سۇلتانماحمۇت تورايعىروۆ
سۇلتانماحمۇت تورايعىروۆ (1893 -1920).
XX عاسىر باسىنداعى قازاق پوەزياسىنىڭ جارىق جۇلدىزى – سۇلتانماحمۇت تورايعىروۆ بار-جوعى 27 جاس جاسادى.
ول اقمولا وبلىسىندا دۇنيەگە كەلگەن. اكەسى شارۋا ادامى بولعان. جاسىنان ولەڭ جازىپ، ەرەكشە قابىلەتىمەن كوزگە تۇسكەن. مۇسىلمانشا حات تانىعان. وقۋعا اكە داۋلەتى جەتپەگەندىكتەن، ول باي اعايىندارىنىڭ كومەگىمەن ترويسك قالاسىنداعى مەدرەسەگە بارادى. ءبىراق جاردەم بولماعاندىقتان، اقىن ۇزاق وقي المايدى. «ايقاپ» جۋرنالىنىڭ رەداكسياسىنا جۇمىسقا ورنالاسادى. ءوز بەتىمەن ىزدەنىپ، ءبىلىمىن جەتىلدىرىپ، شىعارماشىلىعىن شىڭداۋمەن بولادى. اراب، پارسى تىلىمەن قوسا، ورىس ءتىلىن ۇيرەنەدى.
سۇلتانماحمۇت از عانا عۇمىر سۇرسە دە، ارتىنا ءتالىمى مول مۇرا قالدىرىپ كەتتى. قازاق پوەزياسىنداعى اباي، ىبىراي، شاكارىم قالىپتاستىرعان اعارتۋشىلىق يدەيانى شىڭداپ، ونى ەرەكشە رومانتيكالىق قۋاتپەن تولىقتىردى. قازاق ادەبيەتىندە XX عاسىر باسىندا پايدا بولعان رومان جانرىن قالىپتاستىرۋعا ۇلەس قوستى. ونىڭ «قامار سۇلۋ»، «كىم جازىقتى» سياقتى ولەڭ مەن پروزا ارالاستىرىلا جازىلعان روماندارى سول ءداۋىردىڭ وزىق تۋىندىلارى سانالادى.
سۇلتانماحمۇت قازاق ادەبيەتىندە جالىندى پۋبليسيست رەتىندە دە وشپەسىز قالدىردى.
شاكىرت ويى
قاراڭعى قازاق كوگىنە
ورمەلەپ شىعىپ، كۇن بولام!
قاراڭعىلىقتىڭ كوگىنە
كۇن بولماعاندا، كىم بولام؟
مۇزداعان ەلدىڭ جۇرەگىن
جىلىتۋعا مەن كىرەرمىن.
ەڭبەك، بەينەت تاراۋى
راقاتقا سارقىلار.
قىزدىرىپ كۇننىڭ قاراۋى،
ناداندىق تەڭىزى تارتىلار.
ورنى وتايىپ كوگەرەر،
قىزىعىپ جايلاپ ەل كورەر.
تۇرمىس، تاعدىر – ءبىرى دە
بۇل ماقساتتان بۇرا الماس.
قاھارمان رۇستەم، ءالى دە
بۇرام دەپ جولدا تۇرا الماس.
سىلانعان جاردىڭ كۇلىسى،
الداندىرماس ءبىر ءىسى.
وقۋعا كەڭەس بەرەمىز:
سۇلتانماحمۇت تورايعىروۆتىڭ ولەڭدەرى
سۇلتانماحمۇت تورايعىروۆتىڭ تۋىندىلارى
سۇلتانماحمۇت تورايعىروۆتىڭ ناقىل سوزدەرى
سۇلتانماحمۇت تورايعىروۆ ەڭبەكتەرىنىڭ حرونولوگيالىق كورسەتكىشى
سۇلتانماحمۇت تورايعىروۆتىڭ ءومىرى مەن ەڭبەكتەرى تۋرالى ادەبيەتتەر
You Might Also Like
-
«ۇستازدىق ەتكەن جالىقپاس، ۇيرەتۋدەن بالاعا» دەپ ۇلى اباي اتامىز ايتىپ كەتكەندەي:
