جۇمباق كىتاپ
ءسىرا مەن و دۇنيەلىكتەردىڭ تىزىمىنە ەنگەن بولۋىم كەرەك، سۇپ-سۋىق تابىتتىڭ ىشىندە جاتىر ەكەنمىن. ۇيىپ قالعان قاراڭعىلىقتان ەش نارسەنى اجىراتا المايسىڭ، وتە قيىن، ءارى تابىتتىڭ ءىشى سونشالىقتى تار، جان-جاققا اۋناپ قوزعالۋ مۇمكىن ەمەس. باسىمدى كوتەرىپ قاتتى سوعىپ تا الدىم. قولىممەن يتەرىپ كورىپ ەدىم، مەنى قاشىپ كەتەدى دەپ ويلاعان-اۋ شاماسى، مىقتاپ شەگەندەپتى. قولىمدى اقىرىنداتا قوزعاپ كەۋدە تۇسىما اپارعان ەدىم، ءبىر قاتتى زاتقا ءتيدى. ۇستاپ كورگەن ەدىم — كادىمگى كىتاپ. ءجاي عانا پاراقتاعانىم بولماسا، قاراڭعىلىقتان ونىڭ قانداي كىتاپ ەكەندىگى جانە تابىتتىڭ ىشىنە نە ءۇشىن قويىلعاندىعى مەن ءۇشىن جۇمباق ەدى. تابىتتىڭ ىشكى كورىنىسى وسى عانا. ءبارى دە قالىپتى جاعداي، تەك ىشىنە كىتاپتىڭ قويىلعانى بولماسا. مەڭىرەۋ تىنىشتىقپەن جالعاسقان جالعىزدىقتىڭ داۋرەنى، مىڭجىلدىقتار وتسە دە مىزعىماستاي قالىپ تانىتادى. وسى ءسات ماعان ۇناي باستادى، سوندىقتان بۇزعىم كەلمەدى. سەبەبى باسىندا ايقايلاپ، تار دۇنيە تابىتتىڭ ءىشىن ازان-قازان كۇيگە بولەپ، سىرتتان كومەك سۇراعىم كەلگەن. دەگەنمەن تىنىشتىق پەن جالعىزدىق مەنى بەكەردەن-بەكەر تابىتتىڭ ىشىنە جاتقىزبايتىندىعىن ۇقتىرعانداي.
ءۇنسىز جاتا بەردىم. قانشا جاتقانىمدى دا بىلمەيمىن. ءىشىم پىسا باستادى. وقىعىم كەلىپ كىتاپتى قولىما قايتادان الىپ ەدىم، قاراڭعىلىقتان تۇك تە كورە المادىم. وسى ساتتە كىتاپقا دەگەن قىزىعۋشىلىم ودان سايىن اسقىنا ءتۇستى. ءبىراق شاراسىزبىن. سوسىن ءان ايتقىم كەلدى. كەزەرگەن ەرنىمدى بىر-بىرىنە جىمداستىرىپ دىمقىلداپ الدىم دا جوتكىرىنە بەرگەنىم سول، تابىت تەڭسەلىپ كەتتى. وسى جولى باسىمدى سول جاق قاپتالعا سوعىپ الدىم. لەزدە ءان ايتۋ جايىنداعى ويىمدى دوعاردىم دا، تىڭ تىڭدادىم. كۇبىر-كۇبىر دىبىستار. بەينە ءبىر ەسىكتىڭ سىقىرىن ەستىپ، ەلەگىزگەن تۇرمەدەگى جاندايمىن. تابىت تاعى دا تەڭسەلدى. ەندى ءتۇسىندىم، مەنى تابىتپەن كوتەرىپ اكەلەدى ەكەن. شاماسى بەس-التى ادام سەكىلدى. ءبىر كەزدە مەنى ءدۇرس ەتكىزىپ جەرگە قويدى. بىرەۋى اۋىر كۇرسىندى. ەكىنشى بىرەۋى «نە دەگەن اۋىر ەدى» دەدى اقىرىن عانا، شاماسى يىعىنا قاتتى باتقان بولۋى كەرەك. مەن مۇنىڭ بارلىعىن ەستىدىم. ولاردىڭ ناقتى كىمدەر ەكەندىگىن بىلە الماسام دا، وسى مەزەتتە مەنى نە ءۇشىن كوتەرىپ جۇرگەندىگىن، تابىتتىڭ ىشىندە نە ءۇشىن جاتقاندىعىمدى تولىق تۇسىنگەندەي بولدىم. اقتىق ساپار الدىنداعى اقىرعى كورىنىس. جانە مەنى قورشاپ تۇرعانداردىڭ قاراسى بارشىلىق سەكىلدى. تىنىس العان دەمدەردەن اينالامداعى جۇرتتىڭ كوپ ەكەندىگى انىق بىلىنەدى. قاتەلەسپەسەم، تابىتتىڭ ۇستىنە گۇل شوقتارى قويىلعان بولۋى كەرەك. ءبىر شەتىنەن قارا جولاق تۇسكەن جانە ميىعىنان كۇلىپ تۇرعان مەنىڭ ۇلكەن سۋرەتىم دە تابىتقا سۇيەۋلى تۇرعانى حاق. بۇل ەندى قالىپتى كورىنىس قوي. ءسال ۋاقىتتان كەيىن بەيتانىس بىرەۋ ءسوز باستادى. قاعازدان وقىپ تۇر ما، الدە سوزگە سونداي شەشەن بە، ايتەۋىر، اۋىزى اۋىزىنا جۇقپاي سۋدىراتىپ، جەلدەي ەسەدى. ۇزاق سويلەدى. ونىڭ ايتۋىنشا مەن بۇ جالعاندا جامان ادام بولماعان سياقتىمىن. نەگىزىندە ءوزىم دە سولاي ويلايتىنمىن، ونىڭ وسى سوزدەرىنە تابىتتىڭ ىشىندە جاتىپ اسقان ريزاشىلىق تانىتتىم. تاعى بىرەۋى ءسوز الدى. ودان كەيىن تاعى بىرەۋى سارناي باستادى. بارلىعى دا ءبىر-بىرىنىڭ اۋزىنا تۇكىرىپ قويعانداي، مەنى ماقتاپ، اياعىمدى جەرگە تيگىزبەي كوككە كوتەرىپ اكەتەدى. شىنىمدى ايتسام، بۇل سوزدەردەن جالىعا باستادىم. ءبارى سويلەمەي تىنبايتىن سەكىلدى، تاعى دا وسى سارىنداعى ماداقتاۋلاردى ەستي بەردىم. قانىم باسىما ءبىر-اق شاۋىپ، قاتتى اشۋلاندىم. مەنى ماقتاپ جاتقانداردى نە ءۇشىن جەك كورگەنىمدى بىلە المادىم. اشۋىمدى كىمنەن الارىمدى بىلمەي داعدارىپ، اقىر سوڭى تار تابىتتىڭ ىشىندە قولىما بار ىلىككەنى كىتاپتى الىپ، قاق ءبولدىم ورتاسىنان. سوسىن اياۋسىز جىرتا باستادىم. ميلليونداعان ۇساق قيىندىلارعا بولىنگەن كىتاپ پاراقتارى مەنىڭ ءتانىمدى جاۋىپ جاتتى.
قانشا ۋاقىت وتكەنى اللاعا ايان، ايتەۋىر ءولى تىنىشتىق. ادامدار دا مەنى جەر قويىنىنا تاپسىرىپ كەتىپ قالعان اۋ شاماسى... جو-جوق، تاعى بىرەۋ ءقابىرىمنىڭ باسىندا ما، الدە جانىمدا ما، داۋىسى قۇلاعىمنىڭ تۇبىنەن ەستىلە كۇبىرلەپ تۇر ەكەن. داۋىسىندا سيقىر بار، وتە ەرەكشە. تىلسىم كۇش ەرىكسىز تىڭداۋعا ماجبۇرلەدى. ول ۇزاق تا سويلەمەدى، تەك: «مەن ساعان نە ايتايىن، پەندەم، ءبارى انا كىتاپتىڭ ىشىندە جازۋلى عوي» دەدى دە، ساپ تيىلدى. مەن جالما-جان ۇساق قيىندىلاردى قۇراستىرماق نيەتپەن قولىمدى كوتەرە بەرىپ ەدىم، ساۋساقتارىم شاشىلىپ كەتتى. مەن ەتى اعىپ كەتكەن، قاۋدىراعان قۋ سۇيەككە اينالىپ ۇلگەرىپپىن.