سىرىمنىڭ قازاسى (IV نۇسقا)
سىرىم حاننىڭ اۋىلىنان كەتەرىندە حان ايتادى: «كەلەر جىلى ساراتان ايىندا /يۋن/ ۇلكەن تويىم بار، سوعان كەل»، — دەپ، سىرىمدى شاقىرادى. كەلەر جىلى سول ۋاقىتتا قارامان مالايسارىعا بارىپ اقىلداسادى. مالايسارى سىرىمعا: «ءتىلىمدى الساڭ، بارما، كۇنشىل حالىق سەنى ءتىرى جىبەرمەيدى»، — دەيدى. ءبىراق سىرىم بولماي ءجۇرىپ كەتەدى. اۋىلدان ءۇش كۇنشىلىك جەر شىققان سوڭ، قاسىنداعى قوسشى بالا ەسقاراعا:
— وي، ەسقارا! جاناي بارعان سوڭ سىرىم بايگەگە قوساتىن اتىڭدى، كۇرەسەتىن جىگىتىڭدى شىعار، — دەيدى. اۋىلدان ات پەن جىگىت الماپپىز عوي، — دەيدى. ەسقارا «تاۋەكەل، بارالىق» دەپتى. سوندا سىرىم:
— كۇرەسۋگە قۋاتىڭ قالاي؟ — دەپتى.
— قول قايراتىم جامان ەمەس، بىردە جوق ىزدەپ ەلسىزگە شىعىپ كەتىپ، شولدەپ ءبىر توپ سەكسەۋىلدى قولمەن بۇراپ، تولىق توستاعانداي سۋ الىپ ءىشىپ ەدىم. قول قايراتىمدى وسىدان ءبىل، — دەيدى ەسقارا.
— اتىڭنىڭ ءحالى قالاي؟ ءبىر جورىقتا كەشكى شابىسى تاڭەرتەڭگى شابىسىنان ءونىمدى-اۋ دەپ ەسەپتەپ ەدىم، الىسىراققا جىبەرەرسىز، — دەيدى. سونىمەن ەكەۋى حيۋانىڭ حانىنا كەلەدى. حيۋانىڭ حانى ولاردى قارسى الادى. سىرىمعا حيۋانىڭ حانى بىرنەشە سۇراق قويادى. سۇراقتارى: ءسىزدىڭ حالىق «ات-مات»، «جىگىت-مىگىت»، «اس-ماس» دەيدى. سوندا اتتارىڭ ات، ال ماتتارىڭ نە؟ جىگىتىڭ جىگىت، ال قوسىمشا مىگىتىڭ نە؟ ءۇيىڭ ءۇي، ءمۇيىڭ نە؟ اسىڭ اس، ال ماسىڭ نە؟ دەگەندە، سىرىم: «جاۋابىن توي ارتىنان بەرەمىن»، — دەيدى.
اتتار بايگەگە شاۋىپ كەتەدى. سىرىمعا حان: «ەندى پالۋانىڭدى شىعار»، — دەيدى. سىرىم: «ولسە، پالۋانىمنىڭ قۇنى سۇراۋسىز. ولسە، سەنىڭ پالۋانىڭنىڭ دا قۇنى سۇراۋسىز بولسىن»، — دەيدى حيۋا حانعا. ۇستاسا كەتكەندە ەسقارا قارسىلاسىنىڭ بەلبەۋدەن بۇراپ ءۇش قابىرعاسىنىڭ باسىن شىعارىپ جىبەرەدى. جانە شالقاسىنان يتەرە سالادى. حان پالۋانىن الىپ كەتەدى. وسى كەزدە بايگەگە قوسىلعان اتتار دا كەلەدى. سىرىم قوسقان ەسقارانىڭ اتى جالعىز وزىپ كەلەدى. پالۋان بايگەسىن، ات بايگەسىن الىپ، سىرىم حانعا كەلىپ:
— كەشەگى سۇراعىڭىزعا جاۋاپ بەرەيىن، — دەيدى.
«مىنا جىققان ەسقاراجاندى «جىگىت» دەيمىز، ال جىعىلعان سەنىڭ پالۋانىڭدى «مىگىت» دەيمىز. بايگەدەن كەلگەن مىنا قارا اتتى «ات» دەيمىز، قالىپ قويعان سەندەردىڭ اتتارىڭدى «مات» دەيمىز. حاننىڭ كىرىپ وتىرعان ءۇيىن «ءۇي» دەيمىز، ال ءبىزدىڭ كىرىپ وتىرعان ءۇيىمىز «ءمۇي» دەيمىز. حاننىڭ ىشكەنىن «اس» دەيمىز، حاننىڭ بىزگە بەرگەن اسىن «ماس» دەيمىز. بىزدە بۇدان بوتەن قوسپا ءسوز جوق»، — دەپ سىرىم جاۋاپ بەرەدى. سول ساپاردا حان ءبىر جاۋىز ايەلدى ءۇي تىگىپ، سىرىمنىڭ جولىنا قويادى. ايەل كەلە جاتقان سىرىمنىڭ الدىنان شىعىپ: «ءدام تاتىپ كەتىڭىز»، — دەپ شىلبىرىنا ورالادى. سىرىم كەلىپ سول ۇيگە كىرەدى، اس ىشەدى. ايەل بەرگەن اسىنا ۋ سالعان ەكەن. قولىن اسقا سالعاندا ۋ قولىنا شاۋىپ، سىرىم سول ارادا قازا تابادى.
وقۋعا كەڭەس بەرەمىز:
جىلقىنىڭ تورىسى كوپ پە، توبەلى كوپ پە؟ (ءى نۇسقا)
سىرىمنىڭ نۇرالى حاندى شابۋى (ءىى نۇسقا)
بايماعامبەت سۇلتان مەن سىرىم باتىر
You Might Also Like
-
سىرىم باتىر مالايسارى بيگە باتا سۇراپ بارىپتى. مالايسارى باتاسىن بىلاي دەپ بەرىپتى:
-
سىرىم باتىردىڭ ۇرپاعى مۇحتار ورتا جۇزدە مە، الدە كىشى ءجۇزدىڭ ءبىر شەتىندە اكىم بولىپ تۇرادى. ءوزى وتە تاكاپپار، ەلگە سۇيكىمسىز دەگەندى ەسىتىپ قايىرلى دەگەن بي ىزدەپ بارىپتى. ءتۇس مەزگىلى ەكەن، ۇيىنە ك...
