InfoHub Logo

ماقساتى:
بىلىمدىلىك: بالالارعا قۇستار تۋرالى تۇسىنىك بەرىپ، بىلىمدەرىن جەتىلدىرۋ، قۇستارعا قامقورلىقپەن قاراۋعا ۇيرەتۋ.
دامىتۋشىلىق: قۇستاردىڭ داۋىستارىن سالا وتىرىپ، تىلدىك قورىن جەتىلدىرۋ، ويلاۋ، ەستە ساقتاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: تىيىم سوزدەر، ماقال – ماتەلدەر ايتۋ ارقىلى بالالاردى ادامگەرشىلىككە تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىك: قۇستاردىڭ بەينەسى، دالا قۇستارى مەن ءۇي قۇستارىنا ارنالعان تاپسىرماعا سايكەس سۋرەتتەر.
ءادىس – تاسىلدەر: ءتۇسىندىرۋ، اڭگىمەلەۋ، سۇراق - جاۋاپ.

ساباقتىڭ بارىسى:
ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى:
ال، بالالار، قانەكي الدىمەن سالەمدەسىپ الايىق...
بالالار، ءبىز قوناقتارىمىزبەن امانداستىق، ەندى الاقاندارىمىزبەن ءبىر – بىرىمىزگە جىلى لەبىزدەر ايتايىق...
- بالاباقشامىز گۇلدەنە بەرسىن.
- نانىمىز كوپ بولسىن.
- اتا - انامىز اۋىرماسىن.
- قالامىز كوركەيە بەرسىن.
- ەشقاشان اۋىرمايىق.
تاربيەشى: – جارايسىڭدار!

نەگىزگى ءبولىم:
- بالالار، مەن سەندەرگە ايسۇلۋدىڭ اڭگىمەسىن ايتىپ بەرەيىن. بارلىعىمىز مۇقيات تىڭدايمىز.
- ەرتەدە ايسۇلۋ دەگەن قىز بولعان ەكەن. ول قىز ءبىر كۇنى اناسىنان رۇقسات سۇراماي ۇيدەن شىعىپ كەتەدى. كەلە جاتىپ ورماننىڭ ىشىنە كىرىپ كەتەدى. بالالار، ايتىڭدارشى، ورماندا نەلەر تىرشىلىك ەتەدى؟
- ايۋ، قاسقىر، تۇلكى، تيىن، قويان.
- دۇرىس ايتاسىڭدار. ورماندا اڭدار، قۇستار، جاندىكتەر ءومىر سۇرەدى. ايسۇلۋ ورمان ىشىندە ايانداپ كەلە جاتىپ، قۇستاردىڭ داۋىسىن ەستيدى. ول قۇستاردىڭ داۋىسىن ايىرۋ ءۇشىن، ولاردىڭ ۇنىنە قۇلاق ءتۇرىپ تىڭدايدى. ول قۇستار مىنا جۇمباقتا جاسىرىلعان. ەگەر سەندەر سول جۇمباقتى شەشسەڭدەر، ايسۇلۋدىڭ ەستىگەن قۇستارىنىڭ ۇنىمەن تانىس بولاسىڭدار.
قونىپ الىپ تالعا
قارقىلدايدى... قارعا. (قارق - قارق - قارق)
ءوزىنىڭ اتىن توتەپ
شاقىرادى... كوكەك. (كۋك - كۋك - كۋك)
وتىرا الماي تىنشىپ،
شيقىلدايدى... شىمشىق. (شيق - شيق - شيق)
بۇل ايسۇلۋدىڭ ەستىگەن قۇستارىنىڭ داۋسى بولاتىن. ايسۇلۋ ودان ءارى ءجۇرىپ كەلە جاتىپ، قالىڭ ءشوپتىڭ اراسىنانىسىلداعان جىلاننىڭ داۋسىن ەستيدى. قىز جىلاندى كورىپ كەرى شەگىنەدى. بالالار جىلان قالاي داۋىس شىعارادى؟
- ىسسس – ىسسس - ىسسس...
- جىلان ايسۇلۋعا مەنەن قۇتىلعىڭ كەلسە، مەنىڭ تاپسىرمامدى ورىندا دەيدى. بالالار ايسۇلۋ سەندەردەن كومەك سۇراپ جاتىر، كومەكتەسەمىز بە؟
- ەندەشە جىلاننىڭ مىنا تاپسىرماسىن ورىندايىق. سەندەر مىنا جەردەن ءۇي قۇستارى مەن دالا قۇستارىن ايىرىپ ەكى ءبولىپ توپتاستىرىپ، ولاردىڭ اتتارىن اتاپ بەرۋلەرىڭ كەرەك.
- جارايسىڭدار، ەندى اڭگىمەمىزدى ودان ءارى جالعاستىرامىز. ايسۇلۋ سەندەردىڭ كومەكتەرىڭنىڭ ارقاسىندا جىلاننان قۇتىلدى. ول قۇتىلعانىنا قۋانىپ، اعاشتىڭ تۇبىنە كەلىپ ازداپ تىنىعىپ الايىن دەپ وتىرادى. وسى كەزدە قۇلاعىنا ىزىڭداعان دىبىس ەستيدى. بالالار بۇل ىزىڭداعان نەنىڭ داۋسى دەپ ويلايسىڭدار؟ ارينە بۇل ماسانىڭ داۋسى. قانە، ءبارىمىز ماسانىڭ داۋسىن سالايىق.
- ىز – ىز – ىز...
- ايسۇلۋ ابدەن شارشاپ، قايتار جولدى تابا الماي ورمان ىشىمەن كەلە جاتادى. كەنەت الۋان تۇرگە ەنگەن گۇلدەردى كورىپ قۋانىپ كەتەدى. ولاردىڭ جانىنا كەلىپ، گۇلدەردىڭ حوش ءيىسىن يىسكەپ تۇرعاندا، گۇلدەردىڭ شىرىنىن جيناپ جۇرگەن ارالاردى كورەدى. ەندى ءبارىمىز سول ارالاردىڭ داۋىسىن سالايىق؟
- ىججج – ىججج – ىججج...
- مەن سەندەرگە ءقازىر «ز، ج» دىبىسىنا ارنالعان جاڭىلتپاش ايتام، ال سەندەر سونى قايتالايسىڭدار.
جاعاجاي، جاعاجاي،
جاعايجادا قاماجاي.
زۋ - زۋ زۋلاپ،
زىمىرايدى ۇشاق. (3 - ءتۇرلى ايتۋ، باياۋ، ورتاشا، تەز)
- جارايسىڭدار، بالالار، ءقازىر ءبىر ورنىمىزدان تۇرىپ سەرگىپ الايىق.
- ءبىراز سەرگىپ الدىق. ايسۇلۋدىڭ اڭگىمەسىنە ورالايىق. ايسۇلۋ ورمان ىشىندە كەلە جاتىر ەدى، كۇننىڭ كوزى بۇلت باسىپ، قاتتى جەل سوعادى. قانە، ءبارىمىز جەل سياقتى دىبىس شىعارايىق.
- ۋۋۋ – ۋۋۋ – ۋۋۋ...
- سول قاتتى جەلدەن اعاشتاردىڭ جاپىراقتارى شۋلاي باستايدى. جاپىراقتار جەل سوققاندا قانداي دىبىس شىعارادى؟
- ششش – ششش – ششش.
- ايسۇلۋ بۇل داۋىستان قورقىپ، ۇيىنە بارعىسى كەلەدى. ءبىراق ول ۇيىنە بارار جولدى بىلمەيدى. ءسويتىپ، اعاشتىڭ تۇبىنە ىقتاپ وتىرىپ، جىلايدى. سول كەزدە اعاشتان – اعاشقا سەكىرىپ جۇرگەن ءتيىن ايسۇلۋدى كورىپ:
- سەن كىمسىڭ؟ نەگە جىلاپ وتىرسىڭ دەيدى؟
- ايسۇلۋ ءوزىنىڭ ۇيىنەن رۇقساتسىز شىعىپ كەتىپ، اداسىپ قالعانىن ايتادى. ءتيىن ايسۇلۋعا تاپسىرمانى ورىنداسا، وعان ۇيىنە بارار جولدى كورسەتەمىن دەيدى. بالالار سەندەر ايسۇلۋعا تاپسىرمانى ورىنداۋعا كومەكتەسەسىڭدەر مە؟
- ەندەشە ءتيىننىڭ تاپسىرماسى بۇل «لوگيكالىق تاپسىرما». مۇندا مەن سەندەرگە ءتيىننىڭ تاپسىرماسىن وقيمىن، ال سەندەر جاۋاپ دۇرىس بەرۋگە تىرىسىڭدار.
1) ق ر مەملەكەتتىك تۋىندا قانداي قۇس بەينەلەنگەن؟ (بۇركىت)
2) ءانشى قۇس قالاي اتالادى؟ (بۇلبۇل)
3) كاسپيي تەڭىزىندە قىستا قانداي قۇس ۇشىپ كەلەدى؟ (اققۋ)
ەندى وسى قۇستارعا بايلانىستى جۇمباق جاسىرعىم كەلىپ تۇر، شەشۋىن تابايىق.

جايناعان باقتىڭ ءانشىسى،
تامسانعان وعان ءسان كىسى. (بۇلبۇل)
سۋ بەتىن سىزىپ،
اق قۇمان ءجۇر ءجۇزىپ (اققۋ)
بەس قارۋى بەلىندە،
سامعاپ جۇرەر كوگىمدە. (بۇركىت)
بالالار، سەندەر سونداي تاپقىر بالالار ەكەنسىڭدەر. سەندەردىڭ سونداي تاپقىرلىقتارىڭنان ايسۇلۋ ۇيىنە امان - ەسەن ورالدى. سەندەر وسى ءتيىننىڭ تاپسىرماسىن ورىنداعان سوڭ، ءتيىن وعان ۇيىنە بارار جولدى كورسەتكەن بولاتىن. سول سەبەپتى دە، ايسۇلۋ سەندەرگە راحمەتىن ايتىپ جاتىر ەندى مەن ءقازىر سەندەرمەن بىرگە شەڭبەر جاساي وتىرىپ، ويىن ويناعىم كەلىپ تۇر. ويىننىڭ اتى «نە جاقسى؟ نە جامان؟» دەپ اتالادى.

قورىتىندى سۇراقتار قويىپ، وقۋ ءىس – ارەكەتىنە جاقسى قاتىسقان بالالاردى ماداقتايدى.