تۋعان ەل، وتان تۋرالى ولەڭدەر
وتان تۋرالى
مەن ونىڭ ءتۇنىن سۇيەم، كۇنىن سۇيەم،
اعىندى وزەن، اسقار تاۋ، گۇلىن سۇيەم،
مەن ونىڭ قاسيەتتى ءتىلىن سۇيەم،
مەن ونىڭ قۇدىرەتتى ءۇنىن سۇيەم.
بار جاندىگىن سۇيەمىن قىبىرلاعان،
ءبارى ماعان: «وتان!» دەپ سىبىرلاعان
جانىم مەنىڭ،
كەۋدەمدى جارىپ شىق تا،
بوزتورعايى بول ونىڭ شىرىلداعان!
وتان!
وتان!
بارىنەن بيىك ەكەن.
مەن ونى ماڭگىلىككە ءسۇيىپ وتەم.
وتاندى سۇيمەۋىڭ دە كۇيىك ەكەن،
وتاندى سۇيگەنىڭ دە كۇيىك ەكەن...
مۇقاعالي ماقاتايەۆ
تۋعان ەلىمە
ءۇمىت قىپ مەنەن قارايسىڭ،
كوڭىلىڭە مەدەۋ سانايسىڭ.
بالالىققا جاراسام،
اتالىققا جارايسىڭ.
قايتەيىن، ەلىم، قيمايمىن،
قيا الماي جاندى قينايمىن.
قيماي قالسام، ىشىڭدە
تاعى تىنشىپ سىيمايمىن.
التى قىردان اسسام دا،
سوزدەرىڭدى سىيلايمىن،
تەك قالاۋىم سىزدەردەن:
«سەرىكتىكتى» ميلايمىن.
سىزدەرگە اكەپ شاشۋعا،
ءىلىم، ءبىلىم جينايمىن.
كەلدى حاتىڭ مەن شارشاپ
وتىرعاندا دامىعىپ،
حابارىڭا بەك اڭساپ
ءسۇزىلىپ كوڭىلىم تالىعىپ.
سوزىڭنەن كورىپ ءوزىڭدى،
قۇشاقتاي الدىم قامىعىپ.
كىم ءسۇرتتى سوندا كوزىمدى،
قامىقپايىن نە عىلىپ؟
سويلەسىپ گۇلدەي جاينادى،
بۋلىققان كوڭىلىم تارىعىپ.
قاپالى لەبىزىڭ ايدادى،
گۇل سامالعا مالىنىپ.
حاتىڭ بولىپ ءبىر اينا،
قاراي قالدىم اڭىراپ.
باياعى ماحمۇت جوق، قايدا؟
ءوزىمدى قاپپىن جاڭىلىپ.
سارعايعان ءتۇسى وزگەرگەن،
شاڭ باسىپ، كەۋىپ قاقىرىق.
«كىمسىڭ؟» - دەيدى كەز كەلگەن،
دوستىنا جالعىز تانىلىپ.
اينادان كورىپ بۇل ءتۇستى،
كەتە جازدىم جارىلىپ.
قۋات ءبىتتى ءبىر كۇشتى
جەڭىلەرلىك تاعدىر جاڭىلىپ.
مىسال ەتىپ بۇل جونگە،
كورسەتەيىن مىنانى:
قۋاتى كۇش ۆۋلكاندار
سونگەندەي ءبىراز تۇرادى.
ولۋسىرەپ، السىرەپ،
ءتۇتىنى كەيدە شىعادى،
بۋلىققان سايىن قۋاتتى
بويىنا جيىپ نىعادى.
ال، قۋاتپەن اتىلدى،
كىم قارسىلىق قىلادى؟
بەتىن جاپقان تاۋ - تاستار،
بىت-شىت بولىپ سىنادى.
سۇلتانماحمۇت تورايعىروۆ
مەنىڭ ەلىم
كوكىرەگىمنىڭ ءۇمىتى مەن تىلەگى
كۇي بوپ تۇلەپ، كۇن بوپ شىعىپ كۇلەدى.
كۇن استىندا كوك توبەلەر تۇلەدى —
مەنىڭ ەلىم، مەنىڭ ەلىم — گۇل ەلى!
ايتپاعىم ءبىر اعىل-تەگىل سىر ەدى —
شەجىرەڭە ول ولەڭ بولىپ كىرەدى.
مەندەگى ونەر سەن دەپ ءومىر سۇرەدى
مەنىڭ ەلىم، مەنىڭ ەلىم — جىر ەلى!
قانات قومداپ تاڭ اتقاندا شىعىستان
تورعايىم بار قىرانىڭمەن ءبىر ۇشقان.
جۇرەگىم بار جۇرەگىڭمەن ۇعىسقان،
مەنىڭ ەلىم، مەنىڭ ەلىم — گۇلستان!
* * *
سالقىنداپ ساياسىندا سامال-كولدىڭ،
بۇلا وسكەن باياعىدان بالاڭ مەنمىن.
سىمىرە ساۋمالىڭدى، بۇل جولى دا،
سابىلىپ، ساعىمدى ولكە، ساعان كەلدىم.
تاعى دا توپىراعىڭدا جاڭاردى ءىزىم،
سەن دەسەم بال-بۇل جايناپ جانار ءجۇزىم.
ءبىر پەيىل،
ءبىر ىقىلاس — قولدا بارى،
اكەلگەن بازارلىعىم — سول بولادى.
...تىكەنگە بالتىرىمدى تالاتىپ ەم،
ال ءقازىر دالا بارقىت، دالا — كىلەم.
كەتىپ ەم سول دالادان شىبىق ءمىنىپ،
ورالدىم ءبىر تالاپتىڭ قاناتىمەن.
سىرىم بار تەرەڭىمدە كورىنبەگەن،
جىرىم بار شەبەر قولمەن ورىلمەگەن.
ايتەۋىر بىرەۋىمىن كوپ بالاڭنىڭ
ءوزىندى ەلىم دەگەن، جەرىم دەگەن!
جۇمەكەن ناجىمەدەنوۆ
قازاق جەرلەرى
مىڭ جەتى ءجۇز وتىز ءبىر ءساناسىندا،
ءبىز كىردىك رۋسسيانىڭ فاناسىنا.
ھۇنەرسىز بوستىعىمىز كورىنگەن سوڭ،
قىزىقباس كىم قازاقتىڭ بالاسىنا؟
جىلىندا مىڭ سەگىز ءجۇز الپىس سەگىز
قازنالىق، دەدى، جەردىڭ ءھامماسىن دا.
تارالىپ جىلدان جىلعا جەر-سۋىمىز
مۇجىقتىڭ كەتتى ءبارى قالاسىنا.
ءقادىردان حالىق بيلەگەن اقساقالدار،
بۇل ىسكە ءفاھىم نازار سالاسىڭ با؟
تەمىردى قىزۋىندا سوقپاي قالىپ،
ءناسىلىڭنىڭ كوز جاسىنا قالاسىڭ با؟
كىر جۋىپ، كىندىك كەسكەن حايران جەرلەر،
مۇجىققا، حوش امان بول، باراسىڭ دا.
قاسيەتتى بابامىزدىڭ زياراتى،
قالدىڭ عوي كوشەسىنىڭ اراسىندا.
مونشاعا زياراتتىڭ تاسىن الىپ،
اعاشىن وتقا مۇجىق جاعاسىڭ دا:
تابا الماي ءبىر بارعاندا ەش بەلگىسىن،
كوزدەن جاس كولدەي بولىپ اعاسىڭ دا.
شالقار كول، اققان بۇلاق، جايلى قونىس
ورمان-توعاي كەتتى عوي اعاشىڭ دا.
ويلاسام مۇنىڭ ءبارىن حيالى بوپ،
حافادان ءىشىم وتتاي جاناسىڭ دا.
اۋەلدە جەرىمىزبەن كىرىپ ەدىك،
تۇرماقتا عادىلدىكتىڭ ساياسىندا.
ايرىلساڭ قالعان جەردەن وسى كۇنگى
توپىراققا مالدى قازاق باعاسىڭ دا.
اداستى عاقىلىنان قارا حالىق
بىلگىشتەر ءوزىڭ ءحايلا تاباسىڭ دا.
قازاعىم، جەرىڭ قايدا اتا مەكەن،
قازاق قازاق بولعالى مەكەن ەتكەن.
حازىردە ءبارىڭىزدى قۋىپ شىعىپ،
ورنىڭا قالا سالىپ حاحول جەتكەن.
شىعارعان جەر ولشەۋگە زەملەمەرلەرى
قالا ءۇشىن كەتكەن بىزدەن جاقسى جەرلەر.
***
ءتاتتى سۋ، تۇششى سۋدىڭ ءبارى سوندا،
تاباتىن بۇعان ءحايلا قايدا ەرلەر؟
زەڭگىر تاۋ، اققان بۇلاق شالقار كولدەر،
كەتتى عوي بەتەگەلى بيىك بەلدەر.
قىسقارىپ جەر كەتكەن سوڭ ءورىسىمىز،
قالدى عوي جاتاق بولىپ حايران ەلدەر.
اششى سۋ بىزگە قالدى ءشول دالالار
جاقسى جەر قالدىرمادى ەگىن سالار.
قالايشا تاۋ مەن تاسقا باعا الادى
قورالى قوي، قوستى جىلقى بايلاردا بار.
مىنىكەي كەلدى مۇجىق كوشكەن بۇلتتاي
قازاقتىڭ قويار ەمەس جەرىن قۇرتپاي.
كەلدى دە ەگىن سالىپ بايىپ كەتتى،
جالقاۋ ما بۇلار ءتاڭىرى-اي ءبىزدىڭ جۇرتتاي.
كوردىڭ عوي بۇل ۋاقىتتا تارىلعانىن،
الىنباس يلتيفاتقا جالىنعانىڭ.
ون بەستەن كىسى باسى دەسياتينا
جەر بەرسە سوندا قازاق نەشىك ءحالىڭ؟
ءمىرجاقىپ دۋلات ۇلى
تۋعان ەلىم
مەندە سويلەر ءسوز بولسا –
ءوزىڭ بەرگەن ءسوزىڭ عوي!
مەندە كورەر كوز بولسا –
ءوزىڭ بەرگەن كوزىڭ عوي!
شاتتىق قۇشقان شەرۋدە،
كۇيدى وتەرگەن ءوزىڭ عوي!
قيىندىقتى جەڭۋگە
ۇيرەتكەن دە ءوزىڭ عوي!
تولقىعاندا سەزىم –وي،
ءاپپاق ارىم، تىلەگىم.
تۋعان ەلىم ءوزىڭ عوي –
ارقا سۇيەر تىرەگىم!
تۋعان ەلىم، ءوزىڭنىڭ،
جازيراڭدى كەزدىردىڭ.
جايما –شۋاق كەزىمنىڭ،
راحاتىن سەزدىردىڭ!
تۋعان ەلىم – گۇل ەلىم،
قاسيەتىڭدى بىلەمىن.
وزىڭە دەپ جۇرەمىن –
لۇپىلدەگەن جۇرەگىم!
باكىر تاجىبايەۆ
جان دالا – ءجاننات دالا
ءوزىڭسىڭ ، قازاقستان، ءان، ارمانىم دا،
اياۋلىم، التىن بەسىك، قارا ورمانىم دا.
ءبىر نارسە جەتپەيدى دەۋ قاتە بولار
وزىڭدەي ۇلان بايتاق دالام بارىندا.
گۇل دالا – قازاقستانىم.
سەن ءۇشىن بار سوزدىكتەن ءسوز تاڭدايىن كوپ،
سەن باردا باسىلمايدى جەز تاڭدايىمدا وت.
مەن سەنەن كەتە الماسپىن، امالسىزدان
ءبىر كەتسەم، ورالارمىن بوزتورعايىڭ بوپ.
ءان دالا – قازاقستانىم.
سەن باردا عاجاپ شەبەر، عاجاپ ۇستامىن،
تۇسىنەم وزەندەردىڭ ساز اعىستارىن.
قالاي اقىن بولمايىن، مەن تۇگىلى
ۇشادى كوگىڭە جىر جازا قۇستارىڭ.
قىراندار قاناتىندا داڭقى كەتكەن،
ءدان دالا – قازاقستانىم.
سەن مەنىڭ شۇعىلاعا تولعان دالامسىڭ،
جاسامپازىم، سان اسۋ جولداردى الارسىڭ.
بابامنىڭ كوزدەرىنىڭ قاراشىعى ەڭ،
بالامنىڭ باقىتىنا دا قورعان بولارسىڭ.
جان دالا – قازاقستانىم.
كەرەمەت ورىلەدى گۇل وڭىردە ولەڭ،
كەزىڭ قانداي ورىك پەن شيە گۇلدەگەن.
جۇرەگىمە سىيعىزىپ بار بەينەڭدى،
قالسام دەپ ەم ءوزىڭنىڭ جۇرەگىڭدە مەن.
كەڭ دالا – قازاقستانىم.
كەرەگى جوق داڭق دەيتىن ماعان سورەنىڭ،
جەتەر ءبىراز ەسىڭدە قالا السا ولەڭىم.
حالقىم ماعان سەنەدى ءالسىز دەمەي،
ۇيتكەنى مەن، تۋعان جەر، ساعان سەنەمىن.
جاساي بەر ، قازاقستانىم.
كۇلاش احمەتوۆا
قاجەتتى سىلتەمەلەرگە دە نازار اۋدارىپ كورىڭىزدەر:
وتان تۋرالى باسقا دا ولەڭدەر
سايتتاعى بارلىق ولەڭدەر
ءتىل تۋرالى ماقال - ماتەلدەر
سايتتاعى بارلىق ماقال - ماتەلدەر
ۇلاعاتتى سوزدەر
ونەر-بىلىم، ءتىل تۋرالى قاناتتى سوزدەر
وتباسى تۋرالى ماقال - ماتەلدەر
سايتتاعى بارلىق اۆتورلار
You Might Also Like
-
كيىز ءۇي – «اتامىز – الاش، كەرەگەمىز – اعاش»، «كيىز تۋىرلىقتى، اعاش ۋىقتى قازاقپىز» دەپ، اتالى ءسوز ايتىپ قالدىرعان اتا-بابالارىمىزدىڭ نەگىزگى باسپاناسى...
-
ءبىراز جىل بۇرىن، سيەتل وليمپياداسىندا، 100 مەترگە جۇگىرۋ الاڭىندا 9 بالا جۇگىرۋگە ازىرلەندى. ولاردىڭ ءبارى دەنە ءبىتىمى جاعىنان ياكي مەنتالدىق دەڭگەيدە مۇگەدەكتەر بولاتىن.
