InfoHub Logo

ەلىمىزدە كوممۋنيزم ورناتىپ جاتقان جاڭا ادامداردىڭ مىنەز-قۇلقى، قارىم-قاتىناسى، جەكە تاعدىرلار، ەڭبەك، تىنىس-تىرشىلىكتەگى وزگەرىستەر، كوممۋنيستىك سانانىڭ دامۋ جولدارى جانە قالىپتاسۋى — بۇگىنگى كۇن تاقىرىبىنا جازىلعان شىعارمالارعا نەگىزگى ولشەۋ بولماق.

كەيىنگى كەزدە ساحناعا شىققان شىعارمالاردىڭ ىشىندە ەرەكشە نازار اۋداراتىنى جازۋشى ت. احتانوۆتىڭ «ساۋلە» اتتى دراماسى. كوركەمدىك، تاقىرىپتىق جاعىنان جاڭا تۋىندى كورۋشى قاۋىمدى دا، ادەبي جۇرتشىلىقتى دا ءبىراز ويعا قالدىردى. ونىڭ باستى سەبەبى شىعارمادا قويىلىپ وتىرعان ماسەلەنىڭ سونىلىعىندا ەمەس، — اۆتوردىڭ جاڭا شەشىم ىزدەۋى، ءومىردىڭ تۇبەگەيلى ماسەلەلەرىنە باتىل بارۋىندا. تاحاۋي احتانوۆتىڭ جازۋشىلىق جولىندا بۇدان بۇرىن دا بىردى-ەكىلى شاعىن پەسالار بولعان. ءبىراق ولار ۇلكەن شىعارمانىڭ بارلاۋشىسى رەتىندە عانا، جانر سىرىن بايىپتاۋ، بايلاۋ، جاساۋ، جول ارشۋ، جۇيە تانۋ رەتىندە عانا جازىلعان دۇنيەلەر ەدى. جانر جاۋاپكەرشىلىگىن بەرىك ۇستانعان جازۋشىنىڭ بۇل سياقتى ەكسپەريمەنتتەر جاساپ كەلۋى دە ابدەن زاڭدى كورىنەدى. ويتكەنى، ەرەجەسى قاتال، ماشاقاتى مول دراماتۋرگيا وڭايلىقپەن سىرىن الدىرىپ، كىلتىن تاپتىرا بەرمەيتىنى بارشاعا ءمالىم. اسىرەسە، بۇگىنگى كۇن تاقىرىبىنا كەلگەندە كەيدە اسىرا سىلتەپ، كەيدە كەمشىن قالىپ جاتاتىنىمىز دا سودان.

شىعارمانىڭ باستى كەيىپكەرلەرى — وبلىستىق پارتيا كوميتەتىنىڭ ەكى سەكرەتارى. نەگىزگى تارتىس — مال جايىلىمدارىن تۇراقتاندىرۋ، مالشىلار تۇرمىسىن جاقسارتۋ، كولحوز قۇرىلىسىنا ەرەكشە نازار اۋدارۋ. بىلاي قاراعاندا، تالاي ايتىلىپ، تالاي جازىلىپ، «جاۋىر» بولعان ماسەلەلەردىڭ ءبىرى سياقتى. باقساق، اڭگىمە تەك مۇندا عانا ەمەس، ەڭ نەگىزگى اڭگىمە — حالىق الدىنداعى ازاماتتىق بورىش. ەل باسقارۋداعى جۇمىس ءستيلى، سوعان دەگەن جەكە ادامنىڭ كوزقاراسى (وتنوشەنيە) تۋرالى بولىپ وتىر. بولاشاق ءۇشىن كۇرەستىڭ ءبىر ءتۇرى — كوپ جىلدار بويى بويعا سىڭگەن كەسىر-كەسەلدەن ارىلۋ، ەل تالقىسىمەن ەم ىزدەۋ، اششى دا بولسا شىندىقتى اشىپ ايتىپ، ءومىر-بولمىسىمىزداعى بويكۇيەزدىكتى بەتكە باسا ايتۋ، دەيدى اۆتور. وسى كۇرەستە وبكومنىڭ ەكىنشى سەكرەتارى ساۋلە جەڭىلىس تابادى. ءبىراق بۇل وتكىنشى جەڭىلىس. شىعارمانىڭ ءون بويىنداعى وپتيميستىك سارىن ەرتەڭگى ساۋلە جەڭىسىنە كامىل سەندىرەدى: «ويتكەنى تالاس ەكەۋمىزدىكى عانا ەمەس، شىن كۇرەس ەندى باستالادى» دەگەن ساۋلە سوزدەرى بولاشاق جەڭىستىڭ ۋۆەرتيۋراسىنداي ەستىلەتىنى سودان. شىعارمادا سىرتتاي جوتاسى كورىنىپ جاتقان قيان-كەسكى، جۇلىندى تارتىس جوق. نەگىزگى كونفليكت ىشتەي پسيحولوگيالىق ارپالىس، اڭدىسۋعا قۇرىلعان. احتانوۆ شىعارماسىنىڭ قۇندىلىعى دا وسىندا جاتىر. اۆتور وقيعانىڭ ءوربۋ جولىنان گورى، كەيىپكەرلەردىڭ ىشكى دۇنيەسىنە، جان-جۇيەلەرىنىڭ ديالەكتيكالىق قۇبىلىسىنا كوپ ۇڭىلەدى. سىرتتاي سامارقاۋ، سىلبىر ءوتىپ جاتقان وقيعانىڭ ىشتەي ارپالىسىن سابىرمەن اڭعارۋدى جەكە كەيىپكەرلەردىڭ تامىرىن باسىپ، تاعدىرىن تانۋدى ۇسىنادى. كورۋشىنى بار كەيىپكەرلەرىنىڭ وتكەن ءومىر جولىمەن قىسقا عانا تۇجىرىمدى تانىستىرىپ شىعادى. ول جالاڭ تانىستىرۋ ەمەس، وقيعا ىشىندە ءار ءسات شەبەر قيالارىن تاۋىپ، ءار كەيىپكەردىڭ بار بولمىسىمەن قاتار بەرەدى. كەيىپكەرلەردىڭ رۋحاني قابىلەتى دە بىرتىندەپ اشىلىپ، بۇدان بىلايعى بارىس-باعدارىن بەلگىلەۋ كورۋشىنىڭ تالقىسىندا قالادى. اۆتوردا الدەكىمگە ۇكىم ايتۋدان گورى ويلانۋ، ويلاندىرۋ باسىم. جازۋشىنىڭ ىزدەنۋ جولىنداعى ءبىر توبە تابىسى وسى جۇيەدە.

شىعارمانىڭ ەكىنشى تابىسى — ءتىل شىنشىلدىعىندا. ءبىزدىڭ بۇگىنگى كۇن تاقىرىبىنا جازىلعان شىعارمالارىمىزدىڭ باستى كەمشىلىگىنىڭ ءبىرى — كوبىنە ءتىل شىنشىلدىعىنىڭ جەتىسپەۋىندە. گەرويكالىق، رومانتيكالىق تاريحي تاقىرىپتارعا جازىلعان شىعارمالارعا عانا جاراساتىن ءتىل ورنەگىنە كوزسىز، باس شۇلعي ەلىكتەۋدەن بۇل شىعارما ازات. قازىرگى شىعارمالاردا ارحيتەكتوردى احانشا «اھ» ۇرعىزا سويلەتۋ، نەمەسە قۇرىلىسشى قىزدى ەڭلىكشە «ەگىلدىرۋ» بۇگىنگى ادامداردىڭ حاراكتەرلەرىنە دە، ويىنا دا، بويىنا دا شاق كەلمەيتىنى ءمالىم عوي. لەپىرمە شەشەندىكپەن كومكەرۋ «ناۋقاسىنا» ۇشىراعان شىعارمالاردىڭ ءومىرىنىڭ قىسقا بولۋىنىڭ دا ءبىر سەبەبى سول ءتىل رەاليزمىنەن الشاق كەتۋدە جاتىر. جالعان سەزىمنەن تۋعان جالعان ءتىل شىعارما ومىرىنە بەرىك ساقشى بولا الماسا كەرەك. «ساۋلە» كەيىپكەرلەرىنىڭ ءتىلى — ءار بوياۋلى، ءار ويلى، ءارقيلى، ءومىرلى، ءارقايسىسىنىڭ بويىنا شاق مىنەز-قۇلقىنىڭ تۇيسىك-تۇسىنىگىنىڭ ىشكى شىندىعىمەن قاباتتاسا كەلەدى.

وسى شىعارمانىڭ ساحناعا شىعۋى دا تەاتر كوللەكتيۆىنە وڭايعا تۇسكەن جوق. سوناۋ، ءوزىنىڭ تۋۋ داۋىرىنەن بەرمەن قاراي تاريحي-رومانتيكالىق شىعارمالارعا قالىپتاسىپ، بويى ۇيرەنگەندىكتەن، پسيحولوگيالىق دراماعا بەتپە-بەت كەلگەندە ءانسامبلدىڭ الا-قۇلالىعى بايقالىپ قالدى. سپەكتاكلدىڭ رەجيسسۋراسىنا كەلسەك، وسىناۋ پسيحولوگيالىق درامانىڭ بار قيۋ-قيسىنىن تابۋدا ق. جانداربەكوۆتىڭ ءبىراز ىزدەنگەنىن بايقايسىڭ، سونىمەن بىرگە سپەكتاكلدى كورىپ وتىرعاندا كوللەكتيۆ تاراپىنان كوپ ەڭبەك سىڭىرگەنىن اڭعاراسىڭ. پسيحولوگيالىق درامانىڭ بويىنا سىرتقارى ەففەكتىلەر سىڭبەيتىندىگى دە وسى جولى كورىندى. شىعارمانىڭ ءوز بويىنداعى قاسيەتىن ساقتاۋ ءۇشىن، ەڭ الدىمەن جەكە كەيىپكەرلەرگە تەرەڭ پسيحولوگيالىق تالداۋ جاسالىپ، وزەكتى ويعا قۇرۋ جاعى جەتىسىڭ كىرمەيدى. سوندىقتان دا كەيبىر كورىنىستەر بىر-بىرىنە قابىسپاي، وگەي، بوگدە جاتىر. مۇمكىن بۇل مەرەكە قارساڭىنداعى قاربالاستان دا بولار، دەگەنمەن ويلاناتىن ءجاي ءالى دە بار.

باس كەيىپكەر ساۋلە (X. بوكەيەۆا) — باسشى قىزمەت دارەجەسىندەگى قازاق ايەلى. بۇل قازاق ادەبيەتىندە كەزدەسەتىن (بۇگىنگى كۇن تاقىرىبىنا جازىلعان شىعارمالاردا) قازاق ايەلدەرىنىڭ بىردە-بىرىنە ۇقسامايتىن تىڭ كەيىپكەر دەسەك، قاتەلەسە قويماسپىز. دەمەك، ساۋلەنىڭ ساحنالىق وبرازىن جاساۋداعى قيىندىق تا وسىندا. شىعارما وقيعاسى نەگىزىندە ساۋلە توڭىرەگىندە ءوربيدى. جاستاي جەتىم قالىپ، تۇرمىس تالقىسى، سوعىس زاردابىنان ەرتە ەسەيىپ، جاستىق راحاتىن كورمەي وسكەن ساۋلە جان راحاتىن ەڭبەكتەن تاپتى... ادال ەڭبەك ارقاسىندا زور سەنىمگە بولەنىپ، ەل باسقارىپ، حالىق مۇددەسىن قورعاۋشىنىڭ ءبىرى بولىپ وتىر. قىزمەت بابىنداعى تارتىسىمەن قاتار كەش ويانعان ماحاببات سەزىمىنىڭ ۇشتاسۋىنداعى شىتىرمان قايشىلىق ساۋلە باسىنداعى درامالىق شيەلەنىستى كۇشەيتە تۇسەدى. حاديشا بوكەيەۆانىڭ دارىن قۋاتى دا ادام ومىرىندە سيرەك كەزدەسەتىن كۇردەلى ءساتتىڭ ديالەكتيكالىق دامۋ كىلتىن، ومىرلىك وزەگىن تابۋىندا جاتىر. بوس الدانىپ، كومەسكى قيال قۇشاعىنا بەرىلگەن ساۋلە سۇيگەن ادامىنىڭ سىرىنا جەتە الماي، وپىق جەيدى. ساحناداعى ساۋلەنىڭ قايسار مىنەزىنە، تاباندىلىعىنا، ادىلدىگىنە، جالىن اتقان جىگەر يەسى ەكەندىگىنە كامىل سەنەسىڭ.

ساۋلە سايىسقا تۇسەتىن سىرداق (ى. نوعايبايەۆ) كوپتەن جاۋاپتى قىزمەتتە بولعان ادام. اۆتوردىڭ نىساناعا الىپ وتىرعانى دا وسى سىرداق. ول ساۋلە ءۇشىن وسال «جاۋ» ەمەس. ونى اكتەر ويىنى انىق دالەلدەيدى. مەيىرىمسىز مەنمەندىگىن اۆتور باسا كورسەتكەنىمەن، اكتەر ونىڭ الىستان قايىراتىن ايلاكەرلىگىنە، جاساندى بيازىلىعىنا كەلگەندە تىم ولاق جاتادى. شىنىندا اۆتور ماتەريالىنا قاراعاندا، بۇل ءوزىنىڭ كوزى جەتۋدەن باسقا، جەتەككە دە باس يەتىن ادام. تالاي تارتىس-تالاستى باسىنان وتكىزگەن اككى. ول وزىنە «قارسى كەلگەن ادامدى اياماي سوعادى». ءبىراق سونىڭ ءبارى ايلامەن ورىندالادى. وسى جاعىن اكتەر ءالى دە ويلاستىرا تۇسكەنى ءجون. سوندا عانا بۇل كەيىپكەر جان-جاقتى اشىلىپ، الىسۋعا تۇرارلىق تۇلعاعا اينالادى.

شىعارمانىڭ ءون بويىمەن قابات ءورىلىپ، ءار ءسات ساحناعا سەرپىلىس لەبىن الا كىرەتىن جاندى كەيىپكەردىڭ ءبىرى — قۇدايبەرگەن (س. تەلعارايەۆ). ساتيرالىق بوياۋمەن ورلەنگەن وسى تيپ وزگەدەن ءتىلى دە، مىنەزى دە وزگەشە، وقشاۋ تۇر. وزىندىك پىكىرى، تابانىندا ءبۇرى جوق تايعاق، جالتاق جانداردىڭ بۇل ءبىر جيىنتىعى بولىپ شىقتى. ىسىندە ناتيجە، سوزىندە بەرەكە بولمايتىن كوكى مىلجىڭدار، سىپايى سۋايتتار وسى راۋىشتەس كەلەدى. ونىڭ قىزمەت بابىنداعى وزىندىك بەتى بىلاي تۇرسىن، تىپتەن ءوزىنىڭ وت باسىندا جاندى قۋىرشاققا اينالعان قالپى بار. بۇل جاعىن اۆتور دا، اكتەر دە شەبەر بەرگەن. ءبىراق، بۇل ءالى دە ار-نامىستان جۇرداي ادام ەمەس ەكەن، اقىرى ار ويانىپ، ومىردەگى ءوز ورنىنا بەل بۋا ۇمتىلادى. ادەتتە، مۇنداي تيپتەر كۇلكىگە كومىلىپ قالا بەرسە، اۆتور مۇنىڭ بويىنان جاقسى قاسيەت ىزدەپ، قاتارعا تارتادى. بۇل دا ىزدەنۋ جەمىسى، جاڭا تالاپ، جەمىستى تالاپ بولىپ شىققان.

«اپاما جەزدەم ساي» دەگەندەي قۇدايبەرگەننىڭ جۇبايى بوپەجان دا (م. ابدۋللينا) ساتيرالىق جۇيەدە شەشىلگەن. بۇل ساپاردا اكتريسا ابدۋللينانىڭ تابىسىن ارنايى اتاپ وتكەن ءجون. ءوز ۇيىنە بيلىگى مەن ادۋىندىعى باسىم بولسا، وزگەگە ەركەلىگى مەن ايلاسى جۇرەتىن، سىرتتا سەرى، ۇيىندە ءبورى اتانعان ايەلدىڭ بەينەسىن اكتريسا ىشتەي ۇعىنعان. سوندىقتان دا ونىڭ ساحنالىق ارەكەتى ءومىرلى جاتىر. ول قۇدايبەرگەندى «ەل قاتارىنا سۇيرەپ شىعارعان»، سول ەڭبەگى وزىنە زور «مارتەبە». ۇلكەن قىزمەتكەرلەردىڭ ۇي-ىشىمەن سۋداي ءسىڭىسىپ، قىسىلعاندا وتىمەن كىرىپ، كۇلىمەن شىعاتىن، وزىنە پايدالى كەزەڭدى باعىپ، كيلىگە كەتەتىن جالعان سىپايى، شىنىندا سۇعاناق مىنەزدى، رۋحاني سۇمپايى جاننىڭ ارەكەتىنە كۋا بولعاندا، «ياپىراي، وسىنداي ءتيپتى قايدا كورىپ ەدىم» دەگەن ويعا قالاسىڭ. كوپشىلىك كورىنىستەردە كەزدەسەتىن قوسالقى كەيىپكەرلەر (كولحوزشى ايەلدەر، تايپاق، ت. ب.) جالپى سپەكتاكلدىڭ جىلىلىق تەمپەراتۋراسىنا سەبى ءتيىپ جاتىر. مۇنى كوبىنە ويناۋشىلار تابىسى دەپ ۇقساق كەرەك-تى.

ساۋلەنىڭ كۇيەۋى الدابەرگەن (م. سىزدىقوۆ) اسا مەيىربان ادام كورىندى. وت باسىنىڭ ۇيىتقىسى دا وسى الدابەرگەن. ساۋلەنىڭ وزىنە دەگەن كوزقاراسىن بىلە تۇرسا دا، ول ۇلكەن جۇرەكتىڭ يەسى. كوبىنە ساۋلە ابىرويىن ويلاۋمەن جۇرەدى. ادىلدىگى دە، ادامگەرشىلىگى دە بارىنەن باسىم جاتىر. سوندىقتان دا ساۋلەنىڭ بۇدان سىرت بەرۋىنە دالەل جوق. قاي تەرىس مىنەزىن كورىپ، ول سىرت بەرەدى؟ وي-پاراساتى، ازاماتتىعى وزگەدەن اسىپ جاتقان الدابەرگەننىڭ جاقسى جار بولا الماۋىنىڭ سەبەبى نەدە؟ وسىدان كەلىپ شىعارمانىڭ نەگىزگى كەمشىلىگىنىڭ بەتى اشىلادى. جەر قىرتىسىن زەرتتەپ جۇرگەن جاراس ءجانساريندى ساۋلە سۇيەدى. ساۋلەنىڭ ماحابباتى ويانىپ، ءوز قيالىندا ارمان ەتكەن ادامىن تاپقانداي بولادى. اقىرىندا جانسارين دە مانساپ قۋعان توعىشاردىڭ ءبىرى بولىپ شىعادى. بۇل جولى سىندى اكتەر ك. ادىلشينوۆكە ايتقاننان گورى، اۆتورعا ايتقاندى ورىندى كورەمىز. ويتكەنى، جانسارين اۆتوردىڭ رەماركاسى بولماسا، ءوز ارەكەتى، ماقساتى بار، درامالىق جۇگى بار كەيىپكەر ەمەس. ەڭ الدىمەن، وسى جانساريندى نە ەرەكشەلىگى، نە «دانىشپاندىعى»، نە ادامگەرشىلىگى ءۇشىن ساۋلە جاقسى كورەدى؟ تەك استانادان كەلگەن عالىم دەگەن اتى ءۇشىن بە؟ جوق، ونداي ۇشپا مىنەز ساۋلەگە ءتان ەمەس. ال جاراس ساۋلەنى سۇيە مە؟ جوق. ولاي بولسا، بوسقا ارام تەر بولاتىن نە بار؟ شىنىندا، اۆتور ساۋلەنىڭ باسىنداعى قىزىقتى باستالعان پسيحولوگيالىق كۇيدى جەرىنە جەتكىزە، ومىرلىك وزەگىن تاپپاعان. سوندىقتان ساۋلە بويىنداعى تۇتانعان سەزىم كەي ساتتەرى جالعان، جاساندى كورىنەدى. سۇيەم دەگەن ادامىنان ەشقانداي سۇيسىنەرلىك قىلىق تابۋ مۇمكىن ەمەس. ساۋلەدەي كورەگەن ايەلدىڭ جاراس سياقتى جان-دۇنيەسى قوراش، رۋحاني جۇدەۋ جانعا عاشىق بولعانىنا قايران قالاسىڭ. ساۋلە وبرازىن ارزانداتىپ تۇرعان وسى ءبىر كۇيسىز كورىنىستەر. اۆتور جاراس پەن ساۋلە اراسىنداعى ماحاببات ماسەلەسىنە ەشقانداي دالەل تابا الماعان. ويىندا لوگيكالىق ءوربۋ جوق.

ءبىر شىعارما توڭىرەگىندە كوپ نارسە اڭعارتام دەگەن اۆتور جازۋشى ساپاردى دا وسى وقيعاعا اكەلىپ تەليدى. مۇندا العاشقى شىعارماسىمەن اتى شىققان ساپار، كەيىنگى كەزدەرى ومىردەن الشاق قالىپ بارادى. ەندى قايناعان ءومىر ورتاسىن كورىپ، قايتادان قالامعا جارماسادى. ونى قىزعىلىقتى، ءساتتى شىققان حاراكتەر دەيمىز. ءبىراق ساۋلەگە تۋىس ەدى دەگەننەن باسقا وقيعاعا قاتىسى جوق ادامدى ساحناعا ەرىكسىز سۇيرەپ شىعارۋدىڭ قاجەتى شامالى ەدى. دراماعا تىكەلەي تۋىسپاي جاتقاندىقتان ش. ءمۋسيننىڭ ساپارى كۇرسىنىپ، كۇيرەۋدەن باسقا قولىنان ەشتەڭە كەلمەيتىن، جالىنسىز جاداعاي جان بولىپ شىقتى.

شىعارمادا ورىنداۋشىدان كوپ شەبەرلىك تىلەيتىن ساۋلەنىڭ قىزى گۇلجان. بۇل شىن مانىندە ەسەيىپ قالعان بالا، ءقازىر ەكى وتتىڭ ورتاسىندا كورىنەدى. شەشە قىلىعىن ىشتەي سەزىپ رەنجىسە، اكەنى مومىندىعى ءۇشىن ايايدى. اكتريسا م. بايزاقوۆا بالاعا ءتان مىنەزدى، ونىڭ ىشكى سەزىم دۇنيەسىن، ارپالىس ساتتەرىن اسا نانىمدى، شەبەر بەرەدى. ونىڭ ءاربىر قيمىل-ارەكەتىنە، سەزىم شىندىعىنا سەنەسىڭ. اسىلىندا، بايزاقوۆانىڭ ويىندارىندا ىشتەي شىندىق باسىم جاتادى. بۇل اكتريسانىڭ قاسيەت تۇتار، قاتاڭ، ساقتايتىن قازىناسى بولسا كەرەك.

قورىتا ايتقاندا، سپەكتاكلدەن قالاتىن جاڭا اسەر بار. ويلاندىراتىن جايىتتەرى دە مول. ماقالامىزدىڭ باس جاعىندا جەكە كەيىپكەرلەر تەرەڭ اشىلماي جاتىر دەگەندى ەسكەرتتىك. سوعان قوسىمشا سپەكتاكلدىڭ ءون بويىنداعى ديناميكانىڭ سولعىندىعىن دا اتاپ كەتكەن ءجون.

ساۋلەگە ءداۋىر وكىلى دەپ قاراساق قويار تالاپ تا كوپ. شىنىندا ساۋلە جەتكەن، جەتىسكەن قازاق ايەلدەرىنىڭ تۇڭعىش ساحنالىق بەينەسى. ولاي بولسا، ونىڭ ءوسۋ، جەتۋ جولى دا كۇرەسكە، رومانتيكاعا تولى. شىعارمانىڭ وسى دىڭگەگى الىستان كوز تارتارلىق دارەجەدە بولعانى كەرەك-اق. «شىركىن، ساۋلەدەي بولسايشى» دەگىزەتىندەي قالىپ كۇتۋگە ءبىز ءاردايىم پراۆولىمىز. سوندىقتان جوعارىدا ايتىلعان كەمشىلىكتەردى ەسكە الا وتىرىپ، اۆتور دا، تەاتر كوللەكتيۆى دە بۇگىنگى كۇن تاقىرىبىنا بەلدى شىعارمانىڭ ءبىرى بولىپ وتىرعان «ساۋلەگە» قايتا ورالىپ، شىن مانىندەگى، اكادەميالىق تەاتر اتىنا تولىق لايىق بولارلىق ەڭبەك بەرۋى كەرەك. ويتكەنى، مۇنداي تاقىرىپقا ءجيى بارۋ دا قيىن. سوندىقتان نەگىزى قالانىپ، شوقتىعى كورىنىپ قالعان دۇنيەگە زور قامقورلىقپەن قاراپ، وقىس كەتكەن جەرلەرىنە ۇڭىلە، سپەكتاكلدىڭ ايتار ويىن، ۇسىنار ءتالىمىن ايقىنداي تۇسەتىن رەجيسسۋرا ەلەگىن ەستەن شىعارماۋ شارت.

1961

---