- 04 قاز. 2021 00:00
- 533
سۇلىكتەر
سۇلىكتەر — تۇششى سۋدا تىرشىلىك ەتەتىن يىرىلمەلى قۇرتتار. جەر شارىندا سۇلىكتىڭ 400-گە جۋىق ءتۇرى بار، ال ەمدىك ماقساتتا تەك ءبىر ءتۇرى — مەديسينالىق سۇلىك قانا قولدانىلادى. سۇلىكتىڭ ۇزىندىعى 12 سم-گە دەيىن، ءتۇسى جاسىلداۋ بولىپ كەلەتىن ارقاسىندا ۇزىنا بويى قىزعىلت-سارى سىزىقتار بار. بۇل — ونى باسقا سۇلىكتەردەن اجىراتۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن وزىنە ءتان بەلگىسى. سۇلىكتىڭ اۋزىندا مايدا ءتىستى ءۇش جاعى جانە قاننىڭ ۇيۋىنا جول بەرمەيتىن ەرەكشە زات — گيرۋدين ءبولىپ شىعاراتىن سىلەكەي بەزدەرى بار.
گيرۋدوتەراپيا، ياعني سۇلىكپەن ەمدەۋ ءادىسى ەرتە زامانداردان بەلگىلى. ەجەلگى مەديسينا كلاسسيكتەرى گالەن، يبن سينا، گيپپوكرات باس ساقيناسى، جۇرەك سىرقاتتارى، جوعارى قان قىسىمى، كوتەۋ كەزىندە قان جىبەرۋ تۋرالى ەسكەرتكەن.
مەديسينالىق سۇلىكتىڭ سىلەكەي بەزدەرىنىڭ سولىندە 100-دەن اسا بيولوگيالىق بەلسەندى زاتتار بار، ولار ىسىككە قارسى، باكتەريوستاتيكالىق، اۋىرسىزداندىرۋشى، تاراتۋشى اسەرگە يە، سونداي-اق ميكروسيركۋلياسيالىق بۇزىلىستاردى، تىندەر مەن اعزالارداعى تامىر وتكىزگىشتىگىنىڭ بۇزىلۋىن جويادى، گيپوكسيانى كەتىرەدى، قان قىسىمىن تومەندەتەدى، ورگانيزمدى قوقىستان تازارتادى، ميوكارد ينفاركتى، ينسۋلت سەكىلدى ءقاۋىپتى اسقىنۋلاردان ساقتايدى.
سۇلىك سالىناتىن جەردەگى تەرى الدىن-الا ءبىر شوكىم سۋلى ماقتامەن نەمەسە داكەمەن ىسقىلاپ، قىزارعانشا سۇرتىلەدى. تەرىدەگى كەز-كەلگەن حوش ءيىستى زاتتى جويۋ ءۇشىن ماقتانى 2-3 رەت اۋىستىرادى. تەرىنى زالالسىزداندىرۋشى ءسپيرتتى سۇيىقتىقتارمەن ءسۇرتۋدىڭ قاجەتى جوق. ويتكەنى كەز كەلگەن بوگدە، تابيعي ەمەس ءيىس سۇلىكتى شوشىتادى.
سۇلىكتى تەرىگە انتيبيوتيكتەردەن قالعان، شيشالارمەن نەمەسە قۇتىمەن قويادى. سۇلىك قادالۋ، بويىنا يرەلەڭدەي باستايدى، سول ساتتە ىدىستى الىپ تاستايدى دا سۇلىكتىك استىنا ءبىر قابات ماقتا، داكە سالادى. گيرۋدوتەراپيا سەانسى قان تولىق سورىلعانشا، سۇلىك ءوزى ءتۇسىپ قالعانشا جالعاسادى. ەمشارادان كەيىن سۇلىكتى فورمالين نەمەسە ءمۇساتىر ەرىتىندىسىنە سالىپ، جويادى.
سۇلىك تىستەگەن جەرلەردە ءۇش ساۋلەلى جارالار قالادى. ولاردان قان 6-24 ساعات بويى اعادى. قاناپ تۇرعان جارالارعا اسەپتيكالىق تاڭعىش تاعادى. ەگەر قان توقتاماسا، كەلەسى كۇنى جاڭا تاڭعىش تاڭىلادى. قاننىڭ توقتاۋىن تەزدەتۋ ءۇشىن يزوتونيكالىق ەرىتىندىسى بار قىساتىن تاڭعىش سالۋعا بولادى.
قان توقتاسا، جارانىڭ شەتىنە يود ەرىتىندىسىن جاعادى نەمەسە تاعى ءبىر تاۋلىككە اسەپتيكالىق تاڭعىش تاعادى.
گيرۋدوتەراپياعا ءابسوليۋتتى قارسى كورسەتىمى — گەموفيليا، ياعني قاناققىشتىق اۋرۋى. سالىستىرمالى قارسى كورسەتىمدەر: جۇكتىلىك، ايقىن استەنيا، قانازدىق، گيپوتەنزيا، اللەرگيالىق، رەاكسيالار، ەكىنشى قايتارا بولاتىن يممۋنيتەت تاپشىلىعى، كاحەكسيا.
سۇلىكپەن ەمدەۋ بارلىك دەرلىك سوماتيكالىق اۋرۋلاردىڭ قالىپتى ەمىنە قوسىمشا رەتىندە قولدانىلادى.
ا.گ.سەيىتقوجانوۆا
وقۋعا كەڭەس بەرەمىز:
ميوكارديوسكلەروز
مي قان اينالىمىنىڭ ءجىتى بۇزىلىسى
ميوكارد ينفاركتى جانە ەمدىك جاتتىعۋلار
قان قىسىمىنىڭ كوتەرىلۋىنە جول بەرمەيمىز
قان قىسىمىن قالاي كوتەرۋگە بولادى: كومەگى تيەرى انىق 5 جىلدام ءتاسىل