قوش بول، قۇتتى الىپپە!
قوش بول، قۇتتى الىپپە!
ماقساتى:
1. وقۋشىلاردىڭ ساۋات اشۋ بارىسىندا العان بىلىمدەرىن تياناقتاۋ ءار وقۋشىنىڭ ءىس - ارەكەتتەرى ارقىلى يكەمدىلىگىن، شىعارماشىلىق مۇمكىندىگىن اشۋ.
2. اتا - انالارعا بالانىڭ 4 ايدا قانداي ءبىلىم يگەرگەنىن ءىس - جۇزىندە كورسەتۋ.
3. ادامگەرشىلىككە، ۇقىپتىلىققا، كەش بارىسىندا ءوزىن - ءوزى دۇرىس ۇستاۋعا انا - ءتىلىن ءسۇيىپ قاستەرلەۋگە تاربيەلەۋ.
ءمۇعالىم: قۇرمەتتى، اتا - انالار، ۇستازدار، وقۋشىلار! بۇگىن ءبىزدىڭ ءبىرىنشى سىنىپ شاكىرتتەرىنىڭ «الىپپەمەن قوشتاسۋعا» ارنالعان ەرتەڭگىلىگىنە قوش كەلىپسىزدەر! قۇرمەتتى، اتا - انالار، بالالارىڭىز قولدارىنا العاش رەت ۇستاپ بەتىن اشقان وقۋلىعى «الىپپە». بۇل كىتاپ بىلىمگە باستايتىن العاشقى جول. مەرەكەمىزدى باستايىق.
«باستاۋ» اۋەنىنە ويناپ تۇرادى.
اۆتور:
جەتى جاسار بالاسىن،
جەتپىستە شال جەتەكتەپ
كەلە جاتىر كوشەدە،
قايدا الگى مەكتەپ - دەپ
جەتپىس كەلەدى ءسۇرىنىپ،
جەتى كەلەدى جۇگىرىپ.
يلياس:
بالام، بالام جاقسى بول،
مىنە سەنىڭ مەكتەبىڭ
ساباعىڭا زەيىن سال،
اقىلدى بول، تەنتەگىم.
دياس:
قىركۇيەكتە كەلدىم دە،
سىنىپقا كىردىم قۋانىپ،
قارسى الدى ۇستاز مەيىرىممەن
قادامىمدى قۇپ الىپ.
انار: ءبىز مەكتەپكە بارامىز،
كىتاپ، قالام الامىز
اق پاراققا ارىپپەن
ءبىلىم جولىن سالامىز!
(وسى كەزدە بارلىق وقۋشى ساحناعا شىعادى)
ءان: «قوشاقانىم»
ءمۇعالىم: قىمباتتى، دياس، انار، سەندەر مەكتەپكە العاش كەلگەندە ءبىلىم ورداسىندا اداسىپ جۇرگەندەي ەدىڭدەر. سەندەرگە دىبىس پەن ارىپتەن باستاپ، سارالاپ، ناقتىلاپ، ءبىلىمنىڭ سانسىز سىرىنا باستايتىن جول كەرەك ەدى. سول جولدى بىزگە قاي كىتاپ كورسەتتى؟
بالالار: الىپپە، الىپپە
ءمۇعالىم: ەندەشە، ورتاعا الىپپەنى شاقىرايىق!
الىپپە: ارمىسىزدار جاس دوستار!
ارمىسىزدار، اتا - انا!
بولاشاققا جول اشار،
الىپپە كەلدى ورتاعا.
ءبىلىم دەگەن عالىمنىڭ،
الىپپەسىن مەڭگەرگەن.
كەلەشەگى قازاقتىڭ،
باستالادى سەندەردەن.
جاقسى ءبىلىم كورىمدىك،
بولسىن سىزگە حالايىق.
نە ۇيرەندىك نە بىلدىك،
قانە، ورتاعا سالايىق!
دياس: كەلگەندە العاش مەكتەپكە
بىلمەۋشى ەدىك ارىپتە
وقيمىز ءقازىر ەرتەكتى
ۇيرەتكەن ونى الىپپە
انار: الىپپە – ءبىلىم اناسى
الىپپە – كىتاپ داناسى
الىپپە بەتىن اشپاعان،
ادامنىڭ بار ما بالاسى؟!
الىپپە: بالالار، سەندەر الىپپەدەن نە ۇيرەندىڭدەر؟
دياس: ءالفاۆيتتى بىلىڭدەر
وندا قالىپ جۇيە بار.
ءبىزدىڭ قازاق تىلىندە
40 دىبىس، 42 ءارىپ بار.
انار: ءبىز الىپپەدەن دىبىستاردىڭ داۋىستى، داۋىسسىز بولىپ بولىنەتىنىن بىلدىك.
الىپپە: ال، نەگە تۇرسىڭدار؟ داۋىستى، داۋىسسىز دىبىستاردىڭ ايتىسىن باستايىق.
اكەجان: «وتان» دەگەن اسىل ءسوز ادام ءۇشىن.
دىبىستاردان داۋىستى تابار كۇشىن.
ەلنازار: ادام ءۇشىن وسىنداي قىمبات ءسوزدى
داۋىسسىز دىبىس، سەن جازارمىسىڭ؟
(«وتان» ءسوزى جازىلادى)
اكەجان: جۇرىڭدەر، داۋىستى دىبىستار، كەتىپ قالايىق. نە بولار ەكەن؟!
ەلنازار: ەندى وقيىقشى.
اكەجان: «تن»
ەلنازار: مىنە، جەڭدى دەگەن وسى عوي
الىپپە: ءبىلىم ءسوزىن جازىپ كورىڭدەرشى؟
اكەجان: جۇرىڭدەر، داۋىسسىز دىبىستار، كەتىپ قالايىق. نە بولار ەكەن؟!
ەلنازار: ەندى وقيىقشى، دياس
الىپپە: ەندەشە، بالالار الفاۆيتتەگى داۋىستى، داۋىسسىز ارىپتەردىڭ ەشقايسىسى ارتىق ەمەس ەكەن. ماعان ارنالعان اندەرىڭدى تىڭدايىق.
ءان: «الىپپە»
الىپپە: وتە جاقسى، ەندىگى سەندەردىڭ مىندەتتەرىڭ وسى بىلگەندەرىڭدى ۇمىتپاۋ، ءبىلىم الۋدى جالعاستىرۋ. سول ءۇشىن سەندەرگە مىنا كىتاپتى سىيلاماقشىمىن.
ءمۇعالىم:
بارلىق ءارىپ باعالى
بەردىك ءادىل باعانى.
دىبىسسىز ءسوز بولمايدى،
بۋىن ونسىز تولمايدى.
سوندىقتان دا، بالالار،
ەسكە ساقتاپ قالايىق
ۇمىتپاستاي بولايىق!
ەندى الىپپەنى شىعارىپ سالايىق.
ءمۇعالىم: بالالار، قالاي ويلايسىڭدار، بۇل ساندىقتا نە بار؟
(بالالار شۋلاپ، اركىم ءوز پىكىرلەرىن ورتاعا سالادى)
ونى اشۋ ءۇشىن مەن سەندەرگە الدىمەن جۇمباق جاسىرامىن.
(ساندىقتىڭ ىشىنەن انا ءتىلى شىعادى)
انا ءتىلى: ديلنارا سالەمەتسىزدەر مە، بالالار.
تۋعان ەلدىڭ ءتىلىمىن
اقىلىمەن تانىلام
تۇسىندىرەر بارىنە
انا ءتىلى مەن بولام
انا ءتىلىڭ – ارىڭ بۇل
ۇياتتىڭ بوپ تۇر بەتتە
وزگە ءتىلدىڭ ءبارىن ءبىل
ءوز ءتىلىڭدى قۇرمەتتە. بالالار مەن سەندەردىڭ كەلەشەكتە ساۋاتتى ازامات بولاتىندارىڭا سەنەمىن.
سەندەرگە انا ءتىلى كىتابىن بەرمەس بۇرىن، مەن سەندەردىڭ وقي الاتىندارىڭدى تەكسەرۋىم كەرەك. دايىنسىڭدار ما؟
(وقۋشىلار وقيدى)
وقۋ - ينەمەن قۇدىق قازعانداي.
كىتاپ - ءبىلىم بۇلاعى،
ءبىلىم - ءومىر شىرىعى.
وقۋسىز ءبىلىم جوق،
ءبىلىمسىز كۇنىڭ جوق.
انا ءتىلى: وتە جاقسى، بالالار. ساباقتارىڭدى جاقسى وقىڭدار.
(انا ءتىلى كىتابىن بەرەدى).
ءمۇعالىم: بالالار، ەندىگى كەزەكتى الىپپە كىتابىنىڭ دوسىنا بەرەيىك.
ماتەماتيكا ەلنازار: تەز ويلان، تەز تاپ دەپ،
ساندى، سىزۋدى ۇيرەتكەن.
ازايت، قوس دەپ،
ەسەپتەۋدى ۇيرەتكەن ماتەماتيكا مەن بولام. بالالار مەنىڭ تاپسىرمالارىما جاۋاپ بەرۋگە دايىنسىڭدار ما؟
مىنا فيگۋرالاردىڭ اتتارىن اتاڭدار.
مىنا سانداردى اتا. سان رەتىمەن سانا. كەرى سانا.
مىنا ەسەپتى شىعار. وتە جاقسى، بالالار.
ءان: «راحمەت ساعان، الىپپە».
ءمۇعالىم:
تاۋلارى بار ەڭ بيىك
دالاسى بار جەرۇيىق
بۇل قاي ەل؟
قازاقستان
اينەگى - كۇن، شاتىرى - اسپان،
كەڭ دالا. ءتوسى تولعان ەگىن.
كولدەرى كۇمىس
بۇل قاي ەل؟
قازاقستان
گۇل گۇلدەنىپ جايناعان
گۇلستاندار وتانى.
ءبىرىن - ءبىرى سىيلاعان
تۋىسقاندار وتانى
بۇل قاي ەل؟
قازاقستان
ەلىنىڭ بولاشاعىن ويلاعان
باقىتتى بالالارى ويناعان
تاۋەلسىزدىگىنىڭ 21 جىلدىعىن تويلاعان
بۇل قاي ەل؟
قازاقستان
ءان: «كوك تۋدىڭ جەلبىرەگەنى»
ەلىمىز ءوستى، اباي اۋدانى تۇرلەندى، مەكتەبىمىز وسىنداي ساۋلەتتى... سەندەر باقىتتى بالالارسىڭدار! ەلىمىزدى كوركەيتەر، سانالى، اقىلدى، يبالى قوعام مۇشەسى بولۋلارىنا تىلەكتەسپىن، بۇلدىرشىندەر!
وسى بىزدەر قاندايمىز؟
- تالابى بيىك تاۋدايمىز
- مىڭ بۇرالعان ءبيشىمىز
- كۇمبىرلەتەر كۇيشىمىز
- ءبىز قىزىقپىز، قىزىقپىز،
ءسال ەركەلەۋ بۇزىقپىز
- ءبىز شەبەرمىز
- اقىلدىمىز
- كوپ وقيمىز
- ۇلكەنگە ىزەتتىمىز
- كىشىگە قامقورشىمىز
- قازاقستان
- ەلتاڭباسىمەن ەڭسەلى
- تۋىمەن تۇعىرلى
- انۇرانىمەن ءايباتتى
ءبىز قازاق ەلىنىڭ بولاشاعىمىز!
ءمۇعالىم:
تاۋەلسىزدىك اتا - بابام اڭساعان،
جەتە الماي قۇربان بولدى قانشا ادام!
قۇتتى بولسىن، «تاۋەلسىزدىك»، «الىپپەمەن قوشتاسۋ» مەيرامدارى
ولار اركىمگە ەركىن ءومىر، اقىل، ءبىلىم سىيلادى!
سونىمەن ءبىز بولاشاققا قانداي ۇرانمەن بارامىز؟
حورمەن:
«ەر جەتكەندە ەل سەنەر ناعىز ادام بولامىز!»
ءمۇعالىم: قۇرمەتتى ۇستازدار، اتا انالار كەلىپ تاماشالاعاندارىڭىزعا كوپ راحمەت! ءبىز سىزدەرمەن قوشتاسپايمىز، كەلەسى كەزدەسكەنشە دەيمىز.
ماقساتى:
1. وقۋشىلاردىڭ ساۋات اشۋ بارىسىندا العان بىلىمدەرىن تياناقتاۋ ءار وقۋشىنىڭ ءىس - ارەكەتتەرى ارقىلى يكەمدىلىگىن، شىعارماشىلىق مۇمكىندىگىن اشۋ.
2. اتا - انالارعا بالانىڭ 4 ايدا قانداي ءبىلىم يگەرگەنىن ءىس - جۇزىندە كورسەتۋ.
3. ادامگەرشىلىككە، ۇقىپتىلىققا، كەش بارىسىندا ءوزىن - ءوزى دۇرىس ۇستاۋعا انا - ءتىلىن ءسۇيىپ قاستەرلەۋگە تاربيەلەۋ.
ءمۇعالىم: قۇرمەتتى، اتا - انالار، ۇستازدار، وقۋشىلار! بۇگىن ءبىزدىڭ ءبىرىنشى سىنىپ شاكىرتتەرىنىڭ «الىپپەمەن قوشتاسۋعا» ارنالعان ەرتەڭگىلىگىنە قوش كەلىپسىزدەر! قۇرمەتتى، اتا - انالار، بالالارىڭىز قولدارىنا العاش رەت ۇستاپ بەتىن اشقان وقۋلىعى «الىپپە». بۇل كىتاپ بىلىمگە باستايتىن العاشقى جول. مەرەكەمىزدى باستايىق.
«باستاۋ» اۋەنىنە ويناپ تۇرادى.
اۆتور:
جەتى جاسار بالاسىن،
جەتپىستە شال جەتەكتەپ
كەلە جاتىر كوشەدە،
قايدا الگى مەكتەپ - دەپ
جەتپىس كەلەدى ءسۇرىنىپ،
جەتى كەلەدى جۇگىرىپ.
يلياس:
بالام، بالام جاقسى بول،
مىنە سەنىڭ مەكتەبىڭ
ساباعىڭا زەيىن سال،
اقىلدى بول، تەنتەگىم.
دياس:
قىركۇيەكتە كەلدىم دە،
سىنىپقا كىردىم قۋانىپ،
قارسى الدى ۇستاز مەيىرىممەن
قادامىمدى قۇپ الىپ.
انار: ءبىز مەكتەپكە بارامىز،
كىتاپ، قالام الامىز
اق پاراققا ارىپپەن
ءبىلىم جولىن سالامىز!
(وسى كەزدە بارلىق وقۋشى ساحناعا شىعادى)
ءان: «قوشاقانىم»
ءمۇعالىم: قىمباتتى، دياس، انار، سەندەر مەكتەپكە العاش كەلگەندە ءبىلىم ورداسىندا اداسىپ جۇرگەندەي ەدىڭدەر. سەندەرگە دىبىس پەن ارىپتەن باستاپ، سارالاپ، ناقتىلاپ، ءبىلىمنىڭ سانسىز سىرىنا باستايتىن جول كەرەك ەدى. سول جولدى بىزگە قاي كىتاپ كورسەتتى؟
بالالار: الىپپە، الىپپە
ءمۇعالىم: ەندەشە، ورتاعا الىپپەنى شاقىرايىق!
الىپپە: ارمىسىزدار جاس دوستار!
ارمىسىزدار، اتا - انا!
بولاشاققا جول اشار،
الىپپە كەلدى ورتاعا.
ءبىلىم دەگەن عالىمنىڭ،
الىپپەسىن مەڭگەرگەن.
كەلەشەگى قازاقتىڭ،
باستالادى سەندەردەن.
جاقسى ءبىلىم كورىمدىك،
بولسىن سىزگە حالايىق.
نە ۇيرەندىك نە بىلدىك،
قانە، ورتاعا سالايىق!
دياس: كەلگەندە العاش مەكتەپكە
بىلمەۋشى ەدىك ارىپتە
وقيمىز ءقازىر ەرتەكتى
ۇيرەتكەن ونى الىپپە
انار: الىپپە – ءبىلىم اناسى
الىپپە – كىتاپ داناسى
الىپپە بەتىن اشپاعان،
ادامنىڭ بار ما بالاسى؟!
الىپپە: بالالار، سەندەر الىپپەدەن نە ۇيرەندىڭدەر؟
دياس: ءالفاۆيتتى بىلىڭدەر
وندا قالىپ جۇيە بار.
ءبىزدىڭ قازاق تىلىندە
40 دىبىس، 42 ءارىپ بار.
انار: ءبىز الىپپەدەن دىبىستاردىڭ داۋىستى، داۋىسسىز بولىپ بولىنەتىنىن بىلدىك.
الىپپە: ال، نەگە تۇرسىڭدار؟ داۋىستى، داۋىسسىز دىبىستاردىڭ ايتىسىن باستايىق.
اكەجان: «وتان» دەگەن اسىل ءسوز ادام ءۇشىن.
دىبىستاردان داۋىستى تابار كۇشىن.
ەلنازار: ادام ءۇشىن وسىنداي قىمبات ءسوزدى
داۋىسسىز دىبىس، سەن جازارمىسىڭ؟
(«وتان» ءسوزى جازىلادى)
اكەجان: جۇرىڭدەر، داۋىستى دىبىستار، كەتىپ قالايىق. نە بولار ەكەن؟!
ەلنازار: ەندى وقيىقشى.
اكەجان: «تن»
ەلنازار: مىنە، جەڭدى دەگەن وسى عوي
الىپپە: ءبىلىم ءسوزىن جازىپ كورىڭدەرشى؟
اكەجان: جۇرىڭدەر، داۋىسسىز دىبىستار، كەتىپ قالايىق. نە بولار ەكەن؟!
ەلنازار: ەندى وقيىقشى، دياس
الىپپە: ەندەشە، بالالار الفاۆيتتەگى داۋىستى، داۋىسسىز ارىپتەردىڭ ەشقايسىسى ارتىق ەمەس ەكەن. ماعان ارنالعان اندەرىڭدى تىڭدايىق.
ءان: «الىپپە»
الىپپە: وتە جاقسى، ەندىگى سەندەردىڭ مىندەتتەرىڭ وسى بىلگەندەرىڭدى ۇمىتپاۋ، ءبىلىم الۋدى جالعاستىرۋ. سول ءۇشىن سەندەرگە مىنا كىتاپتى سىيلاماقشىمىن.
ءمۇعالىم:
بارلىق ءارىپ باعالى
بەردىك ءادىل باعانى.
دىبىسسىز ءسوز بولمايدى،
بۋىن ونسىز تولمايدى.
سوندىقتان دا، بالالار،
ەسكە ساقتاپ قالايىق
ۇمىتپاستاي بولايىق!
ەندى الىپپەنى شىعارىپ سالايىق.
ءمۇعالىم: بالالار، قالاي ويلايسىڭدار، بۇل ساندىقتا نە بار؟
(بالالار شۋلاپ، اركىم ءوز پىكىرلەرىن ورتاعا سالادى)
ونى اشۋ ءۇشىن مەن سەندەرگە الدىمەن جۇمباق جاسىرامىن.
(ساندىقتىڭ ىشىنەن انا ءتىلى شىعادى)
انا ءتىلى: ديلنارا سالەمەتسىزدەر مە، بالالار.
تۋعان ەلدىڭ ءتىلىمىن
اقىلىمەن تانىلام
تۇسىندىرەر بارىنە
انا ءتىلى مەن بولام
انا ءتىلىڭ – ارىڭ بۇل
ۇياتتىڭ بوپ تۇر بەتتە
وزگە ءتىلدىڭ ءبارىن ءبىل
ءوز ءتىلىڭدى قۇرمەتتە. بالالار مەن سەندەردىڭ كەلەشەكتە ساۋاتتى ازامات بولاتىندارىڭا سەنەمىن.
سەندەرگە انا ءتىلى كىتابىن بەرمەس بۇرىن، مەن سەندەردىڭ وقي الاتىندارىڭدى تەكسەرۋىم كەرەك. دايىنسىڭدار ما؟
(وقۋشىلار وقيدى)
وقۋ - ينەمەن قۇدىق قازعانداي.
كىتاپ - ءبىلىم بۇلاعى،
ءبىلىم - ءومىر شىرىعى.
وقۋسىز ءبىلىم جوق،
ءبىلىمسىز كۇنىڭ جوق.
انا ءتىلى: وتە جاقسى، بالالار. ساباقتارىڭدى جاقسى وقىڭدار.
(انا ءتىلى كىتابىن بەرەدى).
ءمۇعالىم: بالالار، ەندىگى كەزەكتى الىپپە كىتابىنىڭ دوسىنا بەرەيىك.
ماتەماتيكا ەلنازار: تەز ويلان، تەز تاپ دەپ،
ساندى، سىزۋدى ۇيرەتكەن.
ازايت، قوس دەپ،
ەسەپتەۋدى ۇيرەتكەن ماتەماتيكا مەن بولام. بالالار مەنىڭ تاپسىرمالارىما جاۋاپ بەرۋگە دايىنسىڭدار ما؟
مىنا فيگۋرالاردىڭ اتتارىن اتاڭدار.
مىنا سانداردى اتا. سان رەتىمەن سانا. كەرى سانا.
مىنا ەسەپتى شىعار. وتە جاقسى، بالالار.
ءان: «راحمەت ساعان، الىپپە».
ءمۇعالىم:
تاۋلارى بار ەڭ بيىك
دالاسى بار جەرۇيىق
بۇل قاي ەل؟
قازاقستان
اينەگى - كۇن، شاتىرى - اسپان،
كەڭ دالا. ءتوسى تولعان ەگىن.
كولدەرى كۇمىس
بۇل قاي ەل؟
قازاقستان
گۇل گۇلدەنىپ جايناعان
گۇلستاندار وتانى.
ءبىرىن - ءبىرى سىيلاعان
تۋىسقاندار وتانى
بۇل قاي ەل؟
قازاقستان
ەلىنىڭ بولاشاعىن ويلاعان
باقىتتى بالالارى ويناعان
تاۋەلسىزدىگىنىڭ 21 جىلدىعىن تويلاعان
بۇل قاي ەل؟
قازاقستان
ءان: «كوك تۋدىڭ جەلبىرەگەنى»
ەلىمىز ءوستى، اباي اۋدانى تۇرلەندى، مەكتەبىمىز وسىنداي ساۋلەتتى... سەندەر باقىتتى بالالارسىڭدار! ەلىمىزدى كوركەيتەر، سانالى، اقىلدى، يبالى قوعام مۇشەسى بولۋلارىنا تىلەكتەسپىن، بۇلدىرشىندەر!
وسى بىزدەر قاندايمىز؟
- تالابى بيىك تاۋدايمىز
- مىڭ بۇرالعان ءبيشىمىز
- كۇمبىرلەتەر كۇيشىمىز
- ءبىز قىزىقپىز، قىزىقپىز،
ءسال ەركەلەۋ بۇزىقپىز
- ءبىز شەبەرمىز
- اقىلدىمىز
- كوپ وقيمىز
- ۇلكەنگە ىزەتتىمىز
- كىشىگە قامقورشىمىز
- قازاقستان
- ەلتاڭباسىمەن ەڭسەلى
- تۋىمەن تۇعىرلى
- انۇرانىمەن ءايباتتى
ءبىز قازاق ەلىنىڭ بولاشاعىمىز!
ءمۇعالىم:
تاۋەلسىزدىك اتا - بابام اڭساعان،
جەتە الماي قۇربان بولدى قانشا ادام!
قۇتتى بولسىن، «تاۋەلسىزدىك»، «الىپپەمەن قوشتاسۋ» مەيرامدارى
ولار اركىمگە ەركىن ءومىر، اقىل، ءبىلىم سىيلادى!
سونىمەن ءبىز بولاشاققا قانداي ۇرانمەن بارامىز؟
حورمەن:
«ەر جەتكەندە ەل سەنەر ناعىز ادام بولامىز!»
ءمۇعالىم: قۇرمەتتى ۇستازدار، اتا انالار كەلىپ تاماشالاعاندارىڭىزعا كوپ راحمەت! ءبىز سىزدەرمەن قوشتاسپايمىز، كەلەسى كەزدەسكەنشە دەيمىز.
You Might Also Like
-
وقۋشى شىعارماشىلىعىن دامىتۋدىڭ العى شارتتارى جانە سىنىپتان تىس جۇمىستار.
