تاستىڭ اڭگىمەسى
مەن قارا مرامور، قارا تاسپىن. ادام قولىنان وتكەن سوڭ اينادايمىن. الدىمداعىنىڭ ءبارىن كورەمىن، تۇگەل كورەمىن. ادام كۇنگە قاراي المايدى. مەن قاراي الامىن. ادام قىزىعا قارايدى، قۋانا قارايدى، قورقا قارايدى. مۇنىڭ ءبىرى دە دۇرىس كورۋ ەمەس. مەندە وندايدىڭ ءبىر دا جوق، مەن انىق كورەمىن. مەن تۇندە عانا كورە المايمىن.
مەن قارا مرامور، قارا تاسپىن. كورگەنىمدى عانا ايتا الامىن. مەن ادامنىڭ قۋانىشىن دا سەزىنبەيمىن، قايعىسىن دا سەزىنبەيمىن. مەندە كورگەنىمنەن بۇزىلار كوڭىل دە جوق. مەن قالاي كورسەم سولاي عانا ايتا الامىن. مەنىڭ كۋالىگىمنەن ادام ءوزى قانداي قورىتىندى جاسار، ونى ادامنىڭ ءوزى ءبىلسىن.
ول مەيرام كۇنى ەمەس-تى. بۇل كەزدە بۇل ەلدە مەيرامعا ۇقسار ەش نارسە جوق-تى. سوعىس سالماعىنان جانشىلىپ، جەڭىلىس ازاسىن ەندى عانا سەزىنە باستاعان ەل ەزۋ تارتۋعا ۇيالاتىن. مەنىڭ الدىمنان ىلعي جابىرقاۋ ادامدار ءوتىپ جاتتى. كوپشىلىگى بالعىن جاستار، وقۋشىلار، ايەلدەر مەن كارىلەر. جەمىرىلگەن وكشەلەر، جىرىم-جىرىم شالبار بالاقتارى ءوتىپ جاتتى. قاباقتارى ءتۇيۋلى، ءۇستى-باستارىنا قارا ماي، كوگالجىم، سارعىلت بوياۋلار جۇققان، شالبار تىزەلەرى بۇلتيىپ كەتكەن جۇمىسكەرلەر مانا، كۇن شىقپاي وتكەن.
سوعىستان بۇرىن قىزدار مەنىڭ تۇسىمنان وتكەندە كوزدەرى ءبىر جارق ەتىپ قالۋشى ەدى، ءقازىر ول دا جوق. بالالار موينى جىڭىشكەرگەن، ايەلدەر ەڭسەسى تۇسىڭكى، بارلىق ادام كىشىرەيىپ، شوگىپ كەتكەن. بىرەن-سارانداعان سوعىس ماشينالارى ءۇن شىعارماي، ۇرلانىپ قانا كەتىپ بارادى. بۇعان دەيىنگى كەۋدەم سوق، الگى ءجۇرىستىڭ ۋاقىتى ءوتىپ كەتكەندەي.
اسپان بۇلتسىز، كۇن شانداي ىستىق ەدى. قالانىڭ ورتالىعىن تۇگەل وراپ العان ورماندى تاۋلار ىستىقتان بالبىراپ، مۇلگىپ تۇر. مەنىڭ بەتىمە جىبەك كويلەكتىڭ جەلپىگەنىندەي دە لەپ كەلمەيدى. كوشە بويىنداعى اعاش جاپىراقتارى الدەقانداي دىبىسقا توسا قويعان قۇلاققا ۇقساپ تىنىپ قالىپتى.
قالا توبەسىنەن جارتى كيلومەتر بيىكتە الدەنە بۇرق ەتتى دە وت جولاق اپپاق باعانا ورناي قالدى: جوعارعى جاعى بۇرقىراپ قايناپ، بۇيرالانعان اق قالپاق، ءتۇبى قالانىڭ ءدال ورتالىعىنا قادالىپتى. جان-جاققا مەن كورىپ-بىلمەگەن وت تاسقىنى، جارىق تاسقىنى گۋ ەتە ءتۇستى. قالا وتقا تۇسكەن قاعازداي ءبۇرىسىپ ءبىر قالدى دا جوق بولدى. تەمىر جانىپ كۇلگە اينالدى. تاس جانىپ توزاڭعا اينالدى. وت پەن جارىق سۇراپىلى كوزىڭدى اشىپ-جۇمعانشا قالانى توزاڭعا اينالدىردى دا ۇلكەن ءبىر وڭەش بارلىق شاڭ-توزاڭدى سۋىرىپ-سورىپ اسپانعا ۇشىرىپ اكەتتى. قالا ورنىندا كەدىر-بۇدىر قارا كۇيىك قالدى. مەن، قۇلاعىم بولسا، اسپاننىڭ جارىلعانىن ەستىدىم دەر ەدىم. سودان ساڭىراۋ بولىپ قالدىم دەر ەدىم. ءبىراق، مەن قارا تاسپىن، ەش نارسەنى ەستىگەنىم جوق.
اسپاننان جەرگە نايزاداي قادالعان وت تاسقىنى مەنىڭ الدىما اكەلىپ ءبىر توپ ادامدى ءۇيىپ تاستادى. ءبارى دە اتىلىپ كەلىپ ءتۇستى. ءبارى دە زەڭبىرەك وڭەشىنەن اتىلعانداي پارمەندەپ كەلىپ سوعىلىپ جاتىر. اياق-قولدار ءۇزىلىپ كەتىپتى. باستار مىلجا-مىلجا... ادام باسى تاسقا كەلىپ سوعىلماۋعا كەرەك ەكەن دە... مەنىڭ بەتىمە شۇباتىلعان ادام شەكتەرى كەلىپ جابىستى، ادام قانى شاشىرادى. شەكتەر جابىسا بەرىپ كۇيىپ كەتتى، قان شاشىراي بەرىپ كۇيىپ كەتتى. اۋا وتقا اينالدى.
ترامۆاي ايالداماسىندا ىعى-جىعى ادام. ءىشى-تىسى تولعان ادام، ترامۆاي ورنىنان قوزعالا بەردى دە لاپ ەتتى. ترامۆايدىڭ تەمىر قاڭقاسى ءبىر ساتكە عانا كوزگە ىلىكتى دە جوق بولدى. ىعى-جىعى بولىپ تۇرعان ادامدار دا عايىپ بولدى. ادام كۇيگەنىن سەزىنگەن جوق، ولگەنىن سەزىنگەن جوق. ەگەر جەتپىس بەس مىڭ ادام كۇيگەنىن سەزىنىپ، اۋىرسىنىپ ىڭىرانعانىن ەستىسەڭ نە بولار ەدى؟! مىڭداعان جاس بالالاردىڭ مولدىرەگەن قارا كوزدەرى كۇيىپ جاتقانىن كورسەڭ نە بولار ەدىڭ؟! مىڭداعان مەكتەپ قىزدارىنىڭ كيىمدەرى لاپ ەتىپ كەتىپ، جالاڭاش قالعان بالعىن دەنەنىڭ قۋىرداقتاي شىجىلداپ قۋىرىلىپ جاتقانىن كورسەڭ نە بولار ەدىڭ؟! ايتەۋىر مەن سونى كورگەن جوقپىن. جىلان ءتىلى جىلت ەتكەندەي عانا ۋاقىت ءوتتى، قالا جوق بولدى. لەزدە قالا ورنى كەدىر-بۇدىر قارا كۇيىك دالا بولىپ قالدى. قارسى بەتتەگى تاۋ بەكتەرىنە شىققان قالىڭ ورماننىڭ جاپىراقتارى جۇلقىنا بۇيرالانىپ الاي-تۇلەي بولدى دا، كۇزدى كۇنى توپتالعان قارا تورعاي سياقتانىپ بۇرق ەتىپ ۇشىپ كەتتى. تاۋ بوكتەرىندە مىڭداعان ءپىل ولىكتەرى جاتقانداي.
قالانى ورتەپ، شاڭ-توزاڭعا اينالدىرىپ ۇشىرىپ اكەتكەن بالەنى تۇرا قۋعانداي جەل اڭىراپ كەتتى. جولىندا جەڭىل ۇيلەر كەزدەسسە بۇ دا جۇلىپ اكەتەتىن. قۇيىنداتىپ، ۇيىتقىپ سوعادى. قالانى تالاي كەزگەن جەل، قالا باقشالارىن تالاي يىسكەگەن جەل بۇگىن قارا كۇيىكتى يىسكەلەپ ءجۇر. قارا كۇيىك تىم ۇلكەن، بۇكىل ءبىر ەلدىڭ باسىنا قارا جامىلۋعا جەتەتىن.
قارا كۇيىكتىڭ الاۋ-جالاۋى باسىلا بەرگەندە تىرشىلىك قوزعالىسى بەلگى بەردى. الدىمەن اڭ-تاڭ الاقتاعان بالالار كورىندى. اڭ-تاڭ بولماسقا امال جوق. بالا تۇگىل ۇلكەننىڭ ويىنا مۇنداي اپات بارلىعى كەلگەن ەمەس. بۇل دۇنيەگە ءبىرىنشى رەت كەلگەن اپات. ادام جاساعان، ادامنىڭ ءوزىن قىرۋ ءۇشىن جاساعان اپات.
بالالاردان كەيىن قارا كۇيىكتىڭ ماڭايىنا ايەلدەر، شالدار كەلدى. اينالا قارانادى، قالانى ىزدەيدى. تابا الماي ءجۇر. تانىس دۇنيەسىن تاني الماي قالىپتى. تابا الماسسىڭ دا تاني الماسسىڭ. ادام، سەن ونى ىزدەمە، قارا تۇنەك قايدان قوپارىلىپ كەتتى، سونى ىزدە! زۇلىمدىق ورداسىن ورتە!
قارا كۇيىكتىڭ قاق ورتاسىندا ءبىر-اق ءۇيدىڭ قاڭقاسى كورىنەدى. اينالاسى تىپ-تيپىل. بۇل بەس قابات، توبەسى كيىز ءۇي سياقتى كوك كۇمبەز، دوڭگەلەنىپ بىتەتىن ءۇي بولاتىن. ءوزى دە دوڭگەلەنىپ سالىنعان ءۇي. وت نايزالار تۋرا قادالمادى ما، الدە دوڭگەلەنە سالىنعان ۇيگە سوعىلعان وت توپانى ەكى جاعىنان سۋسىپ كەتتى مە، ايتەۋىر سول ءۇيدىڭ قاڭقاسى امان قالعان.
قارا كۇيىكتە قىبىر-قىبىر تىرشىلىك باستالدى. بىت-شىت بولعان، قۋىرىلىپ قالعان ادام دەنەلەرىن ورتەپ ءجۇر. ادام ورتەنگەن ۇياسىنىڭ ورنىن تازالاپ ءجۇر. بىرەۋدىڭ قولىن، بىرەۋدىڭ باسىن، ەندى بىرەۋدىڭ الدە نەمەنەسىن تاۋىپ الىپ، شومەلەلەپ، ءۇيىپ ورتەيدى. مەندە ەستىر قۇلاق بولسا، ەڭ اۋىر ازاپ وسى بولدى دەر ەدىم.
ۇزاماي مەنىڭ قارسى الدىمدا بىرنەشە جازۋلى تاقتايلار پايدا بولدى. اپات وتىنىڭ ىستىقتىعى ءۇش ءجۇز مىڭ گرادۋس ەكەن. اپات وعى قادالعان جەردىڭ اينالاسى ءبىر كيلومەتر كولەمىندە جاندى-جانسىز تۇگەل جوعالىپتى. ودان ارىرەكتە اپات كۇشى باسەڭسىگەن. تاس پەن تەمىر بالقىپ بارىپ ەسىن جيناعان. جان يەسى بۇل ماڭايدا دا تۇگەل قىرىلعان.
مەن قارا مرامور، قارا تاسپىن. ايلار ءوتتى، جىلدار ءوتتى، مەن ونى ساناي المايمىن. مەن ماڭگىلىك ۋاقىتتى عانا بىلەمىن.
ءقازىر باياعى قالا قايتا ورنىنا ءتۇستى. بۇرىنعىسىنان بيىك تە كوركەم، كوشەلەرى كەڭ. قارا كۇيىكتەن ءىز قالعان جوق. ادامدار جابىلدى، تاۋلار جابىلدى، سۋلار جابىلدى. باقشالار ءتىرىلدى. بۇل جونىندە ادام ەڭبەگىن جىر قىلىپ ايتۋعا بولار ەدى. ءبىراق، مەنىڭ ايتايىن دەگەنىم ول ەمەس، اناۋ سۇراپىل اپات جايى. تەمىر ورتەنگەن كۇن، تاس ورتەنگەن كۇن جايى. ۇمىتپا دەمەكپىن. ساقتان دەمەكپىن.
اپات توپانى قادالعان، قالانىڭ قاق ورتاسىندا ءقازىر بيىك تاس ەسكەرتكىش تۇر. ون قولىن جوعارى كوتەرىپ، سۇق ساۋساعىمەن اسپاندى مەڭزەگەن ادام ءمۇسىنى. سول قولىن كولدەنەڭ سەرمەپ، بەيبىت تىرشىلىكتى نۇسقايدى. ەكى كوزى جۇمۋلى، ەندى اسپاننان اپات كەلمەۋىن تىلەپ وتىرعانداي.
مەنىڭ ايتارىم دا وسى عانا. ول ءۇشىن نە شارا بار، ونى ادام تاستان سۇراماس دەيمىن...
You Might Also Like
-
قۋاتتى قول كوك جەلكەسىنەن ۇستاپ تىك كوتەرىپ العاندا دەم جەتپەي جانى كوزىنە كورىنگەن بولاتىن، ايتسەدە قانىنا بىتكەن قايسارلىقپا الدە، اۋىرعاننىڭ نە ەكەننىن سەزەتىن كەزگە جەتپەگەن ب...
-
ينفورماتيكا ءپانىن 1-سىنىپتان باستاپ وقىتۋ مۇمكىندىگى زەرتتەلىپ جاتىر. بۇل تۋرالى ماجىلىستە ءبىلىم سالاسىنداعى سيفرلاندىرۋ تاقىرىبىنداعى ۇكىمەت ساعاتىندا ق ر ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترى ەرلان ساعادييەۆ م...
