تاۋەلسىزدىك جولىندا - تۇرار رىسقۇلوۆ
الماتى وبلىسى، ىلە اۋدانى،
«№20 ورتا مەكتەبى» مكم - ءنىڭ
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانى ءمۇعالىمى
ومانوۆا گۇلزات تورەبەك قىزى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: تاۋەلسىزدىك جولىندا - ت. رىسقۇلوۆ.
ساباقتىڭماقساتى: بىلىمدىلىك: جەلتوقسان وقيعاسى ارقىلى جىلدار بويى بابالارىمىزدىڭ ارمانداعان ەگەمەندىگىنە قول جەتكىزگەندىگىمىزدى ۇعىندىرۋ؛ ت. رىسقۇلوۆ جايىندا تىڭ ماعلۇمات بەرە وتىرىپ، وسى تاۋەلسىزدىككە جەتۋ جولىندا تالاي بوزداقتارىمىزدىڭ شەيت بولعاندىعىن كورسەتۋ؛
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ تانىمدىق - شىعارماشىلىق قابىلەتىن دامىتۋ، سوزدىك قورىن مولايتۋ؛
تاربيەلىك: وتاندى سۇيۋگە، ەل مەن جەردىڭ ءقادىر - قاسيەتىن ۇعىنۋعا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ تەحنولوگياسى: ق. و. بىتىبايەۆانىڭ «جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرتۋ» تەحنولوگياسى.
ساباقتىڭ ادىستەرى: ستو ستراتەگيالارىنىڭ ەلەمەنتتەرى. ينتەراكتيۆتىك وقۋ ءادىسى.
ءپانارالىق بايلانىس: تاريح، حالىقتىق پەداگوگيكا، ورىس ءتىلى، ءان - كۇي.
ساباقتىڭ ەپيگرافى: «انادان ەشكىم باتىر بولىپ تۋمايدى»
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ
1. سالەمدەسۋ.
2. ءتىل دامىتۋ
- سەنىڭ وتانىڭ قانداي؟ (قازاقستان)
- قازاقستان قانداي مەملەكەت؟ (تاۋەلسىز مەملەكەت)
- قازاقستان قاشان تاۋەلسىز ەل بولدى؟ (1991 جىلى)
- قازاقستانىڭ پرەزيدەنتى كىم؟ (ن. ءا. نازاربايەۆ)
ۇيگە نە بەرىلدى؟
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
ءىىى. جاڭا - ساباق.
1. «وي شاقىرۋ» ستراتەگياسى.
«تۋعان جەر، وتان تۋرالى ماقال - ماتەلدەر»
- بالالار، سەندەر تۋعان جەر، وتان تۋرالى قانداي ماقال - ماتەلدەر بىلەسىڭدەر؟
1. وتانسىز ادام - ورمانسىز بۇلبۇل.
2. وتان ءۇشىن وتقا ءتۇس، كۇيمەيسىڭ.
3. تۋعان جەردەي جەر بولماس،
تۋعان ەلدەي ەل بولماس.
- بالالار، «وتان ءۇشىن وتقا ءتۇس، كۇيمەيسىڭ» دەگەن كىمنىڭ ءسوزى؟
- باۋىرجان مومىش ۇلىنىڭ ءسوزى.
بالالار، ساباقتىڭ ەپيگرافىنا نازار اۋدارايىقشى.
- ساباقتىڭ ەپيگرافى قانداي؟«انادان ەشكىم باتىر بولىپ تۋمايدى»
- ورىسشاعا قالاي اۋدارىلادى؟
- نيكتو نە روجدايۋتسيا گەرويامي
- «باتىر» ءسوزىنىڭ ءسينونيمى قانداي؟
- قاھارمان، ەر، ەرجۇرەك، باتىل.
- «باتىر» ءسوزىنىڭ ءانتونيمى قانداي؟
- قورقاق.
- ەندى باتىر سوزىنە ءانتونيمىن قويىپ ساباقتىڭ ەپيگرافىن قايتالاڭدارشى، قالاي بولادى؟
- «انادان ەشكىم قورقاق بولىپ تۋمايدى».
- بالالار، بيىل ءبىزدىڭ تاۋەلسىزدىگىمىزگە قانشا جىل تولدى؟
- 20 جىل
1. ءمۇعالىمنىڭ كىرىسپە ءسوزى:
ءيا، تاۋەلسىزدىك بىزگە وڭاي جولمەن كەلمەدى. كەشەگى اق بىلەكتىڭ كۇشىمەن، اق نايزانىڭ ۇشىمەن ءۇش ءجۇزدىڭ باسىن ءبىر تۋدىڭ استىنا بىرىكتىرگەن ابىلاي حاندا حالقىنىڭ تاۋەلسىزدىگى جولىندا ءوز ءومىرىن سارپ ەتتى. قارا بالا، قارا قازان قامى ءۇشىن ءسوز ساپتاعان توبە بيلەرىمىز - تولە بي، قازىبەك بي، ايتەكە ءبيدىڭ اڭساعانى دا وسى تاۋەلسىزدىك بولاتىن. مۇستافا شوقاي، تۇرار رىسقۇلوۆ، ءاليحان بوكەيحان دا حالقىنىڭ بوستاندىعى، باقىتى ءۇشىن ءوز ومىرلەرىن بەردى. ال، 1986 جىلى جەلتوقسان ايىندا ورتالىق الاڭعا جينالعان جاستاردىڭ جان ايقايى دا وسى تاۋەلسىزدىك ءۇشىن بولعان ەدى.
ەندەشە، بۇگىنگى ءبىزدىڭ ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى: «تاۋەلسىزدىك جولىندا. ت. رىسقۇلوۆ» دەپ اتالادى.
ساباقتىڭ ماقساتى: ويىمىزدى جۇيەلەپ ايتۋ، ساباققا بەلسەنە قاتىسى وتىرىپ، تاۋەلسىزدىك تۋرالى ۇعىمدى بەكىتۋ.
1. - مەن سەندەرگە وتكەن ساباقتا الدىن - الا 2 توپقا ءبولىپ، ءار توپقا جوبا دايىنداپ كەلۋگە بەرگەن بولاتىنمىن. دايىنسىڭدار ما، بالالار؟
– دايىنبىز.
2. جوبا قورعاۋ.
ەندەشە، ءبىرىنشى توپتىڭ جوبالارىن تىڭدايىق.
ءى توپ. «تاۋەلسىزدىك جارشىسى - ت. رىسقۇلوۆ».
ت. رىسقۇلوۆ 1894 جىلى الماتى وبلىسى، ت. ب. جەردە تۋعان.
ت. رىسقۇلوۆ ريەۆوليۋسيونەر، كورنەكتى مەملەكەت، قوعام قايراتكەرى. ول 1918 جىلدان 1937 جىلدارعا دەيىن ءار ءتۇرلى مەملەكەتتىك باسشىلىق قىزمەتتە بولدى. رەسپۋبليكامىزدىڭ ەكونوميكاسىن، مادەنيەتىن، تۇرمىسىن دامىتۋ ءۇشىن ۇلكەن جۇمىستار اتقاردى.
ت. رىسقۇلوۆ حالقىن شەكسىز سۇيگەن پاتريوت. ول ماسكەۋدە باسشى قىزمەتتە ون جىلدان استام جۇمىس اتقارعان تۇڭعىش قازاق. الاش ارىسى ۇلكەن قايراتكەر مۇستافا شوقاي تۇراردى «ءستاليننىڭ ءفاۆوريتى»دەپ اتاعان.
ت. رىسقۇلوۆ تۇركى يدەياسى مەن تۇركىسيب تەمىرجولىن سالدىرۋى، اشتىقپەن كۇرەسۋى قازاق تاريحىنداعى ۇلكەن وقيعالار بولىپ تابىلادى.
شىعىس كينوسىن دامىتۋ بارىسىندا ت. رىسقۇلوۆ «شىعىسكينو» بىرلەستىگىن اشتى.
الايدا 1937 - 1938 جىلدارى ت. رىسقۇلوۆ قۋعىن - سۇرگىنگە ۇشىرادى. 1937 جىلى مامىر ايىندا كيسلوۆودسكىدە ايەلى ازيزامەن دەمالىپ جاتقان جەرىندە «حالىق جاۋى» دەگەن جالامەن قامالادى. 1938 جىلى 10 اقپاندا ت. رىسقۇلوۆ اتىلدى.
2. ت. رىسقۇلوۆتىڭ وتباسى جايىندا جوبا.
تۇراردىڭ بۇرىنعى جۇبايى نادەجدا كونستانتينوۆنادان 2 قىز قالعان. ۇلكەنى سوفيا، كىشىسى ماييا.
سوفيا تۇرار قىزى1923 جىلى تۋعان. ورىس ءتىلى مەن ادەبيەت ءپانى ءمۇعالىمى. سوفيا اپامىز 1998 جىلى قايتىس بولعان.
ماييا تۇرار قىزى 1929 جىلى تۋعان. ماسكەۋدىڭ كوركەمسۋرەت كورمەسى ديرەكسياسىندا ماشينيستكا بولىپ، «سەنتروسويۋز» حاتشىلىعىندا جانە «روسپوترەبسويۋزدا» ءار ءتۇرلى قىزمەت اتقارعان. ءقازىر جاسى 81 - دە.
ۆلاديمير - تۇرار رىسقۇلوۆتىڭ ەكىنشى قىزى ماييانىڭ ۇلى. 1957 جىلى ماسكەۋدە تۋعان. ماسكەۋ مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتى، ازيا - افريكا ەلدەرى ينستيتۋتىنىڭ تاريح - فيلولوگيا فاكۋلتەتىن بىتىرگەن. اراب، اعىلشىن، فرانسۋز تىلدەرى بويىنشا مامانى. ونىڭ 3 ءۇش قىزدارى بار. الەكساندرينا مەن اناستاسيا جوعارى ءبىلىمدى بيوتەحنولوگتار، اننا - سۋرەتشى.
ت. رىسقۇلوۆتىڭ ءازيزادان تۋعان ەسكەندىر اتتى جالعىز ۇلدارى 10 جىلعا سوتتالىپ، ارحانگەلسك تۇرمەسىندە وكپە اۋرۋىنان قايتىس بولادى.
ال اياعى اۋىر ايەلى ءازيزا تۇبەك قىزى بۋتىركا تۇرمەسىندە بوسانىپ، ريدانى بالالار ۇيىنە جىبەرەدى.
ءازيزانىڭ اناسى ءاريپا اتاۋىل قىزى «حالىق جاۋىنىڭ» ەنەسى رەتىندە قاراعاندى لاگەرىنە قامالادى. ءاريپا سول لاگەردە قايتىس بولادى.
ءقازىر ساۋلە الماتىدا، بيولوگيا عىلىمىنىڭ دوكتورى، ريدا موسكۆادا تۇرادى.
ال، ءازيزا اپامىز 1988 جىلى ماۋسىم ايىندا الماتىدا قايتىس بولادى.
ءىى توپ. «جەلتوقسان قاھارمانى - قايرات رىسقۇلبەكوۆ»
دۇنيەنى ءدۇر سىلكىندىرگەن 1986 جىلعى جەلتوقسان وقيعاسى ەستەن ۇمىتىلار ما؟ تالاي تاعدىر تالاپايعا ءتۇسىپ، تاۋەلسىزدىك جولىندا تالاي ازامات شەيىت بولدى. ولار: اسانباي اسقاروۆ، قايرات رىسقۇلبەكوۆ، ءلاززات اسانوۆا، ەربول سىپتايەۆ، ءسابيرا مۇقامەتجانوۆا سىندى اپالارىمىز بەن اعالارىمىز ەدى. ولار ومىردەن قانداي قىزىق كوردى؟
«№20 ورتا مەكتەبى» مكم - ءنىڭ
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانى ءمۇعالىمى
ومانوۆا گۇلزات تورەبەك قىزى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: تاۋەلسىزدىك جولىندا - ت. رىسقۇلوۆ.
ساباقتىڭماقساتى: بىلىمدىلىك: جەلتوقسان وقيعاسى ارقىلى جىلدار بويى بابالارىمىزدىڭ ارمانداعان ەگەمەندىگىنە قول جەتكىزگەندىگىمىزدى ۇعىندىرۋ؛ ت. رىسقۇلوۆ جايىندا تىڭ ماعلۇمات بەرە وتىرىپ، وسى تاۋەلسىزدىككە جەتۋ جولىندا تالاي بوزداقتارىمىزدىڭ شەيت بولعاندىعىن كورسەتۋ؛
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ تانىمدىق - شىعارماشىلىق قابىلەتىن دامىتۋ، سوزدىك قورىن مولايتۋ؛
تاربيەلىك: وتاندى سۇيۋگە، ەل مەن جەردىڭ ءقادىر - قاسيەتىن ۇعىنۋعا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ تەحنولوگياسى: ق. و. بىتىبايەۆانىڭ «جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرتۋ» تەحنولوگياسى.
ساباقتىڭ ادىستەرى: ستو ستراتەگيالارىنىڭ ەلەمەنتتەرى. ينتەراكتيۆتىك وقۋ ءادىسى.
ءپانارالىق بايلانىس: تاريح، حالىقتىق پەداگوگيكا، ورىس ءتىلى، ءان - كۇي.
ساباقتىڭ ەپيگرافى: «انادان ەشكىم باتىر بولىپ تۋمايدى»
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ
1. سالەمدەسۋ.
2. ءتىل دامىتۋ
- سەنىڭ وتانىڭ قانداي؟ (قازاقستان)
- قازاقستان قانداي مەملەكەت؟ (تاۋەلسىز مەملەكەت)
- قازاقستان قاشان تاۋەلسىز ەل بولدى؟ (1991 جىلى)
- قازاقستانىڭ پرەزيدەنتى كىم؟ (ن. ءا. نازاربايەۆ)
ۇيگە نە بەرىلدى؟
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
ءىىى. جاڭا - ساباق.
1. «وي شاقىرۋ» ستراتەگياسى.
«تۋعان جەر، وتان تۋرالى ماقال - ماتەلدەر»
- بالالار، سەندەر تۋعان جەر، وتان تۋرالى قانداي ماقال - ماتەلدەر بىلەسىڭدەر؟
1. وتانسىز ادام - ورمانسىز بۇلبۇل.
2. وتان ءۇشىن وتقا ءتۇس، كۇيمەيسىڭ.
3. تۋعان جەردەي جەر بولماس،
تۋعان ەلدەي ەل بولماس.
- بالالار، «وتان ءۇشىن وتقا ءتۇس، كۇيمەيسىڭ» دەگەن كىمنىڭ ءسوزى؟
- باۋىرجان مومىش ۇلىنىڭ ءسوزى.
بالالار، ساباقتىڭ ەپيگرافىنا نازار اۋدارايىقشى.
- ساباقتىڭ ەپيگرافى قانداي؟«انادان ەشكىم باتىر بولىپ تۋمايدى»
- ورىسشاعا قالاي اۋدارىلادى؟
- نيكتو نە روجدايۋتسيا گەرويامي
- «باتىر» ءسوزىنىڭ ءسينونيمى قانداي؟
- قاھارمان، ەر، ەرجۇرەك، باتىل.
- «باتىر» ءسوزىنىڭ ءانتونيمى قانداي؟
- قورقاق.
- ەندى باتىر سوزىنە ءانتونيمىن قويىپ ساباقتىڭ ەپيگرافىن قايتالاڭدارشى، قالاي بولادى؟
- «انادان ەشكىم قورقاق بولىپ تۋمايدى».
- بالالار، بيىل ءبىزدىڭ تاۋەلسىزدىگىمىزگە قانشا جىل تولدى؟
- 20 جىل
1. ءمۇعالىمنىڭ كىرىسپە ءسوزى:
ءيا، تاۋەلسىزدىك بىزگە وڭاي جولمەن كەلمەدى. كەشەگى اق بىلەكتىڭ كۇشىمەن، اق نايزانىڭ ۇشىمەن ءۇش ءجۇزدىڭ باسىن ءبىر تۋدىڭ استىنا بىرىكتىرگەن ابىلاي حاندا حالقىنىڭ تاۋەلسىزدىگى جولىندا ءوز ءومىرىن سارپ ەتتى. قارا بالا، قارا قازان قامى ءۇشىن ءسوز ساپتاعان توبە بيلەرىمىز - تولە بي، قازىبەك بي، ايتەكە ءبيدىڭ اڭساعانى دا وسى تاۋەلسىزدىك بولاتىن. مۇستافا شوقاي، تۇرار رىسقۇلوۆ، ءاليحان بوكەيحان دا حالقىنىڭ بوستاندىعى، باقىتى ءۇشىن ءوز ومىرلەرىن بەردى. ال، 1986 جىلى جەلتوقسان ايىندا ورتالىق الاڭعا جينالعان جاستاردىڭ جان ايقايى دا وسى تاۋەلسىزدىك ءۇشىن بولعان ەدى.
ەندەشە، بۇگىنگى ءبىزدىڭ ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى: «تاۋەلسىزدىك جولىندا. ت. رىسقۇلوۆ» دەپ اتالادى.
ساباقتىڭ ماقساتى: ويىمىزدى جۇيەلەپ ايتۋ، ساباققا بەلسەنە قاتىسى وتىرىپ، تاۋەلسىزدىك تۋرالى ۇعىمدى بەكىتۋ.
1. - مەن سەندەرگە وتكەن ساباقتا الدىن - الا 2 توپقا ءبولىپ، ءار توپقا جوبا دايىنداپ كەلۋگە بەرگەن بولاتىنمىن. دايىنسىڭدار ما، بالالار؟
– دايىنبىز.
2. جوبا قورعاۋ.
ەندەشە، ءبىرىنشى توپتىڭ جوبالارىن تىڭدايىق.
ءى توپ. «تاۋەلسىزدىك جارشىسى - ت. رىسقۇلوۆ».
ت. رىسقۇلوۆ 1894 جىلى الماتى وبلىسى، ت. ب. جەردە تۋعان.
ت. رىسقۇلوۆ ريەۆوليۋسيونەر، كورنەكتى مەملەكەت، قوعام قايراتكەرى. ول 1918 جىلدان 1937 جىلدارعا دەيىن ءار ءتۇرلى مەملەكەتتىك باسشىلىق قىزمەتتە بولدى. رەسپۋبليكامىزدىڭ ەكونوميكاسىن، مادەنيەتىن، تۇرمىسىن دامىتۋ ءۇشىن ۇلكەن جۇمىستار اتقاردى.
ت. رىسقۇلوۆ حالقىن شەكسىز سۇيگەن پاتريوت. ول ماسكەۋدە باسشى قىزمەتتە ون جىلدان استام جۇمىس اتقارعان تۇڭعىش قازاق. الاش ارىسى ۇلكەن قايراتكەر مۇستافا شوقاي تۇراردى «ءستاليننىڭ ءفاۆوريتى»دەپ اتاعان.
ت. رىسقۇلوۆ تۇركى يدەياسى مەن تۇركىسيب تەمىرجولىن سالدىرۋى، اشتىقپەن كۇرەسۋى قازاق تاريحىنداعى ۇلكەن وقيعالار بولىپ تابىلادى.
شىعىس كينوسىن دامىتۋ بارىسىندا ت. رىسقۇلوۆ «شىعىسكينو» بىرلەستىگىن اشتى.
الايدا 1937 - 1938 جىلدارى ت. رىسقۇلوۆ قۋعىن - سۇرگىنگە ۇشىرادى. 1937 جىلى مامىر ايىندا كيسلوۆودسكىدە ايەلى ازيزامەن دەمالىپ جاتقان جەرىندە «حالىق جاۋى» دەگەن جالامەن قامالادى. 1938 جىلى 10 اقپاندا ت. رىسقۇلوۆ اتىلدى.
2. ت. رىسقۇلوۆتىڭ وتباسى جايىندا جوبا.
تۇراردىڭ بۇرىنعى جۇبايى نادەجدا كونستانتينوۆنادان 2 قىز قالعان. ۇلكەنى سوفيا، كىشىسى ماييا.
سوفيا تۇرار قىزى1923 جىلى تۋعان. ورىس ءتىلى مەن ادەبيەت ءپانى ءمۇعالىمى. سوفيا اپامىز 1998 جىلى قايتىس بولعان.
ماييا تۇرار قىزى 1929 جىلى تۋعان. ماسكەۋدىڭ كوركەمسۋرەت كورمەسى ديرەكسياسىندا ماشينيستكا بولىپ، «سەنتروسويۋز» حاتشىلىعىندا جانە «روسپوترەبسويۋزدا» ءار ءتۇرلى قىزمەت اتقارعان. ءقازىر جاسى 81 - دە.
ۆلاديمير - تۇرار رىسقۇلوۆتىڭ ەكىنشى قىزى ماييانىڭ ۇلى. 1957 جىلى ماسكەۋدە تۋعان. ماسكەۋ مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتى، ازيا - افريكا ەلدەرى ينستيتۋتىنىڭ تاريح - فيلولوگيا فاكۋلتەتىن بىتىرگەن. اراب، اعىلشىن، فرانسۋز تىلدەرى بويىنشا مامانى. ونىڭ 3 ءۇش قىزدارى بار. الەكساندرينا مەن اناستاسيا جوعارى ءبىلىمدى بيوتەحنولوگتار، اننا - سۋرەتشى.
ت. رىسقۇلوۆتىڭ ءازيزادان تۋعان ەسكەندىر اتتى جالعىز ۇلدارى 10 جىلعا سوتتالىپ، ارحانگەلسك تۇرمەسىندە وكپە اۋرۋىنان قايتىس بولادى.
ال اياعى اۋىر ايەلى ءازيزا تۇبەك قىزى بۋتىركا تۇرمەسىندە بوسانىپ، ريدانى بالالار ۇيىنە جىبەرەدى.
ءازيزانىڭ اناسى ءاريپا اتاۋىل قىزى «حالىق جاۋىنىڭ» ەنەسى رەتىندە قاراعاندى لاگەرىنە قامالادى. ءاريپا سول لاگەردە قايتىس بولادى.
ءقازىر ساۋلە الماتىدا، بيولوگيا عىلىمىنىڭ دوكتورى، ريدا موسكۆادا تۇرادى.
ال، ءازيزا اپامىز 1988 جىلى ماۋسىم ايىندا الماتىدا قايتىس بولادى.
ءىى توپ. «جەلتوقسان قاھارمانى - قايرات رىسقۇلبەكوۆ»
دۇنيەنى ءدۇر سىلكىندىرگەن 1986 جىلعى جەلتوقسان وقيعاسى ەستەن ۇمىتىلار ما؟ تالاي تاعدىر تالاپايعا ءتۇسىپ، تاۋەلسىزدىك جولىندا تالاي ازامات شەيىت بولدى. ولار: اسانباي اسقاروۆ، قايرات رىسقۇلبەكوۆ، ءلاززات اسانوۆا، ەربول سىپتايەۆ، ءسابيرا مۇقامەتجانوۆا سىندى اپالارىمىز بەن اعالارىمىز ەدى. ولار ومىردەن قانداي قىزىق كوردى؟
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
