InfoHub Logo

الاقانات ساۋىسقان، ءبىر جىلى ون سەگىز جۇمىرتقا تاۋىپتى. ول شالقىعان كوڭىلىمەن اعاشتىڭ ۇشار باسىنا قونىپ الىپ، جۇمىرتقاسىن ايمالاپ وتىرادى. سول شاقتا مومىندى الداپ، پىسىقتى جالداپ كانىككەن الگى تۇلكى سۋماڭ ەتىپ كەلە قالادى.

— ساۋىسقان، ساۋىسقان جۇمىرتقاڭنىڭ بىرنەشەۋىن بەرشى! — دەپتى ول ساۋىسقانعان.

— جوق، جوق! مەن ساعان بەرە المايمىن! — دەپتى ازار دا، بەزەر بولىپ.

تۇلكى ونى قورقىتىپ:

بەرمەسەڭ جۇمىرتقاڭدى بۇگىن ماعان،
ويرانداپ باسپاناڭدى بۇلىك سالام.
بەرمەسەڭ جۇمىرتقاڭدى ءقازىر ماعان،
جىعامىن مىنا اعاشتى بولار جامان.
شاشىلعان جۇمىرتقاڭدى جەردەن تەرىپ،
اسايمىن ءبىرىن قويماي ەتىپ تامام، —

دەيدى.

تۇلكىنىڭ بۇل ءسوزىن ەستىگەن ساۋىسقان قاتتى ساسىپتى. ونىڭ ۇستىنە تۇلكىنىڭ اعاشتى قۇلاتپاق بولىپ قۇشاقتاي العانىن كورىپ، جۇرەگى القىمىنا تىعىلىپتى. سونان ول جان ازابىنا شىداپ، كوز جاسىن پارلاتىپ تۇرىپ، ءبىر جۇمىرتقاسىن تاستايدى. تۇلكى جۇمىرتقانى جەگەن سوڭ ءوز جايىنا كەتەدى.

ەرتەڭىندە الگى تۇلكى تاعى دا جۇمىرتقا سۇراي كەلەدى، ساۋىسقان بەرمەيىن دەسە، ول ۇيا سالعان اعاشىڭدى قوپارامىن، باسپاناڭدى ويراندايمىن دەپ تاعى قۇقاي كورسەتەدى. امالى تاۋسىلعان ساۋىسقان تاعى ءبىر جۇمىرتقاسىن بەرەدى، تۇلكى ونى جەپ تاعى كەتەدى.

ساۋىسقاندى قورقىتىپ كانىككەن تۇلكى، ءۇرتىس ون جەتى كۇن كەلىپ، ون جەتى جۇمىرتقاسىن جەيدى. ءسويتىپ، ساۋىسقاننىڭ تەك ءبىر جۇمىرتقاسى قالادى.

ون سەگىزىنشى كۇنى تاڭسارىدە ساۋىسقان قالعان ءبىر جۇمىرتقاسىن تۇلكىگە بەرەيىن دەسە قيماي، بەرمەيىن دەسە، ونىڭ جولىن تاپپاي، قينالىپ جىلاپ وتىر ەدى، ونىڭ قاسىنا ءبىر بودەنە كەلەدى، ول ساۋىسقاننان:

— ساۋىسقان، ساۋىسقان نەگە جىلاپ وتىرسىڭ، — دەپ سۇرايدى:

— مەن جىلاماعاندا كىم جىلايدى؟ سۇم تۇلكى كەلىپ جەي-جەي، ءبىر عانا جۇمىرتقام قالدى، بۇگىن كەلسە، ونى دا جەيدى عوي، — دەيدى ساۋىسقان كوز جاسىن ءسۇرتىپ.

— وعان بەرمەسەڭ بولماي ما، الدە وعان قارىزدارمىسىڭ؟ — دەيدى بودەنە ساۋىسقاننىڭ قاسىنا قونىپ جاتىپ.

تۇلكىنىڭ ءار كۇنى كەلىپ قورقىتىپ ايتاتىن سوزدەرىن ساۋىسقان بودەنەگە ايتىپ بەرەدى. بودەنە باسىن شايقاپ، تاماعىن كەنەپ:

— بارەكەلدى-اي، ساعان ءبىر اقىل ۇيرەتەيىن، ەگەر بۇگىن تۇلكى تاعى كەلەتىن بولسا، وندا سەن وعان:

ويراندايتىن باسپانامدى قىرىڭ قايسى،

جىعاتىن بۇل اعاشتى ءتۇرىڭ قايسى؟! — دەپ سۇرا دەيدى.

ەگەر تۇلكى بۇل اقىلدى ساعان كىم ۇيرەتتى دەپ سۇراسا سەن:

«كوپ دوڭبەكشىپ تاپتىم، ۇيىقتاپ تۇسىمدە كوردىم»، — دەپ ايت، الايدا مەنىڭ اتىمدى اۋزىڭنان شىعارۋشى بولما، — دەپ ۇشىپ ءوز جونىنە كەتەدى.

ءبىر ساتتەن كەيىن جۇمىرتقا جەپ دانىككەن تۇلكى كۇندەگىسىنشە تاعى ءبىر جۇمىرتقا سۇرايدى، سوندا ساۋىسقان:

— مەنىڭ ساعان بەس بەرەسىم، التى الاسىم جوق، جۇمىرتقامدى نەگە بەرەمىن، — دەيدى.

بۇنى ەستىپ دولدانعان تۇلكى ءوزىنىڭ داعدىلى ءسوزىن ايتادى، ساۋىسقان وعان جۇمىرتقانى بەرمەگەنى بىلاي تۇرسىن، قايتا ودان:

ويراندايتىن باسپانامدى قىرىڭ قايسى،

جىعاتىن بۇل اعاشتى ءتۇرىڭ قايسى، — دەپ سۇرايدى.

نە دەرىن بىلمەي الگى تۇلكى قۇيرىعىن بۇلعاقتاتىپ، باسىن شايقاپ، اعاشتىڭ تۇبىنە شوقايىپ وتىرا كەتەدى دە:

— بۇنى ساعان كىم ۇيرەتتى؟ — دەپ سۇرايدى. ساۋىسقان سوندا:

— كوپ دوڭبەكشىپ جاتتىم، ۇيىقتاپ تۇسىمدە كوردىم، — دەيدى ەرلەنە جاۋاپ بەرىپ. ىزالانعان تۇلكى:

ايتپاساڭ ەگەر شىنىڭدى ماعان،

اعاشىڭدى قيامىن تىسىممەن، بالەم.

دەمەسەڭ ەگەر راسىڭدى ماعان،

بۇزىلدى ەندى مىنا باسپاناڭ!!! — دەپ اۋزىن ارانداي اشىپ، تىسىمەن اعاشتى شايناپ-شايناپ جىبەرەدى.

تۇلكىنىڭ اعاشتى قارشىلداتىپ شايناپ جاتقانىن كورگەن ساۋىسقان قورىققانىنان جالما-جان:

بو-دەنە ايتتى، بو-دەنە ۇيرەتتى، — دەيدى اسىپ-ساسىپ.

بۇل ءسوزدى ەستىگەن سوڭ، ىزالى تۇلكى بودەنەنى ىزدەپ ءجۇرىپ كەتەدى.

ساۋىسقاننىڭ قاسىنان قايتقان بودەنە، ءبىر شوقتوعايعا كەلىپ، كۇنشۋاقتا ۇيقىعا باس قويىپ جاتىر ەدى. بودەنەنىڭ ۇشقان باعىتىن مۇرىنىمەن شالىپ، تۇلكى دە ونىڭ ۇياسىنا جەتەدى. سونان شىرت ۇيقىدا جاتقان بودەنەنى اۋزىنا سالىپ تا ۇلگىرەدى.

ەندى شايناپ قىلعيىن دەي بەرگەندە بودەنە تۇلكىدەن:

— ۋا، تۇكە، ءسىز قىردىڭ قىزىل تۇلكىسىسىز بە؟ الدە ويدىڭ ور تۇلكىسىسىز بە؟ — دەپ سۇرايدى. تاڭدانعان تۇلكى:

— قىردىڭ قىزىل تۇلكىسى بولسام قايتپەكسىڭ؟ ويدىڭ ور تۇلكىسى بولسام قايتپەكسىڭ؟ — دەيدى.

— ءبالى، ويدىڭ ور تۇلكىسى ءبىر نارسە جەگەندە ءتىسى ساۋدىراپ ءتۇسىپ قالعان كەمپىرلەرشە ومىراڭدايدى، ال قىردىڭ قىزىل تۇلكىسى اۋزىن ەركىن اشىپ جايمەن جەيدى، — دەيدى. بودەنەنىڭ بۇل ءسوزىن ەستىگەن تۇلكى:

— مەن اتەي قىردىڭ قىزىل تۇلكىسىنشە اۋزىمدى ەركىن اشىپ، جايمەن جەيمىن، — دەپ اۋزىن اشا بەرگەندە بودەنە تۇلكىنىڭ اۋزىنان سىپ ەتىپ شىعا جونەلەدى. تۇلكى جان دارمەن ءتىسىن باسىپ قالعاندا بودەنەنىڭ قۇيرىعى ونىڭ اۋزىندا قالادى.

سوندىقتان بودەنەنىڭ قۇيرىعى ءقازىر دە جوق.

---