ءسىز دەگەن - ادەپ، ءبىز دەگەن - كومەك
تاقىرىبى: ءسىز دەگەن - ادەپ، ءبىز دەگەن - كومەك
قۇندىلىعى: دۇرىس ءىس - ارەكەت
قاسيەتتەرى: سىيلاستىق، مەيىرىمدىلىك، ىزگىلىك، قايىرىمدىلىق.
3 - سىنىپ
ماقساتى: ادەپتىلىك، ادەمىلىك تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتۋ.
مىندەتتەرى:
- ءوزارا سىيلاستىق قارىم - قاتىناستارىنىڭ ادام ومىرىندەگى ءمانىن ءتۇسىندىرۋ؛
- بىرلەسىپ ارەكەت ەتۋگە دامىتۋ:
- ءوزارا كومەككە جانە ىزگىلىككە تاربيەلەۋ، تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتۋ:
رەسۋرستار: وقۋلىق، داپتەر، ءۇنتاسپا
ساباق بارىسى:
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: سالەمدەسۋ
تىنىشتىق ءساتى: نۇرعا بولەنۋ
ءۇي تاپسىرماسى:
12 - ساباقتاعى «بىرلىك» اڭگىمەسىن وقىپ كەلۋ.
اڭگىمەلەسۋ:
ساباق تاقىرىبىن اشۋ ماقساتىندا «بىرلىك» ءماتىنىن وقۋ ۇسىنىلادى. مۇنىڭ ءوزى وقۋشىلاردىڭ سەزىمىن ۇشتاۋعا سەپتىگىن تيگىزەرى ءسوزسىز. جاقسىلىق جاساۋ ادامنىڭ جەكە باسىنىڭ قاسيەتتەرىمەن بايلانىستىلىعى، قوعامدىق ورتانىڭ ىقپالى جانە ادامنىڭ جاراتىلىسىمەن دە استاسىپ جاتاتىنى جاسىرىن ەمەس.
جاقسىلىق جاساۋ ادامنىڭ ىشكى جان تازالىعىنان، ءوز پايىمداۋىنان ىشكى قاجەتتىلىگىنەن تۋىنداپ جاتۋى ماڭىزدى ەكەنىن ايتقان ءجون.
بىرلىك
دانيار مەكتەپتەن كەلسە، ءۇيدىڭ الدى ومبى قار بوپ قالىپتى. ول تاماعىن ءىشتى، ازداپ دەمالدى دا اۋلاعا شىقتى. قورادان قول شاناسىن الىپ، وعان تالدان توقىعان قوراپتى تاڭىپ بەكىتتى. قولىنا كۇرەك الدى. اۋلانىڭ قارىن تازارتۋعا كىرىستى. قوراپقا قار تولتىرىپ، شانامەن سىرعىتىپ، ونى الىسقا اپارىپ توگەدى. جالعىز ءوزى قانشا قيمىلداسا دا، ءىسى ونبەدى.
- دانيار! كەل، مەن ساعان كومەكتەسەيىن، - دەدى كورشى ۇيدەگى دوسى ناريمان. ناريمان دا قول شاناسىن سۇيرەپ شىعىپتى.
- سودان كەيىن بىرىگىپ ءبىزدىڭ ءۇيدىڭ الدىن تازالايىق، جاراي ما؟
- جارايدى، - دەدى دانيار قۋانىپ.
ەكەۋى ەكى شانامەن قار تولتىرىپ تاسىپ، جۇمىستى تەز اياقتادى. وسىدان كەيىن ناريماننىڭ ءۇيىنىڭ الدىنا كەلدى. بۇلاردىڭ جانىنا كومەككە كورشى ۇيدەگى بەرىك پەن سەرىك كەلدى. تورتەۋى ويناپ - كۇلىپ ءجۇرىپ، قىزۋ ەڭبەككە كىرىستى. ولاردىڭ بۇل ىستەرىنە ۇلكەندەر سۇيسىنە، قىزىعا قارايدى.
- الاقاي! ەكى ساعاتتا ءبارىن بىتىردىك! – دەپ ايقايلادى بالالار. وسىلايشا، ءتورت دوس كۇش قوسىپ، ءتورت ءۇيدىڭ الدىن لەزدە - اق قاردان تازالاپ شىقتى. مۇنىڭ اتى – بىرلىك ەدى.
1. اڭگىمە نە تۋرالى ايتىلعان؟
2. باستى كەيىپكەر كىم؟
3.« بىرلىك» دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
4. جالعىز بولىپ ىستەگەن جۇمىستان، كوپ بولىپ جاساعان جۇمىستىڭ ايىرماشىلىعى بار ما؟
ويىن جاتتىعۋ:
ءمۇعالىم ورتاداعى ۇستەل ۇستىنە ءۇي ماكەتىنىڭ قاتتى قاعازدان قيىلىپ جاسالعان ىرگەتاسىن، كەرەگەلەرىن، شاتىرىن، ەسىك تەرەزەسىن جايىپ قويادى. ءار قاعازدىڭ ارعى بەتىنە ماقال – ماتەلدەردىڭ ءبىر ءسوزى قالدىرىلىپ جازىلادى.
بالالار ماقال - ماتەلدەردى قۇراستىرا وتىرىپ ءۇي ماكەتىن جاسايدى.
1. بالا تاربيەسى -....... بەسىكتەن
2. ادام -....... ادەبىمەن كورىكتى
3. تاربيە باسى -...... تال بەسىكتەن
4. ءوزىڭدى - ءوزىڭ سىيلاماساڭ -...... وزگەدەن سىي دامەتپە
5. ۇلكەندى سەن سىيلاساڭ -...... كىشى سەنى سىيلايدى
6. ادەپسىز وسكەن بالادان -.... تارتىپپەن وسكەن تال ارتىق
7. ادەپتى بالا -.... ارلى بالا
دايەكسوز
«كوپ جۇرگەن جەر - كوڭىلدى»
«كوپ ەڭبەگى - ءونىمدى»
كوپپەن بىتەتىن جۇمىستىڭ پايداسى قانداي؟
ساحنالاۋ: بەس نارسەگە اسىق بول. (بالالار ولەڭدى ساحنالاپ كورسەتەدى. رولدەر بالالاردىڭ قالاۋلارى بويىنشا بولىنەدى)
قاتىسۋشىلار: ءمۇعالىم، قاناعات، راقىم، تەرەڭ وي، تالاپ، ەڭبەك
ءان: مەن ادەپتى بالامىن. ي. نۇسىپبايەۆ
ءۇي تاپسىرماسىن بەرۋ:
66 - بەت. ن. بايمۋحامەدوۆتىڭ «ايگولەك» ءانىن مانەرلەپ وقىپ، جاتتاپ كەلۋ.
سوڭعى تىنىشتىق ءساتى (مۋزىكا اۋەنىمەن)
بالالار، بۇگىن ءبىز سەندەرمەن «ىزەتتىلىك»، «بىرلىك»، «قامقورلىق» تۋرالى سويلەستىك. «جالعىز اعاش ورمان بولماس» دەگەن عاجاپ ءسوزدى ەسىمىزگە تۇسىرسەك، سىيلاستىق بار جەردە قامقورلىق بار ەكەندىگىنە كوزىمىز جەتتى. جۇرەگىمىزدە ورىن العان ۇلكەن سۇيىسپەنشىلىك سەزىمدەرىمىزدى!
(الاقانعا ۇرلەپ جولدايدى)
قۇندىلىعى: دۇرىس ءىس - ارەكەت
قاسيەتتەرى: سىيلاستىق، مەيىرىمدىلىك، ىزگىلىك، قايىرىمدىلىق.
3 - سىنىپ
ماقساتى: ادەپتىلىك، ادەمىلىك تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتۋ.
مىندەتتەرى:
- ءوزارا سىيلاستىق قارىم - قاتىناستارىنىڭ ادام ومىرىندەگى ءمانىن ءتۇسىندىرۋ؛
- بىرلەسىپ ارەكەت ەتۋگە دامىتۋ:
- ءوزارا كومەككە جانە ىزگىلىككە تاربيەلەۋ، تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتۋ:
رەسۋرستار: وقۋلىق، داپتەر، ءۇنتاسپا
ساباق بارىسى:
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: سالەمدەسۋ
تىنىشتىق ءساتى: نۇرعا بولەنۋ
ءۇي تاپسىرماسى:
12 - ساباقتاعى «بىرلىك» اڭگىمەسىن وقىپ كەلۋ.
اڭگىمەلەسۋ:
ساباق تاقىرىبىن اشۋ ماقساتىندا «بىرلىك» ءماتىنىن وقۋ ۇسىنىلادى. مۇنىڭ ءوزى وقۋشىلاردىڭ سەزىمىن ۇشتاۋعا سەپتىگىن تيگىزەرى ءسوزسىز. جاقسىلىق جاساۋ ادامنىڭ جەكە باسىنىڭ قاسيەتتەرىمەن بايلانىستىلىعى، قوعامدىق ورتانىڭ ىقپالى جانە ادامنىڭ جاراتىلىسىمەن دە استاسىپ جاتاتىنى جاسىرىن ەمەس.
جاقسىلىق جاساۋ ادامنىڭ ىشكى جان تازالىعىنان، ءوز پايىمداۋىنان ىشكى قاجەتتىلىگىنەن تۋىنداپ جاتۋى ماڭىزدى ەكەنىن ايتقان ءجون.
بىرلىك
دانيار مەكتەپتەن كەلسە، ءۇيدىڭ الدى ومبى قار بوپ قالىپتى. ول تاماعىن ءىشتى، ازداپ دەمالدى دا اۋلاعا شىقتى. قورادان قول شاناسىن الىپ، وعان تالدان توقىعان قوراپتى تاڭىپ بەكىتتى. قولىنا كۇرەك الدى. اۋلانىڭ قارىن تازارتۋعا كىرىستى. قوراپقا قار تولتىرىپ، شانامەن سىرعىتىپ، ونى الىسقا اپارىپ توگەدى. جالعىز ءوزى قانشا قيمىلداسا دا، ءىسى ونبەدى.
- دانيار! كەل، مەن ساعان كومەكتەسەيىن، - دەدى كورشى ۇيدەگى دوسى ناريمان. ناريمان دا قول شاناسىن سۇيرەپ شىعىپتى.
- سودان كەيىن بىرىگىپ ءبىزدىڭ ءۇيدىڭ الدىن تازالايىق، جاراي ما؟
- جارايدى، - دەدى دانيار قۋانىپ.
ەكەۋى ەكى شانامەن قار تولتىرىپ تاسىپ، جۇمىستى تەز اياقتادى. وسىدان كەيىن ناريماننىڭ ءۇيىنىڭ الدىنا كەلدى. بۇلاردىڭ جانىنا كومەككە كورشى ۇيدەگى بەرىك پەن سەرىك كەلدى. تورتەۋى ويناپ - كۇلىپ ءجۇرىپ، قىزۋ ەڭبەككە كىرىستى. ولاردىڭ بۇل ىستەرىنە ۇلكەندەر سۇيسىنە، قىزىعا قارايدى.
- الاقاي! ەكى ساعاتتا ءبارىن بىتىردىك! – دەپ ايقايلادى بالالار. وسىلايشا، ءتورت دوس كۇش قوسىپ، ءتورت ءۇيدىڭ الدىن لەزدە - اق قاردان تازالاپ شىقتى. مۇنىڭ اتى – بىرلىك ەدى.
1. اڭگىمە نە تۋرالى ايتىلعان؟
2. باستى كەيىپكەر كىم؟
3.« بىرلىك» دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
4. جالعىز بولىپ ىستەگەن جۇمىستان، كوپ بولىپ جاساعان جۇمىستىڭ ايىرماشىلىعى بار ما؟
ويىن جاتتىعۋ:
ءمۇعالىم ورتاداعى ۇستەل ۇستىنە ءۇي ماكەتىنىڭ قاتتى قاعازدان قيىلىپ جاسالعان ىرگەتاسىن، كەرەگەلەرىن، شاتىرىن، ەسىك تەرەزەسىن جايىپ قويادى. ءار قاعازدىڭ ارعى بەتىنە ماقال – ماتەلدەردىڭ ءبىر ءسوزى قالدىرىلىپ جازىلادى.
بالالار ماقال - ماتەلدەردى قۇراستىرا وتىرىپ ءۇي ماكەتىن جاسايدى.
1. بالا تاربيەسى -....... بەسىكتەن
2. ادام -....... ادەبىمەن كورىكتى
3. تاربيە باسى -...... تال بەسىكتەن
4. ءوزىڭدى - ءوزىڭ سىيلاماساڭ -...... وزگەدەن سىي دامەتپە
5. ۇلكەندى سەن سىيلاساڭ -...... كىشى سەنى سىيلايدى
6. ادەپسىز وسكەن بالادان -.... تارتىپپەن وسكەن تال ارتىق
7. ادەپتى بالا -.... ارلى بالا
دايەكسوز
«كوپ جۇرگەن جەر - كوڭىلدى»
«كوپ ەڭبەگى - ءونىمدى»
كوپپەن بىتەتىن جۇمىستىڭ پايداسى قانداي؟
ساحنالاۋ: بەس نارسەگە اسىق بول. (بالالار ولەڭدى ساحنالاپ كورسەتەدى. رولدەر بالالاردىڭ قالاۋلارى بويىنشا بولىنەدى)
قاتىسۋشىلار: ءمۇعالىم، قاناعات، راقىم، تەرەڭ وي، تالاپ، ەڭبەك
ءان: مەن ادەپتى بالامىن. ي. نۇسىپبايەۆ
ءۇي تاپسىرماسىن بەرۋ:
66 - بەت. ن. بايمۋحامەدوۆتىڭ «ايگولەك» ءانىن مانەرلەپ وقىپ، جاتتاپ كەلۋ.
سوڭعى تىنىشتىق ءساتى (مۋزىكا اۋەنىمەن)
بالالار، بۇگىن ءبىز سەندەرمەن «ىزەتتىلىك»، «بىرلىك»، «قامقورلىق» تۋرالى سويلەستىك. «جالعىز اعاش ورمان بولماس» دەگەن عاجاپ ءسوزدى ەسىمىزگە تۇسىرسەك، سىيلاستىق بار جەردە قامقورلىق بار ەكەندىگىنە كوزىمىز جەتتى. جۇرەگىمىزدە ورىن العان ۇلكەن سۇيىسپەنشىلىك سەزىمدەرىمىزدى!
(الاقانعا ۇرلەپ جولدايدى)
You Might Also Like
