InfoHub Logo

ناعاشىمدى كورسەم، جىنىمدى كورگەندەي بولامىن! ول — ءبيتىن سىعىپ قانىن جالايتىننىڭ ناعىز ءوزى. جاسى جەتپىسكە تاقالعانىندا وعان وسى ءبىر كەسەل جابىسىپ جاقسى بولدى، ايتپەسە ونىڭ شىلقىعان باي ەكەنىن ەستە بىلە المايتىن ەدىك. باسقا تۋىسقاندارىمىز سياقتى ول دا ەپتەپ-سەپتەپ كۇنەلتىپ جۇرگەن شىعار دەيتىنبىز. قالاي اۋىردى، سولاي اقشاسى ءاتنوپىر بولدى دا كەتتى. جانى تىم-اق ءتاتتى ەكەن!.. ءبارىمىزدى اقىماق قىلىپ الداپ كەلگەنىنە ءبىز قاتتى اشىندىق.

كەسەل ونىڭ ىشىنەن جابىستى. ءدال قاي جەرىنەن ەكەنى بەيمالىم. «قاي جەرىڭ اۋىرادى؟» دەسەڭ،— قۋىق تۇسىن سيپالايدى. دارىگەرلەر نە كەسەل ەكەنىن بىلە الماي داعدارىستى.

مەن مەديسيناعا بالا كەزىمنەن-اق سەنبەيمىن. استرونومدار، مىسالى، بىزدەن پالەن ميلليارد كيلومەتر قاشىقتىقتاعى جۇلدىزداردىڭ قايدا، قالاي تۇرعانىن ايتىپ بەرەدى، ال دارىگەرلەر جەردە، وزدەرىنىڭ جانىندا جۇرگەن ناعاشىمنىڭ اۋرۋىن ايىرا المايدى! وسىدان كەيىن بۇل مەديسينا عىلىمىنا نە داۋا؟

— مەنىڭشە،— دەدى ناعاشىم،— مەنىڭ ىشىمدە ون شاقتى يت پەن مىسىق بار سەكىلدى. ەگەر سول ماقلۇقتاردى ءبىر قاپشىققا سالىپ، اۋزىن بۋىپ قويساڭ، ءبىرىن ءبىرى جۇندەي تۇتەر ەدى. مەنىڭ ىشىمدە دە تۋرا سونداي بىردەڭە بوپ جاتىر.

ارينە، ناعاشىمنىڭ قۇرساعىندا ىرىمعا يت تە جوق، قىسىق تا جوق. ول جاس كەزىنەن ولەڭ وقۋعا، اسپانداتىپ اسىرەلەپ سويلەۋگە ءۇيىر بولعان كورىنەدى. ەگەر ونىڭ ءىشى تولعان يت پەن مىسىق بولسا، وندا حالى الدەقايدا جەڭىل بولار ەدى. قاڭعىباس حايۋانداردى قينالماي-اق قىرىپ سالاتىن قالا اكىمشىلىگىنىڭ باي تاجىريبەسىن دەرەۋ قولدانار ەدىك تە، ناعاشىما ۋعا پىسىرىلگەن جۇدىرىقتاي ەتتى جۇتقىزىپ جىبەرىپ، بايعۇستى بەينەتتەن قۇتقارار ەدىك.

وزدەرىنىڭ قاي جەرى، قالاي اۋىراتىنىن بىلمەي قينالاتىندار ونشا از ەمەس. ياعني وندايدا دالەلدى ءسوزدى دارىگەرلەر ايتۋعا ءتيىس. ءبىراق مەنىڭ ناعاشىم دا cay سيىردىڭ جاپاسى ەمەس:

— مىنە، مىنا ەكەۋىنىڭ تۋرا ورتاسى اۋىرادى،— دەدى ول، ءبىر قولىمەن قۇيىمشاعىن، ەكىنشى قولىمەن قۋىق تۇسىن باسىپ.

امال نە، دارىگەرلەر سوندا دا اۋرۋىن تابا المادى.

قالادا ناعاشىم كورىنبەگەن دارىگەر قالمادى. قىرۋار اقشا جەلگە ۇشتى.

ناعاشىمشا اۋىرىپ الەگى شىققان ءبىر تانىسىمىز ءوزىن ەمدەپ جازعان پروفەسسور بار ەكەنىن ايتىپ، ءجون سىلتەدى. ناعاشىمدى دەرەۋ سول اۋليەگە الىپ باردىق. ول شالدى قاراپ جىبەردى دە:

— اسقازانىنا جارا شىققان،— دەدى.

قۋانعاننان توبەمىز كوككە جەتە جازدادى. دىم بىلە الماي، دىڭكەمىز قۇرىعاننان جاقسى عوي!— دەدىك تە سول پروفەسسوردىڭ ۇيىنە تارتتىق.

مەن مەكتەپتە اناتوميادان ءبىراز ماعلۇمات العانىمدى اڭعارتتىم:

— ناعاشىمنىڭ سىرقاتى قۋىعى مەن قۇيىمشاعىنىڭ ەكى اراسىندا. ال ءسىز اسقازان جاراسى دەيسىز. اسقازان الدەقايدا جوعارى جاتىر،— دەدىم.

پروفەسسور ۇپايىن جىبەرمەدى.

— ءسوزىڭىزدىڭ جانى بار،— دەدى ول.— ءبىراق ناعاشىڭىزدىڭ اسقازانى سۇمىرەيىپ تومەن ءتۇسىپ كەتىپتى، ءسىز مەگزەگەن دەڭگەيدەن تۋرا ءۇش سانتيمەتر تومەن تۇر. دەرەۋ وپەراسيا جاساۋ كەرەك!

جانى مۇرنىنىڭ ۇشىندا جۇرگەن ناعاشىم كەلىسە كەتتى. ءبىراق وپەراسيانىڭ پايداسىنان بۇرىن زيانى ءتيدى. وپەراسيا سەستراسىنىڭ ايتۋىنا قاراعاندا، اسقازاندا ەشقانداي جارا جوق كورىنەدى.

پروفەسسور:

— بۇ عۇمىرىمدا مىڭداعان اسقازاندى الىپ-سالسام دا، ءدال مىناداي ساپ-ساۋ عالامات اسقازاندى كورگەن ەمەسپىن! مىناۋ ءتىپتى قارا تاستى دا قورىتار! — دەپ تاڭدانىپتى.

سولاي دەي تۇرا، العان اقىنى اقتاۋ ءۇشىن، ول ناعاشىمنىڭ اسقازانىنىڭ ءدال جارتىسىن كەسىپ الىپ تاستاپتى.

پروفەسسورعا جاردەمشى دارىگەر:

— جاراسى جوق بولا تۇرا جارتىسىن نەگە كەسەسىز؟ ساپ-ساۋ عوي!— دەپ قارسىلىق بىلدىرگەن.

— اسقازان — ءقاۋىپتى مۇشە،— دەگەن پروفەسسور، ءبىر جاڭالىقتى جاريا ەتكەن لەكتورشا جەلپىنىپ.— بۇعان جارا ءقازىر شىقپاسا دا، كەيىن شىعادى. مۇنىڭ ەكىدەن ءبىرىن الىپ تاستاۋ ارقىلى ءبىز كەلەشەكتە جارا شىعۋ ءقاۋپىن دە ەكى ەسە ازايتتىق.

ءسويتىپ، ناعاشىم بۋدا-بۋدا اقشاسىنان عانا ەمەس، اسقازانىنىڭ تەڭ جارتىسىنان دا ايرىلدى. ال دەنساۋلىعى ناشارلاي ءتۇستى.

ەندى بىرەۋ بىزگە اتاقتى ءبىر تەراپيەۆتى ايتتى.

— ول ناعىز سيقىرشى! ولگەنىنە ءبىر تاۋلىك تولا قويماعان كىسىنى ءتىرىلتىپ جىبەرەدى،— دەدى.

تىرىلتسە تىرىلتەر. ناعاشىمدى قاراپ جىبەردى دە:

— بۇيرەگى. وپەراسيا قاجەت! — دەدى.

شالەكەڭ ەكىنشى رەت سويىلدى.

ناعاشىمنىڭ بۇيرەگىندە تۇيىردەي دە اقاۋ جوعىن كورگەن تەراپيەۆت قالاي تاڭ قالدى دەسەڭىزشى! ءوزى ساپ-cay، ءوزى وتە مىقتى ەكى بۇيرەك ءبىر كىسىگە تىم ارتىق داۋلەت بولىپ ءجۇر ەكەن دەپ ۇيعارىپ، بىرەۋىن الىپ تاستاۋعا اينالدى.

جانىنداعى جاس دارىگەر:

— ساپ-ساۋ بۇيرەكتى نەگە الاسىز؟ قۇدايعا شۇكىر، گرينۆيچ ساعاتىنشا سارتىلداپ-اق تۇر،— دەپ قارسىلىق ءبىلدىردى.

تەراپيەۆت ايىلىن جيعان جوق؛

— ەگەر ءبىر بۇيرەگىن الىپ تاستاماساق، بۇل «الداپ اقشامدى قاقشىدىڭدار!» دەپ قيعىلىق سالادى. شاتاق شىعارا قالسا: «ءبىز الىپ تاستاعان مۇشەڭ، مىنە، مىناۋ!» دەپ كورسەتە قويامىز. ساقتىقتا قورلىڭ جوق، ءبىزدىڭ قولىمىزدا زاتتاي دالەل بولۋى كەرەك،— دەدى. سونسوڭ بۇيرەكتىڭ بىرەۋىن بۇلتىڭ ەتكىزىپ كەستى دە الدى.

ءسويتىپ، ناعاشىم جانە ءبىر مۇشەسىنەن ايرىلدى. وعان قوسا، وپەراسيادا ءولتىرىپ تاستاي جازداعاندارىنا ءاتنوپىر اقشا تولەگەنى بىلاي تۇرسىن، اۋرۋحانانىڭ دارىگەرىنەن باستاپ كۇزەتشىسىنە دەيىن بارلىق قىزمەتكەرلەرىنە گازەت ارقىلى العىس ايتتى.

ءاتنوپىر اقشا دا، العىس تا دالاعا كەتتى. ناعاشىمنىڭ حالى ناشارلاي ءتۇستى.

تاعى ءبىر تانىسىمىز:

— مەن ون التى رەت سويىلدىم. ىشكى مۇشەلەرىمنىڭ ءبارىن ءبىر الىپ، ءبىر سالىپ تۇگەل كوردى. ءبىراق شيپا تابىلمادى. اقىرىندا ءبىر دارىگەر كەز بوپ، سول ەمدەپ جازدى،— دەدى.

ناعاشىمدى دەرەۋ سول مىقتىعا الىپ جونەلدىك. شالىمىز قانداي شاتقالاڭعا دۋشار بولعانىن اقتارىپ ايتىپ بەردى. اناۋ جىپ-جىلى جىميدى.

— اسقازان مەن بۇيرەگىڭىزدى بەكەر كەسكىزگەنسىز. ءسىزدىڭ ىشەگىڭىز تۇيىلگەن،— دەدى.

مەن دە سەزە قويدىم: ساراڭ بايعۇس سىعىپ ءىشىپ جۇرگەندە ىشەگى مۇلدە شيراتىلىپ، ءتۇيىلىپ-تۇيىلىپ قالعان عوي.

ناعاشىم وپەراسيا ستولىنا ءۇشىنشى رەت جاتتى. ونىڭ ىشەك-قارنىن اقتارا باستاعان حيرۋرگ قاتتى ابىرجىپ، قولىنان سكالپەلىن ءتۇسىرىپ الدى.

— ىشەكتىڭ كوكەسى مۇندا عوي! — دەپ داۋرىقتى ول. — ءدال مىناداي ساپ-ساۋ، ۇپ-ۇزىن ىشەكتى ءومىرى كورگەن ەمەسپىن! مىناۋ ما، مىناۋ ون بەس كىسىگە مول جەتەدى!

مەن ءوزىم تۋعان كۇننەن باستاپ جاراتىلىستىڭ ادىلەتسىزدىگىنە نارازىمىن. مىسالى، بويدى الالىق. جاراتىلىس كەيبىرەۋدى بويعا جارىتپاي ءتالتيتىپ تاستايدى دا، وعان تيەسىلى بويدى باسقا بىرەۋگە ارتىلتىپ بەرىپ قويادى. سول سياقتى ادىلەتسىزدىكتىڭ سالدارىنان ناعاشىمنىڭ ءبىر وزىندە بىرنەشە كىسىنىڭ ىشەگى جۇرگەنىن كوردىڭ بە؟!

دارىگەر ناعاشىمنىڭ كەسەلىن تابا الماسا دا، قۇر قول قالماسقا ونىڭ ىشەگىن ءبىراز ىقشامداۋدى ءجون كوردى.

ونىسى وكىنىش قانا بولدى.

تانىستارىمىز ەندى انكارادا تەڭدەسى جوق ءبىر دارىگەر بارىن ايتىستى.

— ەگەر ول جازا الماسا،— دەدى ولار ناعاشىما،— وندا ساعان ەشقانداي ەم قونبايدى، ءبۇيتىپ يتشىلەپ جۇرگەنشە تەڭىزگە باتىپ تۇنشىعىپ ول!

انكارانىڭ دارىگەرى ناعاشىمنىڭ ارىزىن تىڭداپ بولىپ كۇلىمسىرەدى دە:

— سوقىر ىشەككە سۋىق تيگەن،— دەپ تۇجىردى.

ناعاشىمنىڭ قارنىن تاعى قاقىراتتى، الايدا قابىنعان ەشتەڭە تابىلعان جوق. سوقىر ىشەك دەگەنىڭىز كۇناسىز قىزدىڭ جۇرەگىندەي قىلاۋسىز كۇيى تۇر. ال جارعان ءىشتى جايدان-جاي تىگە سالۋ مەديسينا ادەبىنە جاتپايدى، سوندىقتان سوقىر ىشەكتى سىلىپ تاستادى.

قىلاۋسىز ىشەگىنەن ايرىلۋ ناعاشىما قىلكوپىردەن وتكەننەن دە قيىن ءتيدى-اۋ دەيمىن. شالەكەڭ وپەراسيادان كەيىن مۇلدە شۇنتيىپ قالدى.

ول تانىستارى ايتقان دارىگەرلەردىڭ بارىنە بارا بەردى. ءارقايسىسىنىڭ ەمىنەن، وپەراسياسىنان كەيىن وڭباي قۇلدىراي بەردى. سونشاما دارىگەرلەرگە جەتەتىندەي اقشانى ءقايتىپ قانا جيناعان! اقشانى قولدان جاساسام دا، مەن ولە-ولگەنىمشە جەتەرلىكتەي ەتىپ ءتىپتى دە جيناي الماعان بولار ەدىم.

ناعاشىمنىڭ ونەبويى ورمەكشىنىڭ تورىنداي بولدى. جۇپ مۇشە اتاۋلىنىڭ ءبىر-بىر سىڭارىنان ايرىلدى. ىقشامداۋعا كەلگەندەرى ىقشامدالدى، كەلمەگەندەرى — مۇلدە الىنىپ تاستالدى. كەسەلگە تاپ بولعانعا دەيىن ناعاشىم الپىس كيلوگرامم ەدى. ارتىق مۇشەلەرى عايىپ بولعان سوڭ سالماق كورسەتكىشى قۇلدىراپ بارىپ-بارىپ وتىزعا توقتادى.

ناعاشىم جازىلمايتىنىن سەزىپ، ۇنجىرعاسى ءتۇسىپ كەتكەن كەزدە الدەكىم وعان تاعى ءبىر بىلگىردىڭ بارىن ايتتى. ءۇمىتسىز — سايتان دەگەن ەمەس پە، ناعاشىم سوڭعى ءۇمىتىن ارقالاپ سوعان تارتتى.

دارىگەر ناعاشىمنىڭ ەلدەن ەرەك ەپوپەياسىن تىڭ- داپ بولىپ، اششى مىسقىلمەن مىرس ەتىپ:

— سەلدىرەپ قالعان مۇشەلەرىڭىزگە جانىم اشيدى. ءسىزدىڭ كەسەلىڭىز — كومەكەي بەزىڭىزدە!— دەدى.

— عافۋ ەتىڭىز،— دەدىم مەن،— مەديسينادان حابارسىز ماقۇلىق بولسام دا، ناعاشىمنىڭ اۋرۋى قۋىق پەن قۇيىمشاقتىڭ ەكى اراسىندا ەكەنىن ايتقىم كەلەدى. وعان كومەكەي بەزىنىڭ قانشالىقتى قاتىسى بار؟

— ونى ءوزىم دە بىلمەيمىن،— دەپ دارىگەر يىعىن قۇجىڭ ەتكىزدى.— ءبىراق، سول كومەكەي بەزىنىڭ قاجەتى شامالى، ول ءتىپتى تەككە تۇر. ونى سىلىپ تاستاعاننان زاۋال كەلمەيدى. ونىڭ ۇستىنە بۇل تۋىسىڭىزدىڭ تۇلابويىندا الىپ تاستار ارتىڭ مۇشە قالماپتى. مۇمكىن بار پالە وسى كومەكەي بەزدە شىعار، كىم بىلەدى. مۇنى سىلىپ تاستايىڭ. ەگەر وپەراسيانىڭ پايداسى بولماي شىقسا، وندا تاعى ويلانىپ كورەمىز.

كومەكەي بەزىنىڭ كوزى قۇرتىلعانمەن ناعاشىمنىڭ جاعدايى جەڭىلدەمەدى. تىلىنبەگەن، تىگىلمەگەن جەرى قالماعان قايران دەنەسى بالىقشىنىڭ جاماۋ-جاماۋ اۋىنا ۇقسايدى. حيرۋرگتار وپەراسيا جاساۋ ءۇشىن سكالپەلىن ىزدەپ اۋرەلەنبەيتىن بولدى. كەز كەلگەن تىگىسىن ءتۇرتىپ قالسا، ءبىتتى — قارنى توزعان شۇبەرەكشە سەتىنەپ جۇرە بەرەدى. ناعاشىم قاتتى اھىلاپ-ۋھىلەۋدى دە قويدى، ويتسە-اق بولدى،— ءىشىنىڭ تىگىستەرى سوگىلىپ كەتەدى.

— و، اللا، ءبىزدىڭ قارىنىمىزدى قاۋسىرىپ تۇيمەلەي سالاتىن ەتىپ نەگە جاراتپادىڭ؟ سوندا دارىگەرلەر ءبىزدى ىرەپ-سويىپ الەك بولماس ەدى-اۋ،— دەپ مىڭگىرلەيدى ول.

ناعاشىمدى قابىلداپ قاراپ وتىرعان كەلەسى ءبىر دارىگەر ونىڭ دەنەسىندە سكالپەل تيمەگەن ويماق اۋزىنداي ساۋ جەر جوعىن كوردى دە:

— ءسىزدىڭ ىشكى سەكرەسيا بەزدەرىڭىز كىناراتتانىپتى،— دەپ مالىمدەدى.— دەرەۋ ەمدەۋ كەرەك. ۇرىقتى تىم كوپ بولەدى ەكەن.

سونىمەن، ول دارىگەر مەنىڭ بايعۇس ناعاشىمنان، ۇلى سوزدە ۇياتتىق جوق قوي، ونىڭ ەكى ەنىنىڭ بىرەۋىن الىپ تاستاۋعا ريزالىعىن بەرۋدى تالاپ ەتتى.

مەن تاڭ قالدىم. ىشكى مۇشەلەرىنىڭ تالايىنان ايرىلىپ ارەڭ جۇرگەن ادامدا نە قۋات، نە قاۋقار بولماق؟!

— ماسەلە شالدىڭ كوپتەگەن مۇشەلەرىنىڭ ىستەن شىققانىندا،— دەدى ول.— سودان بارىپ ىشكى سەكرەسيا بەزدەرىنىڭ كۇشى شامادان ارتىق بولىپ تۇر.

— راسىندا سولاي بولسا،— دەدى ناعاشىم نالي سويلەپ،— مەيلى، ءتىپتى ەكەۋىن دە الىپ تاستاڭدارشى. ماعان كەسەلىمنەن ايىققانىم عانا كەرەك.

دارىگەر ناعاشىمنىڭ تىلەگىن مەديسينا ەتيكاسىنا، ادامگەرشىلىككە قايشى كەلەدى دەدى دە، ونىڭ ءبىر ەنىن عانا الىپ تاستادى.

الايدا ول وپەراسيانىڭ دا شيپاسى بولعان جوق.

ناعاشىم جانىن جەگەن ازاپتان قۇتىلۋ ءۇشىن ءوزىن ءوزى ءولتىرىپ تىنىش تاپقالى جۇرگەنىندە تاعى ءبىر تانىسىمىز ءوزىن بەيمالىم سىرقاتتان ساۋىڭتىرعان ءبىر دارىگەردىڭ ادرەسىن ايتتى.

ول دارىگەر ناعاشىمنىڭ باستان كەشكەن حيكايالارىن تىڭداپ وتىرىپ-وتىرىپ، تاڭدايىن تاق ەتكىزىپ:

— تۋھ، اتتەگەن-اي! ءسىزدىڭ سىلىنىپ تاستالعان مۇشەلەرىڭىزدىڭ وزىنەن جاڭادان ءبىر كىسى جاساپ الۋعا بولار ەدى!— دەدى.

ناعاشىمنىڭ اياعىن قاراپ جىبەردى دە:

— كەسەلدىڭ ءتۇبى سۇيەلىڭىزدە. اكەلىڭىز، سىلىپ الىپ تاستايىن،— دەدى ول.

بايعۇس ناعاشىمنىڭ ونە بويىندا سۇيەلدەن باسقا ارتىق-اۋىس ەشتەڭە قالماعان دا بولاتىن.

— و نە دەگەنىڭىز، دوكتور!— دەپ شىر ەتە قالدىم، ناعاشىمنىڭ تىم قۇرىسا سۇيەلدەرى ورنىندا تۇگەل تۇرۋىن كوزدەپ.— قۋىق پەن قۇيىمشاقتىڭ ورتاسىنداعى كەسەلگە اياقتاعى سۇيەلدىڭ قانداي قاتىسى بار؟

— تۇلا بويىمىز تۇتاس جاراتىلعان عوي،— دەپ ءتۇسىندىردى ول.— ەگەر ءسىزدىڭ شىناشاعىڭىزعا جارا شىقسا، ساۋساعىڭىز عانا ەمەس، بۇكىل ون ەكى مۇشەڭىز تۇگەل زارداپ شەگەدى.

ءسويتىپ، سۇيەل سازايىن تارتتى. ودان دارىگەردەن باسقا ەشكىم پايدا كورگەن جوق، ناعاشىمنىڭ بەينەتى جەڭىلدەمەدى. ول دەنساۋلىق ساقتاۋ بولىمىنەن تۇركياداعى ءتىرى دارىگەرلەردىڭ ءتىزىمىن بەرىپ جىبەرۋدى ءوتىندى. ءتىزىمدى وقىپ كورسەك، ءبىز قارالماعان ەكى-اق دارىگەر قالىپتى. ناعاشىم سولاردى ىزدەپ شىقتى.

اۋەلگىسى ناعاشىمنىڭ ءتىرى جۇرگەنىنە قايران قالدى:

— ءسىزدى ەندى كىسى دەۋگە بولمايدى!— دەپ جار سالدى ول.— ءسىزدىڭ ءومىرىڭىزدى وسىنشاما ۇزارتىپ كەلە جاتقان مەديسينامىز قانداي قۇدىرەتتى دەسەڭىزشى!

— سوندا مەنىڭ سىرقاتىم نە؟— دەدى ناعاشىم.

دارىگەر ونى قاراپ شىقتى دا، سىرقاتتىڭ سىرىن سەزگەنىن ايتتى. ونىڭ بۇيرىعى بويىنشا ناعاشىمنىڭ تابانىنان توبەسىنە دەيىن ءبىر تال تۇك قالدىرىلماي تۇگەل قىرىلدى، شاشپەن بىرگە قاس تا كەتتى. سونسوڭ دارىگەر جەر بەتىندە ۇشىراسۋى ەكى تالاي بەيماعلۇم ءبىتىمدى ناعاشىمدى كورسەتىپ تاماشالاتۋ ءۇشىن ارىپتەستەرىن شاقىرىپ ءماسليحات اشتى.

ودان كەيىن بەيشارا شال تىزىمدەگى ەڭ اقىرعى دارىگەرگە باردى. ول بارلىق پالە قابىنعان قىزىل يەگىڭدە تۇر دەدى. قىزىل يەكتەن كەلگەن كورىمدى كورىپ الايىن دەپ بەكىنگەن ناعاشىم ءتىسىن تۇپ-تۇگەل الدىرتتى دا تاستادى. ءسويتتى دە:

— ۇستاڭدار مەنى، جىبەرمەڭدەر! مەن ۇشىپ كەتە جازداپ تۇرمىن!— دەپ شىرىلدادى.

ول بەكەر شىرىلداماعان ەكەن: اپ-اشىق ءبىر كۇنى اياقاستىنان جەلەمىك پايدا بولا قالدى دا، ناعاشىمدى ۇرلەگەن شارشا ءىلىپ الىپ، ءۇيدىڭ توبەسىنە ءبىر-اق شىعاردى.

شالەكەڭ ءسويتىپ تىرلىك ەتىپ ءجۇردى،— ادام قالپى جوق، ارۋاق كەيىپتەس ءبىر ەلەس.

بىردە ول:

— قالعان تيىن-تەبەنىمدى جيىپ بارىپ ەۆروپا دارىگەرلەرىنە كورىنگىم كەلەدى،— دەدى ماعان.

ەكەۋىمىز پاريجگە اتتاندىق. وندا تامىر-تانىستارىمىز جوق ەدى، سوندىقتان ءبىز سىرتىندا دارىگەردىڭ كابينەتى دەلىنگەن جازۋى بار ءبىر ەسىكتى كورە سالا سوعان ۇمتىلدىق.

فرانسۋز دارىگەر ناعاشىمدى ارى-بەرى قاراپ وتىردى دا قارقىلداپ كەپ كۇلدى. ىشەگى تۇيىلگەنشە كۇلدى. الدە زاماندا ارەڭ تيىلىپ، قولىنا پينسەتىن الدى:

— اۋزىڭىزدى اشىڭىز.

ناعاشىم اۋزىن اشتى. دارىگەر پينسەتتى سۇقتى دا قايتا الدى.

— ال، قالايسىز؟— دەدى.

— جاقسى،— دەدى ناعاشىم.— اۋرۋىمنان ايىعىپ كەتتىم.

— مىنە، كەسەلىڭىزدىڭ نە ەكەنىنە كوز سالىڭىز،— دەپ دارىگەر كۇلىمسىرەپ، بىزگە پينسەتتىڭ ۇشىندا تۇرعان اقشىل قىلدى كورسەتتى.— ءتىستى ابايلاپ جۋۋ كەرەك. ششەتكاڭىزدىڭ مىناۋ ءبىر تال قىلى مىنەكي كومەيىڭىزگە قادالىپ تۇرىپ قالىپتى.

ءبىز ستامبۋلعا قايتىپ ورالدىڭ. ناعاشىمنىڭ اۋرۋىنان ەشقانداي نىشان قالعان جوق. اقشاسىنان دا جەتىم تيىن قالمادى. اۋرۋىنان ايىققانىنا جارتى جىل تولا بەرە ناعاشىم تىرشىلىكپەن قوشتاستى، كەدەيلىكتىڭ كەسىرىنەن كەتتى مە، كەپ وپەراسيانىڭ كەسىرىنەن كەتتى مە،— ونىسىن بىلمەيمىن.

قالاي بولعاندا دا ول بۇ دۇنيەنىڭ ادامى ەمەس-تى.

ورىسشادان اۋدارعان عابباس قابىشيەۆ

---