سارماتتاردىڭ قوعامدىق قۇرىلىسى، شارۋاشىلىعى مەن تۇرمىسى
سارماتتاردىڭ قوعامدىق قۇرىلىسى، شارۋاشىلىعى مەن تۇرمىسى
كونسپەكت
Cارماتتاردا ايەلدەردىڭ قوعامداعى ورنى باسقا كوشپەلى تايپالارعا قاراعاندا جوعارى تۇردى. Cارمات ايەلدەرى ەرلەرمەن بىرگە جاساق قۇرامىنا كىرگەن. وعان ايەلدەردىڭ قابىرلەرىنەن قارۋ - جاراقتىڭ كوپ تابىلۋى دالەل بولادى.
Cارمات تايپالارىندا اڭشىلىق قوسىمشا كاسىپ بولدى. اڭشىلىق قىزىقتاۋ، سەيىل قۇرۋ قىزمەتىن اتقاردى. اڭ مەن قۇستاردى ساداقپەن اتتى، يت قوسىپ، ۇراعا جىعىپ ۇستادى.
Cارماتتار نەگىزىنەن كوشپەلى مال شارۋاشىلىعىمەن اينالىسقان. شارۋاشىلىعىندا كوشپەلى، جارتىلاي كوشپەلى تۇرمىسپەن قاتار وتىرىقشىلىق تا دامىدى. ەدىل مەن جايىق بويىن، قارا تەڭىز جاعالاۋىن مەكەندەگەن سارماتتاردا مالشىلىقپەن قاتار ەگىنشىلىك تە ماڭىزدى ورىن العان.
سارماتتار تۇرقى قىسقا، جىل بويى ورىستە جايىلىپ، تەبىندەۋگە ۇيرەنگەن جىلقىلارمەن بىرگە الىس جورىقتارعا مىنەتىن قازاناتتاردى وسىرگەن. ولارعا تەك اقسۇيەكتەردىڭ، اسكەرباسىلاردىڭ قولى جەتكەن.
باتىس قازاقستان اۋماعىنان تابىلعان بەسوبا قورىمىنداعى قابىردە ەكى ابىز ايەل جەرلەنگەن. ولار شالقاسىنان جاتقىزىلىپ، باستارى وڭتۇستىك - باتىسقا قاراتىلعان. ءقابىر ىشىنەن قول اينا، التىن سىرعالار، مونشاقتار جانە قاسقىر بەينەسى سالىنعان ءۇش اياقتى قۇرباندىق تاقتا تابىلدى.
العاشقى قاۋىم كەزىندە قاۋىمنىڭ بارلىق ماسەلەلەرىن رۋ اقساقالدارى، تايپا كوسەمدەرى قاۋىم مۇشەلەرىمەن اقىلداسا وتىرىپ شەشكەن. ال اسكەري دەموكراتيا كەزىندە قاۋىمنىڭ ماسەلەلەرىن تەك اسكەرباسشىلارى مەن قولباسشىلار شەشكەن. ولار قاراپايىم قاۋىم مۇشەلەرىمەن ساناسپاعان.
سىنتاس قورىمىنىڭ ءبىرىنشى وباسىندا ءۇش ساۆرومات جاۋىنگەرى جەرلەنگەن. ورتادا اسكەرباسى جاتىر. جاۋىنگەرلەردىڭ جانىنان جەبەنىڭ قولا ۇشتارى، تەمىر قانجارلار، تەمىر اۋىزدىقتار، قىش ىدىستار تابىلدى. سونىمەن بىرگە قاسقىر ءمۇسىنى، كيىك، تاۋتەكە باستارى بەينەلەنگەن سۇيەك قاسىقتار شىقتى.
سوڭعى سارمات كەزەڭىنە جاتاتىن ارالتوبە ەسكەرتكىشى اتىراۋ وبلىسى، جىلىوي اۋدانىنان تابىلدى. بۇل قورىمنان ءۇش وبا قازىلدى. قابىردەن كوسەمنىڭ قارۋى، ابىز اساتاياعىنىڭ بولىكتەرى، اشەكەيلى بۇيىمدارى تابىلدى.
سارماتتاردىڭ ىدىستارى قىشتان جانە مەتالدان جاسالعان. قىش قۇمىرالاردىڭ ءتۇبى جايپاق ءارى شۇڭعىل بولىپ كەلەدى. قازاندى تەمىردەن قۇيىپ جاساعان. شىنى ىدىستاردى وزدەرى جاساماعان، شىعىس ەلدەرىنەن العىزعان. تەرىدەن تورسىق، سابا، كونەك، مەستەردى جاساعان.
كونسپەكت سۇراقتار
1. سارماتتار ومىرىندەگى قوسىمشا كاسىپ:
2. سارماتتاردىڭ نەگىزگى شارۋاشىلىعى:
3. سارماتتاردا قازاناتتاردى كىم يەلەنگەن:
4. سارماتتاردىڭ بەسوبا قورىمىندا جەرلەنگەن:
5. سارماتتاردا اسكەري دەموكراتيا زامانىندا قاۋىمنىڭ ىشكى، سىرتقى ماسەلەلەرىن شەشتى:
6. ءۇش ساۆرومات جاۋىنگەرى جەرلەنگەن قورىم:
7. ارالتوبە ەسكەرتكىشى تابىلعان جەر:
8. سارماتتاردىڭ ىدىستارى جاسالىندى:
9. سارمات ايەلدەرىنە بەرىلگەن قۇقىق:
10. ارالتوبە ەسكەرتكىشى قايدا ورنالاسقان:
11. قانداي زاتتاردى سارماتتار وزدەرى جاساماي، شىعىس ەلدەرىنەن العىزعان:
تاقىرىپتىڭ تەستى
كونسپەكت
Cارماتتاردا ايەلدەردىڭ قوعامداعى ورنى باسقا كوشپەلى تايپالارعا قاراعاندا جوعارى تۇردى. Cارمات ايەلدەرى ەرلەرمەن بىرگە جاساق قۇرامىنا كىرگەن. وعان ايەلدەردىڭ قابىرلەرىنەن قارۋ - جاراقتىڭ كوپ تابىلۋى دالەل بولادى.
Cارمات تايپالارىندا اڭشىلىق قوسىمشا كاسىپ بولدى. اڭشىلىق قىزىقتاۋ، سەيىل قۇرۋ قىزمەتىن اتقاردى. اڭ مەن قۇستاردى ساداقپەن اتتى، يت قوسىپ، ۇراعا جىعىپ ۇستادى.
Cارماتتار نەگىزىنەن كوشپەلى مال شارۋاشىلىعىمەن اينالىسقان. شارۋاشىلىعىندا كوشپەلى، جارتىلاي كوشپەلى تۇرمىسپەن قاتار وتىرىقشىلىق تا دامىدى. ەدىل مەن جايىق بويىن، قارا تەڭىز جاعالاۋىن مەكەندەگەن سارماتتاردا مالشىلىقپەن قاتار ەگىنشىلىك تە ماڭىزدى ورىن العان.
سارماتتار تۇرقى قىسقا، جىل بويى ورىستە جايىلىپ، تەبىندەۋگە ۇيرەنگەن جىلقىلارمەن بىرگە الىس جورىقتارعا مىنەتىن قازاناتتاردى وسىرگەن. ولارعا تەك اقسۇيەكتەردىڭ، اسكەرباسىلاردىڭ قولى جەتكەن.
باتىس قازاقستان اۋماعىنان تابىلعان بەسوبا قورىمىنداعى قابىردە ەكى ابىز ايەل جەرلەنگەن. ولار شالقاسىنان جاتقىزىلىپ، باستارى وڭتۇستىك - باتىسقا قاراتىلعان. ءقابىر ىشىنەن قول اينا، التىن سىرعالار، مونشاقتار جانە قاسقىر بەينەسى سالىنعان ءۇش اياقتى قۇرباندىق تاقتا تابىلدى.
العاشقى قاۋىم كەزىندە قاۋىمنىڭ بارلىق ماسەلەلەرىن رۋ اقساقالدارى، تايپا كوسەمدەرى قاۋىم مۇشەلەرىمەن اقىلداسا وتىرىپ شەشكەن. ال اسكەري دەموكراتيا كەزىندە قاۋىمنىڭ ماسەلەلەرىن تەك اسكەرباسشىلارى مەن قولباسشىلار شەشكەن. ولار قاراپايىم قاۋىم مۇشەلەرىمەن ساناسپاعان.
سىنتاس قورىمىنىڭ ءبىرىنشى وباسىندا ءۇش ساۆرومات جاۋىنگەرى جەرلەنگەن. ورتادا اسكەرباسى جاتىر. جاۋىنگەرلەردىڭ جانىنان جەبەنىڭ قولا ۇشتارى، تەمىر قانجارلار، تەمىر اۋىزدىقتار، قىش ىدىستار تابىلدى. سونىمەن بىرگە قاسقىر ءمۇسىنى، كيىك، تاۋتەكە باستارى بەينەلەنگەن سۇيەك قاسىقتار شىقتى.
سوڭعى سارمات كەزەڭىنە جاتاتىن ارالتوبە ەسكەرتكىشى اتىراۋ وبلىسى، جىلىوي اۋدانىنان تابىلدى. بۇل قورىمنان ءۇش وبا قازىلدى. قابىردەن كوسەمنىڭ قارۋى، ابىز اساتاياعىنىڭ بولىكتەرى، اشەكەيلى بۇيىمدارى تابىلدى.
سارماتتاردىڭ ىدىستارى قىشتان جانە مەتالدان جاسالعان. قىش قۇمىرالاردىڭ ءتۇبى جايپاق ءارى شۇڭعىل بولىپ كەلەدى. قازاندى تەمىردەن قۇيىپ جاساعان. شىنى ىدىستاردى وزدەرى جاساماعان، شىعىس ەلدەرىنەن العىزعان. تەرىدەن تورسىق، سابا، كونەك، مەستەردى جاساعان.
كونسپەكت سۇراقتار
1. سارماتتار ومىرىندەگى قوسىمشا كاسىپ:
2. سارماتتاردىڭ نەگىزگى شارۋاشىلىعى:
3. سارماتتاردا قازاناتتاردى كىم يەلەنگەن:
4. سارماتتاردىڭ بەسوبا قورىمىندا جەرلەنگەن:
5. سارماتتاردا اسكەري دەموكراتيا زامانىندا قاۋىمنىڭ ىشكى، سىرتقى ماسەلەلەرىن شەشتى:
6. ءۇش ساۆرومات جاۋىنگەرى جەرلەنگەن قورىم:
7. ارالتوبە ەسكەرتكىشى تابىلعان جەر:
8. سارماتتاردىڭ ىدىستارى جاسالىندى:
9. سارمات ايەلدەرىنە بەرىلگەن قۇقىق:
10. ارالتوبە ەسكەرتكىشى قايدا ورنالاسقان:
11. قانداي زاتتاردى سارماتتار وزدەرى جاساماي، شىعىس ەلدەرىنەن العىزعان:
تاقىرىپتىڭ تەستى
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
تابيعات بۇرىشى: قالاي كۇتىپ باپتاۋ جانە بالا ومىرىنە پايداسى.
-
ەرتە تەمىر داۋىرىندەگى سولتۇستىك قازاقستان
