- 07 ناۋ. 2020 00:00
- 258
قوشتايدىڭ قۋلىقتارى
ساۋىر تاۋىنىڭ تەرىسكەيىندەگى بەلگىلى بىرەۋ قۇپقىسارى اۋدانىنداعى مۇڭعۇلداردان ءبىر ات ۇرلاپ اكەلەدى. مۇڭعۇلدار ىزگە ءتۇسىپ، قوشتاي قوڭسى وتىرعان اۋىلدان كۇماندانادى. جانە «ۇرلاعان اتتى قايتارىپ بەرسەڭدەر» دەپ قىسىم جاسايدى. اۋىل اقساقالدارى مۇڭعۇلدىڭ شىنۋاڭىنان قورقىپ ات ۇرلاپ اكەلگەندىگىن مويىندايدى دا، پالەنى ەكى ءۇيلى كىرمەگە جابادى. ۇرلاپ اكەلىنگەن اتتىڭ كوزى جوق بولعاندىقتان، اتتىڭ قۇنى ءۇشىن ءبىر جاقسى اتان تۇيە بەرۋگە ەكى ءۇي كىرمەنى زورلايدى. وسى اۋىلداعى بايدىڭ جىلقىشىسى قوشتايدىڭ ناقاق كۇيگەلى وتىرعان ەكى وتباسىنا قابىرعاسى قاتتى قايىسادى. اۋىلدىڭ بىلەكتى ادامدارىنا:
— بۇل قۋ سۇيەكتەردى قانشا قىسقاندارىڭمەن ماي شىعا ما؟ اتتىڭ قۇنى ءۇشىن مەنىڭ جالعىز اتانىمدى بەرىڭدەر، — دەيدى. مۇڭعۇلداردىڭ قىسىمىنان تەز قۇتىلۋعا اسىققان اۋىل اقساقالدارى:
— ەكى ءۇي كىرمەمەن قالاي بىتىسەسىڭ؟ — دەيدى قوشتايعا.
— وزدەرى ءبىلىپ بەرسە قولىنان، بەرمەسە جولىنان الامىن، — دەيدى قوشتاي جىميىپ.
اۋەل بىلىكتىلەرى بۇل ءسوزدىڭ ءمانىسىن تۇسىنبەسە دە، داۋدان تەز قۇتىلعاندارىنا قۋانىپ، قوشتايدىڭ جالعىز اتانىن مۇڭعۇلدارعا جەتەكتەتىپ قويا بەرەدى.
مۇڭعۇلدار كەتىسىمەن قوشتاي تۇيەسىن الىپ قالۋدىڭ قامىنا كىرىسەدى. ول تۇستىك جەردەگى قاراعايتى دەگەن يەن سايدا جولدىڭ ءبىر قالتارىس جەرىندە جالاڭاشتانىپ، باتپاققا اۋناپ الىپ، مۇڭعۇلداردى توسىپ جاتادى. الدەن ۋاقىتتا تۇيەنى جەتەكتەگەن ەكى مۇڭعۇل سايدى ورلەپ، قوشتايدىڭ جاسىرىنىپ جاتقان جەرىنىڭ قاسىنان وتە بەرەدى. قوشتاي ەكى مۇڭعۇلدىڭ سوڭىنان قۋىپ جەتىپ، تۇيەنىڭ بۇيداسىن تۇبىنەن كەسەدى دە،
بۇيدانى ءوزى تىستەپ، ەرىپ وتىرادى. ءبىراز جۇرگەن سوڭ قوشتاي بەت-اۋزىن تىرجىيتىپ، شابىنا تارتىپ تۇرا قالادى. ارتىنا قاراعان مۇڭعۇلدار مىنا سۇمدىقتى كورىپ، «باعلاپ، باعلاپ» (باعلاپ — مۇڭعۇل تىلىندە «ويباي»، «قۇداي» دەگەن ماعىنادا.) دەپ بۇيدانى تاستاي ساپ قاشا جونەلەدى. قوشتاي اتى مەن ءقيىمىن تاستاعان جەرگە كەلىپ، جۋىنىپ-شايىنادى دا، تۇيەسىن جەتەكتەپ اۋىلىنا قايتادى.
كەيىن قوشتايدىڭ تۇيەسىنىڭ اۋىلدا جۇرگەنىن كورگەن اۋىل ادامدارى قوشتايعا:
— تۇيە جەرشىل مال عوي، جانۋار قاشىپ كەلگەن ەكەن، — دەيدى.
سوندا قوشتاي:
— ءيا، مەنىڭ جالعىز اتانىم بەرەكەلى بولدى عوي، سەندەردى دە، ناقاق كۇيگەن ەكى ءۇيدى دە، مۇڭعۇلدى دا، ءوزىمدى دە قارىق قىلدى، — دەپ جۇرە بەرىپتى. بۇل سىردى ەل كەيىن بىلگەن ەكەن.