InfoHub Logo

(ءارى ساراڭ، ءارى قۋدى سوققان قۋ)

ابىز-كوشەك قالاقاي دەگەن ارتىقبايمەن ءجۇزى تانىس، زامانداس كىسى بولسا كەرەك. ارتەكەڭ ۇيىنە كەلگەن كىسىنى سىپايى عانا قۋىپ شىعىپ، تاعى كىمدەر كەلسە دە قالاي جالتارىپ، اس بەرمەۋدىڭ امالىن ىزدەستىرىپ وتىرادى ەكەن. ۇيىنە كەلگەن كىسىگە «تورگە شىق» دەپ ايتىلمايدى. ۇيدەن شىعىپ بارا جاتقاندا: «بالەنشەكە، نەگە وتىرمادىڭ، سىباعاڭدى جەپ كەتسەڭ ەدى»، — دەيدى ەكەن. الدەقالاي اس اسۋعا تۋرا كەلسە، تۇرلىشە ماقاممەن ايعانىم اجەيدى ۇيرەتىپ قويىپتى: «قازان كوتەر نەمەسە قازان قاينات» دەسە، بولماشى عانا، «اس اس نەمەسە اس سال» دەسە، تويار-تويماس، «سىباعا سال» دەسە، اسىنىڭ بار شۇرايى — كادە سۇيەك؛ «استى سالۋ كەرەك» دەسە — وندا ول سىيلايىن دەگەن كىسىسى. استى تۇرلىشە سىلتاۋمەن شىعىپ كەتىپ، ءوزى سالادى ەكەن. ارتەكەڭنىڭ جايىن بىلەتىن قالاقاي بىر-ەكى رەت سوعىلعان ەكەن. سول قالاقاي بىردە ادەيى وسى ارتەكەڭنەن سىباعا جەۋ ءۇشىن ءادىس جاسايدى. پار ات جەگىپ، سۋىت ءجۇرىپ، قالاقاي ارتەكەڭ ءۇيىنىڭ تۇسىنا كەلىپ، اتىن اسقوسشىعا تاپسىرىپ، جول ۇستىنە قويادى دا، جۇگىرە باسىپ ۇيگە كىرەدى. ولار تۇسكى شاي ءىشىپ وتىرادى.

— ۋا، قالاقا، ءجۇرىسىڭ تىم سۋىت، اسىعىسسىڭ عوي ءوزىڭ، جول بولسىن! — دەيدى ارتىقباي.

— الەي بولسىن! ترويسكىگە بارامىن. وتە اسىعىسپىن، ءسىزدى كورىپ قانا سالەم بەرىپ، اماندىق بىلەيىن دەپ كىردىم. مىنا دايىن شايدى دا ىشۋە مۇرسات جوق. بايبىشە، نان بەر كىشكەنە، جول الىس، كۇن قىسقا، قونار جەرگە ەرتە بار دەيدى عوي، — دەيدى قالاقاي.

ارتەكەڭ قالاقايدىڭ وتە اسىعىستىعىنا كوزى جەتىپ، جىلماڭعا باستى.

— ويپىرماي زامانداس، جولىڭ تۇسە قويماۋشى ەدى. سەن بىزدەن جارتى ومىرتقا جەۋگە ءتيىستى ەدىڭ. كىسى بولسا كوپ، قاشان تاعى اينالىپ سوققانىڭشا اس-سۋ ءبىتىپ قالىپ، ۇياتتى بولىپ قالامىز با؟ سىباعاڭدى جەپ قەتسەڭ قايتەدى؟

— جوق، ارتەكە، وتە تىعىز جۇمىسپەن بارا جاتىرمىن، ايتۋعا دا ۋاقىت جوق، سوڭىنان ەستي جاتارسىز، — دەپ، ەسىككە تۇرا ۇمتىلادى.

ارتەكەم قالاقايدى شىنىمەن كەتتى دەپ ويلاپ، ورنىنان تۇرا كەلىپ؛

— اي، قالاقاي، ەندىگى اينالىپ سوققانىڭشا اس-سۋ ءبىتىپ قالسا، سىباعامدى جەمەدىم دەپ وكپەلەپ جۇرمە، مەنەن ايىپ جوق، وسىنشا جابىستىم، تىم اسىعىسپىن دەيسىڭ، «دوسىڭدى كوپ ۇستاما، جولىنان قالادى» دەمەي مە قازاق، ەندەشە، جولىڭ بولسىن، ءبىراق وكپەلەمە، تاعى ايتام»، — دەيدى.

وسى كەزدە قالاقاي:

— ويپىراي، ارتەكەم وسىنشا جابىسىپ، جىگى-جاپار بولىپ تۇرعاندا، ءسوزىن سىيلاماي كەتكەنىم قۇدايدىڭ وزىنە دە كەلىسپەس، وتىرسام-وتىرايىن، ال ەندى سال سىباعامدى، — دەپ تورگە شىعىپ، وتىرا كەتكەندە، ارتەكەڭ:

— قاپ! ۇردىڭ-اۋ، الاياق! — دەپتى.

---