InfoHub Logo

قاي كەزدە ەكەنى بەلگىسىز، ءبىر قىرعاۋىل، ءبىر قاسقىر، ءبىر تۇلكى جانە ءبىر قويان تورتەۋى ءتوس سوعىستىرىپ، دوس بولىپتى. ولار وزدەرىنىڭ اراسىندا اتاعى شىققان اقىلدى قوياننىڭ بولعاندىعىن زور مارتەبە كورىپ، ءماز بولادى ەكەن، قويان دا ءوزىنىڭ شاعىن توپقا باسشى بولعانىن ۇلكەن قۋانىش كورەدى ەكەن.

كۇندەردىڭ بىرىندە وسى تورتەۋى اڭ اۋلاۋعا شىعىپتى. تۇسكە شەيىن سابىلسا دا، ەشنارسە كەزىكتىرە الماپتى، قارىندارى قاتتى اشىپ، ىشەكتەرى شۇرىلدايدى. وسى كەزدە قويان قورجىن سالعان ءبىر سال كەلە جاتقانىن انادايتىن جەردەن كورىپتى. سونىڭ اراسىنشا ول ءبىر امال تاۋىپ، سەرىكتەرىن وڭاشا شاقىرىپ الىپ، مۇنى ولاردىڭ قۇلاعىنا اقىرىن سىبىرلاپتى. ولار دا تابىلعان اقىل ەكەن دەپ شۇرقىراسىپ، قوياننىڭ ايتقانى بويىنشا ىستەيتىن بولىپ بىتىراسىپتى.

تۇلكى قوياننىڭ ايتۋى بويىنشا جىلدام ءجۇرىپ، سالدىڭ جولىنداعى شوق توعايعا كىرىپ، ونى توسىپ تۇرىپتى. سال تاياعان كەزدە عانا ورماننان شىعىپ، مەرتىگىپ اقساعان بولىپ، سالدىڭ الدىنا ءتۇسىپ، شويناڭداي ءجۇرىپتى.

الدىنان شىعا كەلگەن اقساق تۇلكىنى كورگەن سال قۋانىپ كەتىپ، «بۇل دا بولسا قۇدايدىڭ بەرگەنى عوي، ەندى تۇلكى تىماق كيەتىن بولدىم، — دەپ ەكى قولىن سوزا وڭكەڭ قاعىپ، تۇلكىنى قۋا جونەلىپتى. نەشە دۇركىن ۇستاي بەرگەندە تايىپ كەتىپ، تۇلكى جالت بەرىپ، سىتىلىپ كەتەدى ەكەن. ءسويتىپ، سال تۇلكىنى ءبىرتالاي قۋىپتى، قارا تەرگە ءتۇسىپ شارشاپتى. سونىمەن، ول يىعىنداعى قورجىنىن ءبىر جەرگە، تىماعىن ءبىر جەرگە، ەتىگىن ءبىر جەرگە لاقتىرىپ، تۇلكىنى جەڭىلتەكتەنىپ الىپ قۋىپتى.

وسى كەزدە ولاردى اڭدىپ قويان، قىرعاۋىل جانە قاسقىر جەتىپ كەلىپ سالدىڭ بارلىق نارسەلەرىن الىپ كەتىپتى.

ءبىر اۋىقتان سوڭ سالدى كوز جازدىرىپ تۇلكى دە جەتىپتى. ءسويتىپ، ولجالارىن بولۋگە كىرىسىپتى.

قويان سالدىڭ تىماعىن قىرعاۋىلعا ۇسىنىپ:

— سەن اتىز باسىنا بارعىش ەدىڭ، بۇل تىماق سەنىكى بولسىن، مۇنى باسىڭا كيىپ الساڭ، ەشكىم سەنى ۇرا المايدى، — دەپتى.

— جارايدى، جارايدى، — دەپ جىرعاپ، ءماز بولعان قىرعاۋىل، سونىمەن ول تىماقتى باسىنا كيىپ الىپ ءوز بەتىنە ۇشىپ كەتىپتى.

ونان كەيىن قويان ەتىكتى قاسقىرعا بەرىپ:

— سەن قويعا شاۋىپ ۇرلىق ەتۋگە قۇمار ەدىڭ، ەتىك سەنىكى بولسىن، مۇنان بىلاي جورتۋىلعا شىققاندا وسىنى كي، لايساڭ جەردە جۇرسەڭ، اياعىڭ سۋ بولمايدى، — دەپتى.

— جارايدى، جارايدى، — دەپتى قاسقىر قارىق بولىپ، سونان سوڭ ول ەتىكتى اياعىنا كيىپ الىپ، تايىپ تۇرىپتى.

سونان سوڭ قويان قورجىندى الىپ، ىشىنە قولىن تىعىپ، ءبىر مىس دابىلدى الىپ شىعىپ:

— سەنىڭ بالالارىڭ كوپ قوي، مۇنى سەنىڭ ۇلەسىڭە بەرەيىن، الىپ بارىپ داڭعىرلاتىپ سوق، بالالارىڭ ءبىر جىرعاپ قالسىن، — دەپتى تۇلكىگە.

— جارايدى، جارايدى، — دەپ تۇلكى دە مىس دابىل العانىنا ءماز بولىپ، ءوز جونىنە كەتىپتى.

ەڭ سوڭىندا ءبىر قورجىنباس ادەمى قۋىرىلعان ماي باۋىرساق قالىپتى.

كوڭىلى الىپ ۇشقان قويان مۇنى جالعىز ءوزىم جەيتىن بولدىم دەپ ۇيىنە بەت الىپتى.

الدىمەن قىرعاۋىلعا كەلەيىك. سالدىڭ تىماعىن باسىنا كيىپ الىپ قىرعاۋىل ءدان تەرىپ جەۋ ءۇشىن اتىز باسىنا كەلىپتى. باسىنا كيىپ العان تىماعى ەراپايسىز شوشاق، ۇلكەن بولىپ، كوزىنە ءتۇسىپ، الدىن كورسەتپەگەندىكتەن، ادامدار ونى قۇيرىعىنان ۇستاپ الىپتى. ول قاناتىن سابالاپ، جانتالاسىپ ءجۇرىپ ازەر دەگەندە قۇتىلىپتى، ءبىراق قۇيرىعى جۇلىنىپ، سولاردىڭ قولىندا قالىپتى.

ال قاسقىرعا كەلەيىك، سالدىڭ ەتىگىن كيىپ العان سوڭ، ءتىرى جانعا شالدىرماسپىن دەپ، قورالى قويدى توڭىرەكتەپتى، شوپان ونى بايقاپ قالىپ شوقپارىن قولىنا الا ۇمتىلىپتى، ەتىكپەن جاقسى قاشا الماي، اياعىنا شوقپار ءتيىپ مەرتىگىپتى. سونان اياعىنان ەتىگى ءتۇسىپ قالعان سوڭ عانا ارەڭ قاشىپ قۇتىلىپتى.

ال تۇلكىشەك، ونىڭ جاعدايى دا باسقالاردىكىنەن جاقسى ەمەس ەكەن. مىس دابىلدى ىنىنە الىپ بارعان سوڭ، كۇشىكتەرىنىڭ قۇز باسىندا ويناپ جۇرگەنىن كورىپ، مىس دابىلدى قاعىپ-قاعىپ جىبەرىپتى. ول اسىلىندا بالالارىن ءبىر قۋانتايىن دەگەن ەكەن، ءبىراق ومىرىندە مۇنداي داڭعىردى ەستىپ كورمەگەن كۇشىكتەرى شوشىپ كەتىپ، تۇگەل قۇزدان قۇلاپ ءولىپتى.

قىرعاۋىل، قاسقىر، تۇلكى ۇشەۋى ءبىر جەرگە جيىلىپ، قوياننىڭ وزدەرىنە ىستەگەن قاستىعىن ءسوز ەتىسىپتى. قوياندى تاۋىپ، كەگىمىزدى الامىز دەپ ۇشەۋى داۋرىعىپ جولعا شىعىپتى.

ءىننىڭ اۋزىندا باۋىرساقتى قوماعايلانا جەپ وتىرعان قويان، انادايدان قىرعاۋىل، تۇلكى، قاسقىر ۇشەۋىنىڭ سۇستانىپ كەلە جاتقانىن كورىپ، جاعدايدىڭ وزىنە ءتيىمسىز ەكەنىن سەزگەن ول دەرەۋ جەردەن ءبىر تاستى الىپ، ءوزىنىڭ اۋزىنا ءوزى پەرىپ كەتىپتى. تاس «تاق» ەتىپ تيگەندە، ونىڭ ۇستىڭگى ەرنىنەن قان ءدىر ەتە ءتۇسىپتى. سونىمەن ول قىرعاۋىل، تۇلكى، قاسقىر ۇشەۋىنىڭ الدىنان شىعىپ:

— ويباي! سالعا كەلىسىپ الدانىپپىز. «قاراڭدارشى، ونىڭ باۋىرساعىن جەيمىن»، — دەپ اۋزىم دال بولىپ، ەرنىم جىرىلىپ قالدى، اۋىرىپ جانىم شىعىپ بارادى، — دەپ بەزەك قاعادى.

ءبىزدى الداعان سالدىڭ ءوزى ەكەن عوي دەپ، الداعان سوزىنە ابدەن سەنىپ، سونىمەن، ولار، قويانعا تيىسپەي رايلارىنان قايتىپ، ءوز جەرىنە كەتىپتى.

ءبىراق سول كۇننەن باستاپ قويان اتاۋلى ۇرپاقتان-ۇرپاققا جىرىق بولىپ قالىپتى.

---