ۇلكەن جۇرەك يەسى
ەگەر ورەكەڭدە الپىس كيلو سالماق بار دەپ ەسەپتەسەك، سونىڭ ەلۋ كيلوسى تاپ-تازا جۇرەك دەر ەدىم، — دەگەن ءسوز ايتتى بىردە اتاقتى ءانشى، ءوزىنىڭ تاماشا زامانداسى كۇرىش تاسبولاتوۆ ول كىسى تۋرالى. قانداي ءدال سۋرەتتەۋ! قانداي تابيعي تەڭەۋ! ول كىسى شىن مانىندە پەندەشىلىك دەرتىنە ۇرىنباعان، قانداي زامانداردى، قيىن كۇندەردى باسىنان وتكەرسە دە، جان-جۇرەگىن كىرشىكسىز تازا، ءسابي قالپىندا ساقتاي العان. ونىمەن بولعان ءاربىر كەزدەسۋدە بولا ءجۇرىپ، ءتۇرلى جيىنداردا ونىڭ سويلەگەن سوزدەرىن ەستي ءجۇرىپ، ۇيىمداستىرعان ءتۇرلى شارالارىنا قاتىسا ءجۇرىپ، جۇرتشىلىقتىڭ ول تۋرالى ايتقان تاماشا سوزدەرىن كوكىرەگىمە تۇيە ءجۇرىپ، مەنىڭ جۇرەگىمدە وسىناۋ ءبىر اڭقىلداعان اقكوڭىل جاننىڭ بەينەسى ابدەن ورنىققان بولۋ كەرەك، كەزەكتى ءبىر كەشتەن كەيىن وزىنەن-وزى ءبىر ولەڭ تۋدى:
ورىن اعا ورنىن تاپقان ونەردەن،
ونەرىمەن وسىپ-ونگەن، كوگەرگەن.
كۇيمەن بىرگە كۇمبىرلەسە ول ەگەر،
شاتتىق تاۋىپ، قول سوعادى كورەرمەن.
ورىن اعا، جاقسىلىققا جارشىسىڭ،
وزگەلەرگە ۇلگى بولدى قانشا ءىسىڭ...
قانشاما جىل تەر توكتىڭ سەن تاتسىن دەپ،
ءار كوكىرەك سۇلۋلىقتىڭ تامشىسىن.
تانىلاتىن سەن وياتقان از با ءانى...
قانشاما جىل تەر توكتىڭ سەن قالسىن دەپ،
ءار جۇرەكتە سۇلۋلىقتىڭ سازدارى...
الايدا كەش اسەرىمەن جازىلعانىمەن، ونى جاريالاي قوياتىنداي ماڭىزدى سەبەپ سول كەزدەرى تابىلماعان بولۋ كەرەك. ويتكەنى ادەتتە مۇنداي ولەڭ ارنايى ءبىر تاپسىرمامەن نەمەسە اتاۋلى كۇندەرگە بايلانىستى عانا جازىلادى دا، سول بويدا جارىق كورىپ جاتادى. ال بۇل جاتىپ قالعان، ءتىپتى ونىڭ بار ەكەنىن دە ۇمىتىپ بارا جاتىر ەكەنمىن. تەك ءبىر كۇنى كەزدەيسوق سول كىسىنىڭ الپىس جىلدىعىنا بايلانىستى بەرىلىپ جاتقان بەتكە ولەڭ قاجەت بولىپ جاتقانىن ءبىلىپ، سودان ويىما تۇسكەنى. ءسويتىپ ول ولەڭ بىرنەشە جىلدان كەيىن بارىپ جارىق كورگەن... كەلەسى كۇنى وبلىس ورتالىعىندا شىعارماشىلىق كەش ءوتتى. ءبارىمىز سوندا بارعانبىز. نە كەرەك، سول كۇنگى كەش وسى ولەڭ شۋماقتارىمەن باستالىپ، وسى ولەڭ شۋماقتارىمەن اياقتالدى. سوڭىنان بىرنەشە ادام وزدەرىنىڭ ارنايى پىكىرلەرىن دە بىلدىرگەن.
ولاردىڭ ايتقانى:
— ارناۋ ولەڭنىڭ وسىنشاما ءساتتى جازىلۋى وتە سيرەك كەزدەسەتىن جاي. مىنا ولەڭ سونداي ءساتتى ولەڭنىڭ ءبىرى ەكەن... ارينە، كەيبىرەۋلەرىنە ونىڭ تاپسىرمامەن جازىلماعانىن العاشىندا ايتىپ تا ءجۇردىم. ءبىراق ماسەلە وندا ەمەس قوي، ول شىنىمەن، ءساتتى شىققان ولەڭ ەدى، وزىمە دە ۇنايتىن. ءبىراق مەن ول كەزدە ەندى ءبىر جارتى جىلدان كەيىن ءوزىمنىڭ سول ادامعا وكىل قىز بولاتىنىمدى بىلگەن جوق ەدىم. وعان دەيىن ارالاس-قۇرالاسىمىز جوق بولاتىن. تەك قانا ول كىسىنىڭ ءوزىمدى جۋرناليست رەتىندە دە باعالايتىن بولۋ كەرەك، قىزى گۇلنار قۇلسارييەۆانىڭ كەيبىر اندەرىنە ءسوز كەرەك بولعاندا ماعان جىبەرىپ جۇرەتىن. ءقازىر ءوز ارامىزدا ىلعي ورىندالىپ جاتاتىن "اكە"، "اپالارىم" اندەرى سول كەزدەرى جازىلعان-دى. كەيىننەن "ازيا داۋسى" دەگەن ءاننىڭ دە ءسوزىن جازدىم. ونىڭ ۇستىنە، مەنىڭ شىعارماشىلىق كەشىمدە قۇندىز مامانىڭ ساحناعا ءبىرىنشى بولىپ كوتەرىلىپ، ماعان العاشقى گۇل شوعىن تاپسىرۋى، باعدارلامادا بولماسا دا، ءوز وتىنىشتەرىمەن گۇلنار مەن كىشكەنتاي ايدانانىڭ (ءساتبايدىڭ قىزى) "اكە" ءانىن ورىنداۋلارى دا سول سىيلاۋدىڭ كورىنىستەرى ەكەنىن ءتۇسىنۋ قيىن ەمەس شىعار... ءسويتىپ جۇرگەندە ءبىر كۇنى ولار عۇمىرى اشپاعان ءبىزدىڭ ءۇيدىڭ ەسىگىن اشتى. ماعان كۇتپەگەن ۇسىنىس جاسالدى. جاس بالاعا وكىل اتا-انا تابىلىپ، قۋانىسىپ جاتقاندى تالايلار كورگەن شىعار-اۋ. ال جاسى ەلۋدەن اسىپ بارا جاتقان ادامعا وكىل اتا-انا بولدى دەگەندى ەستىگەندەر از شىعار. مەن مۇنداي ءىس تەك قانا ورىن قۇلسارييەۆ سياقتى ادامنىڭ قولىنان كەلەتىنىن ءتۇسىندىم. مەن مۇنى ءوز باسىما قونعان ب ا ق دەپ قابىلدادىم. تولقىعاننان، قۋانعاننان سان رەت جىلادىم دا. وسىلايشا، كەلىن بولىپ تۇسكەن اداي ەلى مەنى قىزىنا بالاپ، باۋىرىنا باستى. ءقازىر ورىن اكەمنىڭ قاي ۇيىنە بارسام دا، ەڭ توردەگى قۇرمەتتى ورىن مەنىكى. ال ۇلانعايىر ماڭعىستاۋدا ول كىسىنىكى ەمەس دەيتىن ءۇي از ەكەنى بەلگىلى.
ارينە، "ادايعا كەلىن بولىپ كەلسەم-داعى، ابايدىڭ قىزى بولىپ بۇلعاقتادىم"، — دەپ جۇرگەن مەنى بۇل ايماقتا، قۇدايعا شۇكىر، قۇرمەتتى از كورىپ ءجۇر ەدى دەپ ەشكىم ايتا الماس ەدى. ايتايىن دەگەنىم: كوكە مەن ماما! سەندەر مەنىڭ بار باقىتىمدى ەسەلەپ ارتتىردىڭدار، بار قۋانىشىمدى ەكى ەتتىڭدەر! سەندەر ارقىلى تاپقان مەنىڭ ون ءۇش باۋىرىم، ولاردىڭ جاندارىنداعى قۇداي قوسقان قوساقتارى، ولاردىڭ وربىگەن ءۇرىم-بۇتاق مەنىڭ سىڭسىعان ورمانىم، ايدىن-شالقار كولدەرىم، كوزىمنىڭ اعى مەن قاراسىنداي جانارىمنىڭ جانىنا دەم بەرەر ماڭگىلىك ورتاسى دەپ ەسەپتەيمىن... سەنىڭ ۇلكەن جۇرەگىڭنەن ماعان دا ءبىر قۋىس تابىلىپتى، مەن دە سوعان سىيىپپىن. سول ءۇشىن ماڭگىلىك باقىتتىمىن جانە ساعان، كوكە، ماڭگىگە قارىزدارمىن... مامام ەكەۋىڭنىڭ التىن تويلارىڭدا مەن سونى ايتقىم كەلەدى. سەنىڭ جۇرەگىڭنىڭ ۇلكەن ەكەنى راس، سالماقتى دا شىعار، ءبىراق ول جاي عانا سالماق ەمەس، التىننان جارالعاندىقتان بولۋ كەرەك. التىن دەگەن دە اۋىر ەمەس پە...
2002 جىل
You Might Also Like
