تىلىكتەر تۋرالى جالپى تۇسىنىك (سىزۋدان كۇندەلىكتى ساباق جوسپارى)
كۇندەلىكتى ساباق جوسپارى، سىزۋ 9 سىنىپ
تاقىرىپتار:
16. تىلىكتەر تۋرالى جالپى تۇسىنىك.
17. قاراپايىم تىلىكتەر.
18. تىلىك پەن قيمانىڭ اراسىنداعى ايىرماشىلىق.
19. قاراپايىم تىلىكتەر. گوريزونتال تىلىك، ۆەرتيكال تىلىك جانە كولبەۋ تىلىك.
20. كۇردەلى تىلىكتەر.
ساباق: №49
ساباقتىڭ تاقىرىبى:
تىلىكتەر تۋرالى جالپى تۇسىنىك.
ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) بىلىمدىلىك: نارسەنىڭ تىلىكتەرىن ورىنداپ، سىزباعا ورنالاستىرۋعا ۇيرەتۋ، ءوز بەتتەرىمەن ىزدەنىپ جۇمىس جاساۋعا داعدىلاندىرۋ، وزدەرىنشە وي قورىتا بىلۋگە، تانىم مۇمكىندىگىن انىقتاپ، ساۋاتتى، سىزبالاردى كوركەم تۇسىرە بىلۋگە ۇيرەتۋ.
ءا) دامىتۋشىلىق: شىعارماشىلىق جۇمىستى ىزدەنۋ بارىسىندا بىلىمدەرىن تەرەڭدەتىپ، وي - قيالدارىن، ءوز بەتىمەن شەشىم قابىلداۋ، بەلسەندىلىگىن، تانىمدىق قابىلەتىن دامىتۋ.
ب) تاربيەلىلىك: وزىندىك جانە لوگيكالىق ويلاۋ قابىلەتتەرىن ارتتىرۋ، وقۋشىلاردى ءوز بەتىنشە جۇمىس ىستەۋگە، جەتەكشىلىك قاسيەتىن دارىتۋعا، ەستەتيكالىق اسەمدىكتى تاني بىلۋگە ۇيرەتۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ا4 پىشىمىندەگى قاعاز، قارىنداشتار، سىزعىش، وشىرگىش، شەڭبەرسىزار جانە ت. ب.
ساباقتىڭ ءوتۋ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
2. ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرمانى تەكسەرۋ.
3. جاڭا تاقىرىپتى ءتۇسىندىرۋ.
4. تاپسىرمالاردى ورىنداۋ.
5. ساباقتى بەكىتۋ.
6. ۇيگە تاپسىرما.
ساباقتىڭ بارىسى:
نارسەنىڭ ىشكى كورىنبەيتىن بەتتەرىنىڭ نۇسقالارىن سىزبادا ۇزىلمە سىزىقپەن جۇرگىزىپ كورسەتۋگە بولادى. ءبىراق مۇنداي ۇزىلمە سىزىقتار سىزبانى وقۋدى قيىنداتىپ جىبەرەدى. كورىنبەيتىن سىزىقتاردىڭ پروەكسيالارى كورىنەتىن سىزىقتاردىڭ پروەكسيالارىمەن بىرىگىپ ءتۇسۋى مۇمكىن. ىشكى قۇرىلىسى كۇردەلى تەتىكبولشەك كورىنىستەرىنە قاراپ، ونىڭ ءپىشىنىن تۇسىنۋگە بولمايدى. ونىڭ ۇستىنە كورىنبەيتىن سىزىقتارعا ولشەمدەردى جانە باسقا دا تۇرلىشە شارتتى بەلگىلەردى تۇسىرۋگە بولمايدى. سوندىقتان قيمامەن قاتار تىلىك دەپ اتالاتىن تاعى دا ءبىر شارتتى كەسكىن قولدانىلادى. تىلىك نارسەنىڭ ىشكى قۇرىلىسىن سىزبادا انىق جانە تۇسىنىكتى ەتىپ كورسەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. 133، ا - سۋرەتتە ىشكى ءپىشىنىن كورسەتۋ ءۇشىن تىلىكتى كەرەك ەتەتىن تەتىكبولشەكتىڭ كورىنىستەرى بەرىلگەن. بەرىلگەن تەتىكبولشەكتى فرونتال ورنالاسقان جازىقتىعى بويىنشا ويشا قيىپ، تەڭ ەكىگە بولەيىك. ەكىگە بولىنگەن تەتىكبولشەكتىڭ اكسونومەترياسى 133، ءا - سۋرەتتە سىزىپ كورسەتىلگەن. تەتىكبولشەكتىڭ وڭ جاقتاعى بولىگىن (ياعني، قيۋشى جازىقتىقپەن قاراۋشىنىڭ اراسىنداعى بولىگىن) ويشا الىپ تاستايىق. ونىڭ قالعان بولىگىن فرونتال جازىقتىققا تىك بۇرىشتاپ پروەكسيالايىق. وسىلايشا الىنعان كەسكىن تىلىك بولادى. ءبىر نەمەسە بىرنەشە جازىقتىقپەن ويشا قيىلعان تەتىكبولشەكتىڭ كەسكىنىن تىلىك دەپ اتايدى. تىلىكتە نارسەنىڭ قيۋشى جازىقتىقتىڭ وزىندە (قيما فيگۋراسى) جانە ونىڭ ار جاعىندا جاتقان بولىكتەرى كەسكىندەلىپ كورسەتىلەدى. بىزدەر قاراستىرىپ وتىرعان تەتىكبولشەكتىڭ سىزباسى، ادەتتە، 133، ب - سۋرەتتەگىدەي بولىپ سىزىلادى. مۇندا دا ءبىز ءۇش كەسكىن كورىپ تۇرمىز. ولاردىڭ ەكەۋى - ۇستىنەن جانە سول جاقتان قاراعانداعى كورىنىستەر دە، ال ءۇشىنشىسى - تىلىك. قيۋشى جازىقتىقتىڭ ورنى سىزبادا قيماداعىداي جۋان ۇزىك سىزىقپەن كورسەتىلەدى. وسى ۇزىك سىزىققا پەرپەنديكۋليار ەكى نۇسقاما سالىنادى. نۇسقامالار قيما سىزىعىنىڭ سىرتقى شەتىنەن 2 - 3 مم قاشىقتىقتا ورنالاسۋلارى ءتيىس. نۇسقامالاردىڭ سىرت جاعىنا ورىس ءالفاۆيتىنىڭ باس ءارپى ەكى رەت جازىلادى. تىلىكتىڭ جوعارعى جاعىنا بۇل ارىپتەر سىزىقشا ارقىلى جازىلادى. ەگەر قيۋشى جازىقتىق تەتىكبولشەك سيممەتريا جازىقتىعىمەن ءدال كەلسە، تىلىكتى سايكەس كورىنىستىڭ ورنىنا ورنالاستىرادى. مۇندايدا قيۋشى جازىقتىقتىڭ ورنى سىزبادا كورسەتىلمەيدى، ال تىلىك بەلگىلەنبەيدى. تىلىك پەن قيمانى شاتاستىرماۋ كەرەك. ولاردىڭ اراسىنداعى ايىرماشىلىقتى جاقسى ءتۇسىنىپ العان دۇرىس. قيمانى سالعاندا تەك قيۋشى جازىقتىقتىڭ تىكەلەي وزىندە جاتقان فيگۋرا عانا كورسەتىلەتىندىگىن بىلەسىڭدەر. ال تىلىكتى سالعاندا قيما فيگۋراسىنا قيۋشى جازىقتىقتىڭ ار جاعىندا جاتقانداردى دا قوسۋ كەرەك. 134 - سۋرەتتەن ەكى كەسكىننىڭ (قيما مەن تىلىكتىڭ) اراسىنداعى ايىرماشىلىق انىق كورىنىپ تۇر.
ۇيگە تاپسىرما بەرۋ: فرونتال جانە گوريزونتال پروەكسيالارى 135 - سۋرەتتە كورسەتىلگەن تەتىكبولشەكتىڭ پروفيل پروەكسياسىن سالىپ، ونىڭ فرونتال پروەكسياسىن تىلىكپەن الماستىر.
16، 17، 18، 19، 20 ساباقتى جۇكتەۋ
تولىق نۇسقاسىن قاراۋ
تاقىرىپتار:
16. تىلىكتەر تۋرالى جالپى تۇسىنىك.
17. قاراپايىم تىلىكتەر.
18. تىلىك پەن قيمانىڭ اراسىنداعى ايىرماشىلىق.
19. قاراپايىم تىلىكتەر. گوريزونتال تىلىك، ۆەرتيكال تىلىك جانە كولبەۋ تىلىك.
20. كۇردەلى تىلىكتەر.
ساباق: №49
ساباقتىڭ تاقىرىبى:
تىلىكتەر تۋرالى جالپى تۇسىنىك.
ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) بىلىمدىلىك: نارسەنىڭ تىلىكتەرىن ورىنداپ، سىزباعا ورنالاستىرۋعا ۇيرەتۋ، ءوز بەتتەرىمەن ىزدەنىپ جۇمىس جاساۋعا داعدىلاندىرۋ، وزدەرىنشە وي قورىتا بىلۋگە، تانىم مۇمكىندىگىن انىقتاپ، ساۋاتتى، سىزبالاردى كوركەم تۇسىرە بىلۋگە ۇيرەتۋ.
ءا) دامىتۋشىلىق: شىعارماشىلىق جۇمىستى ىزدەنۋ بارىسىندا بىلىمدەرىن تەرەڭدەتىپ، وي - قيالدارىن، ءوز بەتىمەن شەشىم قابىلداۋ، بەلسەندىلىگىن، تانىمدىق قابىلەتىن دامىتۋ.
ب) تاربيەلىلىك: وزىندىك جانە لوگيكالىق ويلاۋ قابىلەتتەرىن ارتتىرۋ، وقۋشىلاردى ءوز بەتىنشە جۇمىس ىستەۋگە، جەتەكشىلىك قاسيەتىن دارىتۋعا، ەستەتيكالىق اسەمدىكتى تاني بىلۋگە ۇيرەتۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ا4 پىشىمىندەگى قاعاز، قارىنداشتار، سىزعىش، وشىرگىش، شەڭبەرسىزار جانە ت. ب.
ساباقتىڭ ءوتۋ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
2. ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرمانى تەكسەرۋ.
3. جاڭا تاقىرىپتى ءتۇسىندىرۋ.
4. تاپسىرمالاردى ورىنداۋ.
5. ساباقتى بەكىتۋ.
6. ۇيگە تاپسىرما.
ساباقتىڭ بارىسى:
نارسەنىڭ ىشكى كورىنبەيتىن بەتتەرىنىڭ نۇسقالارىن سىزبادا ۇزىلمە سىزىقپەن جۇرگىزىپ كورسەتۋگە بولادى. ءبىراق مۇنداي ۇزىلمە سىزىقتار سىزبانى وقۋدى قيىنداتىپ جىبەرەدى. كورىنبەيتىن سىزىقتاردىڭ پروەكسيالارى كورىنەتىن سىزىقتاردىڭ پروەكسيالارىمەن بىرىگىپ ءتۇسۋى مۇمكىن. ىشكى قۇرىلىسى كۇردەلى تەتىكبولشەك كورىنىستەرىنە قاراپ، ونىڭ ءپىشىنىن تۇسىنۋگە بولمايدى. ونىڭ ۇستىنە كورىنبەيتىن سىزىقتارعا ولشەمدەردى جانە باسقا دا تۇرلىشە شارتتى بەلگىلەردى تۇسىرۋگە بولمايدى. سوندىقتان قيمامەن قاتار تىلىك دەپ اتالاتىن تاعى دا ءبىر شارتتى كەسكىن قولدانىلادى. تىلىك نارسەنىڭ ىشكى قۇرىلىسىن سىزبادا انىق جانە تۇسىنىكتى ەتىپ كورسەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. 133، ا - سۋرەتتە ىشكى ءپىشىنىن كورسەتۋ ءۇشىن تىلىكتى كەرەك ەتەتىن تەتىكبولشەكتىڭ كورىنىستەرى بەرىلگەن. بەرىلگەن تەتىكبولشەكتى فرونتال ورنالاسقان جازىقتىعى بويىنشا ويشا قيىپ، تەڭ ەكىگە بولەيىك. ەكىگە بولىنگەن تەتىكبولشەكتىڭ اكسونومەترياسى 133، ءا - سۋرەتتە سىزىپ كورسەتىلگەن. تەتىكبولشەكتىڭ وڭ جاقتاعى بولىگىن (ياعني، قيۋشى جازىقتىقپەن قاراۋشىنىڭ اراسىنداعى بولىگىن) ويشا الىپ تاستايىق. ونىڭ قالعان بولىگىن فرونتال جازىقتىققا تىك بۇرىشتاپ پروەكسيالايىق. وسىلايشا الىنعان كەسكىن تىلىك بولادى. ءبىر نەمەسە بىرنەشە جازىقتىقپەن ويشا قيىلعان تەتىكبولشەكتىڭ كەسكىنىن تىلىك دەپ اتايدى. تىلىكتە نارسەنىڭ قيۋشى جازىقتىقتىڭ وزىندە (قيما فيگۋراسى) جانە ونىڭ ار جاعىندا جاتقان بولىكتەرى كەسكىندەلىپ كورسەتىلەدى. بىزدەر قاراستىرىپ وتىرعان تەتىكبولشەكتىڭ سىزباسى، ادەتتە، 133، ب - سۋرەتتەگىدەي بولىپ سىزىلادى. مۇندا دا ءبىز ءۇش كەسكىن كورىپ تۇرمىز. ولاردىڭ ەكەۋى - ۇستىنەن جانە سول جاقتان قاراعانداعى كورىنىستەر دە، ال ءۇشىنشىسى - تىلىك. قيۋشى جازىقتىقتىڭ ورنى سىزبادا قيماداعىداي جۋان ۇزىك سىزىقپەن كورسەتىلەدى. وسى ۇزىك سىزىققا پەرپەنديكۋليار ەكى نۇسقاما سالىنادى. نۇسقامالار قيما سىزىعىنىڭ سىرتقى شەتىنەن 2 - 3 مم قاشىقتىقتا ورنالاسۋلارى ءتيىس. نۇسقامالاردىڭ سىرت جاعىنا ورىس ءالفاۆيتىنىڭ باس ءارپى ەكى رەت جازىلادى. تىلىكتىڭ جوعارعى جاعىنا بۇل ارىپتەر سىزىقشا ارقىلى جازىلادى. ەگەر قيۋشى جازىقتىق تەتىكبولشەك سيممەتريا جازىقتىعىمەن ءدال كەلسە، تىلىكتى سايكەس كورىنىستىڭ ورنىنا ورنالاستىرادى. مۇندايدا قيۋشى جازىقتىقتىڭ ورنى سىزبادا كورسەتىلمەيدى، ال تىلىك بەلگىلەنبەيدى. تىلىك پەن قيمانى شاتاستىرماۋ كەرەك. ولاردىڭ اراسىنداعى ايىرماشىلىقتى جاقسى ءتۇسىنىپ العان دۇرىس. قيمانى سالعاندا تەك قيۋشى جازىقتىقتىڭ تىكەلەي وزىندە جاتقان فيگۋرا عانا كورسەتىلەتىندىگىن بىلەسىڭدەر. ال تىلىكتى سالعاندا قيما فيگۋراسىنا قيۋشى جازىقتىقتىڭ ار جاعىندا جاتقانداردى دا قوسۋ كەرەك. 134 - سۋرەتتەن ەكى كەسكىننىڭ (قيما مەن تىلىكتىڭ) اراسىنداعى ايىرماشىلىق انىق كورىنىپ تۇر.
ۇيگە تاپسىرما بەرۋ: فرونتال جانە گوريزونتال پروەكسيالارى 135 - سۋرەتتە كورسەتىلگەن تەتىكبولشەكتىڭ پروفيل پروەكسياسىن سالىپ، ونىڭ فرونتال پروەكسياسىن تىلىكپەن الماستىر.
16، 17، 18، 19، 20 ساباقتى جۇكتەۋ
تولىق نۇسقاسىن قاراۋ
You Might Also Like
-
كۇندەلىكتى ساباق جوسپارى، قازاق ءتىلى 5 سىنىپ.تاقىرىپتار:6. قوسىمشا جانە جەرگىلىكتى كورىنىستەر7. نارسەنىڭ نەگىزگى ەكى كورىنىسى بويىنشا ونىڭ ءۇشىنشى نەگىزگى كورىنىسىن سالۋ.8. نارسەنىڭ نەگىزگى ەكى كورى...
-
سىزۋدان قوسىمشا پراكتيكالىق ساباق جوسپارلارى، سىزۋ 9 سىنىپتاقىرىپتار:1. كورىنىستەردى سىزبالاردا سالۋ.2. سىزۋ جانە تەحنيكا.3. نارسەنىڭ نەگىزگى ەكى كورىنىسى بويىنشا ونىڭ ءۇشىنشى نەگىزگى كورىنىسىن سالۋ...
