InfoHub Logo

جاڭا عانا اياعىمدى باسىپ، ءتىلىم جاڭا شىققان كەزدە، وزىمە قۇربى بالالاردى باۋىرىمنان جاقسى كورىپ، ويناۋشى ەدىم. ويناپ ءجۇرىپ قارنىم اشقانىڭ، كۇننىڭ، باتقانىن بىلمەي قالۋشى ەدىم. سول، ءتىپتى، سۇيىكتى ويىن ءام جانىمداي كورەتىن جاس قۇربىلارىما ماحابباتىم، ۇيگە كەلگەندەگى اتا-انام ساقتاپ قويىپ بەرگەن ءتاتتى تاماق پەن الپەشتەپ ەركەلەتكەن، اھ، سول ولشەۋسىز قىزىق باعىم! قايداسىڭ؟ قايدا كەتتىڭ؟.. ول كەزدە وزىمىزدەن جاسى ۇلكەندەردەن قورقىڭقىpaپ، يمەنەتۇعىنىمىزدىڭ، اۋلاق جۇرگىمىز كەلەتۇعىنىمىزدىڭ سەبەبى نە ەدى؟ ءتىپتى، بىلمەۋشى ەدىم. ەندى شىن ءبىلدىم. نانباساڭىز تومەنگى جازىلعان ءومىرىمنىڭ سىرىنان بايقايىز.

...ءبىراز ۋاقىتتان سوڭ قاراسام، بىزدەن جاسى ۇلكەنىرەكتەر اسىر سالىپ، اسىق ويناپ ۇتىسىپ جاتىر. اي جارىقتا «اق سۇيەك» ويناپ، جارىسىپ، كۇرەس سالىپ الىسىپ جاتىر. ونى كورگەن سوڭ، بۇرىنعى جەر شۇقىپ «قۇدىق» دەپ، تاس ءۇيىپ «قورا» دەگەن ويىنىمنان مىناۋ ءتىپتى قىزىڭ كورىنىپ، مەن دە سولارعا ارالاسىپ كەتكەنىم عوي. مىنەكي! مەنىڭ «6agga» قاراي باسقان العاشقى ادىمىم... ارينە، مۇنان ويىن دا شىقتى، ۇرىس تا شىقتى. «اكەمە ايتام» دەپ، كەي ناشاردىڭ بالالارىن قورقىتۋ دا شىقتى...

اكە، اعام كىم ەدى؟ ەل بيلەگەن باي! ولاردان كىم قورىقپايدى؟! تاعى ءبىرازدان سوڭ اپ-ادەمى كيىنگەن، دومبىرا تارتىپ، ءان سالىپ، نەشە ءتۇرلى ويىن ويناعان «بوزبالالار» كوزىمە ەلەستەدى. «ويپىراي! شىن 6ag مىناۋ ەكەن عوي!»، نە قىلسام دا سولارداي بولماققا تىرىستىم دا، سولارعا ارالاستىم. كەيبىرەۋلەرىنەن ءاناعۇرلىم استىم دا. ارينە، «بوزبالا» كۇندەگى نەشە ءتۇرلى قۇمارلىق پەن ىستەگەن ىستەردى ايتىپ تاۋىسا المايمىن.

ءبىراق ونان دا ءارى كورىنگەن «باك» وعان دا تۇراقتاتپادى. سەبەبى: ءبىرازدان سوڭ، جيىلىسقا كەلىپ، بولىستار ءامىر جۇرگىزىپ، بيلەر بيلىك قۇرىپ، شەشەندەر ءتىلىن بەزەپ جاتقانىن دەگەندەي، الدەنەشە ءتۇرلى «ادامشىلىق» اتتى ءبىر «باك» كەز بولدى. مۇنداي نارسە ادامدى قىزىقتىرماي تۇرا ما؟ ەندى قامشىلاپ، قالىڭ جاۋعا كىرگەندەي-اق ءوزىمدى-وزىم قايراتتاندىرىپ كىردىم دە كەتتىم.

ونىڭ دا نەشە ءتۇرلى ءاقىل-ادىسىن ءبىلىپ السام دا، مىنا جاقتاعى «داۋلەت» دەگەن ءبىر ءتىپتى كەرەگىندەي «ب ا ق» شىعا كەلدى. ول بولماسا ەشقايسىسىنىڭ ءوڭى دە كىرمەيتۇعىن بولدى، جولى دا بولمايتۇعىن بولدى. وي، ءتاڭىرى-اي! ادام قىلعاندى ادام قىلمايتۇعىن نەسى بار دەپ، بەلسەنە قيمىلداپ، ونىڭ دا ءمانىسىن تاپتىم.

باعانا جاس بالالىقتان اسىق ويناۋعا اياق باسقان كەزىمدە كەز بولعان ءبىر ءىس بار-دى. ونى ايتپاي كەتكەنىم: كوڭىلىم سۇيمەي، زورلىقپەن بولعان ءىس ەدى. جانە اتا-اناما جانىمداي كورىپ قىلعان ماحابباتىم العاش بۇزىلا باستاۋىنا سەبەپ بولعان دا سول ەدى. ول نە دەسەڭىز — وقۋ. «بالام اسىق ويناما، ساباق وقى»، — دەگەن ەكى اۋىز ءسوز سۇيگەنىمنەن ايىرىپ، ءوز سۇيمەگەنىمە زورلاعان سىقىلدانىپ ەدى. ياعني مەنىڭ «ب ا ق» ىزدەيمىن دەپ، شىن ماحابباتتان ايرىلۋعا بەت قويعانىمنىڭ باسى.

ەندى جوعارعى سوزىمە قايتايىن. ءسۇيتىپ تامام «باقتى» تاۋىپ الدىم دا، وزىمنەن تومەندەگىلەردى «باقپەن» كوزگە ۇرىپ، كوزىن اعارتىپ، الدىڭعىلارعا، اياعىنان السام دا جەتپەك بولدىم. جەتتىم دە. مۇنان باسقا تالاي «باقتارىم» ايتىلماي دا قالدى. سەبەبى: سىزدەردى زارىقتىرماي، اقىرعى «باعىمدى» ايتپاقپىن. ءسۇيتىپ «باكتان» «باققا» قونىپ جۇرگەنىمدە، ءبىر كۇنى، قۇرعىردىڭ قايدان كەلگەنىن بىلمەيمىن، «وتكەن ءومىرىڭدى ويلاشى» دەگەن ءبىر وي ساپ ەتە ءتۇستى. امالسىز ويلادىم، سونداعى ويىم مىناۋ: مەن جاستىقتان بالالىققا قىزىقتىم، ودان بوزبالالىقتى «باك» دەپ ءبىلدىم. ونان ءارى ادامشىلىق اتتى «باققا» قىزمەتكەر بولدىم. اقىرىندا مالعا قۇل بولدىم. سەبەبى، جاساعان سايىن الدىڭعى بۇزىلىپ، ارتقى «باك» ءتۇزۋ سىقىلداندى.

ەندى ويلاسام، ولمەگىم حاق. ءجا، سول باقتارىمنىڭ ەڭ جارامدىسىن ۇستاپ قانا ولگەننەن باسقا نە بار دەپ ويلادىم. بايقاسام، جاس بالا كۇنىمدەگى باعىمنان ارتىعى جوق. سەبەبى: وندا قايعى دا جوق ار-يماننان تايعىزاتىن ءىسى دە جوق. ءبىراق وعان قول جەتە الاتىن ەمەس، ب ا ق» ەمەس، سەبەبى وندا قايعى دا كوپ، كاتەر دە كوپ، ار-يماننان بەزۋ دە كوپ.

ادامشىلىق دەگەن الدامشى ات قويىلعان انتۇرعان، ايتپاي-اق قويىلسىن. اتىنا زاتى ءتىپتى كەلمەيدى. «مال — بايلىق» دەگەن كەرەك تە بولسا، بوقتىڭ اراسىنان بىلعانباي الۋ، ار-يمان كەتىرمەي ساقتاۋ مۇمكىن ەمەس. ءجا، ەرىكسىز جاڭادان ءبىر «باك» ىزدەۋ كەرەك بولدى. نە قىلارىمدى بىلمەي، قۇر ساندالىپ، كوزىمدى جۇمىپ ءجۇردىم دە كەتتىم. نە زاماندا ماڭدايىم ءبىر نارسەگە ساق ەتە ءتۇستى. قاراسام، ءبىر ۇلكەن اينا. بەتىن قارا پەردەمەن جاۋىپ قويىپتى. باسىنداعى تاقتايعا «شىن باك ايناسى» دەپ جازىلىپتى. «قۇداي تاعالا شىن تىلەسە بەرەدى ەكەن عوي»، — دەپ، قۋانعاننان پەردەسىن قايىرىپ تاستاپ قاراسام، بەلى بۇكىرەيگەن، كوزى قىزارعان، اۋزى وپىرايعان، بەت تەرىسى قاتپار-قاتپار قاسى تۇكسيگەن، ساقالى قۇداي ءبىر شال تۇر!.. الدى-ارتىن ويلاماي: «ءسىز كىم؟» دەپ ەدىم، الگى شال (ءارى مەنى مازاق قىلعانداي) اۋزىن جىبىرلاتىپ سويلەگەندەي بولدى. انىقتاپ قاراسام، ەزىمنىڭ ايناداعى كولەڭكەم. «ا! ەن! الدامشى باقتار، وكىنىشپەن وتكەن ءومىرىم!» — دەپپىن دە ەتبەتىمنەن قۇلاپپىن... ءبىر زاماندا كوزىمدى اشسام، اق كيىمدى، ءتۇسى سۇپ-سۇر ءبىر ادام باسىمدى سۇيەپ وتىر ەكەن. مەنىڭ ەسىم كىرگەنىن ءبىلىپ: «اقساقال، ايناعا تاعى ءبىر قارا! ءبىراق ءوز كولەڭكەڭە دە، ودان ارعىلارعا دا الان، بولماي، ەڭ ارعى بالالارىن الپەشتەپ وتىرعان ەرلى-قاتىندى كىسى مەن ەكى بالاعا قارا!» — دەدى. ايناعا قاراسام، ءوز كولەڭكەمنەن ارى بايلار، ادامشىلىقتار، بوزبالالار، اسىق ويناعان بالالار بىرىنەن-بىرى ءارى، ەڭ ارىدە ازار كورىنگەن ەرلى-قاتىندى ادام ەكى بالاسىن الپەشتەپ ءسۇيىپ، بالالارى دا مويىندارىنان قۇشاقتاپ، اتا-اناسىن ايمالاپ ءتۇر. سوندا الگى اق كيىمدى ءسۇر كىسى ايتتى: «اقساقال، «شىن باك» سول اينانىڭ ەڭ تۇبىندەگى اتا-اناداعى شىن ماحاببات پەن بالالارداعى شىن تازا جۇرەك ەدى. سول ماحاببات ءام تازا جۇرەك سىزگە دە بىتكەن ەدى. سونى قالدىرماي، بۇزباي الا ءجۇرىپ، بارشا ادام بالاسىن ءوز بالاڭ، ءوز باۋىرىنداي كورىپ، ماحاببات، عادالات قىلساڭ، شىن باقىت سول ەدى. ونى ىزدەپ ءجۇرىپ كورگەن بەينەت، تارتقان قايعى، اڭشىنىڭ قانشا بەينەتپەن ىزدەگەن اقىن العاندا قۋانىشقا اينالعانى سىقىلدى، ساۋدەگەردىڭ پايدا ىزدەگەندەگى بەينەتى كوپ پايدا تاپقاندا قىزىققا اينالعانى سىقىلدى بولۋشى ەدى.

ءسىز ول ماحاببات پەن اق جۇرەكتى جولداعى جالعان اتاقتارعا ايىرباستاپ كەتكەنسىز. بۇدان بىلايعى ءتۇرلى ومىرىڭىزدە وسىنى قاتتى ەسكەرەرسىز. وكىنىشتەن پايدا جوق ەندى يمانىڭىزدى ايتىڭىز!» — دەگەندە، تالىپ قالىپپىن.

---