ۇلى ادام
ۇلى ادامدى كورمەگەلى كوپ بولدى. ارادا بىرنەشە اي وتكەن. قاي جاقتا جۇرگەنىن بىلمەدىم. بىرەۋلەردەن «وسى الماتىدا ءجۇر ەكەن، ءبىر تۇراق تاۋىپ الىپ، كۇندىز-تۇنى باس الماستان شىعارماشىلىقپەن اينالىسۋدا. ۇلكەن ءبىر رومان باستاپ، سونى اياقتاي الماي جاتقان كورىنەدى. تەك جۇما كۇنى كەشكە قاراي جازۋشىلار وداعىنا باس سۇعادى ەكەن، قالعان ۋاقىتىندا تۇراعىنان شىقپايدى» دەگەن ءسوزدى ەستىگەنمىن. بۇل ءسوزدىڭ جانى بار سياقتى كورىندى ماعان. سەبەبى، جۇما كۇنى اپتالىق گازەتتەردىڭ بارلىعى جارىققا شىعىپ، بەس كۇندىك جۇمىستىڭ اۋىر جۇگى ارقالارىنان ءتۇسىپ، ءبىر جەڭىلدەپ قالاتىن جۋرناليستەردىڭ كوبىسى قالعان ەكى كۇندىك دەمالىستىڭ بەتاشارىن وسى جازۋشىلار وداعىنان باستايتىن. قولىنا قالام ۇستايتىنداردىڭ ءبىرسىپىراسىن جۇما كۇنى كەشكە قاراي جازۋشىلار وداعىنان تاباسىڭ. بىر-بىرلەرىمەن باس قوسىپ، بيليارد ويناپ، سالقىن سىرانى سىمىرە قاۋقىلداسىپ اڭگىمەلەسىپ وتىرعانىن كورەسىڭ. ۇلى ادامنىڭ وسىنداي ورتانى جانى قالايتىنى، كەيدە كادىمگىدەي اڭساپ تۇراتىنى ماعان ايان. ەكى اپتا بويى سول وداقتى توڭىرەكتەدىم. كەيدە وداقتىڭ ىشىنە ەنىپ، قاسىما كەلگەن ۇلتى قازاققا ۇقسامايتىن داياشى قىزعا ءبىر سىراعا تاپسىرىس بەرىپ، لەزدە اكەلگەن سىرانى اسىقپاي جۇتا وتىرىپ اينالاما قارايتىنمىن. ۇلى ادام ۇشتى-كۇيلى جوق. تاپپايتىنمىن. تاعى بىرەۋلەر «ۇلى ادام استاناعا كەتىپتى. الماتى جالىقتىرىپ، جەرىكتىرسە كەرەك» دەيدى. ال، قاشان دا اشىق-جارقىن مىنەزىنەن تانبايتىن ءبىر دوسىم: «ءيا، ونىڭ استاناعا كەتكەنىن مەن بىلەمىن. سەنبەيسىڭ عوي، پويىزعا ءوزىم شىعارىپ سالعانمىن. ونشا كوپ سويلەسپەدىك. الىبەك شەگەباي دەگەن اقىندى تانيسىڭ عوي، ۆوكزالدا تۇرعاندا سونىڭ ولەڭىنەن: «ارمان قۋىپ كەلگەن ەدىك ءبارىمىز، اداستىردى الماتى... بار بولاتىن ءاپ— ادەمى كۇلكىم دە، ىزدەپ ءجۇرمىن كوپ بولدى. كەشەگى سول... اعالارىم بۇل كۇندە، جىلامايتىن توق بولدى» دەپ ءۇزىندى وقىدى. مەن دە قاراپ تۇرماي سول اقىننىڭ «ارمانى اسقاق بالاڭ ەم، ايدى السام دەگەن تالابى. اۋىلعا كەتىپ قالار ەم، الماتى جەتىم قالادى» دەگەن ءبىر شۋماق ولەڭىمەن قىسقا قايىرعان ەدىم، «ەرۋندا!» دەدى. پويىزدىڭ جۇرەتىنىن حابارلاپ جاتقان، جۇگىرىپ بارىپ ۆاگونعا ءمىندى. ماعان قاراپ تۇرىپ: «قوش بول، حالقىم!» دەدى، ەكى قولىن كوككە كوتەرە ءتىسىن اقسيتا كۇلىپ. بەينە ءبىر سوعىسقا كەتىپ بارا جاتقانداي. ونىڭ ارەكەتى ءبىر ءتۇرلى كورىندى-اۋ دەيمىن، ۆوكزالداعىلاردىڭ ءبارى وعان جامىراي قارادى. قىزىق...» دەپ، ۇلى ادامنىڭ استاناعا كەتكەنىن راستاپ، كۋا رەتىندە ايتىپ بەردى. راس شىعار... تىڭداي بەرسەڭ ول تۋرالى امەريكاعا كەتىپتى دەگەن نانىمدى شىعاتىن ءسوزدى ەستۋىم عاجاپ ەمەس. ول جايىندا الىپ-قاشپا اڭگىمە جەتىپ ارتىلادى. وسىنىڭ ءبارى ۇلى ادامنىڭ ىس-ارەكەتى مەن مىنەزىنەن تۋىنداپ، كۇندەلىكتى تىرشىلىك پەن شىنايى ءومىردىڭ ىشكى قالتارىسىمەن استاسىپ، بىتە قايناسىپ جاتاتىن. اجىراتۋ قيىن. ايتەۋىر، ۇلى ادامنىڭ قىرىق كىسىگە قارسى شىعىپ وتىراتىن قىڭىر مىنەزى جانە سول قىڭىرلىعى كەيدە اجەپتاۋىر مەرەيىن ۇستەم قىلاتىنى؛ سوزدەن توسىلا باستاسا «ءبارى جالعان» دەپ باستىرمالاتا جونەلەتىنى، ماڭىنداعىلاردىڭ ءسوزىن تىڭداماي قوياتىنى؛ وعاش وي، توسىننان پىكىر ايتىپ تاڭقالدىراتىنى؛ كەيدە سونداي ايتقاندارىنا ءوزى ريزا بولىپ، مەنمەندىگى ۇستاپ كەتەتىندىگى؛ اسىرەسە، سالقىن سىرانىڭ ۋىتى بويىنا تاراعان ساتتەردە اينالاسىنداعىلاردان جوعارى تۇرعاندىعىن ايتىپ قالۋدان ەش قىسىلمايتىنى؛ پەرىنىڭ قىزىنىڭ قولىنا ءتۇسىپ قالعانداي ەش حابارسىز كەتىپ، ون شاقتى كۇننەن كەيىن كوزىنىڭ استى كۇلبىلتەلەنىپ نەمەسە جول ءجۇرىپ كەلگەندەي شارشاپ ورالاتىنى — ءبارى-بارى ونىڭ وزگەلەرگە ۇقسامايتىنىن، ايىرماشىلىعىن تانىتاتىن. كەيبىرى ونىڭ بۇل قىلىقتارىنا سىرتتاي مىسقىلداي قاراعانمەن، كوزىنشە ەشتەڭە دەي الماي، ونىڭ كۇللى بولمىسىمەن كەلىسكەندەي سىڭاي بەرەتىن. الدە وسىعان بىردەڭە دەپ باسىم بالەگە قالاما دەپ ويلاي ما ەكەن، و جاعىن بىلمەدىم. سوڭىنان ءتۇرلى سوزدەردىڭ ەرەتىنى سوندىقتان-اۋ دەپ شامالايمىن. سودان بولار، ونى ءبارى ازان شاقىرىپ قويعان ەسىمىنەن گورى «ۇلى ادام» دەپ اتاۋعا اۋەس. ءبىز دە ءوز تانىمىمىزبەن ونى «ۇلى ادام» دەپ، شىن ەسىمىن ايتا بەرمەيتىنبىز. ۇلى ادامنىڭ قۇلاعىنا بۇل ءسوز مايداي جاعاتىنىن اڭعاراتىنبىز. ءبىراق مەن ەشقاشان الدامايتىن ءوز ويىما سەنگىم كەلەدى. ۇلى ادام ات تەرلەتىپ استاناعا كەتكەن جوق. الماتىداعى ءبىر تۇراقتا قولىنان قالامى تۇسپەي اق پاراققا ءۇڭىلىپ وتىر دەۋ تىپتەن اقىلعا سىيمايدى. ونداي ەرىكتى تۇرمەگە شىدامايتىنى انىق (ءوزىنىڭ ايتۋى بويىنشا). سىزگە ەرتەگىدەي ەلەستەۋى مۇمكىن، مەن بىلسەم، ول اسپان جاققا كەتتى، اسپان جاققا... ۇشى-قيىرى جوق عارىش كەڭىستىگىندە ەمىن-ەركىن قىدىرىپ جۇرگەن بولۋى كەرەك. بۇل جايىندا ەشتەڭەنى ويدان شىعارىپ وتىرعانىم جوق، ءبارى ءوزىنىڭ ايتقاندارى، قۇلاعىممەن ەستىگەندەرىم. ەكەۋىمىز سوڭعى رەت كەزدەسكەندە اسپان تۋرالى كوپ ايتقان...
ءبىز سول كۇنى جازۋشىلار وداعىنىڭ الدىندا كەزدەيسوق جولىققان ەدىك. ەسىكتى اشىپ، عيماراتقا ەنىپ بارا جاتقاندا قارسى الدىمنان شىققان. امانداستىق. ىشكە كىرمەي سونىمەن بىرگە قايتادان سىرتقا بەتتەدىم. جەمتىككە جينالعان قارعا-قۇزعىنداي قاۋىمداسقان الماتى اسپانىنىڭ قارا باۋىر بۇلتتارى قاباقتارىن ءتۇيىپ، تۇنەرىپ العان. جاڭبىر جاۋىپ تۇر. قالتاسىنان تەمەكى الىپ تۇتاتقان ۇلى ادام باسىن كەكجيتە كوككە قاراپ: «تاك، اسپان جىلاپ تۇر. تاعى دا... ءسىرا، ادامدار جىلاۋدى اسپاننان ۇيرەنگەن شىعار. ءاي، ءبىراق اسپان قۇساپ جىلاي المايمىز عوي، سولاي ەمەس پە؟» — دەدى قايتادان باسىن تۇسىرە، جانارىن ماعان قاداپ. ۇندەمەدىم. ەسەسىنە ىشتە كىم بار ەكەنىن سۇرادىم. تەمەكىنىڭ قويۋ ءتۇتىنىن اۋاعا لىقىتا ۇرلەگەن ول ءسال ويلانىپ: «مەنى تانيتىنداردىڭ ءبارى بار. سەنى تانيتىنداردى كەزىكتىرە قويمادىم»، — دەپ كەكەسىنمەن جاۋاپ بەردى. ايتقاندارىن تىكەلەي قابىلداماي، نەنى مەڭزەپ تۇرعانىن ۇقتىم. ەرىكسىز ەزۋ تارتتىم.
— نەمەنەگە كۇلەسىڭ ەي؟
— ەندى نە ءۇشىن كۇلەتىنىمدى سەنەن سۇراۋىم كەرەك پە؟
— جارايدى.
ءارى قاراي تىرس ەتىپ ۇندەمەدى. ءوڭى سىزدانىپ، قولىن قالتاسىنا جۇگىرتە تەمەكى العانىمەن، ونى تۇتاتپاي سۇق ساۋساعى مەن باس بارماعىنىڭ اراسىندا ەزگىلەي اينالدىرىپ ارى-بەرى سەندەلىپ ءجۇردى دە «كەتتىك» دەدى.
— قايدا؟
— مورگكە.
تۇسىنە قويدىم. قالاداعى بايتۇرسىنوۆ پەن ايتەكە بي كوشەسىنىڭ قيىلىسىندا ورنالاسقان باعاسى ارزان كافە. شىندىعىندا تەك قانا ءىشۋ ءۇشىن كەلەتىن ورىن. ول جەردى ۇلى ادامنىڭ ءوزى جول باستاپ اكەلىپ تانىستىرعانىنا تالاي ۋاقىت وتكەن. العاشىندا ۇلى ادام: «مىنە، ىشكىسى كەلەتىن، ءبىراق قالتاسى تەسىلىپ جۇرەتىندەرگە بۇل ارادان ارتىق جايلى ورىن جوق. ءبارى ارزان، قالتاڭداعى از اقشامەن سىراعا بوگىپ شىعاسىڭ. سىراحانا كەڭەس زامانىنان كەلە جاتىر دەگەن ءسوز بار. بەلدى-بەلدى كىسىلەردىڭ ءوزى وسى اراعا كەلىپ سىرا ىشەدى. كورەسىڭدەر ءالى... ۇيرەنگەن جەرى بولعاندىقتان. ال، كوشەنىڭ ارعى بەتىندە مورگ(ءمايىتحانا) ورنالاسقاندىقتان، كوبى وسى جەردى «مورگ» دەپ اتاپ كەتكەن بولسا كەرەك. نە وتىرىس، سىراعا تاپسىرىس بەرەيىك» دەگەن، ساياحاتشىلارعا جول باستاعان گيدكە ۇقساپ، بىزگە تاپتىشتەي ءتۇسىندىرىپ. ايتقانىنىڭ ءبارى راس. دىردۋى كوپ دەمەسەڭ، ارزان. بەلدى-بەلدى كىسىلەردى دە كوردىك تالاي وسى جەردەن. ودان كەيىن تالاي مارتە كەلگەنبىز. قىسقاسى، تانىس سىراحانا. ايتپاقشى، بىردە ۇش-تورتەۋمىز باس قوسقانىمىزبەن، قالتامىزداعى اقشا ازداۋ بولىپ سول مورگ جاققا باراتىن بولىپ شەشكەنبىز. كوشەدە تاكسي توقتاتىپ تۇرمىز. قاسىمىزعا ەسكىلەۋ «جيگۋلي» كەلىپ توقتادى. شوپىرى ەگدەلەۋ كىسى ەكەن، «اعا، مورگكە دەيىن الا كەتەڭىز!» دەدىك. باعاسىنا كەلىسىپ، مەكەن-جايدى ايتىپ ماشيناعا وتىردىق. ءبىر كەزدە شوپىر كىسى: «ءا، مورگ دەيسىڭدەر مە، اينالايىندار-اۋ، و جاقتا نە جوعالتىپ جۇرسىڭدەر؟» – دەدى سۇراۋلى جۇزبەن بىزگە قاراي باسىن بۇرىپ. ءبىز ول جاققا نە ءۇشىن بارا جاتقانىمىزدى تۇسىندىردىك. ول كىسى كەڭكىلدەپ كۇلدى، ءبىز دە كۇلدىك. ءبىزدى شىن مانىندە مورگكە بارا جاتىر دەپ ويلاپتى. وسىنداي قىزىق بولعان. ەسىمە ءتۇسىپ، كۇلىپ جىبەردىم. ۇلى ادام جاقتىرماي قارادى. ءبىراق ۇندەمەدى. جاۋابىمنىڭ قانداي ەكەندىگىن ۇعىنعان سەكىلدى.
— ءجۇر، كوشەنىڭ ارعى بەتىنەن تاكسي توقتاتايىن. كوپ بولدى عوي، وتىرىپ اڭگىمەلەسپەگەلى. اناۋلاردىڭ ايتۋىنداعى ەكى قياليدىڭ پىكىر تالاستىرعانى قىزىق، – دەدى ماڭعاز قالىپتا.
رولدەگى جاس جىگىت كوشەدەگى قاپتاعان ماشينالاردىڭ سيگنالىن ويبايلاتا قۇيىنداتىپ، مەجەلى جەرگە كوزدى اشىپ جۇمعانشا اكەلىپ تاستادى. ادەتتەگىدەي كافە ءىشى ادامدارعا تولى. شەتكىرەكتە ءبىر بوس ۇستەل بار ەكەن، سوعان جايعاستىق. داياشى قىزعا ەكى ساپتىاياق سىراعا، كەپتىرىلگەن بالىققا تاپسىرىس بەردىك. ۇلى ادام اڭگىمەسىن باستادى.
— ماعان وسى جەر ۇنايدى. ساعان دا ۇنايتىنىن بىلەمىن. راحات ەمەس پە، رەسميلىكتەن ادا ورىن. ىشتە بۇعىپ جاتقان سىرلار وسىنداي ۇستەل باسىندا اقتارىلىپ سىرتقا شىعادى. اسىرەسە ادەبيەتكە قاتىستى... ادەبيەت تىنىسىنداعى بيىك مىنبەلەردەن ايتىلا بەرمەيتىن نەبىر قيتۇرقىلار ساپتىاياق سوعىستىرىلعان سايىن قابىرعاسى سوگىلە جاريا بولىپ جاتادى. مەن سونى ۇقتىم. وتكەندە ءدال وسى ۇستەل باسىندا انا اعالارمەن بىرگە بولدىم. سەن ولاردى جاقسى تانيسىڭ. تەك تىڭداپ وتىردىم. سىراعا قىزعاننان كەيىن تالاي اڭگىمەنىڭ تيەگى اعىتىلدى. باقتالاستىق، كۇندەستىك، كورە الماۋشىلىق، ەستي بەرسەڭ ەكى قولىڭدى توبەڭە قويىپ بەزىپ كەتكىڭ كەلەدى. ءتىپتى سول وتىرعان ورىندارىندا وزدەرىنىڭ بويىنان سونداي اركەتتەردىڭ ۇشقىنىن بايقاعاندا نە دەرىڭدى بىلمەيسىڭ. پونيماەش؟!
ول ءۇنسىز سىرانى جۇتىپ، بالىقتى ماعان قاراي ىسىرىپ قويدى.
— مۇندايدى جەمەيتىن ەدىم.
سوسىن تەمەكى الىپ تۇتاتتى.
— كوردىڭ عوي، ادەبيەتكە ەنبەي-اق ەسىگىنەن سىعالاعاننىڭ وزىندە وسىنداي كورىنىستەردى كورەسىڭ.
— مەنىڭ ويىمشا تاۋسىلاتىنداي دانەڭە جوق. بەرەرىڭدى تاستاپ كەت، ءبىتتى. قالعانى وزگەلەردىڭ قولىندا. بالكىم، قادىردىڭ «جازمىشىن» نەمەسە «ءيىرىمىن» وقىپ شىعارسىڭ.
— وقىعانمىن. ءبىراق ول ءوز كەزەڭىندەگى ورتاسىن جازدى عوي. ءقازىر بازاردا باسقالار ءجۇر، بازارعا باسقالار كەلە جاتىر.
— ونى وزگەلەر دە ايتىپ ءجۇر.
— بىلەمىن، الايدا مەنىڭ ايتپاعىم باسقا. مەنى قازىرگى ادەبي ورتانىڭ مىنەزى تاڭقالدىرادى.
— وندا جاز ولاردى.
— جوق. جازبايمىن.
— قورقاسىڭ با؟
— كىمنەن، نە ءۇشىن؟ بۇلاي كەكەتپە. مەنى تەك ويلاندىرعانى بولماسا، ال جازاتىنىم مۇلدە باسقا دۇنيە.
— وندا سونىڭدى جاز. ۋاقىت ءوتىپ بارادى.
— مەن ۋاقىتقا باعىنبايمىن. ءبىراق ۇلكەن دۇنيە تۋدىراتىندىعىما
سەنىمدىمىن. كەرەك دەسەڭ، ۋاقىت ماعان قىزمەت ەتەتىن بولادى.
مەن كۇلدىم. ول سىراسى تاۋسىلعان ساپتىاياقتى ۇستەل ۇستىنە تارس ەتكىزىپ قويدى دا داياشى قىزدى شاقىرىپ تاعى سىراعا تاپسىرىس بەرە باستادى. ءبىراق ەندىگى كەزەك مەنىكى ەكەنىن ەسكەرتتىم. كەلىستى. داياشى تىلدەي قاعازعا ايتقاندارىمىزدى جازىپ الىپ كەتتى.
— كۇلەسىڭ، ءا! قازاققا نوبەل سىيلىعىن الىپ بەرەتىن مەن بولامىن، ۇقتىڭ با؟
— ولاي بولسا قۋانامىن، ءارى قازاقتىڭ ماڭدايىنا تار كەلە قويماس.
ەكەۋمىز قوسىلا كۇلدىك. شىنايى نيەتپەن «كەل، سول كۇنگە جەتۋىڭ ءۇشىن الىپ قويالىق» دەدىم. سىرا تولى ساپتىاياعىمىزدى سوعىستىردىق. جان-جاعىما قاراسام، كافە ىشىندە ينە شانشار ورىن قالماپتى. تەرەزەدەن كورىنىپ تۇرعان ەسىك الدىنداعى جازدىق الاڭدا دا كۇننىڭ سۋىقتاۋ ەكەنىنە قاراماستان ادامداردىڭ قاراسى كوپ. تىنىم تاپپايتىن داياشى قىزدار ەكى ورتادا زىر جۇگىرىپ ءجۇر. كافە ىشىندە كەلگەن قوناقتاردىڭ قۇرمەتىنە ءان ايتاتىن انشىلەر بولمايتىن. تەك ءداۋ قارا ماگنيتافون قوسىلىپ تۇراتىن. بۇيرا باستى، سىقپىتىنان شىعارماشىلىق ادام ەكەنى بىردەن تانىلاتىن جاسى وتىزداردان اسقان جىگىت «ءشامشىنىڭ ءانىن تاۋىپ قوسىڭدار» دەپ داياشىلاردىڭ مازاسىن الۋدا. ءوزى ماس. داياشىلار ونداي ءۇنتاسپالارى جوق ەكەندىگىن ايتىپ تۇسىندىرگەنىمەن، اناۋ قويار ەمەس. ايتەۋىر قاسىنداعى جىگىتتىڭ توقتاتۋىمەن ارەڭ باسىلدى. مەنىڭ ەكەۋارا اڭگىمەدەن سىرت كەتىپ، جان-جاعىما الاڭداپ وتىرعانىمدى بىلگەندەي، «تىڭداپ وتىرسىڭ با، مەن ساعان قىزىق اڭگىمە ايتايىن» دەدى ۇلى ادام.
— ءيا، قۇلاعىم سەندە.
— سوڭعى ۋاقىتتاردا انا جاققا كەتىپ قالسام دەگەن وي مازا تاپتىرار ەمەس. سەندەردەن، مىنالاردان (اينالاسىنداعىلاردى نۇسقاپ) بۇرىنىراق بارىپ كورسەم دەيمىن.
— وۋ، تىم قاتتى كەتتىڭىز. بىرىنشىدەن، ول جاققا ءالى ەرتە. ەكىنشىدەن، وندا قازاققا نوبەل بۇيىرماي قالادى (ءسال قالجىڭعا بۇردىم، شىندىعىندا ونىڭ ويىنان قورقايىن دەدىم). ۇشىنشىدەن، ۋاقىتىڭ جەتكەندە ەركىڭە قاراماي دىرىلداتىپ سۇيرەپ الىپ كەتەدى.
— مەن شەكتەن شىقسا دا ءوز ەركىممەن جاساعان ىستەردەن ءلاززات الامىن.
— قىزىق ەكەن.
ارادا ەكى-ۇش مينۋتتىق تىنىشتىق ورنادى. تاعى دا سىراعا تاپسىرىس بەردىك. بايقايمىن، ۇلى ادام ىشكى سارايىنىڭ قۇلپىن ەندى اشايىن دەگەن سىڭايلى. كوڭىلىن قىلبۇراۋلاتىپ جۇرگەن ويلاردى مەنىڭ الدىما جايىپ سالىپ، جەڭىلدەنىپ، سەرپىلىپ وتىرعانى سەزىلەدى. ۇلى ادامدى ەندى-ەندى تاني باستاعاندايمىن. بۇعان دەيىنگى ول تۋرالى كوزقاراسىمنىڭ وزەگىنە جارىقشاق قادالىپ، بىت-شىتى شىقتى.
ۇلى ادام تاعى دا ءسوز باستادى.
— ءبىراق، قازىرگى كۇندە انا دۇنيە جايىنداعى اڭگىمەلەر قىزىق بولماي قالدى. ادامدار تەك نان تابۋ ءۇشىن قيمىلدايدى، كۇرەسەدى. كاك، بيولوگيالىق ينستينكت. دۇنيەگە كەلگەن ارانىڭ سەن ۇيرەتپەسەڭ دە بال جينايتىنىنداي. ايتپاقشى، جاقىندا ءبىر گازەتتەن وقىدىم، ءبىر اعامىز قازىرگى قازاق ادەبيەتىندەگى جازىلماي جۇرگەن تاقىرىپ دەپ و دۇنيەنى كورسەتىپتى. ەرسىلەۋ تانىلار، ءبىراق ول ءۇشىن ەكى دۇنيەگە دە رەفورما كەرەك. ءبىرى انا كىسىنىڭ، ەكىنشىسى ءبىزدىڭ قولىمىزدا. تىزە قوسىپ قيمىلداساق تىپتەن جاقسى.
— البەتتە، ءبىراق جانىڭدا بولىپ جاتقان ءبىر رەفورمانىڭ كۋاسى اتانعانىڭمەن، ەكىنشى جاعىندا ورىندالىپ جاتقانىنا كوزىڭ جەتپەيتىنى قيىن. ءارى وكىنىشتى.
— بالكىم سودان بولار، ەكى دۇنيەنى دە تارك ەتىپ، اسپان جاققا ۇشىپ كەتسەم دەيمىن. قاناتسىز اق... اسپانعا اڭسارىم اۋىپ ءجۇر.
— اسپان دەيسىڭ بە، ءىم..، وندا عارىشكەر بولىپ تۋۋىڭ كەرەك ەدى. نەمەسە ميلليونەر بولۋىڭ قاجەت.
ۇلى ادامنىڭ اشۋىنا ءتيىپ كەتسەم كەرەك، ەكىلەنە سويلەدى.
— جوق. عارىشكەر بولسام جەر-انانىڭ ىستىق قۇشاعى تارتىلىس كۇشىن جەڭىپ شىعىپ، الىپ كەڭىستىكتە سالماقسىزدىققا ۇشىراعانىممەن «جەرگە قايتىپ ورالۋ» دەگەن ويعا تاۋەلدىمىن. قايتىپ كەلگەنىمە وزگەلەر ەمەس، ءوزىم قۋانۋعا ءتيىستىمىن. وندا كۇللى ماقساتىمنىڭ ك ۇلى كوككە ۇشپاق. ءتۇسىندىڭ بە؟ وتكەندە اسپان جاقتان ءبىر قىز حابارلاسقان.
— اسپان... قىز... تۇسىنسەم بۇيىرماسىن! جىندانعاننان ساۋمىسىڭ؟
سىراعا شاشالىپ قالدىم.
— تاڭداناتىن تۇكتە جوق، اسىرەسە، انا ءبىر جازۋشى ايتقانداي، ادامدار تاڭقالۋ سەزىمىنەن اجىراپ بارا جاتقان زاماندا. دەنىم دە ساپ— ساۋ. حات جولداپتى ماعان. جاۋاپ جازىپ جىبەرگەنمىن، ەكىنشى حاتى دا كەلىپ ۇلگەردى. اسپان تۋرالى، ءوز مەكەنى جايىندا سىر شەرتىپتى. جەر تۋرالى بىلگىسى كەلەتىنىن جاسىرماپتى. «كەلمەيسىز بە؟» دەپ ءوتىنىپتى. ول حاتتاردى رەتى كەلگەندە ساعان وقىتارمىن. ەكىنشى جاۋاپ حاتىمنىڭ ورنىنا ءوزىم باراتىن شىعارمىن ەندى.
— تۇنىپ تۇرعان ەرتەگى عوي مىناۋىڭ. جارايدى، سەنىمەن كەلىستىم. سوندا قاشان كەتپەكسىڭ؟
— جولعا دايىندالۋ ۇستىندەمىن. بار جۇگىم قاعاز بەن قالام. اسپان جاقتا قات كورىنەدى، كوپ قىلىپ جيىپ الدىم. كەتەتىن كۇنى ساعان مىندەتتى تۇردە حابارلاسامىن. جەر بەتىندەگىلەرمەن قوشتاسۋىمدى سەن جەتكىزەرسىڭ. اسپانداعى مەنى ۇمىتىپ كەتىپ جۇرمەڭدەر.
— سەن ءالى كەتپەگەنسىڭ...
— كەتەتىنىمە سەنىمدىمىن. مىڭجىلدىقتار ىشىندە قايتىپ ورالۋىمىز دا مۇمكىن، ءبىراق ماڭگىگە ەمەس.
— ادام اتا-حاۋا انا كەيپىندە مە؟
— بىلمەدىم، اۋەلى جەتىپ الۋ كەرەك. نەگىزىندە كەشىكپەگەن ابزال. قوي، تۇرايىق، بۇگىنگە وسى دا جەتەر. ايتپەسە سىرانىڭ بارلىعىن تاۋىسىپ قويىپ جۇرەرمىز، وزگەلەرگە دە قالسىن.
قىزىق ءجايت. ۇلى ادامنىڭ ءوزىن-وزى تەجەپ، سىرادان تارتىنعانىن ءبىرىنشى رەت كورۋىم. ءارى اسپان تۋرالى اڭگىمەسىن تىڭداي بەرگىم كەلگەن. ءبىراق بىردەمە دەسەم قيتىعىپ قالاتىنىن سەزدىم. داياشىمەن ەسەپ ايىرىسىپ سىرتقا شىقتىق. قىزۋمىز. ۇلى ادامنان قاي جاققا باراتىنىن سۇرادىم. ەكەۋمىز ەكى تاراپقا كەتەدى ەكەنبىز. اۋەلى ول تاكسي توقتاتتى. قوشتاسىپ جاتىپ «رەنجىمە، مەن ساعان ەندى اسپان جاقتان عانا حابارلاسا الاتىن سياقتىمىن» دەدى. «نەگە، جاڭا عانا كەتپەي تۇرىپ دەپ ايتقانسىڭ» دەي بەرىپ ەدىم، «اسپان جاققا كەتەمىن» دەپ جاۋاپ قايىردى. ماشينا ءجۇرىپ كەتتى. سانامدا «اسپان جاققا كەتەمىن» دەگەن ءسوز عانا. سول كۇنگى اڭگىمەنى جادىمدا جاڭعىرتسام، «اسپان جاققا كەتەمىن» دەگەن ءسوز بىردەن ەسىمە تۇسەدى.
ونىڭ اسپان جاققا كەتكەنى اقيقات. اسپان جاقتا ءجۇر... اسپانداعىلارمەن ءتىل تابىسىپ، سىيىسىپ تا كەتكەن شىعار. كەڭ عوي اسپان الەمى. الدە اسپاننىڭ ار جاعىنان تاعى ءبىر الەم تاۋىپ الدى ما ەكەن.
وعان اسپان ۇنايدى، اسپان جاراسادى.
ۇلى ادامعا ءبارى دە جاراسادى.
You Might Also Like
-
مەن — قىلمىسكەرمىن. مەنى ەلەكترلى ورىندىققا وتىرعىزىپ نەمەسە دار اعاشىنا اسىپ قويىپ، ءولىم جازاسىنا كەسىڭدەر. ەرىكتى تۇردە. بۇل ازدىق ەتەر، اتتىڭ قۇيرىعىنا بايلاپ، قاسقىر تالاعانداي البا-جۇلبا...
