InfoHub Logo

بۇلار ءبىرىنشى كۋرسقا تۇسكەندەرىندە وزدەرىنىڭ ۇستازى، كافەدرا مەڭگەرۋشىسى اعايلارىنىڭ: "اينالايىندار-اي، سەندەردىڭ قادامدارىڭ قۇتتى بولدى-اۋ! ەكى بىردەي قۋانىشقا كەنەلدىك قوي!" دەپ قايتا-قايتا ايتا بەرگەن ءسوزى بار ەدى. ويتكەنى ول قۋانىشتىڭ ءبىرىنشىسى رەسپۋبليكادا تۇڭعىش رەت قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ماماندىعى وسى وقۋ ورنىندا فيلولوگيا فاكۋلتەتىنەن ءبولىنىپ، ءوز الدىنا دەربەس شاڭىراق كوتەرىپ جاتسا، ال ەكىنشى قۋانىش سول وقيعادان كەيىن ارادا جيىرما ەكى كۇن وتە بەرە، ياعني 22 قىركۇيەك كۇنى قازاق ءتىلىنىڭ مەملەكەتتىك ءتىل مارتەبەسىن العان قۋانىشى ەدى. ۇستازدارىنىڭ شاتتىقتى جۇزدەرىنە قاراپ وتىرىپ، سوندا بۇلار ادامنىڭ جەكەباس قۋانىشىنان دا ايرىقشا قۋانىشتاردىڭ بار ەكەندىگىن سەزىنگەن. ال ارادا ساناۋلى كۇن وتكەندە الماتىدان كەلگەن پروفەسسور ايەل ادامنىڭ: "تىلىمىزگە مەملەكەتتىك ءتىل مارتەبەسىن الۋ وڭاي بولعان جوق قوي، قاراقتارىم! ءبىز قۋانىشتان جىلاپ تۇردىق قوي!" دەگەن ءسوزىن ەستىپ تەبىرەنگەن.

ءبىرىنشى كۋرستا وزدەرىنە سوكپ تاريحىنان ساباق بەرگەن قارت دوسەنتتىڭ بۇعان "بالا!" دەپ الىپ، ءار ءتۇرلى سۇراقتار قويا بەرەتىن مىنەزى بار ەدى. بىردە سول ۇستازى: "بالا! نە ىستەيمىز، تاۋەلسىزدىگىمىزدى الامىز با؟!" - دەپ سۇراق قويعانى بار. بۇل الگى سۇراققا نە دەپ جاۋاپ بەرەرىن بىلمەي قالدى. ويتكەنى بۇل كەزدە ءالى تاۋەلسىزدىك تۋرالى زاڭنىڭ قابىلدانۋىن بىلاي قويعاندا، قازاقستان ەگەمەندىك تۋرالى دەكلاراسياسىن دا قابىلداي قويماعان كەزى ەدى. سوندا ۇستازىنىڭ ايتقانى: "مىنا بالتىق بويىنىڭ ەلدەرى تاۋەلسىزدىگىمىزدى الامىز دەپ جانتالاسىپ جاتىر عوي! ءبىز نە ىستەيمىز؟!"

ارادا ءبىر جىلدان استام ۋاقىت وتكەندە قازاقستان رەسپۋبليكاسى دا ءوزىن ايداي الەمگە تاۋەلسىز مەملەكەتپىن دەپ جاريالادى. سونان سوڭ ونى جيھانداعى وزگە مەملەكەتتەر بىرىنەن كەيىن ءبىرى مويىندادى.

بۇلار سوڭعى كۋرستا وقىپ جۇرگەندەرىندە قازاقستان رەسپۋبليكاسى ازاتتىقتىڭ ءبىر نىشانى - ءوزىنىڭ اقشاسىن شىعاردى.

قاراشانىڭ 14ء-ى كۇنى تۇندە قالادا قار ۇزدىكسىز جاۋىپ تۇرعان ەدى. تەلەديدار دا ۇزدىكسىز قوسىلىپ تۇردى. سەبەبى تەلەديداردىڭ ىشىندە مەملەكەت باسشىسى سويلەپ وتىر ەدى. مەملەكەت باسشىسىنىڭ قولىندا قازاقستاننىڭ اقشاسى تەڭگە تۇردى. حالىققا كورسەتىلىپ، تانىستىرىلىپ جاتقان تەڭگە ءدال قاراشانىڭ 15ء-ى كۇنى حالىقتىڭ قولىنا ءتيۋى ءتيىس بولاتىن.

"قار جاۋدى دەپ قۋانبا، ارتىنان بولار ايازى". 15 قاراشا كۇنى قالادا شىڭىلتىر اياز تۇرىپ العان ەدى.

ءدال 15 قاراشا ءوزىنىڭ مەكتەپتەگى مەملەكەتتىك پراكتيكاسىنىڭ باستالاتىن كۇنى دە ەدى. كىمدى قاي سىنىپقا جەتەكشىلىككە جىبەرەدى، قاي سىنىپقا ساباق بەرەدى، وسىنى ايتاتىن جينالىس ءوتۋى ءتيىس بولاتىن. ءبىراق بۇل تۇندە عانا تەليەۆيزوردا ەلباسىنىڭ قولىندا تۇرعان تەڭگەنى كورۋگە اسىعىپتى.

مولتەك اۋداننىڭ كىشكەنتاي بايلانىس بولىمشەسىندە حالىق سىرتقا شىعىپ تۇردى. كۇن شىڭىلتىر اياز بولسا دا، ادامدار كوڭىلدى تۇرعان ەدى. ول كەزدەگى حالىقتىڭ رۋحى، شىنىندا دا، بيىك بولدى. سەبەبى بۇلار تاۋەلسىزدىكتىڭ العاشقى ءدامىن تاتىپ جاتقان حالىق ەدى. سول حالىقپەن بىرگە كەزەككە تۇرعان مۇنىڭ دا قولىنا اقىرى قازاقستاننىڭ ءتول تەڭگەسى ءتيدى. 200 تەڭگە.

ەندى سول تەڭگەنى جۇمساۋعا اسىقتى. ءدال وسى كەزدە دۇكەندەر زاتتاردى سورە استىنان شىعارا باستاعان ەدى. سەبەبى تەڭگە اينالىمعا ءتۇسۋى ءتيىس بولاتىن. كەڭەستىك دۇكەندەردەن قالعان ءبىر ادەت كەي زاتتاردى سورە استىنا جاسىرىپ ۇستايتىن.

دۇكەنگە كىرگەندە سول كەزدەگى جاستاردىڭ قىزىعۋشىلىعىن وياتاتىن سورەدە تۇرعان ماگنيتوفون كوزگە ءتۇستى. بۇل كەشە بولماعان، الدىندا دا. اشىق كوگىلدىر ءتۇستى ماگنيتوفون. العاش رەت تەڭگەگە ساتىپ العان زاتى وسى ماگنيتوفوننىڭ باعاسى قازاق تەڭگەسىمەن 170 تەڭگە تۇرعان ەدى.

ارادا ايلار وتكەندە بۇلارعا قازاقستاننىڭ مەملەكەتتىك ەلتاڭباسى بەينەلەنگەن ديپلوم قاعازىن تۇڭعىش رەت تابىستادى. ول اشىق كوگىلدىر ءتۇستى جۇقا قاعاز ەدى. ءبىراق وندا ازاتتىقتىڭ نىشانى بار.

مەكتەپكە بارعاننان كەيىن ەكى جىلدان سوڭ العاش رەت قولىنا قالام الىپ، قازاقستان تاۋەلسىزدىگىنىڭ 5 جىلدىعىنا وراي، سەناريي جازدى. قازاق حاندىعىنىڭ 540 جىلدىعى، جەلتوقسان وقيعاسىنىڭ 10 جىلدىعىنا دا نەگىزدەلگەن، "قازاق حاندىعىنىڭ قۇرىلۋى"، "اقتابان شۇبىرىندى" جانە "سوتتاعى سوڭعى پروسەسس" كورىنىستەرىنەن تۇراتىن "ءبىز، قازاق، ەجەلدەن ەركىندىك اڭساعان" اتتى ادەبي-تاريحي، سازدى باعدارلاما قوجاباقى اۋىلدىق مادەنيەت ۇيىندە ءبىر كۇننىڭ ىشىندە ەكى رەت قويىلدى. ۇلكەندەرگە جانە بالالارعا بولەك.

ارادا ەكى جىل وتكەندە مۇنىڭ تاعى دا ازاتتىقتى نەگىز ەتكەن، تاريح جانە ونەر تاقىرىبىن ۇيلەستىرگەن "مەن قازاقپىن تاراعان كوك تۇرىكتەن" باعدارلاماسىنا اۋداندىق مۋزىكا مەكتەبىنىڭ ديرەكتورى رومان اۋەزوۆ ديپلوم بەردى. ايماقتىق بايقاۋعا مەكتەپتەردەن ءنومىر ىرىكتەپ الىپ كەتۋگە كەلگەن قازىلار القاسىنىڭ ءتوراعاسى ر.اۋەزوۆ: "25ء-تىڭ ۇجىمى وسى باعدارلاماسىمەن اۋداندىق بايقاۋعا تۇگەل قاتىسادى" دەدى.

وسىدان سوڭ ارادا ءبىر جىل وتكەندە XXI عاسىردى قارسى الۋ ءۇشىن اۋداندىق ءبىلىم ءبولىمى ۇيىمداستىرعان جاڭا جىلدىق كەشكە مەكتەبىنىڭ اتىنان قاتىسۋعا جىبەرىلگەن ەدى. ولەڭ وقىدى.

...باتىرلىققا باس ءيىپ، دۇشپانىڭا جۇلقىندىڭ،
مويىنداعان تالايى باتىلدىعىن جۇرتىڭنىڭ.
باسىن الا الماپ ەدى تالاي جاۋى قازاقتىڭ،
بۇل عاسىردا الدىمەن ءتىلىن كەستى-اۋ ۇلتىڭنىڭ.

ەلدىگىڭدى ساقتاپ ەڭ قانداي قيىن كەزدە دە،
كەدەي حالىق ەمەسپىز ىسكە-داعى، سوزگە دە.
جاڭا عاسىر كەلگەندە ۇلى ماقسات بىرەۋ-اق -
قازاق دەگەن حالىقتى مويىنداتۋ وزگەگە!

ازاتتىق رۋحىمەن ويانعان حالىق وسىلاي XXI عاسىردىڭ تابالدىرىعىنان دا اتتاپ كەتكەن ەدى.

---