سان ارالىقتارى
الماتى وبلىسى، ۇيعىر اۋدانى،
"سۇمبە ورتا مەكتەبى مەكتەپكە دەيىنگى شاعىن ورتالىعىمەن"
كوممۋنالدىق مەملەكەتتىك مەكەمەسىنىڭ
ماتەماتيكا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى ابدييەۆا ءمولدىر
ساباقتىڭ تاقىرىبى: سان ارالىقتارى
ساباقتىڭ ماقساتتارى:
1. بىلىمدىلىك: سان ارالىعى ۇعىمىن ەنگىزۋ جانە ونىڭ كوورديناتالىق تۇزۋدەگى كەسكىندەلۋىن ۇيرەتۋ. ساندى تەڭسىزدىكتەردىڭ شەشىمدەرىنىڭ ءار ءتۇرلى جاعدايىن سان ارالىعىندا كەسكىندەي بىلۋگە ۇيرەتۋ؛
2. دامىتۋشىلىق: ءتيىمدى ءادىس - تاسىلدەر ارقىلى وقۋشىلاردىڭ وي - ءورىسىن كەڭەيتۋ، وزدىگىنەن جۇمىس جاساۋ، ماتەماتيكالىق تىلدە ءوز ويلارىن ناقتى جانە ءدال جەتكىزە ءبىلۋ، شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
3. تاربيەلىك: وقۋشىلاردى ادالدىققا، ۇيىمشىلدىققا جانە تەز شەشىم قابىلداي بىلۋگە، پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرا وتىرىپ تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق – جاۋاپ، وي قوزعاۋ، وقۋلىقپەن جۇمىس، كەستە تولتىرۋ، سايكەستەندىرۋ تەستى، جەكە وقۋشىمەن جۇمىس
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سىزعىش، سلايدتار
ساباق بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ءىى. جاڭا ساباق
III. ساباقتى بەكىتۋ: «سايكەستەندىرۋ» ويىنى.
IV. وقۋلىقتان ەسەپتەر شىعارۋ.
V. كەستەنى تولتىر.
VI. قورىتىندى جاساۋ " قىزىقتىرۋ ەسەپتەر" ويىنى
VII. ۇيگە تاپسىرما
ساباقتىڭ بارىسى
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
ا) وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ
ءىىى. جاڭا ساباقتى وقىپ ۇيرەنۋ
كوورديناتالىق تۇزۋدەگى a جانە b ساندارىنا سايكەس نۇكتەلەردىڭ ارالىعى a جانە b ساندارىنىڭ ارالىعىن كەسكىندەيدى. (1 – سۋرەت).
سان ارالىعىنىڭ ءبىز قاراستىراتىن تۇرلەرى: (2 – سۋرەت).
ساندى تەڭسىزدىكتەردىڭ شەشىمدەرىنىڭ جيىنىن سان ارالىعىمەن جازۋدى ۇيرەنەيىك.
1. تەڭسىزدىگىنىڭ شەشىمدەرىن سان ارالىعىندا بەلگىلەۋدى قاراستىرايىق. بەرىلگەن تەڭسىزدىگىنىڭ شەشىمدەرىنىڭ جيىنى كوورديناتالىق تۇزۋدە كوورديناتالارى 2 جانە 7 بولاتىن نۇكتەلەردىڭ اراسىندا كەسكىندەلەدى. مۇنى 2 – دەن 7 – گە دەيىنگى سان ارالىعى نەمەسە «ينتەرۆال» دەپ اتايدى. بەلگىلەنۋى: (2؛ 7). وقىلۋى: «2 – دەن 7 – گە دەيىنگى ارالىق». بۇل قاتاڭ قوس تەڭسىزدىك بولعاندىقتان، ونىڭ شەشىمدەر جيىنىنا كوورديناتالارى 2 جانە 7 بولاتىن نۇكتەلەر ەنبەيدى. ول سىزبادا كوورديناتالىق ءتۇزۋ بويىنداعى (نۇكتەدەگى) كىشكەنە شەڭبەرمەن بەلگىلەنگەن.
2. قاتاڭ ەمەس قوس تەڭسىزدىگىنىڭ شەشىمدەر جيىنىن سان ارالىعىمەن كەسكىندەۋدى قاراستىرايىق. تەڭسىزدىك قاتاڭ ەمەس بولعاندىقتان، ونىڭ شەشىمدەر جيىنىنا سان ارالىعىن كورسەتىپ تۇرعان – 4 جانە 3 ساندارى قوسا ەنەدى. كوورديناتالىق تۇزۋدە سان ارالىعىنا ەنەتىن نۇكتە كىشكەنە دوڭگەلەكپەن كەسكىندەلگەن. مۇنداي سان ارالىعىن «كەسىندى» دەپ اتايدى. بەلگىلەنۋى: [ - 4؛ 3].
وقىلۋى: « – 4 سانى مەن 3 سانى قوسا الىنعان – 4 – تەن 3 – كە دەيىنگى ارالىق».
3. تەڭسىزدىگىنىڭ شەشىمدەرىنىڭ جيىنىن سان ارالىعىندا بەلگىلەيىك. تەڭسىزدىگىنىڭ شەشىمدەر جيىنىنا – 2 سانى ەنەدى، ءبىراق 4 سانى ەنبەيدى. مۇنداي سان ارالىعى «جارتىلاي ينتەرۆال» دەپ اتالادى. بەلگىلەنۋى: [- 2؛ 4]. وقىلۋى: «– 2 سانى قوسا الىنعان – 2 – دەن 4 – كە دەيىنگى ارالىق».
4. تەڭسىزدىگى شەشىمدەرىنىڭ جيىنىن سان ارالىعىندا بەلگىلەيىك. تەڭسىزدىگى قاتاڭ ەمەس بولعاندىقتان، ونىڭ شەشىمدەر جيىنى كوورديناتالىق تۇزۋدە باسى كوورديناتاسى 8 – گە تەڭ نۇكتە بولاتىن ساۋلەمەن كەسكىندەلەدى.
مۇنداي سان ارالىعىن «ساۋلە» دەپ اتايدى. جازىلۋى: [8؛+∞). وقىلۋى: «8 سانى قوسا الىنعان 8 – دەن پليۋس شەكسىزدىككە دەيىنگى ارالىق». مۇنداعى ∞ - شەكسىزدىكتىڭ بەلگىلەنۋى.
5. x<5 теңсіздігі="" шешімдерінің="" жиынын="" сан="" аралығында="" белгілейік..=""><5 теңсіздігінің="" шешімдер="" жиынына="" минус="" шексіздіктен="" (-∞)="" 5="" -="" ке="" дейінгі="" аралық="" енеді.="" 5="" саны="" теңсіздік="" шешіміне="" енбейді.="" сондықтан="" мұндай="" сандар="" аралығын="" «ашық="" сәуле»="" деп="" атайды.="" белгіленуі:.="" оқылуы:="" «минус="" шексіздіктен="" 5="" -="" ке="" дейінгі="">
III. ساباقتى بەكىتۋ.
№931(اۋىزشا)
IV. وقۋلىقتان ەسەپتەر شىعارۋ.
№932(ت)، 933(ت)
V. كەستەنى تولتىر. بەرىلگەن سان ارالىقتارىنىڭ ءتيىستى اتتارىن (ينتەرۆال، كەسىندى، ساۋلە، جارتىلاي ينتەرۆال) جازىپ، كەستەنى تولتىرىڭدار
VI. قورىتىندىلاۋ. قىزىقتى سۇراقتار
1. وزىنشە نويان،
ءبىراق تا قورقاق
بۇل نە؟ (قويان)
ح<3 теңсіздігінің="">
كوورديناتالىق تۇزۋدە كورسەت (-∞؛ 3)
2. بەرىلگەن سانا ارالىعىن وقى.
(4؛ 9)
2) ەستە ساقتايمىن، ۇمىتپايمىن!
VII. ۇيگە تاپسىرما.
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
"سۇمبە ورتا مەكتەبى مەكتەپكە دەيىنگى شاعىن ورتالىعىمەن"
كوممۋنالدىق مەملەكەتتىك مەكەمەسىنىڭ
ماتەماتيكا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى ابدييەۆا ءمولدىر
ساباقتىڭ تاقىرىبى: سان ارالىقتارى
ساباقتىڭ ماقساتتارى:
1. بىلىمدىلىك: سان ارالىعى ۇعىمىن ەنگىزۋ جانە ونىڭ كوورديناتالىق تۇزۋدەگى كەسكىندەلۋىن ۇيرەتۋ. ساندى تەڭسىزدىكتەردىڭ شەشىمدەرىنىڭ ءار ءتۇرلى جاعدايىن سان ارالىعىندا كەسكىندەي بىلۋگە ۇيرەتۋ؛
2. دامىتۋشىلىق: ءتيىمدى ءادىس - تاسىلدەر ارقىلى وقۋشىلاردىڭ وي - ءورىسىن كەڭەيتۋ، وزدىگىنەن جۇمىس جاساۋ، ماتەماتيكالىق تىلدە ءوز ويلارىن ناقتى جانە ءدال جەتكىزە ءبىلۋ، شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
3. تاربيەلىك: وقۋشىلاردى ادالدىققا، ۇيىمشىلدىققا جانە تەز شەشىم قابىلداي بىلۋگە، پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرا وتىرىپ تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق – جاۋاپ، وي قوزعاۋ، وقۋلىقپەن جۇمىس، كەستە تولتىرۋ، سايكەستەندىرۋ تەستى، جەكە وقۋشىمەن جۇمىس
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سىزعىش، سلايدتار
ساباق بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ءىى. جاڭا ساباق
III. ساباقتى بەكىتۋ: «سايكەستەندىرۋ» ويىنى.
IV. وقۋلىقتان ەسەپتەر شىعارۋ.
V. كەستەنى تولتىر.
VI. قورىتىندى جاساۋ " قىزىقتىرۋ ەسەپتەر" ويىنى
VII. ۇيگە تاپسىرما
ساباقتىڭ بارىسى
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
ا) وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ
ءىىى. جاڭا ساباقتى وقىپ ۇيرەنۋ
كوورديناتالىق تۇزۋدەگى a جانە b ساندارىنا سايكەس نۇكتەلەردىڭ ارالىعى a جانە b ساندارىنىڭ ارالىعىن كەسكىندەيدى. (1 – سۋرەت).
سان ارالىعىنىڭ ءبىز قاراستىراتىن تۇرلەرى: (2 – سۋرەت).
ساندى تەڭسىزدىكتەردىڭ شەشىمدەرىنىڭ جيىنىن سان ارالىعىمەن جازۋدى ۇيرەنەيىك.
1. تەڭسىزدىگىنىڭ شەشىمدەرىن سان ارالىعىندا بەلگىلەۋدى قاراستىرايىق. بەرىلگەن تەڭسىزدىگىنىڭ شەشىمدەرىنىڭ جيىنى كوورديناتالىق تۇزۋدە كوورديناتالارى 2 جانە 7 بولاتىن نۇكتەلەردىڭ اراسىندا كەسكىندەلەدى. مۇنى 2 – دەن 7 – گە دەيىنگى سان ارالىعى نەمەسە «ينتەرۆال» دەپ اتايدى. بەلگىلەنۋى: (2؛ 7). وقىلۋى: «2 – دەن 7 – گە دەيىنگى ارالىق». بۇل قاتاڭ قوس تەڭسىزدىك بولعاندىقتان، ونىڭ شەشىمدەر جيىنىنا كوورديناتالارى 2 جانە 7 بولاتىن نۇكتەلەر ەنبەيدى. ول سىزبادا كوورديناتالىق ءتۇزۋ بويىنداعى (نۇكتەدەگى) كىشكەنە شەڭبەرمەن بەلگىلەنگەن.
2. قاتاڭ ەمەس قوس تەڭسىزدىگىنىڭ شەشىمدەر جيىنىن سان ارالىعىمەن كەسكىندەۋدى قاراستىرايىق. تەڭسىزدىك قاتاڭ ەمەس بولعاندىقتان، ونىڭ شەشىمدەر جيىنىنا سان ارالىعىن كورسەتىپ تۇرعان – 4 جانە 3 ساندارى قوسا ەنەدى. كوورديناتالىق تۇزۋدە سان ارالىعىنا ەنەتىن نۇكتە كىشكەنە دوڭگەلەكپەن كەسكىندەلگەن. مۇنداي سان ارالىعىن «كەسىندى» دەپ اتايدى. بەلگىلەنۋى: [ - 4؛ 3].
وقىلۋى: « – 4 سانى مەن 3 سانى قوسا الىنعان – 4 – تەن 3 – كە دەيىنگى ارالىق».
3. تەڭسىزدىگىنىڭ شەشىمدەرىنىڭ جيىنىن سان ارالىعىندا بەلگىلەيىك. تەڭسىزدىگىنىڭ شەشىمدەر جيىنىنا – 2 سانى ەنەدى، ءبىراق 4 سانى ەنبەيدى. مۇنداي سان ارالىعى «جارتىلاي ينتەرۆال» دەپ اتالادى. بەلگىلەنۋى: [- 2؛ 4]. وقىلۋى: «– 2 سانى قوسا الىنعان – 2 – دەن 4 – كە دەيىنگى ارالىق».
4. تەڭسىزدىگى شەشىمدەرىنىڭ جيىنىن سان ارالىعىندا بەلگىلەيىك. تەڭسىزدىگى قاتاڭ ەمەس بولعاندىقتان، ونىڭ شەشىمدەر جيىنى كوورديناتالىق تۇزۋدە باسى كوورديناتاسى 8 – گە تەڭ نۇكتە بولاتىن ساۋلەمەن كەسكىندەلەدى.
مۇنداي سان ارالىعىن «ساۋلە» دەپ اتايدى. جازىلۋى: [8؛+∞). وقىلۋى: «8 سانى قوسا الىنعان 8 – دەن پليۋس شەكسىزدىككە دەيىنگى ارالىق». مۇنداعى ∞ - شەكسىزدىكتىڭ بەلگىلەنۋى.
5. x<5 теңсіздігі="" шешімдерінің="" жиынын="" сан="" аралығында="" белгілейік..=""><5 теңсіздігінің="" шешімдер="" жиынына="" минус="" шексіздіктен="" (-∞)="" 5="" -="" ке="" дейінгі="" аралық="" енеді.="" 5="" саны="" теңсіздік="" шешіміне="" енбейді.="" сондықтан="" мұндай="" сандар="" аралығын="" «ашық="" сәуле»="" деп="" атайды.="" белгіленуі:.="" оқылуы:="" «минус="" шексіздіктен="" 5="" -="" ке="" дейінгі="">
III. ساباقتى بەكىتۋ.
№931(اۋىزشا)
IV. وقۋلىقتان ەسەپتەر شىعارۋ.
№932(ت)، 933(ت)
V. كەستەنى تولتىر. بەرىلگەن سان ارالىقتارىنىڭ ءتيىستى اتتارىن (ينتەرۆال، كەسىندى، ساۋلە، جارتىلاي ينتەرۆال) جازىپ، كەستەنى تولتىرىڭدار
VI. قورىتىندىلاۋ. قىزىقتى سۇراقتار
1. وزىنشە نويان،
ءبىراق تا قورقاق
بۇل نە؟ (قويان)
ح<3 теңсіздігінің="">
كوورديناتالىق تۇزۋدە كورسەت (-∞؛ 3)
2. بەرىلگەن سانا ارالىعىن وقى.
(4؛ 9)
2) ەستە ساقتايمىن، ۇمىتپايمىن!
VII. ۇيگە تاپسىرما.
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسى، سايرام اۋدانى،
