەن سياقتى. وسىنداي كۇلكى سوزدەرىنە قاراپ، سوڭعى زامانداردا، بۇل ولەڭ ىلعي ۇلگى رەتىندە ايتىلاتىن ءسوز بولىپ تا كەتكەن جەرلەرى بار.
ءبىراق بەت اشار ولەڭىنىڭ نە ماقساتتان تۋىپ، نە ءۇشىن ايتىلاتىنىن تەكسەرسەڭ، مۇندا ۇلكەن ماعىنا بار ەكەنىن ايىرۋ قيىن ەمەس. بەت اشار – بەتى اشىلعان جاستىڭ بەتىن اشىپ، ءومىر تانىتۋ، ءاربىر ەلدىڭ ءوزى قولدانعان جول-جوباسىن ءتۇسىندىرۋ. تاجىريبەسىز جاس ايەل جاڭا ومىرگە كىرىپ، جاڭا قاۋىمنىڭ ورتاسىنا كەلگەندە، سول قاۋىمنىڭ ءقادىرلى، قۇرمەتتى ۇلكەندەرىن تانۋعا كەرەك. جاڭا قاۋىمنىڭ قادىرلەيتىنى كىم، ۇلىق تۇتىپ سىيلايتىنى كىم، جاستا ەركەلەتىپ ايالايتىنى كىم، جاس كەلىننىڭ بۇلاردى توپ الدىندا تانىپ، ءبىلىپ الۋى قاجەت. ۇلكەندەردىڭ الدىندا كەلىننىڭ ءتاجىم قىلۋى – سول جاڭا شارتتارعا كوندىم، قابىل الدىم دەگەنىنىڭ بەلگىسى.
ەكىنشى ۇلكەن ماعىنا: بەت اشاردا قازاق ەلىنىڭ جاڭا تۇسكەن كەلىندى كەلەشەكتە انا بولۋعا، ءقادىرلى كەلىن، ۇلگىلى جەڭگە بولۋعا ۇيرەتەدى. بۇل ولەڭنەن قازاق جۇرتىنىڭ ايەلگە جالپى كوزقاراسى بىلىنەدى. ايەل ءۇي ءىشىنىڭ، اۋىلدىڭ، اعايىن ورتاسىنىڭ ۇيىتقىسى. سولاردىڭ جاراستىعى، گ ۇلى، بەرەكەسى. كۇيەۋدىڭ سۇيەنىشى، تىرەگى. دوس تاۋىپ، تۋىسقان قۇرىپ بەرەتىن كومەكشىسى، دوسى. ولەڭدە سول مىندەتتەر تولىق ايتىلادى. ەل وسى ايتىلعان تىلەكتەردى ورىنداپ، جاقسى ات الىپ، اعايىنعا ءقادىرلى بولۋ ءۇشىن، قانداي شارتتاردى ورىنداپ، قانداي مىنەزدە بولۋ كەرەك، سونىڭ جەكە-جەكە جولدارى ايتىلادى. ءۇي ءىشىنىڭ ۇيىتقىسى ايەل بولعان سوڭ، ونىڭ ۇيتقى بولار مىنەزى نە بولاتىنىن ايتادى. مىسالى:
كەلىننەن ەندى سويلەيىن
كوپ دابىرلاپ شۋلاماي،
قۇلاعىڭدى سالاسىڭ!
قاتاسى بولسا ءسوزىمنىڭ.
وسى وتىرعان الەۋمەت
سىنعا سالىپ قاراسىن.
قۇلاعىڭ سالىپ تىڭداپ تۇر،
كەلىنجان، مەنىڭ ءتىلىمدى!
ادەپ جولىن ۇيرەنبەك
جاس كىسىگە ءبىلىمدى.
اقىلسىزعا ايتقان ءسوز –
دالاعا كەتكەن شىعىندى.
ءبارى ساعان كەرەك ءىس،
تىڭداساڭ، كەلىن، جىرىمدى.
جىرعا قوسىپ ايتامىن
بار وسيەت سىرىمدى.
بۇرىنعى كۇنىڭ بالالىق،
ەر جەتكەن كۇنىڭ بۇگىندى.
ءوزىم ايتقان ءسوز ەمەس،
وسىلاي دەگەن بۇرىنعى.
كەلىن بوپ كەلمەك ون جاققا
اتا-انانىڭ مۇراسى.
بۇرىنعى ءۇيىڭ بەكەردى،
مەكەنىڭ وسى تۋراسى.
ءوز ۇيىندە تۇرماق جوق
ۇل بوپ تۋماي اۋەلدە،
قىز بولعان سوڭ تۋۋىڭ.
كەلىن بوپ كەلگەن قيىن ءىس،
جاس ءوسپىرىم بالاعا.
قىزمەت قىل ءيىلىپ،
اتا مەنەن اناعا.
وزىڭنەن ۇلكەن ادامنىڭ
بەتىنە تىكە قاراما.
ۇلكەن كىسى كەلگەندە،
قاتارلاسىپ وتىرما،
كەيىن وتىر پانادا.
ىلاجى بولسا شىعىپ تۇر،
قايتقانشا دالاعا.
بار ايتقانىم بۇل ەمەس،
قۇلاعىڭ سالىپ تىڭداپ تۇر،
ءسوزىم بار ايتار جانە دا
تۇراتىن بولسا اتا-اناڭ،
وتىرىپ قالما ورنىندا.
تۇرىپ بارىپ ەسىك اش،
ەرىپ شىقپا سوڭىنان.
دارەت سۋىن كوتەرىپ،
قاراپ تا تۇر جولىنا.
ورامالىن الىپ بەر،
ۇمىتىپ كەتپە ونى دا.
بۇرىنعىداي ويلاماي،
سابىر ەتىپ، شىدام قىل،
اشتىق پەن توعىڭا.
ىنتامەنەن قىزمەت قىل،
قۇداي قوسقان ەرىڭە.
كۇلە سويلەپ جاۋاپ بەر،
ونىڭ ايتقان سوزىنە.
تەڭ قۇربىڭنان ارتىق بوپ،
ۇلكەن ەمەس، كىشى ەمەس،
قوسىلىپسىڭ تەڭىڭە.
ەرىڭنەن اسىل ادام جوق
قاراساڭ اتا تەگىڭە.
كۇيەۋىڭ ۇيگە كەلگەندە
قاعىپ كورپە سالىپ بەر،
وتىراتۇعىن جەرىنە.
ءبىر نارسەگە جۇمساردا،
الىستان "ءاي" دەپ ايتقىزبا.
توسەگىن سالىپ، شەشىندىر،
ەرتە تۇرسا كيىندىر،
كيىمىن تۇرىپ الىپ بەر،
بەلبەۋىن بايلاپ بەلىنە.
مەنىڭ ايتقان بۇل ءسوزىم –
ءبارى ساعان كەرەك ءىس.
ابايلاپ قارا ءتۇسىنىپ.
سولەكەت بولىپ وتىرما
ەركەكتەي بولىپ جۇگىنىپ.
ءبىر تىزەرلەپ ءجون وتىر،
تومەن قاراپ، بۇگىلىپ.
قاتتى قىلىپ سويلەمە،
اقىرىن سويلە ءمۇدىرىپ،
مايدالىعى ءسوزىڭنىڭ،
كەتكەندەي بولسىن ۇگىلىپ.
ءبىر نارسەگە بارعاندا،
كوپ كەشىكپە كىدىرىپ،
ءۇي اراسى بولسا دا
قاتتى جۇرمە جۇگىرىپ.
بوز بالاعا قاراما
ارتىق اسا تىگىلىپ.
سىبىسىڭ بولىپ بىرەۋمەن
وسەككە جۇرمە ءىلىنىپ.
جاسىرىنبايدى جامان ات،
اقىرى شىعار ءبىلىنىپ.
جامان اتىڭ ءبىر شىقسا،
كەتەدى ەلىڭ ءتۇڭىلىپ.
ءتاجىم قىلىپ سالەم ەت،
ۇلكەن ۇيگە كىرەردە.
سىرتىڭنان شىق ءيىلىپ،
ەسىكتەن شىعىپ جۇرەردە.
ءبىر كيىن ءىس دۇنيەدە:
"پالەنشە كەلىن سونداي" دەپ،
سىرتىڭنان اركىم كۇلەر مە.
ەرتە تۇرىپ تۇڭلىك اش،
ەرىنىپ جاتپاي توسەكتە.
مەزگىلسىز كەلگەن ۇيقىنى
وزىڭە جاقىن دوس ەتپە.
جاڭا تۇسكەن جاس كەلىن
جاقىن بولار وسەككە.
قاتىنعا كارى ايىپ جوق،
مىنسە دا تەرىس ەسەككە.
سويلەگەن كەزدە ەركەكتەي،
داۋىسىڭدى قاتتى كەنەمە.
نازىك سويلەس ەرىڭمەن
نە جۇمىس قىلساڭ، جىلدام قىل،
شۇبالاڭ كەلىن اتانبا.
تاستاما بەلبەۋ بەلىڭنەن،
ءجۇرىپ، جۇمىس قىلعاندا
بارىمەن ۇستا قولىڭنىڭ،
ۇستاما جالعىز جەڭىڭمەن.
اتا-انا مەن جارىڭنىڭ
بەتىنە تىكە قاراما،
السا دا تاسپا تەرىڭنەن.
قاسىڭا بالا كەلگەندە
قاباعىڭ ءتۇيىپ، تىرجيىپ،
جىلاتپا ءتۇرتىپ قولىڭمەن.
ورىنسىز جامان ءىس قىلىپ،
اركىمنىڭ ءتىلىن تيگىزبە.
اتا-انا تەگىڭمەن،
ۇزىن ءسوزدىڭ قىسقاسى:
جاقسى بولىپ، ءىس قىلىپ،
جۇرتىڭا جاق ەلىڭمەن.
بار ايتقانىم بۇل ەمەس.
قۇلاعىڭدى سالىپ، تىڭداپ تۇر،
ايتىلار كەيىن قالعانى.
وتىرعان ادام كوزىنشە
ءار جەرىندى قاسىما.
جاۋلىعىڭدى شۇبالتپاي،
دۇرىستاپ ۇستا باسىڭا.
استىنان شىعىپ تۇرماسىن
يە بولىپ ءجۇر شاشىڭا.
قولىن ۇستاپ، بەتىن ءسۇي،
بالا كەلسە قاسىڭا.
قايىنىڭدى سىيلاپ، قادىرلە،
قاراما ۇلكەن جاسىڭا.
جاسى قۇربى ەكەن دەپ،
جامانعا بولما اشىنا.
ويىننىڭ ءجونى وسى دەپ،
اركىمگە بەرمە شاشىلا.
بىرەۋ جامان ايتتى دەپ،
بولىمسىز ىسكە جاسىما.
پالەنشە بۇل دەپ ايتتى" دەپ
جارىڭا ءسوزدى تاسىما.
ەستىسەڭ دە جامان ءسوز،
جۇرگەنىڭ جاقسى جاسىرا.
كوڭىلىڭە كەلىپ جۇرمەسىن
ايتتى دەپ ءسوزدىڭ قيىنىن
بۇگىندە جامان كورگەنمەن،
كوڭىلىڭە تەرىس كەلگەنمەن،
ءبارى دە ساعان پايدالى،
اعاڭنىڭ ايتقان جىرىنىڭ.
سەندەرگە ەندى كەلەيىن،
قارت، كاريا اتالار!
جاپسارداعى وتىرعان
جاستارى ۇلكەن – انالار!
اقىلى ارتىق دانالار!
بىزدەرگە ەندى قۋانىش –
جاسى كىشى بالالار.
بۇرىنعىنىڭ ءبىر جولى:
كەلىندى كورگەن ادامنان
كورىمدىككە مال الار.
قايىن اتاعا ءبىر سالەم!
بالالارىڭنىڭ ىشىندە،
كورىمدىكتى كوپ ايتار
اقىلى ارتىق كەلىنىڭ.
جالعىز قارا بولماسىن:
تۇيە بولار بوتالى،
بيە بولسا تايلىسى
قايىن ەنەگە ءبىر سالەم!
كەلىن - بالاڭ ءبىر تەڭدى،
قوسىلىپتى سايىنا.
وسىنداي جاقسى كەلىندى
كورىمدىگىن اتاماي،
كورەسىڭدەر ما جايىنا؟
تۇيە بەرسەڭ اقتان بەر،
وسەرىنە باقتان بەر،
تىم بولماسا ەن سالدىر،
تۇيەنىڭ كەنجە بوتاسى،
بيەنىڭ كىشى تايىنا.
مالعا شاماڭ كەلمەسە،
بەرسەڭ دە ىرزا بولامىز،
قاپتاعى قۇرت پەن مايىڭا.
قايىن اتاعا ءبىر سالەم!
كەلىن-كەلىن، كەلىڭىز!
كورىمدىگىن بەرىڭىز!
الا-قۇلا دەمەڭىز،
ءتۇسىن ايتىپ قويىڭىز.
قويدى بەرسەڭ قوڭىردان،
وسەرىنە وڭىنان،
ابىسىنعا ءبىر سالەم!
ەشكى بەرسەڭ سارىدان،
مول قولدى بول جارىعان.
ءتۇسىن اتاپ، ەنىن ايت،
اسىپ كەت تە بارىنەن.
بەرەمىن دەگەن كەي قاتىن،
شىعارىپ بارىپ جانىنان،
"بەرگەنىم وسى مەنىڭ" دەر.
الىستان كەلگەن كەي قاتىن:
"بەرەر ەدىم اياماي،
جاقىن ەمەس ەلىم" دەر.
بەرمەيمىن دەگەن كەي قاتىن:
"دۇنيەنىڭ بيلىگىن،
ۇيدەگى بىلەر ەرىم" دەر.
سىلتاۋ قىلىپ كەيبىرى:
"وكپەلىمىن بۇل تويدان،
بەرەتىن جوق جەرىم" دەر.
جەلدىرتپەلى كەيبىرى:
"سابىر قىلىپ تۇرا تۇر،
بەرەيىن ساعان كەيىن" دەر.
كەيىن بارىپ سۇراساڭ:
"ويناماي ءجۇر مەنىمەن،
مەن ەمەس سەنىڭ تەڭىڭ" دەر.
جالپى جۇرتقا ءبىر سالەم!
You Might Also Like
-
... — تابىس قالاي؟ ... — ءماز ەمەس، ونى دا اي سايىن بەرمەيدى. باسقا باراتىن جەر جوق، سونان جۇرەسىڭ وسىلاي، دوحا، جارتى كىرپىش اپەرىپ جىبەرشى، بولسا
-
– وسكەندە Google كومپانياسىندا جۇمىس ىستەگىم كەلەدى. اقپاراتتىق تەحنولوگيانى جاقسىلاپ مەڭگەرىپ، كوپ اقشا تابامىن. ايلىعىم جوعارى بولعاسىن وتباسىما قالاعان زاتىن الىپ بەرەمىن...
