InfoHub Logo

ساباق تاقىرىبى: ساياسي قۋعىن سۇرگىن جانە حالىقتار دەپورتاسياسى (پرەزەنتاسياسىمەن)
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىك: كەڭەستىك داۋىردەگى ساياسي زوبالاڭنىڭ زارداپتارى جانە دەپورتاسيانىڭ دەموگرافياعا تيگىزگەن اسەرىنە توقتالۋ؛
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ اشىق، جۇيەلى سويلەي ءبىلۋ، وي - پىكىرىن، كوزقاراسىن دالەلدەۋ، ەستە ساقتاۋ قابىلەتىن دامىتۋ؛
تاربيەلىك: وقۋشىلارعا ساياسي، ازاماتتىق، پاتريوتتىق ءدارىس بەرۋ. وتانىنا، جەرىنە، حالىقتار دوستىعىنا دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن ارتتىرۋ؛

ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، كەستەلەر، تەست.
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، تىرەك - سىزبا، تۇسىندىرمە
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباعى.

ساباق بارىسى: I. ۇيىمداستىرۋ.
وقۋشىلاردىڭ زەيىنىن ساباققا اۋدارىپ،
ساباقتىڭ ماقساتىمەن تانىستىرۋ.
«ءمان بەرمەپپىن جەر اتىنا بۇرىن مەن،
كەزدەرىم كوپ ءمان بەرمەۋدەن سۇرىنگەن»
ج. ناجىمەدەنوۆ

20 - 30 جج ەتنودەموگرافيالىق احۋال
پاتشا ۇكىمەتىنىڭ قونىستاندىرۋ ساياساتى
1868ج «جەتىسۋدا شارۋالاردى قونىستاندىرۋ تۋرالى»
1886ج «تۇركىستان ولكەسىن باسقارۋ جانە جەر، سالىق وزگەرىستەرىن ەنگىزۋ تۋرالى»
1883 ج «شىعىس تۇركىستاننان جەتىسۋعا قونىس اۋدارعان ۇيعىرلار مەن دۇنگەندەردى ورنالاستىرۋ تۋرالى»
1889 ج «سەلو تۇرىندارى مەن مەششاندارىنىڭ قازىنالىق جەرلەرگە ءوز ەركىمەن قونىس اۋدارۋى»
1891ج «اقمولا، سەمەي، جەتىسۋ، ورال، تورعاي وبلىستارىن باسقارۋ تۋرالى»

ساياسي قۋعىن – سۇرگىن جانە حالىقتار دەپورتاسياسى
• دەپورتاسيا
• ۇلى وتان سوعىسى كەزىندەگى جەر اۋدارۋ ساياساتى
• تىڭ جانە تىڭايعان جەرلەردى يگەرۋدىڭ دەموگرافيالىق جاعدايعا اسەرى

1920 - 1950 جىلدارى كۇشتەپ قونىستاندىرىلعان حالىقتار
♦ پولياكتار، كارىستەر، نەمىستەر –
1936ج 28 ءساۋىر سولتۇستىك قازاقستانعا كحك قاۋلىسى بويىنشا 15 مىڭ پولياك؛
1937ج قيىر شىعىستان 95 903 كارىس؛
1941 ج 28 تامىزدا 361 مىڭ نەمىس جەر اۋدارىلدى.
♦ شەشەندەر، ينگۋشتەر - 1944ج اقپاندا ينگۋشەتيادان شەشەندەر مەن ينگۋشتار جەر اۋدارىلىپ، ءبىر بولىگى قازاقستانعا قونىستاندىرىلدى.
♦ كۇردتەر، تۇرىكتەر، 1944ج قاراشادا ازەربايجاننان، گرۋزيادان، ارمەنيادان كۇردتەر؛
گرۋزيادان تۇرىكتەر قازاقستانعا كۇشتەپ قونىستاندىرىلدى.

رەسەيدىڭ قونىستاندىرۋ ساياساتىنىڭ جانە دەپورتاسيانىڭ سالدارىنان بىزدە قانداي پروبلەمالار تۋىندادى؟
پ ر و ب ل ە م ا ل ا ر
1. قازاقتار بايىرعى اتامەكەن جەرلەرىنەن ايىرىلىپ قالدى.
2. قازاقتار ءوز جەرلەرىندە رەزەرۆاسياعا ۇشىرادى.
3. قازاقتار ءوز وتانىندا ازشىلىققا اينالدى.
4. قازاقتار ماڭگۇرتتەرگە اينالدى.
5. مارگينالدار پايدا بولدى.
6. ەتنوتوپونيميكالىق اتاۋلار وزگەرىسكە ۇشىرادى
7. قازاق ءتىلىنىڭ مارتەبەسى تومەندەدى.
8. قازاق مەكتەپتەرى جابىلدى.
9. ەكولوگيالىق پروبلەما بولدى.
10. پوليگونداردىڭ ادام دەنساۋلىعىنا اسەرى.
11. مال شارۋاشىلىعىنىڭ جاعدايى.

پروبلەمالاردى شەشۋ جولدارى قاراستىرىلدى ما؟
پروبلەمالاردى شەشۋ
1989ج 22 قىركۇيەك - «ءتىل تۋرالى» زاڭ قابىلداندى. قازاق ءتىلى مەملەكەتتىك ءتىل مارتەبەسىنە يە بولدى.
1992ج - دۇنيەجۇزى قازاقتارىنىڭ ءى قۇرىلتايى بولدى.
1992ج - «ق ر كوشى - قون تۋرالى» زاڭى قابىلداندى.
1995ج – «ق ر تۇراتىن شەتەل ازاماتتارىنىڭ قۇقىقتارى تۋرالى» زاڭ قابىلداندى.
1995 ج - قازاقستان حالىقتار اسسامبلەياسى قۇرىلدى
1997ج - «كوشى - قون جانە دەموگرافيا اگەنتتىگى» قۇرىلدى.
قازاقستان ورالماندار وداعى قۇرىلدى.
جەر، سۋ اتاۋلارى قايتا قالپىنا كەلە باستادى.
ەلباسىنىڭ 2008ج 6 اقپانداعى جولداۋىندا ءبىرقاتار الەۋمەتتىك ماسەلەلەر شەشىلدى.
2010 ج پرەزيدەنت جولداۋى: 2020 جىلعا قاراي حالىق سانى 10 % ءوسۋى ءۇشىن مەملەكەت بارلىق مۇمكىندىكتى جاسايدى.