InfoHub Logo

تاڭ اتپاي ۇكىگە سولقىلداپ جىلاپ تۇلكى كەلدى.

— تۇندە قاسقىر كەلىپ بار ازىعىمدى تارتىپ الدى. وسى ورماندا ءارى قاراي تۇرام دەسەڭ، كۇن سايىن ءبىر قويان اكەپ تۇراسىڭ دەپ بۇيىرىپ كەتتى. ەندى نە ىستەيمىن؟ — دەدى سولىعىن باسا الماي.

ۇكى ويلانىپ قالدى. قاسقىردى تىرپ ەتكىزبەيتىندەي امال ىزدەستىردى. ول ارانىڭ يلەۋىنە بارىپ باس كوتەرەر بىرىمەن سويلەستى.

— ورمانداعى اڭدار بىلگەندەرىن ىستەپ، تىنىشتىقتى كەتىردى. ءالدىسى ءالسىزىن تالاپ، ءوزىنىڭ ىشىپ-جەيتىن تاماعىن باسقاعا سالىق ەتىپ سالا باستادى. بار تابىسىن باسقاعا بەرسە ءوز وتباسىن قالاي اسىرايدى؟ كومەكتەس. اسىن ادال تاباتىن سەنەن باسقا ەشكىمدى كورىپ تۇرعان جوقپىن، — دەدى.

— جاقسى! — دەپ بىردەن كەلىستى ارا.

ۇكى ورماننىڭ بار اڭ-قۇسىن جيناپ جاتىر دەگەن حابار تاراپ، ازۋلى اڭدار «كىپ-كىشكەنتاي قۇس بىزگە نە ايتقىسى كەلدى ەكەن؟» دەپ قىزىق ءۇشىن جينالدى.

ۇكى اعاش باسىندا باسىن كوتەرە، ءوزىن پاڭ ۇستاپ وتىر ەكەن. ءبارى جينالعان سوڭ ءسوز باستاپ:

— سوڭعى ۋاقىتتا ءبىر-بىرىڭدى اشىق توناۋعا كىرىسىپ كەتتىڭدەر. سوعان تيىم سالامىن، — دەدى.

قورقاۋ سۋماڭداپ:

— الىپ ارىستانعا، ازۋلى جولبارىسقا، ايلالى قاسقىرعا، قۋ تۇلكىگە، ءتىپتى قورقاق قويانعا قالاي ءسوزىڭدى وتكىزە الاسىڭ؟ — دەپ ارت جاقتا تۇرعان ماڭعاز ارىستان مەن جولبارىسقا جاعىنا سويلەدى.

— ءيا، سوعان ءبىز دە تاڭعالىپ تۇرمىز! — دەدى باسقالارى دا.

— ەگەر بىر-بىرىڭە زورلىق جاساساڭدار، ارالار تۋ تالاقايلارىڭدى شىعارىپ شاعىپ تاستايدى! — دەدى ۇكى ءداۋ كوزىن توڭكەرە قاراپ.

— مەن بىرەۋگە زورلىق كورسەتپەسەم جۇرە المايمىن. تابيعاتىم سونداي، — دەپ ۇكىگە مەنسىنبەي قارادى قاسقىر.

— ءقاۋىپ ارادان كەلەتىن بولسا، جەڭىل ەكەن، — دەپ كەرگي سويلەپ كەتتى جولبارىس.

مىرس-مىرس كۇلگەن ارىستان اۋزىن اپانداي اشىپ، اڭىراتىپ ءبىر ەسىنەدى دە، سويلەۋدىڭ ءوزى ارتىق دەگەندەي اياعىن ءار جەردەن ءبىر اڭداپ باسىپ ول كەتتى.

جالعىز قالعان تۇلكى:

— ولار ەندى ماعان كۇن بەرمەيدى، — دەپ ۋايىمداپ، سىڭسىدى.

  ەرتەڭىنە قاسقىر ۇكىنىڭ كوزىنشە تۇلكىنىڭ اۋلاپ العان بالىعىن تارتىپ الدى. ۇكى اشۋعا بۋلىعىپ:

— ارالار، سەندەر مەنىڭ جارلىعىمدى كۇتىپ وتىرماڭدار. ورماندى، دالانى، شالعىندى ارالاپ، بىرەۋگە قىسىم كورسەتكەن اڭدى بايقاساڭدار، شاعىپ الىڭدار! ەڭ ءبىرىنشى اناۋ سۇر قاسقىردان باستاڭدار! — دەدى.

ۇكىنى مەنسىنبەي كەتىپ بارا جاتقان قاسقىر قۇج-قۇج ەتكەن زور داۋىستى ەستىپ، ارتىنا قارادى. ورمانداي قالىڭ قارا ارانى كورىپ، تىستەگەن بالىعىن تاستاي قاشتى. ارالار قۋىپ ءجۇرىپ، قاسقىردى قىپ-قىزىل قىلىپ شاعىپ تاستادى.

قاسقىردى كورگەن باسقا اڭدار شوشىنىپ قالدى. جاتىپ ءىشىپ، جامان ۇيرەنگەن ولار ۇكىنى جازعىرا باستادى. ءبىراق ۇكى ولاردىڭ ەشقايسىنان ىقپادى.

قالىڭ جۇنىنەن تۇك قالماعان قىپ-قىزىل قاسقىر، ءوزىن-وزى سۇيرەپ ارىستانعا ارەڭ جەتتى.

— اسەكە، وزىڭنەن ادىلەتتىك ىزدەپ كەلدىم. بۇلاي كەتە بەرەتىن بولسا، اڭقاۋ ارالاردى پايدالانىپ، ۇكى ەرتەڭ سىزدەن باستاپ ءبارىمىزدى باسقاراتىن بولادى. ونىڭ كوزدەگەنى سول. ءازىر كۇش الىپ كەتپەي تۇرعاندا كوزىن قۇرتىڭىز. ءوزى بارىپ تۇرعان جىرتقىش. ورمانداعى بارلىق كەمىرگىشتى دىم قويماي جالعىز جەپ وتىر. وعان ءالىڭىز كەلىپ تۇرعاندا جازاسىن تارتقىزىڭىز، ەرتەڭ ءبارى كەش بولىپ قالۋى مۇمكىن، — دەدى ءتىسى قارش-قارش ەتىپ.

قاسقىردىڭ ءسوزى قامشىداي ءتيىپ، ارىستان ارس ەتىپ ورنىنان اتىپ تۇردى دا:

— ەر سوڭىمنان! — دەدى.

ءوزى شاۋىپ وتىرىپ ۇكىگە كەلدى. ارتىندا تەكىرەكتەپ كەلە جاتقان قاسقىر بايعۇس قاقالىپ-شاشالىپ ارەڭ جەتتى.

— ۇكى! مىنا زورلىعىڭا جول بولسىن! ارالاردىڭ سەنگىشتىگىن پايدالانىپ، ورمانداستارىڭا نەگە زورلىق كورسەتەسىڭ! — دەپ اقىردى.

— قاسقىر قاسقىرلىعىن قويسا، مەن دە ۇكىلىگىمدى قويامىن! — دەپ كەسىپ ايتتى ۇكى دە.

سوزدەن ۇتىلعان ارىستان اشۋعا بۋلىعىپ، ۇكى وتىرعان اعاشقا اتىلدى. سول-اق ەكەن اعاش اراسىندا قۇج-قۇج قايناعان جۇمىسشا ارالار قارۋلارىن كەزەنىپ شىعا كەلدى. ۇكىنىڭ ءبىر قول سىلتەگەنى سول، ورمانداي ارا تىسىنە سەنگەن ارىستاندى جەرگە اۋناتىپ، قىپ-قىزىل الا قويداي ەتتى. ۇكى بەيقام وتىرا بەردى. مۇنى كورگەن قاسقىر قۇيرىعىن قىسىپ، زىتىپ وتىردى. بەتى بىلەۋدەي بوپ ىسكەن، ۇستىندە ساۋ تامتىعى جوق ارىستان ورنىنان ارەڭ كوتەرىلدى.

— سەنىڭ مىنا كەيپىڭ باسقا اڭدارعا ساباق بولسىن. ءقازىر ورماندى تۇگەل ارالاپ شىق. جۇرت كورسىن ءتۇرىڭدى. ونشاقتى ارانى باقىلاۋ ءۇشىن بىرگە ەرتىپ جىبەرەمىن. ەندى سەنى سۇلاتىپ سالۋعا بارماقتاي ون ارانىڭ كۇشى دە جەتەدى، — دەدى.

اۋرۋى جانىنا باتقان ارىستان قارسىلاسا المادى. سۇمىرەيىپ، سۇيرەتىلىپ كەيىن شەگىندى. كەتىپ بارا جاتىپ، ون اراعا شوشىنا قايتا-قايتا جالتاق-جالتاق قاراپ قويادى.

ارىستاندى بەيشارا، ءمۇساپىر كۇيدە كورگەن باسقا اڭ-قۇس سول كۇننەن باستاپ تىپ-تىنىش جۇرەتىن بولدى.

بارىنەن دە ماڭعاز جولبارىس اقىلدى ەكەن. ارىستاننىڭ نە كۇيگە تۇسكەنىن كورگەننەن كەيىن، ءوزىنىڭ ۇكىمەن ەرەگىسىپ جەڭە المايتىنىن سەزە قويدى.

ورماندا تىنىشتىق، بەيبىت ءومىر ورنادى. ەشكىم ەشكىمنەن تىعىلماي، ەركىن ءوز تىرشىلىگىمەن جۇرەتىن بولدى. كوپ كەشىكپەي ارا شاققان جاراسى قوتىر-قوتىر بوپ بىتكەن ۇسقىنسىز ارىستان كۇرك-كۇرك جوتەلىپ، تىشقان اۋلاپ ءجۇردى. بۇرىنعىداي انتيلوپا، بۇعى قۋۋعا كۇشتەن بۇرىن جۇرەگى داۋالامادى. مىنە، وسىلايشا كىپ-كىشكەنتاي قۇس اق نيەتىنىڭ ارقاسىندا بارشا اڭ قۇستى، ءتىپتى ازۋلى پاتشاسىن دا دۇرىس جولعا سالدى.

---