شورتانباي ايتقان ەكەن...
قاتىنىن ماقتار حاس جامان،
بالاسىن ماقتار ناس جامان.
الىستاعى دۇشپاننان
اندىپ جۇرگەن دوس جامان.
قۇدىققا ەڭكەيگەندە باسىنداعى توپىسى سۋعا ءتۇسىن كەتەدى. شورتانباي قارمانىپ، ۇستاي الماي قالادى. سوندا بىلاي دەگەن ەكەن ويلانباستان:
باسىمدا توپىم با ەدى كوپ كورگەنىڭ،
مەن بە ەدى وسىنشاما جەك كورگەنىڭ.
بار سەنگەنىم سەن بولساڭ، ەكى قولىم،
كانەكي، تاپ بەرگەندە — اپ بەرگەنىڭ؟
* * *
پەندە جوق ءتاۋبا قىلعان ءىسىن ءبىلىپ،
ءتورت كىسى ءوز جاقىنىڭنان تالاپ الار
وڭ جاققا سالعاننان سوڭ شەشىندىرىپ،
قولىنان قارىنداستىڭ كەلگەنى سول،
كەرگە ساپ، كومىپ قايتار كوسىلدىرىپ.
* * *
شورتانباي قارقارالى قالاسىنا كەلىپ، كۇن باتىپ، شام جاققان مەزگىلدە قامىت دەگەن باي نوعايدىڭ قاقپاسىن قاعادى. قاقپانى ەشكىم اشپايدى. سوندا شورتانباي تەرەزەنىڭ تۇسىنا كەلىپ، مىنا ولەڭدى ايتقان ەكەن:
وسى كۇنگى نوعايمەن اتامىز بىرگە
حاۋا انادان جارالدى.
بەيىشتىڭ ءدۇزىن كورمەسىن
دەگەن ەكەن ساراڭدى.
ساراڭ پەندە كىم دەسەم،
نوعايلارعا ۇقسايتىن كورىنەدى رەڭدى.
كىرگىزبەيتىن كىسىنى،
كۇن باتقان سوڭ بەكىتىپ اپ قوراڭدى.
نوعاي، سەنىڭ سالماسىن
مۇسىلمانعا جوراڭدى.
جەر ورتاسى — كوكتوبە،
نوعاي اۋعان جەرىنەن،
ايىرىلعان سوڭ جاۋ العان
ورمانبەت حان ەرىنەن.
قازاققا كەپ باي بولدى،
اشۋلانسا نوعايدى
ايدار قازاق ەلىنەن.
قامىتباي: «ويباي، قوجا ەكەن عوي!» — دەپ، ءوزى شىعىپ، قاقپاسىن اشقىزىپ، قۇرمەتتەپ، ۇيىنە كىرگىزىپ، وتىرار - وتىرماستان ون توپ كەزدەمە اكەپ الدىنا قويادى. سوندا شورتانباي:
ون توپ لاڭكە ال دەيسىڭ،
قورجىنىڭا سال دەيسىڭ.
ەندىگى جىل بولعاندا
شورتانباي اتتى قوجادا
سەكسەن قويىم بار دەيسىڭ، —
دەگەن ەكەن.
* * *
قۇسبەك تورە دۋانباسى بولىپ سايلانعاندا قۇتتى بولسىن ايتا كەلگەن شورتانبايعا ءبىر ايعىر ءۇيىرلى جىلقى ايداتىپتى.
جولدا كەلە جاتسا، جامانتاي حان جىلقىسىنىڭ ىشىندە ءجۇر ەكەن. كەلىپ اماندىق-ساۋلىق سۇراسادى. جامانتاي: «قوجا، قايدان كەلەسىڭ؟» — دەپتى. شورتانباي: «قۇسبەك حانعا قايىرلى بولسىن ايتىپ كەلەمىن»، — دەيدى.
جامانتاي: «ءيا، قۇسبەكتى حان قويا الماي – اق ءجۇر ەكەنسىڭدەر - اۋ»، — دەگەندە، شورتانباي:
ەجەلدەن ولەڭ ايتقان مەن شورتانباي،
تۇسىندا ءاربىر حاننىڭ ءبىر سۇرقىلتاي.
قۇسبەك حان دۋانباسى بولىپ ەدى،
مەن تۇگىل ءوزىڭ قايتتى، حان جامانتاي، — دەيدى.
جامانتاي:
«حاندىقتان ايىرىلعان سوڭ جولىن ۇمىتتى دەرسىڭ»، — دەپ، و دا ءبىر ايعىر ءۇيىرلى جىلقى بەرىپتى دەيدى.
شورتانبايدىڭ كەنەسارىنى ايىرتاۋ — ورتاۋدا ورتا ءجۇزدىڭ حانى دەپ كوتەرگەندە ايتقانى:
ورتاۋدا كەنەسارى حان كوتەرگەن،
ورتا ءجۇز سوڭىنا ەرگەن تىم ەرتەدەن.
بەس اتا بالاسىنان جانعۇتتى بار،
بايسەيىت، دۇيسەنباي مەن ەسباي، قارا —
ءبىر قول بوپ كورىنەتىن جەكە-دارا.
* * *
شورتانبايدىڭ ۇلىتاۋدا كەنەسارىنى قازاق ەلىنىڭ حانى ەتىپ، اق كيگىزگە سالىپ كوتەرگەندە ايتقانى: ۇلارى شۋلاپ ۇلىتاۋ، ورىس، قازاق قىلعان داۋ. الاشا حان، جوشى حان، قازاقتىڭ باسى قوسىلعان. جالاڭاش شاپقان ەر جىگىت
قولداسا قۇداي كەلەر ساۋ.
شورتانبايدىڭ قۇنانبايمەن بىرگە ەرتىس بويىنا بارىپ، وندا سىڭسىپ قونعان مۇجىقتى كورىپ ايتقانى:
ەرتىستىڭ بويى ەن جايلاۋ،
كوشىمە ءتۇستى ءبىر بايلاۋ.
العانىن مۇجىق از دەيدى،
جەر قوسىپ تاعى جاز دەيدى.
كەلىپ تە قاپتى تورەسى،
جوق شىعار بىزگە بەرەسى.
You Might Also Like
-
مۇباراك رامازان ايى وتە قاسيەتتى، مارتەبەلى. رامازان ايى ءار جىلى ون نەمەسە ون ءبىر كۇنگە ارتقا جىلجيدى. وتىز ءۇش جىل ورازا ۇستاعان ادام جىلدىڭ بارلىق مەزگىلدەرىندە، بارلىق ايلارى مەن كۇندەرىندە ورازا...
-
جەر و دۇنيەلىك بولىپتى دەگەن قارالى حابار ءبىر ساتتە ون سەگىز مىڭ عالامعا تاراپ ۇلگەردى. ماعان دا جەتتى. قارالى حابارعا كۇللى الەم كۇڭىرەنىپ، اششى وكسىككە تولى وكىنىشپەن ءتىل قاتقانىمەن، ءبىرقالىپتى ءوم...
