ۇلتتىق تەڭگە – ءبىزدىڭ تاريحىمىز جانە ماقتانىشىمىز
قىزىلوردا اگرارلىق تەحنيكالىق كوللەدجى
جەتەكشىسى:«ەكونوميكالىق پاندەر» سيكلى وقىتۋشىسى ايتپەنبەتوۆا گۇلجاحان
بايانداماشى: ە - 22 وقۋ توبىنىڭ ستۋدەنتى: ءاشىم ايجان
ۇلتتىق تەڭگە – ءبىزدىڭ تاريحىمىز جانە ماقتانىشىمىز
«ۇلتتىق ۆاليۋتا رەتىندەگى تەڭگە، ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ تاريحىندا ءوزىنىڭ ءرولىن تاۋەلسىزدىكتىڭ ەكونوميكالىق نەگىزى رەتىندە عانا اتقارعان جوق. كەيبىر جاعىنان العاندا تەڭگە – بۇل تاريحىمىزدىڭ ءوزىنىڭ تولىمدى ءبىر بولىگى، ءوز زامانىنىڭ نىسانى».
ق ر پرەزيدەنتى ن. نازاربايەۆ
ەسكى مونەتالار تۋرالى ايتقاندا، ادامدار كوز الدىنا دوڭگەلەك جانە جىلتىراق ءبىر زاتتى ەلەستەدى، ال شىن مانىندە بۇل ءپىشىنى مۇلدەم بۇزىلعان، ءتۇسى كوگىس تارتقان مىس كەسەكتەر.
وتىرار – بۇل قازاقستان تۇرعىندارى عاسىرلارى بويى پايدالانىپ كەلگەن اقشانىڭ بۇكىل تاريحى كورسەتىلگەن ۋاقىت ايناسىنداي بولعان ەجەلگى قالا. بۇل اقشالار مەيلىنشە ءارتۇرلى بولاتىن. ال ول ۋاقىتتا اقشا رەفورماسى قازىرگى كەزگە قاراعاندا الدە قايدا كوپ بولدى. ءقازىر جۇڭگو ءيۋانىن تەك الماتى دا عانا كەزدەستىرۋگە بولادى. وبلىس ورتالىقتارىندا مۇلدەم قاجەتتىلىگى جوق. بۇل رەتتە جۇڭگو مونەتالارى قازاقستان اۋماعىندا العاشقى پايدالانا باستاعان مونەتالار بولدى. ولار ۋشۋ دەپ اتالادى جانە ارحەولوگتار وتىرار القابىنداعى ماردان وباسىنان تاپتى. ولار ءبىزدىڭ ءداۋىرىمىزدىڭ كەزەڭىنە جاتادى.
ۇلى جىبەك جولىنداعى ساۋدا بارعان سايىن وركەندەدى. ال ونىڭ ءبىزدىڭ جاق بولىگىندەگى اقشا اينالىسىن جۇڭگو قامتاماسىز ەتتى.
العاشقى تەڭگەلەر ۇلىبريتانيادا شىعارىلدى، سەبەبى بانكنوتالاردى شىعارۋ ءۇشىن كەلىسىم - شارت ءىرى اعىلشىن كومپانياسىمەن جاسالدى. العاشقى ۋاقىتتا رەسپۋبليكا قولما - قول اقشامەن قامتاماسىز ەتىلدى. بانكنوتالاردىڭ پايدا بولۋىمەن ءبىر مەزگىلدە وسكەمەن قالاسىندا ءۇلبى مەتاللۋرگيا زاۋىتىندا العاشقى قازاقستان مونەتالارىن شىعارۋعا دايىندىق باستالدى.
ال، ەلدى قاعاز اقشامەن ءوزى قامتاماسىز ەتۋى ءۇشىن الماتىدا بانكنوتا فابريكاسىن قۇرۋ شەشىلدى. وسى جونىندەگى شەشىم 1992 جىلعى مامىردا قابىلداندى جانە ق ر پرەزيدەنتىنىڭ «ق ر - نىڭ ۇلتتىق مەملەكەتتىك بانكىنىڭ باسپا فابريكاسىن قۇرۋ تۋرالى» جارلىعىندا بەلگىلەندى. «قازاقستان تەڭگە سارايى» رمك تىركەۋ تۋرالى كۋالىكتى1998 جىلعى قاراشادا الدى. سونىمەن قاتار شىعارماشىلىق، سول سياقتى تەحنولوگيالىق سيپاتتاعى ۇعىمداردى قامتيتىن ۇلتتىق ۆاليۋتانىڭ ءبىر تۇتاستىعى، بىرلىگى، ۆاليۋتانىڭ جالپى تۇجىرىمداسى جانە ديزاينى دەگەن ۇعىمدار بار. بۇرىنعى بانكنوتالار ەلدىڭ ەكونوميكالىق دامۋىنىڭ ءار كەزەڭىندە بولعان بولاتىن. ولار ءار ءتۇرلى كەزەڭدە، ءار ءتۇرلى تەحنيكالىق جاراقتاندىرۋ كەزىندە سول كەزدە بولعان تەحنولوگيالاردى ەسكەرە وتىرىپ، جاسالدى جانە شىعارىلدى.
1992 جىلدىڭ 27 تامىزى كۇنى ۇلتتىق بانك تەڭگە كۋپيۋراسىنىڭ ۇلگىلەرىن بەكىتتى. ەرتەسىنە قازاق ۆاليۋتاسىن ومىرگە كەلتىرگەن سۋرەتشىلەر تيمۋر سۇلەيمەنوۆ، مەڭدىباي الين، اعىمسالى دۇزەلحانوۆ، قايروللا ابجالەلوۆتەر انگلياعا اتتاندى. 1992 جىلى تەڭگە ديزاينىنداعى پورترەتتەر بەكىتىلدى. تەڭگە ۇلىبريتانيادا باسىلىپ شىقتى. 1993 جىلدىڭ 12 قاراشاسى كۇنى ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ «قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا ۇلتتىق ۆاليۋتا ەنگىزۋ تۋرالى» جارلىققا قول قويدى. 1993 جىلدىڭ 15 قاراشاسىندا ۇلتتىق ۆاليۋتا – تەڭگەنى ەنگىزۋ قازاقستان رەسپۋبليكاسى ەكونوميكالىق تاۋەلسىزدىگىنىڭ ايقىن كورىنىسى بولىپ تابىلادى.
1993 جىلعى 15 قاراشادا قازاقستاننىڭ ۇلتتىق ۆاليۋتاسى — تەڭگە اينالىسقا ەنگىزىلدى. ەسكى اقشانى قازاقستاندىق تەڭگەگە ايىرباستاۋ 1993 جىلى 15 قاراشادا ساعات 8. 00 - دە باستالىپ، 20 قاراشادا ساعات 20. 00 - دە اياقتالدى. ۇلتتىق بانك باستاپقىدا 1 تەڭگەنى سول كەزدەگى مىڭ رۋبلگە باعالاعان بولاتىن. دەگەنمەن، ەلىمىزدىڭ ساياسي، الەۋمەتتىك ماسەلەلەرى جانە مەملەكەتارالىق قاتىناستار ەسكەرىلىپ 1 تەڭگە 500 سومعا بەكىتىلدى. تەڭگە ءبىرىنشى اينالىمعا كىرگەن كۇنى 1 دوللار 4، 75 تەڭگە بولىپ بەكىتىلدى.
بۇگىنگى تەڭگە تۇتاستاي قازاقستان مەن ونىڭ بارشا ازاماتتارىنىڭ دەربەس تىرشىلىگىنىڭ، مەملەكەت تاۋەلسىزدىگىنىڭ ايعاعى بولىپ وتىر. ۇلتتىق اقشا وسى جىلدار ىشىندە ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ قولداۋىمەن ءتۇرلى قارجى داعدارىستارىنا توتەپ بەرىپ قانا قويماي، جۇرتشىلىق تاراپىنان ينۆەستيسيالىق سەنىمگە دە يە بولدى.
تەحنولوگيا دەگەنىمىز - قارقىندى تۇردە وزگەرىپ وتىرادى، سوندىقتان ولاردان قالىپ قالماۋ ءۇشىن، ەسەپ ايىرىسۋ كەزىندە ءار قۇننىڭ كۋپيۋراسىن قابىلداۋ قولايلىلىعى جانە نومينالداردى ءبىر - بىرىمەن شاتاستىرىپ الماۋ ءۇشىن ۇلتتىق بانك كوپ جىلدار ىشىندە جەكە نومينالداردى الماستىرۋدى جۇرگىزىپ وتىردى. ءار ەل ءوز بانكنوتالارىن باسقالارعا ۇقساس بولمايتىنداي ەتىپ جاساۋعا تىرىسادى. بۇل ءوزىنىڭ داراشىلدىعىن، تاۋەلسىزدىگىن كورسەتۋ ءۇشىن عانا ەمەس، ەگەر ءارتۇرلى ۇلتتىق ۆاليۋتا بانكنوتالارى ءبىر - بىرىنە ۇقساس بولاتىن بولسا، بولۋى مۇمكىن الداۋ ارەكەتتەرىن بولدىرماۋ ماقساتىندا تۋىندايدى. جاڭا ديزاين قازاقستاندا سوڭعى جىلداردا بولىپ جاتقان وزگەرىستەردى كورسەتەدى جانە قازاقستاننىڭ باي مادەني تاريحىن قازىرگى زامانعى ديزاين ەلەمەنتتەرىمەن بايلانىستىرا وتىرىپ بىرىكتىرەدى. مىسالى، بانكنوتالاردا جاڭا استانا استانا قالاسىنىڭ كوز تارتارلىق مونۋمەنتى استانا - بايتەرەك بەينەلەنگەن. بەت جاعىندا مەملەكەتتىك ءانۇران نوتالارىنىڭ فراگمەنتى، سونداي - اق مەملەكەتتىك تۋ جانە ەلتاڭبا بەينەلەنگەن. ۇلتتىق ۆاليۋتا كۇننەن - كۇنگە ءوز ەلىمىزدە عانا ەمەس، ودان تىسقارى جەرلەردە دە سەنىمدى بەدەلگە يە بولا باستادى. ءوندىرىس دامىعان سايىن، ەلگە شەتەل كاپيتالىنىڭ اعىنى ۇلعايىپ، وتاندىق ءىرى ينۆەستورلار پايدا بولعان سايىن ۇلتتىق ۆاليۋتا دا، سونىمەن قاتار ۆاليۋتا رىنوگى دا نىعايا ءتۇستى. سونىمەن بىرگە، ۇلتتىق ۆاليۋتاعا دا سەنىم ارتتىرىلدى.
2006 جىلعى بانكنوتالاردا ارنايى قۇرالدارسىز انىقتالاتىن، ياعني كوزگە جانە جارىققا كورىنەتىن، سونداي - اق قولعا سەزىلەتىن ەڭ كوپ قورعانىش ەلەمەنتتەرىنىڭ مۇمكىن ساندارى پايدالانىلدى. سونىمەن قاتار ارنايى تەحنيكالىق قۇرالداردىڭ كومەگىمەن تانىلاتىن جاسىرىن ەلەمەنتتەر دە بار، ءبىراق باستى نازار اقشا بەلگىسىنىڭ تۇپنۇسقالىعىن تەز جانە ءجاي انىقتاۋعا باعىتتالعان. اناعۇرلىم تانىمال قورعانىش ەلەمەنتتەردەن سۋ بەلگىلەرى، بىرىكتىرىلگەن بەينەلەر، وپتيكالىق وزگەرىپ تۇراتىن بوياۋلار، ميكروماتىن جانە ت. ب. پايدالانىلعان. سونداي - اق، بانكنوتالار قانداي دا بولماسىن نومينالدى قاتە قابىلداۋ مۇمكىنشىلىگىن جوققا شىعارادى، ويتكەنى بارلىق نومينالدار ءتۇسى بويىنشا دا، ولشەمى بويىنشا ءبىرى – بىرىنەن ەرەكشەلەنەدى. بانكنوتالاردىڭ ءتۇس گامماسى كەز كەلگەن قۇنداعى بانكنوتالاردى وڭ جانە تەز تانيتىنداي بولىپ تاڭدالعان. ءاربىر كەلەسى نومينال الدىڭعى نومينالدان ۇزىندىعى بويىنشا 4 مم جانە ەنى بويىنشا3 مم ۇلكەن. بانكنوتالاردىڭ بەت جاعىندا ورتالىق بولىكتە قازىرگى قازاقستاندىق ساۋلەت ونەرىنىڭ، كونسترۋكتورلىق جانە ينجەنەرلىك ويدىڭ جەتىستىگى، تاۋەلسىز قازاقستان دامۋىنىڭ سيمۆولى «استانا - بايتەرەك» مونۋمەنتى ورنالاسقان.
بانكنوتالاردىڭ سىرت جاعىندا ەلىمىزدىڭ اۋماعىندا ورنالاسقان لاندشافتتار مەن ساۋلەت ونەرىنىڭ قازىرگى وبەكتىلەرى بەينەلەنگەن. ولار قازاقستان كارتاسىنىڭ كونتۋرىمەن جيەكتەلگەن. تومەنگى سول جاق بولىگىندە جانە جوعارعى وڭ جاق بولىگىندە بانكنوتا نومينالىنىڭ ساندىق بەلگىسى، ال تومەندە ورتادا ورىس تىلىندەگى ارىپتىك بەلگى ورنالاسقان. جوعارعى ورتا تۇسىندا«قازاقستان ۇلتتىق بانكى» دەگەن جازۋ جانە ەميتەنت بانكتىڭ لوگوتيپى باسىلعان. تەڭگە – قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇلتتىق ۆاليۋتاسى.
قازاقستان تەڭگەسى قازاقستاننىڭ ەجەلگى تاريحى بار ەل ەكەندىگىن الەمگە تانىتۋدا. ەرەن ەڭبەك پەن بولاشاققا ۇمتىلىس سالتانات قۇرعان ەل رەتىندە تانىتۋدا! تەڭگە ۇلتتىق ۆاليۋتا رەتىندە ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ تاريحىندا تاۋەلسىزدىكتىڭ تەك ەكونوميكالىق نەگىزى رەتىندە ماڭىزدى ءرول اتقارىپ قانا قويمايدى. تەڭگە - ءبىزدىڭ تاريحىمىزدىڭ تولىق قاندى بولىگى، ءوز زامانىنىڭ بەلگىسى.
جەتەكشىسى:«ەكونوميكالىق پاندەر» سيكلى وقىتۋشىسى ايتپەنبەتوۆا گۇلجاحان
بايانداماشى: ە - 22 وقۋ توبىنىڭ ستۋدەنتى: ءاشىم ايجان
ۇلتتىق تەڭگە – ءبىزدىڭ تاريحىمىز جانە ماقتانىشىمىز
«ۇلتتىق ۆاليۋتا رەتىندەگى تەڭگە، ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ تاريحىندا ءوزىنىڭ ءرولىن تاۋەلسىزدىكتىڭ ەكونوميكالىق نەگىزى رەتىندە عانا اتقارعان جوق. كەيبىر جاعىنان العاندا تەڭگە – بۇل تاريحىمىزدىڭ ءوزىنىڭ تولىمدى ءبىر بولىگى، ءوز زامانىنىڭ نىسانى».
ق ر پرەزيدەنتى ن. نازاربايەۆ
ەسكى مونەتالار تۋرالى ايتقاندا، ادامدار كوز الدىنا دوڭگەلەك جانە جىلتىراق ءبىر زاتتى ەلەستەدى، ال شىن مانىندە بۇل ءپىشىنى مۇلدەم بۇزىلعان، ءتۇسى كوگىس تارتقان مىس كەسەكتەر.
وتىرار – بۇل قازاقستان تۇرعىندارى عاسىرلارى بويى پايدالانىپ كەلگەن اقشانىڭ بۇكىل تاريحى كورسەتىلگەن ۋاقىت ايناسىنداي بولعان ەجەلگى قالا. بۇل اقشالار مەيلىنشە ءارتۇرلى بولاتىن. ال ول ۋاقىتتا اقشا رەفورماسى قازىرگى كەزگە قاراعاندا الدە قايدا كوپ بولدى. ءقازىر جۇڭگو ءيۋانىن تەك الماتى دا عانا كەزدەستىرۋگە بولادى. وبلىس ورتالىقتارىندا مۇلدەم قاجەتتىلىگى جوق. بۇل رەتتە جۇڭگو مونەتالارى قازاقستان اۋماعىندا العاشقى پايدالانا باستاعان مونەتالار بولدى. ولار ۋشۋ دەپ اتالادى جانە ارحەولوگتار وتىرار القابىنداعى ماردان وباسىنان تاپتى. ولار ءبىزدىڭ ءداۋىرىمىزدىڭ كەزەڭىنە جاتادى.
ۇلى جىبەك جولىنداعى ساۋدا بارعان سايىن وركەندەدى. ال ونىڭ ءبىزدىڭ جاق بولىگىندەگى اقشا اينالىسىن جۇڭگو قامتاماسىز ەتتى.
العاشقى تەڭگەلەر ۇلىبريتانيادا شىعارىلدى، سەبەبى بانكنوتالاردى شىعارۋ ءۇشىن كەلىسىم - شارت ءىرى اعىلشىن كومپانياسىمەن جاسالدى. العاشقى ۋاقىتتا رەسپۋبليكا قولما - قول اقشامەن قامتاماسىز ەتىلدى. بانكنوتالاردىڭ پايدا بولۋىمەن ءبىر مەزگىلدە وسكەمەن قالاسىندا ءۇلبى مەتاللۋرگيا زاۋىتىندا العاشقى قازاقستان مونەتالارىن شىعارۋعا دايىندىق باستالدى.
ال، ەلدى قاعاز اقشامەن ءوزى قامتاماسىز ەتۋى ءۇشىن الماتىدا بانكنوتا فابريكاسىن قۇرۋ شەشىلدى. وسى جونىندەگى شەشىم 1992 جىلعى مامىردا قابىلداندى جانە ق ر پرەزيدەنتىنىڭ «ق ر - نىڭ ۇلتتىق مەملەكەتتىك بانكىنىڭ باسپا فابريكاسىن قۇرۋ تۋرالى» جارلىعىندا بەلگىلەندى. «قازاقستان تەڭگە سارايى» رمك تىركەۋ تۋرالى كۋالىكتى1998 جىلعى قاراشادا الدى. سونىمەن قاتار شىعارماشىلىق، سول سياقتى تەحنولوگيالىق سيپاتتاعى ۇعىمداردى قامتيتىن ۇلتتىق ۆاليۋتانىڭ ءبىر تۇتاستىعى، بىرلىگى، ۆاليۋتانىڭ جالپى تۇجىرىمداسى جانە ديزاينى دەگەن ۇعىمدار بار. بۇرىنعى بانكنوتالار ەلدىڭ ەكونوميكالىق دامۋىنىڭ ءار كەزەڭىندە بولعان بولاتىن. ولار ءار ءتۇرلى كەزەڭدە، ءار ءتۇرلى تەحنيكالىق جاراقتاندىرۋ كەزىندە سول كەزدە بولعان تەحنولوگيالاردى ەسكەرە وتىرىپ، جاسالدى جانە شىعارىلدى.
1992 جىلدىڭ 27 تامىزى كۇنى ۇلتتىق بانك تەڭگە كۋپيۋراسىنىڭ ۇلگىلەرىن بەكىتتى. ەرتەسىنە قازاق ۆاليۋتاسىن ومىرگە كەلتىرگەن سۋرەتشىلەر تيمۋر سۇلەيمەنوۆ، مەڭدىباي الين، اعىمسالى دۇزەلحانوۆ، قايروللا ابجالەلوۆتەر انگلياعا اتتاندى. 1992 جىلى تەڭگە ديزاينىنداعى پورترەتتەر بەكىتىلدى. تەڭگە ۇلىبريتانيادا باسىلىپ شىقتى. 1993 جىلدىڭ 12 قاراشاسى كۇنى ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ «قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا ۇلتتىق ۆاليۋتا ەنگىزۋ تۋرالى» جارلىققا قول قويدى. 1993 جىلدىڭ 15 قاراشاسىندا ۇلتتىق ۆاليۋتا – تەڭگەنى ەنگىزۋ قازاقستان رەسپۋبليكاسى ەكونوميكالىق تاۋەلسىزدىگىنىڭ ايقىن كورىنىسى بولىپ تابىلادى.
1993 جىلعى 15 قاراشادا قازاقستاننىڭ ۇلتتىق ۆاليۋتاسى — تەڭگە اينالىسقا ەنگىزىلدى. ەسكى اقشانى قازاقستاندىق تەڭگەگە ايىرباستاۋ 1993 جىلى 15 قاراشادا ساعات 8. 00 - دە باستالىپ، 20 قاراشادا ساعات 20. 00 - دە اياقتالدى. ۇلتتىق بانك باستاپقىدا 1 تەڭگەنى سول كەزدەگى مىڭ رۋبلگە باعالاعان بولاتىن. دەگەنمەن، ەلىمىزدىڭ ساياسي، الەۋمەتتىك ماسەلەلەرى جانە مەملەكەتارالىق قاتىناستار ەسكەرىلىپ 1 تەڭگە 500 سومعا بەكىتىلدى. تەڭگە ءبىرىنشى اينالىمعا كىرگەن كۇنى 1 دوللار 4، 75 تەڭگە بولىپ بەكىتىلدى.
بۇگىنگى تەڭگە تۇتاستاي قازاقستان مەن ونىڭ بارشا ازاماتتارىنىڭ دەربەس تىرشىلىگىنىڭ، مەملەكەت تاۋەلسىزدىگىنىڭ ايعاعى بولىپ وتىر. ۇلتتىق اقشا وسى جىلدار ىشىندە ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ قولداۋىمەن ءتۇرلى قارجى داعدارىستارىنا توتەپ بەرىپ قانا قويماي، جۇرتشىلىق تاراپىنان ينۆەستيسيالىق سەنىمگە دە يە بولدى.
تەحنولوگيا دەگەنىمىز - قارقىندى تۇردە وزگەرىپ وتىرادى، سوندىقتان ولاردان قالىپ قالماۋ ءۇشىن، ەسەپ ايىرىسۋ كەزىندە ءار قۇننىڭ كۋپيۋراسىن قابىلداۋ قولايلىلىعى جانە نومينالداردى ءبىر - بىرىمەن شاتاستىرىپ الماۋ ءۇشىن ۇلتتىق بانك كوپ جىلدار ىشىندە جەكە نومينالداردى الماستىرۋدى جۇرگىزىپ وتىردى. ءار ەل ءوز بانكنوتالارىن باسقالارعا ۇقساس بولمايتىنداي ەتىپ جاساۋعا تىرىسادى. بۇل ءوزىنىڭ داراشىلدىعىن، تاۋەلسىزدىگىن كورسەتۋ ءۇشىن عانا ەمەس، ەگەر ءارتۇرلى ۇلتتىق ۆاليۋتا بانكنوتالارى ءبىر - بىرىنە ۇقساس بولاتىن بولسا، بولۋى مۇمكىن الداۋ ارەكەتتەرىن بولدىرماۋ ماقساتىندا تۋىندايدى. جاڭا ديزاين قازاقستاندا سوڭعى جىلداردا بولىپ جاتقان وزگەرىستەردى كورسەتەدى جانە قازاقستاننىڭ باي مادەني تاريحىن قازىرگى زامانعى ديزاين ەلەمەنتتەرىمەن بايلانىستىرا وتىرىپ بىرىكتىرەدى. مىسالى، بانكنوتالاردا جاڭا استانا استانا قالاسىنىڭ كوز تارتارلىق مونۋمەنتى استانا - بايتەرەك بەينەلەنگەن. بەت جاعىندا مەملەكەتتىك ءانۇران نوتالارىنىڭ فراگمەنتى، سونداي - اق مەملەكەتتىك تۋ جانە ەلتاڭبا بەينەلەنگەن. ۇلتتىق ۆاليۋتا كۇننەن - كۇنگە ءوز ەلىمىزدە عانا ەمەس، ودان تىسقارى جەرلەردە دە سەنىمدى بەدەلگە يە بولا باستادى. ءوندىرىس دامىعان سايىن، ەلگە شەتەل كاپيتالىنىڭ اعىنى ۇلعايىپ، وتاندىق ءىرى ينۆەستورلار پايدا بولعان سايىن ۇلتتىق ۆاليۋتا دا، سونىمەن قاتار ۆاليۋتا رىنوگى دا نىعايا ءتۇستى. سونىمەن بىرگە، ۇلتتىق ۆاليۋتاعا دا سەنىم ارتتىرىلدى.
2006 جىلعى بانكنوتالاردا ارنايى قۇرالدارسىز انىقتالاتىن، ياعني كوزگە جانە جارىققا كورىنەتىن، سونداي - اق قولعا سەزىلەتىن ەڭ كوپ قورعانىش ەلەمەنتتەرىنىڭ مۇمكىن ساندارى پايدالانىلدى. سونىمەن قاتار ارنايى تەحنيكالىق قۇرالداردىڭ كومەگىمەن تانىلاتىن جاسىرىن ەلەمەنتتەر دە بار، ءبىراق باستى نازار اقشا بەلگىسىنىڭ تۇپنۇسقالىعىن تەز جانە ءجاي انىقتاۋعا باعىتتالعان. اناعۇرلىم تانىمال قورعانىش ەلەمەنتتەردەن سۋ بەلگىلەرى، بىرىكتىرىلگەن بەينەلەر، وپتيكالىق وزگەرىپ تۇراتىن بوياۋلار، ميكروماتىن جانە ت. ب. پايدالانىلعان. سونداي - اق، بانكنوتالار قانداي دا بولماسىن نومينالدى قاتە قابىلداۋ مۇمكىنشىلىگىن جوققا شىعارادى، ويتكەنى بارلىق نومينالدار ءتۇسى بويىنشا دا، ولشەمى بويىنشا ءبىرى – بىرىنەن ەرەكشەلەنەدى. بانكنوتالاردىڭ ءتۇس گامماسى كەز كەلگەن قۇنداعى بانكنوتالاردى وڭ جانە تەز تانيتىنداي بولىپ تاڭدالعان. ءاربىر كەلەسى نومينال الدىڭعى نومينالدان ۇزىندىعى بويىنشا 4 مم جانە ەنى بويىنشا3 مم ۇلكەن. بانكنوتالاردىڭ بەت جاعىندا ورتالىق بولىكتە قازىرگى قازاقستاندىق ساۋلەت ونەرىنىڭ، كونسترۋكتورلىق جانە ينجەنەرلىك ويدىڭ جەتىستىگى، تاۋەلسىز قازاقستان دامۋىنىڭ سيمۆولى «استانا - بايتەرەك» مونۋمەنتى ورنالاسقان.
بانكنوتالاردىڭ سىرت جاعىندا ەلىمىزدىڭ اۋماعىندا ورنالاسقان لاندشافتتار مەن ساۋلەت ونەرىنىڭ قازىرگى وبەكتىلەرى بەينەلەنگەن. ولار قازاقستان كارتاسىنىڭ كونتۋرىمەن جيەكتەلگەن. تومەنگى سول جاق بولىگىندە جانە جوعارعى وڭ جاق بولىگىندە بانكنوتا نومينالىنىڭ ساندىق بەلگىسى، ال تومەندە ورتادا ورىس تىلىندەگى ارىپتىك بەلگى ورنالاسقان. جوعارعى ورتا تۇسىندا«قازاقستان ۇلتتىق بانكى» دەگەن جازۋ جانە ەميتەنت بانكتىڭ لوگوتيپى باسىلعان. تەڭگە – قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇلتتىق ۆاليۋتاسى.
قازاقستان تەڭگەسى قازاقستاننىڭ ەجەلگى تاريحى بار ەل ەكەندىگىن الەمگە تانىتۋدا. ەرەن ەڭبەك پەن بولاشاققا ۇمتىلىس سالتانات قۇرعان ەل رەتىندە تانىتۋدا! تەڭگە ۇلتتىق ۆاليۋتا رەتىندە ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ تاريحىندا تاۋەلسىزدىكتىڭ تەك ەكونوميكالىق نەگىزى رەتىندە ماڭىزدى ءرول اتقارىپ قانا قويمايدى. تەڭگە - ءبىزدىڭ تاريحىمىزدىڭ تولىق قاندى بولىگى، ءوز زامانىنىڭ بەلگىسى.
You Might Also Like
-
ماڭعىستاۋ وبلىسى، بەينەۋ اۋدانى.
