ت. سۇلتانبەكوۆتىڭ «عاجايىپ پلانەتا» اڭگىمەسىن تالداۋ ساباعى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ت. سۇلتانبەكوۆتىڭ «عاجايىپ پلانەتا» اڭگىمەسىن تالداۋ ساباعى
ساباقتىڭ ماقساتى: «عاجايىپ پلانەتا» اڭگىمەسىنىڭ تاقىرىبىن، يدەيالىق - كوركەمدىك مازمۇنىن اشۋ، جازۋشىنىڭ ءتىل شەبەرلىگىن تانىتۋ.
ساباقتىڭ مىندەتتەرى:
1. ءوز ويىن دۇرىس ايتا ءبىلۋ نەگىزىندە ادەمى سويلەۋگە باۋلۋ، ۇجىمشىلدىققا، تياناقتىلىققا تاربيەلەۋ؛
2. «عاجايىپ پلانەتا» اڭگىمەسىنىڭ تاقىرىبىن، يدەيالىق - كوركەمدىك مازمۇنىن اشۋ، جان-جاقتى تالداۋ؛
3. وقۋشىلاردىڭ ىسكەرلىك، ءوز بەتىمەن جۇمىس داعدىسىن جەتىلدىرۋ، ەركىن سويلەۋگە، اشىق پىكىر ايتا بىلۋگە باعىتتاۋ، ويلاۋ قابىلەتىن دامىتا وتىرىپ شىعارماشىلىققا باۋلۋ، وزىندىك كوزقاراسىن قالىپتاستىرۋ، اقپارات مۇمكىندىكتەرىن قولدانا الۋعا ۇيرەتۋ. ساباقتىڭ ءتۇرى: جيناقتاۋ، پىسىقتاۋ جانە بەكىتۋ ساباعى.
ءادىس - تاسىلدەرى: سۇراق - جاۋاپ، سوزدىك، ينتەراكتيۆتى ادىستەر، كىتاپپەن جۇمىس، پروبلەمالىق سۇراقتار، شىعارماشىلىق ىزدەنىس، اڭگىمەلەسۋ.
كورنەكىلىك: فوتوسۋرەتتەر، مۋلتيمەديالىق قۇرالدار، ءتۇرلى ءتۇستى قارانداش، قايشى، قاعاز، جەلىم، سىرەنكە، سكوچ ت. ب.
ءپانارالىق بايلانىس: قازاق ءتىلى، تاريح، بەينەلەۋ ونەرى، گەوگرافيا، تەحنولوگيا.
پايدالانعان ادەبيەتتەر:
1) 6 سىنىپ وقۋلىعى؛
2) مەتوديكالىق قۇرال؛
3) ت. سۇلتانبەكوۆ «شاحمات»؛
4) قازاق ءتىلى مەن ادەبيەت جۋرنالى؛
5) تۇسىندىرمەلى سوزدىك؛
6) ەنسيكلوپەديا.
ساباقتىڭ بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ا) سالەمدەسۋ.
- سالەمەتسىزدەر مە قۇرمەتتى بالالار! بۇگىنگى ءبىزدىڭ ساباقتا قوناقتار وتىر. سوندىقتان دا بالالار، ءبىز ءوزىمىزدى قانداي تاربيەلى، ادەپتى ەكەنىمىزدى كورسەتە بىلەيىك.
ءا) پسيحولوگيالىق ءسات. "ونەر الدى - قىزىل ءتىل" اناڭداي ونى قۇرمەتتە!
قاپسىماي، تالماي ۇيرەن، ءبىل، اسىلىن ءسوزدىڭ ورنەكتە. انا ءتىل - اسىل قازىنا، بايلىعىڭ - بىلسەڭ ول سەنىڭ. جەتكىزەر ءومىر جازىنا،
سونىمەن وسەر وركەنىڭ، - دەي وتىرىپ ءسوز ونەرىن، اسىلىن، ءتىل تازالىعىن سەزىنەتىن ادەبيەت ساباعىن باستايمىز.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
بالالار، بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ نەگىزگى ماقساتى ت. سۇلتانبەكوۆتىڭ «عاجايىپ پلانەتا» اڭگىمەسىندەگى كوركەمدىك مازمۇنىن اشۋ، جازۋشىنىڭ ءتىل شەبەرلىگىن تانىتۋ.
بۇل اڭگىمەگە كىرىسپەس بۇرىن ت. سۇلتانبەكوۆ كىم ەكەنىڭ قايتالاپ وتەيىك.
«وي قوزعاۋ».
تالاپ سۇلتانبەكوۆتىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعى جايلى كەستەنى تولىقتىر:
ءمۇعالىم: - وتە جاقسى بالالار! تالاپ سۇلتانبەكوۆتىڭ ومىرىنە قىسقاشا شولىپ، قايتالاپ وتتىك.
ءىىى. جاڭا ساباق. ت. سۇلتانبەكوۆتىڭ «عاجايىپ پلانەتا» اڭگىمەسىن تالداۋ ساباعى.
«قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ».
ءمۇعالىم: - سىزدەر فانتاستيكالىق كينولار مەن ادەبيەتتەر وقيسىزدار ما؟
- قانداي فانتاستيكالىق كىتاپتار وقىدىڭىزدار؟
- فانتاستيكا دەگەنىمىز نە؟
فانتاستيكا - ادەبيەتتىڭ ءومىر شىندىعىن قيال تۇرعىسىندا اسىرلەپ بەينەلەيتىن جانرى. قازاق ادەبيەتىندە فانتاستيكا حالىق قيالىنان تۇرعان حايۋاناتتار جايلى قيال - عاجايىپ، تۇرمىس - سالت ەرتەگىلەرىنەن باستاۋ الادى. مىسالى: «ەر توستىك»، «كەرقۇلا اتتى كەندەبايدا»، «قىرىق وتىرىك» فانتاستيكا جانرىنىڭ نەگىزگى ەلەمەنتتەرى كەزدەسەدى.
- فانتاستيكا جازاتىن ادامداردى قالاي اتايمىز؟
فانتاست – شىعارماسىن وي ەلەستەرىنەن قيالدان شىعارىپ، شىندىقتى تابيعي قالىپتان تىس اسىرەلەپ جازاتىن جازۋشى.
- فانتاستيكا جازۋشىلاردى بىلەمىز بە؟
تالاپ سۇلتانبەكوۆ، شوقان الىمبايەۆ، ابدۋل - حاميت مارحابايەۆ.
«ويعا شاقىرۋ». (ماعىنانى اشۋ، مازمۇنداۋ)
رەيتينگىلىك جوسپار جۇيەسىن تىزبەلەۋ.
1. كەمە كومانديرىنىڭ بيولوگكە ءشۇيىلۋى.
2. ەكيپاجدىڭ بوگدە عالامشار تۇتقىنى بولۋى.
3. جاساندى ادام فيزيومەحانيكالىق «كيبەردىڭ» ءازىلى.
4. ەكيپاجعا تونگەن ءقاۋىپ.
5. ەڭ جاقىن جۇلدىز شوعىرىنا بۇرىلۋ جونىندەگى ۇيعارىم.
6. ورتالىق عارىش ستانساسى بۇيرىعىنىڭ ءسوزسىز ورىندالۋى كەرەكتىگى.
7. وربيتاعا قاپتاعان ۇساق دەنەلەر.
8. بيولوگ تۇرانوۆتىڭ قۋانىشى.
9. كوسموس بالىقتارىن قىزىقتاۋ.
10. تۋرانوۆقا اسەر ەتكەن بەلگىسىز كۇش.
11. كيبەردىڭ كەمەنى قوندىرۋى.
12. بوگدە پلانەتاداعى تىرشىلىك.
13. عالىم تۇرانوۆتىڭ زەرتتەۋلەرى جايلى.
14. سىرتقى ەكسپەديسياعا شىعۋعا دايىندىق.
15. بورەنە تەكتەس جاندى تورپەدولاردىڭ كوبەيۋى.
16. ءاۆتوموبيلدىڭ ۇلكەن جارعا كەلىپ تىرەلۋى.
17. وزەن ۇستىندەگى جاندىكتەر.
18. كيبەردىڭ اككۋمۋلياتور قۋاتىن اۋىستىرۋى.
19. كيبەردىڭ دەنەسىنىڭ توققا قايتا قوسىلۋى.
20. بەلگىسىز كۇشتىڭ تۋرانوۆتى ۇيىقتاۋعا ءماجبۇر ەتۋى.
21. ەكيپاج مۇشەلەرىنىڭ ءوز پلانەتالارىنا قايتۋعا جينالۋى.
22. كەمە ەكيپاجىنىڭ زەرتتەۋ جۇمىستارى تۋرالى اڭگىمەلەسۋى.
«ويعا شاقىرۋ».
- بالالار عالامشار دەگەنىمىز نە؟ كۇندى اينالا قوزعالاتىن اسپان دەنەسى.
- كۇن جۇيەسىندە بىزگە بەلگىلى قانشا عالامشار بار؟
9 عالامشار بار: مەركۋريي، شولپان، جەر، مارس، يۋپيتەر، ساتۋرن، ۋران، نەپتۋن، پلۋتون. - «بايقوڭىر - 12» عارىش كەمەسى باسقا عالامشارعا قالاي تاپ بولدى؟
- بايقوڭىر تۋرالى سىزدەر نە بىلەسىڭدەر؟
بايقوڭىر - عارىش الاڭى. ول قازاقستان جەرىندە ورنالاسقان. ودان تۇڭعىش عارىش زىمىرانى ءساتتى ۇشىرىلدى. ول دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ ءبىرىنشى جەردىڭ جاساندى سەرىگىن وربيتاعا شىعاردى. بايقوڭىردان 1961 جىلى 12 ساۋىردە ادامزات تاريحىنداعى تۇڭعىش رەت يۋ. ا. گاگارين «ۆوستوك» عارىش كەمەسىمەن عارىشقا اتاندى.
1991 جىلى 2 قازاندا تۇڭعىش قازاق عارىشكەرى ت. اۋباكىروۆ «سويۋز ت - 13» عارىش كەمەسىمەن بايقوڭىردان عارىشقا كوتەرىلدى. رەسەيمەن بىرلەسكەن باعدارلاما بويىنشا قازاق عارىشكەرى ت. ا. مۇسابايەۆ عارىشتا ەكى رەت بولدى.
- بالالار، سىزدەرگە مەن الدىن - الا تاپسىرما بەرگەم. عارىشكەرلەر تۋرالى مالىمەت ىزدەپ، داپتەرگە جازىپ كەلۋ.
داپتەرمەن جۇمىس. ەركىن جاۋاپ. (3 مينۋت)
ساباعىمىزدى جالعاستىرا وتىرىپ، پروبلەمالىق سيپاتتاعى تالداۋ سۇراقتارىنا ەركىن جاۋاپ بەرسەك.
1) ەكيپاج قۇرامىنداعى جاساندى ادامنىڭ اتى كىم؟ (فيزيومەحانيكالىق «كيبەر»)
2) عارىش كەمەسى نەلىكتەن باسقا عالامشارعا قونۋعا ءماجبۇر بولدى؟
3) ەكيپاج مۇشەلەرى انابيوزدىق ۇيقىعا كەتكەندە جۇمىستى اۆتوعارىشكەر اتقارادى ەكەن، سەندەر ونى قالاي ەلەستەتە الاسىڭدار؟
4) ەلەكتروندىق مي عارىش كەمەسىنە تونگەن ءقاۋىپ - قاتەردى قانداي بەلگىمەن بەردى؟ (داۋىستاپ ايتى)
5) جاندى مەتەوريتتەر جاۋىنى نەلەردەن تۇرادى ەكەن؟ (ۇساق دەنەلەر، شىبىن - شىركەي ءتارىزدى)
6) جاساندى «كيبەر» كەمەنى قالاي قۇتقاردى؟ (ەلەكتروندىق ميدى قوستى)
7) بوگدە عالامشار نەگە ءتىرى جاندىكتەردەن عانا قۇرالعان؟
8) عارىش كەمەسىنىڭ تەرەڭ ۇيقىعا كەتۋ سەبەبى نە؟
وقۋلىقپەن جۇمىس.
ءمۇعالىم: - بالالار، جەر بەتىندەگى وسىمدىك توپىراقتا ءوسىپ - ءونىپ، ولار الۋان فورمادا تابيعاتتىڭ، اۋا رايىنىڭ ىڭعايىنا قاراي يكەمدەلىپ وسەدى، ال عالامشاردا ولاردىڭ قالاي وسەتىنىن ماتىنەن تاۋىپ وقىپ بەرىندەر. (بەت)
عاجايىپ پلانەتا اڭگىمەسىن تالداۋ. جۇكتەۋ
ساباقتىڭ ماقساتى: «عاجايىپ پلانەتا» اڭگىمەسىنىڭ تاقىرىبىن، يدەيالىق - كوركەمدىك مازمۇنىن اشۋ، جازۋشىنىڭ ءتىل شەبەرلىگىن تانىتۋ.
ساباقتىڭ مىندەتتەرى:
1. ءوز ويىن دۇرىس ايتا ءبىلۋ نەگىزىندە ادەمى سويلەۋگە باۋلۋ، ۇجىمشىلدىققا، تياناقتىلىققا تاربيەلەۋ؛
2. «عاجايىپ پلانەتا» اڭگىمەسىنىڭ تاقىرىبىن، يدەيالىق - كوركەمدىك مازمۇنىن اشۋ، جان-جاقتى تالداۋ؛
3. وقۋشىلاردىڭ ىسكەرلىك، ءوز بەتىمەن جۇمىس داعدىسىن جەتىلدىرۋ، ەركىن سويلەۋگە، اشىق پىكىر ايتا بىلۋگە باعىتتاۋ، ويلاۋ قابىلەتىن دامىتا وتىرىپ شىعارماشىلىققا باۋلۋ، وزىندىك كوزقاراسىن قالىپتاستىرۋ، اقپارات مۇمكىندىكتەرىن قولدانا الۋعا ۇيرەتۋ. ساباقتىڭ ءتۇرى: جيناقتاۋ، پىسىقتاۋ جانە بەكىتۋ ساباعى.
ءادىس - تاسىلدەرى: سۇراق - جاۋاپ، سوزدىك، ينتەراكتيۆتى ادىستەر، كىتاپپەن جۇمىس، پروبلەمالىق سۇراقتار، شىعارماشىلىق ىزدەنىس، اڭگىمەلەسۋ.
كورنەكىلىك: فوتوسۋرەتتەر، مۋلتيمەديالىق قۇرالدار، ءتۇرلى ءتۇستى قارانداش، قايشى، قاعاز، جەلىم، سىرەنكە، سكوچ ت. ب.
ءپانارالىق بايلانىس: قازاق ءتىلى، تاريح، بەينەلەۋ ونەرى، گەوگرافيا، تەحنولوگيا.
پايدالانعان ادەبيەتتەر:
1) 6 سىنىپ وقۋلىعى؛
2) مەتوديكالىق قۇرال؛
3) ت. سۇلتانبەكوۆ «شاحمات»؛
4) قازاق ءتىلى مەن ادەبيەت جۋرنالى؛
5) تۇسىندىرمەلى سوزدىك؛
6) ەنسيكلوپەديا.
ساباقتىڭ بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ا) سالەمدەسۋ.
- سالەمەتسىزدەر مە قۇرمەتتى بالالار! بۇگىنگى ءبىزدىڭ ساباقتا قوناقتار وتىر. سوندىقتان دا بالالار، ءبىز ءوزىمىزدى قانداي تاربيەلى، ادەپتى ەكەنىمىزدى كورسەتە بىلەيىك.
ءا) پسيحولوگيالىق ءسات. "ونەر الدى - قىزىل ءتىل" اناڭداي ونى قۇرمەتتە!
قاپسىماي، تالماي ۇيرەن، ءبىل، اسىلىن ءسوزدىڭ ورنەكتە. انا ءتىل - اسىل قازىنا، بايلىعىڭ - بىلسەڭ ول سەنىڭ. جەتكىزەر ءومىر جازىنا،
سونىمەن وسەر وركەنىڭ، - دەي وتىرىپ ءسوز ونەرىن، اسىلىن، ءتىل تازالىعىن سەزىنەتىن ادەبيەت ساباعىن باستايمىز.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
بالالار، بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ نەگىزگى ماقساتى ت. سۇلتانبەكوۆتىڭ «عاجايىپ پلانەتا» اڭگىمەسىندەگى كوركەمدىك مازمۇنىن اشۋ، جازۋشىنىڭ ءتىل شەبەرلىگىن تانىتۋ.
بۇل اڭگىمەگە كىرىسپەس بۇرىن ت. سۇلتانبەكوۆ كىم ەكەنىڭ قايتالاپ وتەيىك.
«وي قوزعاۋ».
تالاپ سۇلتانبەكوۆتىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعى جايلى كەستەنى تولىقتىر:
ءمۇعالىم: - وتە جاقسى بالالار! تالاپ سۇلتانبەكوۆتىڭ ومىرىنە قىسقاشا شولىپ، قايتالاپ وتتىك.
ءىىى. جاڭا ساباق. ت. سۇلتانبەكوۆتىڭ «عاجايىپ پلانەتا» اڭگىمەسىن تالداۋ ساباعى.
«قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ».
ءمۇعالىم: - سىزدەر فانتاستيكالىق كينولار مەن ادەبيەتتەر وقيسىزدار ما؟
- قانداي فانتاستيكالىق كىتاپتار وقىدىڭىزدار؟
- فانتاستيكا دەگەنىمىز نە؟
فانتاستيكا - ادەبيەتتىڭ ءومىر شىندىعىن قيال تۇرعىسىندا اسىرلەپ بەينەلەيتىن جانرى. قازاق ادەبيەتىندە فانتاستيكا حالىق قيالىنان تۇرعان حايۋاناتتار جايلى قيال - عاجايىپ، تۇرمىس - سالت ەرتەگىلەرىنەن باستاۋ الادى. مىسالى: «ەر توستىك»، «كەرقۇلا اتتى كەندەبايدا»، «قىرىق وتىرىك» فانتاستيكا جانرىنىڭ نەگىزگى ەلەمەنتتەرى كەزدەسەدى.
- فانتاستيكا جازاتىن ادامداردى قالاي اتايمىز؟
فانتاست – شىعارماسىن وي ەلەستەرىنەن قيالدان شىعارىپ، شىندىقتى تابيعي قالىپتان تىس اسىرەلەپ جازاتىن جازۋشى.
- فانتاستيكا جازۋشىلاردى بىلەمىز بە؟
تالاپ سۇلتانبەكوۆ، شوقان الىمبايەۆ، ابدۋل - حاميت مارحابايەۆ.
«ويعا شاقىرۋ». (ماعىنانى اشۋ، مازمۇنداۋ)
رەيتينگىلىك جوسپار جۇيەسىن تىزبەلەۋ.
1. كەمە كومانديرىنىڭ بيولوگكە ءشۇيىلۋى.
2. ەكيپاجدىڭ بوگدە عالامشار تۇتقىنى بولۋى.
3. جاساندى ادام فيزيومەحانيكالىق «كيبەردىڭ» ءازىلى.
4. ەكيپاجعا تونگەن ءقاۋىپ.
5. ەڭ جاقىن جۇلدىز شوعىرىنا بۇرىلۋ جونىندەگى ۇيعارىم.
6. ورتالىق عارىش ستانساسى بۇيرىعىنىڭ ءسوزسىز ورىندالۋى كەرەكتىگى.
7. وربيتاعا قاپتاعان ۇساق دەنەلەر.
8. بيولوگ تۇرانوۆتىڭ قۋانىشى.
9. كوسموس بالىقتارىن قىزىقتاۋ.
10. تۋرانوۆقا اسەر ەتكەن بەلگىسىز كۇش.
11. كيبەردىڭ كەمەنى قوندىرۋى.
12. بوگدە پلانەتاداعى تىرشىلىك.
13. عالىم تۇرانوۆتىڭ زەرتتەۋلەرى جايلى.
14. سىرتقى ەكسپەديسياعا شىعۋعا دايىندىق.
15. بورەنە تەكتەس جاندى تورپەدولاردىڭ كوبەيۋى.
16. ءاۆتوموبيلدىڭ ۇلكەن جارعا كەلىپ تىرەلۋى.
17. وزەن ۇستىندەگى جاندىكتەر.
18. كيبەردىڭ اككۋمۋلياتور قۋاتىن اۋىستىرۋى.
19. كيبەردىڭ دەنەسىنىڭ توققا قايتا قوسىلۋى.
20. بەلگىسىز كۇشتىڭ تۋرانوۆتى ۇيىقتاۋعا ءماجبۇر ەتۋى.
21. ەكيپاج مۇشەلەرىنىڭ ءوز پلانەتالارىنا قايتۋعا جينالۋى.
22. كەمە ەكيپاجىنىڭ زەرتتەۋ جۇمىستارى تۋرالى اڭگىمەلەسۋى.
«ويعا شاقىرۋ».
- بالالار عالامشار دەگەنىمىز نە؟ كۇندى اينالا قوزعالاتىن اسپان دەنەسى.
- كۇن جۇيەسىندە بىزگە بەلگىلى قانشا عالامشار بار؟
9 عالامشار بار: مەركۋريي، شولپان، جەر، مارس، يۋپيتەر، ساتۋرن، ۋران، نەپتۋن، پلۋتون. - «بايقوڭىر - 12» عارىش كەمەسى باسقا عالامشارعا قالاي تاپ بولدى؟
- بايقوڭىر تۋرالى سىزدەر نە بىلەسىڭدەر؟
بايقوڭىر - عارىش الاڭى. ول قازاقستان جەرىندە ورنالاسقان. ودان تۇڭعىش عارىش زىمىرانى ءساتتى ۇشىرىلدى. ول دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ ءبىرىنشى جەردىڭ جاساندى سەرىگىن وربيتاعا شىعاردى. بايقوڭىردان 1961 جىلى 12 ساۋىردە ادامزات تاريحىنداعى تۇڭعىش رەت يۋ. ا. گاگارين «ۆوستوك» عارىش كەمەسىمەن عارىشقا اتاندى.
1991 جىلى 2 قازاندا تۇڭعىش قازاق عارىشكەرى ت. اۋباكىروۆ «سويۋز ت - 13» عارىش كەمەسىمەن بايقوڭىردان عارىشقا كوتەرىلدى. رەسەيمەن بىرلەسكەن باعدارلاما بويىنشا قازاق عارىشكەرى ت. ا. مۇسابايەۆ عارىشتا ەكى رەت بولدى.
- بالالار، سىزدەرگە مەن الدىن - الا تاپسىرما بەرگەم. عارىشكەرلەر تۋرالى مالىمەت ىزدەپ، داپتەرگە جازىپ كەلۋ.
داپتەرمەن جۇمىس. ەركىن جاۋاپ. (3 مينۋت)
ساباعىمىزدى جالعاستىرا وتىرىپ، پروبلەمالىق سيپاتتاعى تالداۋ سۇراقتارىنا ەركىن جاۋاپ بەرسەك.
1) ەكيپاج قۇرامىنداعى جاساندى ادامنىڭ اتى كىم؟ (فيزيومەحانيكالىق «كيبەر»)
2) عارىش كەمەسى نەلىكتەن باسقا عالامشارعا قونۋعا ءماجبۇر بولدى؟
3) ەكيپاج مۇشەلەرى انابيوزدىق ۇيقىعا كەتكەندە جۇمىستى اۆتوعارىشكەر اتقارادى ەكەن، سەندەر ونى قالاي ەلەستەتە الاسىڭدار؟
4) ەلەكتروندىق مي عارىش كەمەسىنە تونگەن ءقاۋىپ - قاتەردى قانداي بەلگىمەن بەردى؟ (داۋىستاپ ايتى)
5) جاندى مەتەوريتتەر جاۋىنى نەلەردەن تۇرادى ەكەن؟ (ۇساق دەنەلەر، شىبىن - شىركەي ءتارىزدى)
6) جاساندى «كيبەر» كەمەنى قالاي قۇتقاردى؟ (ەلەكتروندىق ميدى قوستى)
7) بوگدە عالامشار نەگە ءتىرى جاندىكتەردەن عانا قۇرالعان؟
8) عارىش كەمەسىنىڭ تەرەڭ ۇيقىعا كەتۋ سەبەبى نە؟
وقۋلىقپەن جۇمىس.
ءمۇعالىم: - بالالار، جەر بەتىندەگى وسىمدىك توپىراقتا ءوسىپ - ءونىپ، ولار الۋان فورمادا تابيعاتتىڭ، اۋا رايىنىڭ ىڭعايىنا قاراي يكەمدەلىپ وسەدى، ال عالامشاردا ولاردىڭ قالاي وسەتىنىن ماتىنەن تاۋىپ وقىپ بەرىندەر. (بەت)
عاجايىپ پلانەتا اڭگىمەسىن تالداۋ. جۇكتەۋ