InfoHub Logo

اتىراۋ قالاسى
ەركىنقالا ورتا مەكتەبىنىڭ
I - ساناتتى قازاق ءتىلى مەن ادەبيەت ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى
جۇماعالييەۆا نۇرگۋل قايىرجان قىزى

XXI عاسىر كوشباسشىسى
تانىمدىق ويىن ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك: قازاق تىلىنەن العان بىلىمدەرىن بايقاۋ. ءتىل مارتەبەسىن كوتەرۋ.
2. دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ، ەستە ساقتاۋ سويلەۋ مانەرلەرىن قالىپتاستىرۋ، دامىتۋ. ءوز ويلارىن، بىلىمدەرىن جيناقتاپ تۇجىرىمداي بىلۋگە داعدىلانۋ.
3. تاربيەلىك: وقۋشىلاردى تۋعان ءتىلىن سۇيۋگە، ءوزىن كورەرمەندەر اراسىندا دۇرىس ۇستاي بىلۋگە، مادەنيەتتىلىككە، ويىن ءدال، ناقتى جەتكىزە
بىلۋگە تاربيەلەۋ.
كورنەكتىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، ويىن بەلگىلەرى.

I. كىرىسپە
قۇرمەتتى ۇستازدار مەن وقۋشىلار!
بۇگىنگى كۇنى مەكتەپىشىلىك ءتىل مەرەكەسىنە بايلانىستى وتكىزىلىپ جاتقان 10 - سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ “XXI عاسىر كوشباسشىسى” اتتى تانىمدىق ويىنىنا قوش كەلدىڭىزدەر.(سايىسكەرلەردى ورتاعا شاقىرامىز)
كوشباسشى بولۋ - ءوز زامانىنىڭ، ءوز ورتاسىنىڭ ءبىلىمدى دە بىلىكتى، دامۋى جاعىنان جان - جاقتى ەرەكشەلىگى بار بەدەلدى، ۇلكەن ارىپپەن جازىلار ازاماتى. ءبىز بۇگىن سايىسقا تەك قانا انا ءتىلىمىز بەن ادەبيەتىمىزگە قاتىستى ماسەلەلەردى جانە جەكەلەگەن پاندەردەن دە قوسىمشا سۇراقتار دايىنداپ وتىرامىز. بۇگىنگى سايىسىمىز ارقىلى ءبىز دە ءوز ءتىلىن، ادەبيەتىن جاقسى بىلەتىن، انا ءتىلىن قۇرمەتتەيتىن ءوز ورتامىزدان شىققان ءۇمىت ارتار قازاق ءتىلىنىڭ جاناشىرىن انىقتاعىمىز كەلىپ وتىر.

II. ءادىلقازىلار القاسىن تانىستىرۋ.
1
2
3

III. ويىن شارتىمەن تانىستىرۋ
ويىنعا 10ا سىنىبىنان 9 وقۋشى قاتىسىپ وتىر. ويىنعا قاتىسۋشىلار وزدەرىن تانىستىرادى. ويىن 5 كەزەڭنەن تۇرادى. ويىنعا دايىن بولساڭىزدار ويىندا باستايمىز. سۇراققا جاۋاپ بەرۋگە دايىن بولعاندا الدارىڭداعى بەلگىنى كوتەرەسىڭدەر. بارشاڭىزعا ساتتىلىك تىلەيمىن.

I كەزەڭ «بايگە»
بۇل كەزەڭدە ءار جاۋاپقا 10 ۇپاي بەرىلەدى. سۇراقتارعا ناقتى ءارى تەز جاۋاپ بەرۋ كەرەك. جاۋابى دايىن وقۋشى الدىنداعى بەلگىنى كورسەتەدى.
1. قازاق تىلىندە نەشە جالعاۋ بار (4 كوپتىك، سەپتىك، جىكتىك، تاۋەلدىك)
2. ءتىل بايلىعىن زەرتتەيتىن سالا (لەكسيكا)
3. انتونيم دەگەنىمىز نە؟(ماعىناسى ءبىر - بىرىنە قاراما قارسى سوزدەر)
4. قازاق الىپبيىندە قانشا دىبىس، قانشا ءارىپ بار؟(42 ءارىپ، 36 دىبىس)
5. ابايدىڭ نەشە قارا ءسوزى بار؟(45)
6. ءسوز قۇرامى نەدەن تۇرادى؟(ءتۇبىر، قوسىمشا )
7. قازاق تىلىندە ءسوز تابى نەشەۋ؟ اتا.
8. سان ەسىم ماعىناسىنا قاراي نەشە تۇرگە بولىنەدى؟(6 ەسەپتىك، رەتتىك، جيناقتىق، بولشەكتىك، توپتاۋ، بولجالدى سان ەسىم )
9. قازاق ءتىلىنىڭ اتاسى كىم؟(ا. بايتۇرسىن ۇلى)
10. زات ەسىم، سىن ەسىم، سان ەسىم ورنىنا جۇرەتىن ءسوز تاپبى؟ (ەسىمدىك)

II كەزەڭ «جالعاستىرۋ»
ولەڭنىڭ ءبىرىنشى 2 جولى وقىلادى، ولەڭدى ارى قاراي جالعاستىرا ايتىپ، ولەڭنىڭ اتى مەن اۆتورىن ايتۋ كەرەك. جاۋاپقا 10 ۇپاي.
1. تاۋلاردان وزەن اعار سارقىراعان،
ايناداي ساۋلە بەرىپ جارقىراعان.
جەل سوقسا ىستىق سوقسى ءبىر قالىپتا،
ارالاپ تاۋ مەن تاستى ارقىراعان.
(ى. التىنسارين «وزەن»)

2. مەن جازبايمىن ولەڭدى ەرمەك ءۇشىن،
جوق باردى، ەرتەگىنى تەرمەك ءۇشىن،
كوكىرەگى سەزىمدى، ءتىلى ورامدى
جازدىم ۇلگى جاستارعا بەرمەك ءۇشىن.
(اباي «مەن جازبايمىن ولەڭدى ەرمەك ءۇشىن»)

3. قۇلاگەر، شەشەڭ - سۇڭقار، اكەڭ - تۇلپار.
سوعىپ ەڭ دونەنىڭدە سەگىز ارقار
سەن ولسەڭ ورنىڭ بوسار كوك بەستى بار،
بولادى قۇداي قوسسا ول دا تۇلپار.
(اقان سەرى «قۇلاگەر»)

4. قالىڭ ەلىم، قازاعىم، قايران جۇرتىم،
ۇستاراسىز اۋزىڭا ءتۇستى مۇرتىڭ.
جاقسى مەنەن جاماندى ايىرمادى،
ءبىر قان، ءبىر ماي بوپ ەندى ەكى ۇرتىڭ.
(اباي «قالىڭ ەلىم، قازاعىم….»)

5. جىگىتتەر، ويىن ارزان، كۇلكى قىمبات،
ەكى ءتۇرلى نارسە عوي سىر مەن سىمبات.
ارزان، جالعان كۇلمەيتىن، شىن كۇلەرلىك
ەر تابىلسا، جارايدى قىلسا سۇحبات.
(اباي «جىگىتتەر….»)
ۇپاي سانى از 2 وقۋشى ويىننان شىعادى.