قۇلامەرگەن
باياعىدا ءبىر قۇلامەرگەن دەگەن باتىر، ءوزى اڭشى جىگىت بولىپتى. باتىرلىعى ەلگە جايىلعان ادام بولادى، ونىڭ وزىنە لايىقتى سۇلۋ ايەلى بولادى. سول ەلدەگى حان ءار جەردەن سۇلۋ ايەل ىزدەپ سۇراۋ سالادى ەكەن. ءبىر كۇنى حانعا ءبىر مىستان كەمپىر كەلەدى. «سىزگە مەن لايىقتى ادام تابايىن، مەنىڭ ۇيىمدە تازشا بالام بار، سوعان قىزىڭدى بەرسەڭ»، – دەيدى مىستان. حان بۇعان كەلىسىپ:
— ەندى، ماعان لايىقتى سۇلۋ ايەل ىزدە! – دەيدى. قۇلامەرگەننىڭ ايەلى ءبىر كۇنى داريانىڭ جاعاسىنا بارىپ باسىن جۋىپ وتىرعاندا، ءبىر بۋدا التىن شاشى سۋعا اعىپ كەتەدى. بۇل شاشتى مىستان كەمپىر تاۋىپ الىپ حانعا اپارادى.
— بۇل كىمنىڭ شاشى؟ نە دە بولسا، وسى ايەل مەنىكى بولسىن، – دەيدى حان.
«تاقسىر، بۇل قۇلامەرگەننىڭ ايەلىنىڭ شاشى»، – دەيدى مىستان. «ولاي بولسا، ءقازىر ءۇيىنىڭ كۇل-تالقانىن شىعارىڭدار دا ايەلدى مۇندا اكەلىڭدەر»، – دەيدى حان اسكەرلەرىنە. بۇل كەزدە قۇلامەرگەن اڭعا كەتكەن بولاتىن. حاننىڭ اسكەرلەرى كەلىپ، ءۇيدىڭ كۇل-تالقانىن شىعارىپ، قۇلامەرگەننىڭ اكە-شەشەسىن ساباپ، ايەلىن بايلاپ الىپ كەتەدى. قۇلامەرگەننىڭ ءبىر ەر بالاسى مەن قىز بالاسى بولادى. ولار ۇيدە قالادى. كۇلامەرگەن اڭنان كەلگەندە، وسىنداي جاعداي بولىپ ەدى. ەندى قۇلامەرگەن حاننىڭ ۇيىنە كەلىپ:
«ءۇي سالىپ بەر، ايەلىمدى قايتار، ايتپەسە ءبارىڭدى دە قىرامىن»، – دەيدى. حاننىڭ اسكەرلەرى كوپ بولسا كەرەك. قۇلامەرگەندى حاننىڭ بوساعاسىنا بايلاپ تاستايدى. قۇلامەرگەننىڭ ايەلى حان قاسىندا جاتادى. ءتۇن مەزگىلىندە ۇيگە ءوزىنىڭ قىزى كەلەدى.
«انا قىلىشتى الىپ بەر، مەنىڭ قول-اياعىمدى شەش»، – دەيدى مەرگەن. بۇعان قىزى جاۋاپ بەرمەي قاشىپ كەتەدى. سونىڭ ارتىنان بالاسى كەلەدى. بۇعان دا: «انا قىلىشتى الىپ بەر، قول-اياعىمدى شەش» – دەيدى. بالا ۇندەمەي، دىبىسىن بىلدىرمەي بارىپ، حاننىڭ باسىنداعى قىلىشتى الىپ، اكەسىنىڭ بايلاۋلى تۇرعان ارقاندارىن قيىپ-قيىپ تاستايدى. قول-اياعى بوساعان قۇلامەرگەن حاننىڭ ءوزىن، اسكەرلەرىن قىرادى. ولگەن حاننىڭ اسكەرلەرىنىڭ ىشىندە مىستاننىڭ تازشا بالاسى بولادى. ەندى ولگەننىڭ ءوشىن الۋ ءۇشىن مىستان قۇلامەرگەندى ءولتىرۋدىڭ امالىن قاراستىرادى. قۇلامەرگەن ۇيىنە كەلەدى. قۇلامەرگەننىڭ سوڭىنا مىستان كەمپىر تۇسەدى. قۇلامەرگەن اكە-شەشەسىنەن اقىل سۇرايدى.
اكەسى ايتادى: «سەن استىڭداعى اتىڭمەن قاشىپ كەت، سەنىڭ قايدا كەتكەنىڭدى ءبىز ايتپالىق، ءسويتىپ جۇرگەندە سەن ۇزاپ كەتەسىڭ. ەگەر مىستان كەمپىر سەنى ءبىر جەردەن قۋىپ جەتەتىن بولسا، سەن مىستان كەمپىردىڭ سول كوزىنەن ات، ايتپەسە، قۇلامايدى، وسىنى ورىندا»، – دەپتى.
قۇلامەرگەن قاشىپ كەتەدى. مىستان كەمپىر قۇلامەرگەننىڭ ۇيىنە كەلىپ، كەمپىر-شالدان بالاسىنىڭ قايدا قاشىپ كەتكەنىن سۇرايدى. «ءبىز بىلمەيمىز، قايدا كەتكەنىن، ول جونىندە كوپ سۇراپ باسىمىزدى قاتىرما»، – دەيدى مەرگەننىڭ اتا-اناسى. مىستان كەمپىر ەشتەڭە ونبەسىن بىلگەن سوڭ، جەلمايامەن تالاي جەردى بوسقا كەزەدى. ءسويتىپ جۇرگەندە ءبىر اي ءوتىپ كەتەدى. اقىرىندا قۇلامەرگەننىڭ سوڭىنان قۋىپ جەتەدى. قۇلامەرگەن جەلمايامەن كەلە جاتقان سول مىستان كەمپىر ەكەنىن ءبىلىپ، تۇرىپ قالادى. ءبىرىنشى كەزەكتى مىستان الادى دا قۇلمەرگەندى اتادى. ءبىراق وعى تيگەنمەن، قۇلامەرگەننىڭ ساۋىتىنان وتە الماي قالادى. ەكىنشى كەزەكتى قۇلامەرگەن الادى دا اكەسىنىڭ ايتقانىنداي، مىستاننىڭ سول كوزىنەن اتادى. مىستان كەمپىر جەرگە قۇلاپ، ءولىپ كەتەدى.
قۇلامەرگەن مىستاننىڭ جەلماياسىن جەتەكتەپ ەلىنە كەلىپ، قىزىقتى داۋرەن سۇرەدى.
You Might Also Like
-
بەگالى سىنشى حانعا ات سىناپ بەرەتىن سىنشى ەكەن. بىرنەشە رەت ات سىناپ بەرەدى. تاعى ءبىر كۇنى ات سىناۋعا كەتەدى. ول كەتكەندە ايەلى جۇكتى ەكەن، جۇكتى ايەلى بەگالى كەتكەن سوڭ، دۇنيەدەن وتەدى.
-
بۇرىنعى ۋاقىتتا ءبىر شورا باتىر دەگەن بوپتى دەيدى. بۇل شورا باتىر ءوزى باي ەكەن، ءوزى مەرگەن ەكەن، ءوزى سونداي ساۋىق قۇرىپ جۇرەتىن ادام ەكەن. ءبىراق تا ب...
