ءۇي توبەسىندەگى جالعىز بولمە
پاركەر حانىم الدىمەن قىزمەت بولمەسى، قوناق قابىلداۋ زالى بار باسپاناسىن سىزگە كورسەتەدى. ونىڭ ءسوزىن بولۋگە باتىلىڭىز جەتپەي، وسىناۋ جارىق ساۋلەلى اسەم عيماراتتا ساعىزداي سوزىلعان سەگىز جىل بويى عۇمىر كەشكەن ءبىر مارتەبەلى جاننىڭ يگىلىگى تۋرالى كوزگە ەلەستەتەرلىكتەي ايتقان اڭگىمەسىن ۇزاق تىڭدايسىز. سوڭىندا، ءتوزىمىڭىز تاۋسىلادى دا، باتىلدىق تانىتىپ «مەن دارىگەر ەمەسپىن، تىم قۇرىعاندا ءتىس ەمدەيتىنى دە ەمەسپىن» دەگەندى قايتالاپ تۇرعان پاركەر حانىمعا بىردەمەنى تۇتىعا كەكەشتەنىپ ايتاسىز. ءسوزىڭىزدى، پاركەر بيكە قىزمەتتىك بولمە، كۇتۋ زالى جايىنا سايكەسەتىندەي كاسىبي باعدار بەرمەگەن اتا-اناسىنا رەنجىپ وكىندى دەپ ويلاعانداي-اق تىم كەربەزدەنە قابىلدايدى.
بۇدان كەيىن ەكەۋلەرىڭىز ەكىنشى قاباتتاعى داربازا جاققا قاراعان تەرەزەسى بار، سەگىز دوللارلىق بولمەنى كورۋگە جوعارىعا كوتەرىلەسىزدەر. تۋزەنبەرري مىرزا پالم-بيچي ماڭىندا ما، قايسى ءبىر تۇستا ءىنىسىنىڭ ليمون وسىرەتىن الاڭىنىڭ جۇمىسىن باسقارۋعا فلوريداعا كەتەر-كەتكەنشە تولەگەنى سەكىلدى شىن مانىندە، بۇل بولمەنىڭ باعاسى ون ەكى دوللار ەدى عوي دەگەندى ەكىنشى قاباتقا جەتكەندە پاركەر حانىم ۇنىمەن-اق اڭعارتقان بولار ەدى. ءار قىستى سوندا وتكىزەتىن ماك-ينتاير حانىم جەكە تازالىق بۇرىشى بار، كوشەگە قاراعان تەرەزەلى كەلەسى بولمەدە تۇرادى. ول باتىلدانىپ كەتىپ، بۇدان گورى ارزانداۋىن قالايتىنىن كۇبىرلەپ قالۋى كادىك.
ەگەر پاركەر حانىمنىڭ بار ىنتامەن تانىتىپ وتىرعان قىڭىر-قيسىقتىعىنا توزە الساڭىز، سكيددەر مىرزانىڭ داعاراداي بولمەسىن كورسەتۋ ءۇشىن ءۇشىنشى قاباتقا ەرتىپ اپارادى. الايدا، سكيددەردىڭ بولمەسىن جالعا بەرمەيدى. ول بولمەسىندە كۇنى بويى پەسا جازىپ، قاعاز تۇقىلى بار تەمەكىسىن بۇرقىراتىپ وتىرار ەدى. دەسە دە، لامبرەكەنىن كورسەتىپ، تاڭداي قاقتىرۋ ءۇشىن بولمە جالداۋعا كەلگەن ءار كليەنتىن حانىم وسى بولمەگە ەرتىپ اكەلۋدى ادەتكە اينالدىرعان.
ءدال وسىلاي كىرگەن سايىن «مەنى قۋىپ شىعۋعا كەلگەننەن ساۋ ما» دەگەندەي ۇرەيگە ەرىك بەرگەن مارتەبەلى سكيددەر بولمەنىڭ قارىزىنىڭ شيرەگىن بولسا دا، تولەپ قوياتىنى بار.
سودان كەيىن نە بولادى؟ نە بولار دەيسىڭ! قالتاڭىزداعى مىجىق-مىجىق بولعان ءۇش دوللارىڭىزدى قىسىپ ۇستاپ الىپ، جەككورۋشىلىكتىڭ نىساناسى بولعان جيىركەنىشتى كەدەيشىلىگىڭىز بەن جوقشىلىعىڭىز تۋرالى قىرىلداعان ءپاس ۇنىڭىزبەن مالىمدەپ، اياعىڭىزدان تىك تۇرۋعا شاماڭىز جەتسە، پاركەر حانىم ءسىزدى ءار قاباتقا سۇيرەپ جۇرمەيدى. «كلارا!» دەپ، قاتتى داۋىستاپ شاقىرادى دا، سىزدەن تەرىس بۇرىلىپ، ادەيى تومەنگە ءتۇسىپ كەتەدى.
سونىمەن قارا ءناسىلدى قىزمەتشى ايەل كلارا ەدەننىڭ تاقتايىمەن جاسالعان تىك ساتىمەن ءسىزدى ەرتىپ، ءتورتىنشى قاباتقا شىعارىپ، توبەدەگى ءدالىزدىڭ جالعىز بولمەسىن كورسەتەدى. ول بولمەنىڭ كولەمى جەتى-سەگىز فۋت قانا ءۇيدىڭ ورتا تۇسىندا ورنالاسقان. بولمەنىڭ ەكى جاعىندا تاقتايدان سالىنعان قاراڭعى قويما مەن ساراي.
بولمەدە جىڭىشكە تەمىر توسەك، بەت-قول جۋعىش، جالعىز ورىندىق قانا تۇر. سورەسى ۇستەلدىڭ دە، شكافتىڭ دا مىندەتىن قوسا اتقارادى. ءتورت جالاڭاش قابىرعا مەن توبە تابىت سەكىلدى ءتونىپ، ءبىرتۇرلى قاراڭعىلىق تارتادى. اياق استىنان تىنىسىڭىز تارىلىپ كەتكەندەي بولعان ساتتە قولىڭىز ەرىكسىز القىمعا قاراي جىلجىپ، قوس جانارىڭىز جوعارىعا جىلجىعاندا توبەدەگى شاعىن تەرەزەدەن اسپاننىڭ شاعىن بولىگى قۇدىق تۇبىندەگى سۋداي جىلتيىپ كوگەرىپ كورىنەدى.
— ەكى دوللار، مىرزا — دەپ، الدە، باسىنعانداي، الدە جاقىن تارقانداي كلارا ايتادى.
ول جەرگە بىردە ليسون حانىم بولمە ىزدەپ كەلگەن. ول وزىنەن گورى ءبىرشاما دەنەلى ايەل كوتەرلىكتەي ءىرى جازۋ ماشينكاسىن الىپ ءجۇردى. ليسون حانىمنىڭ دەنەسى ءوسۋىن توقتاتقانداي بولعانىمەن كوزى مەن شاشى وسكەندەي. اينالاسىنداعىلار وعان «سەن نەگە بىزدەن قالىپ قويدىڭ؟» دەرلىكتەي-اق تالدىرماش قىز.
پاركەر حانىم وعان مەيمان كۇتەتىن زال مەن قىزمەت بولمەسىن كورسەتتى.
— مىنا قابىرعاداعى شكافقا ادام سۇيەگىنىڭ قاڭقاسى ما، نەمەسە دارى-دارمەك، ءتىپتى، كومىر دە ساقتاۋعا بولادى ەكەن — دەدى، ول.
— مەن دارىگەر دە، ءتىپتى، تىم قۇرىعاندا ءتىس ەمدەيتىنى دە ەمەسپىن — دەپ، ليسون حانىم يىعىن قيقاڭ ەتكىزە جاۋاپ بەردى.
«دارىگەر دە، ءتىپتى، ءتىس ەمدەيتىنى دە ەمەسپىن» دەيتىن قاشان دا دايار تۇراتىن ءسوزىن مازاق ەتكەندەي، باسىنعان، اياعان سالقىنقاندىلىقپەن جەتكىزگەن پاركەر حانىم قىزدى ەكىنشى قاباتقا ەرتىپ شىقتى.
— سەگىز دوللار؟ — دەپ، ليسون ىشەگىن تارتتى دا: — ءسىز نە دەپ تۇرسىز! مەن ميلليونەر ەمەسپىن عوي. مەن جاي ءبىر مەكەمەنىڭ حاتشىسىمىن. قاباتى بيىك، باعاسى تومەن بىردەمەڭىزدى كورسەتىڭىزشى.
ەسىك قاققان ساتتە سكيددەر مىرزا ورنىنان اتىپ تۇردى دا، تەمەكى تۇقىلدارىن ەدەن ۇستىنە تۇگەل شاشىپ الدى. ونىڭ ىزالانعان نارازى كەيپىن كورگەن پاركەر حانىم سايتاننىڭ الدامشى سۋىق كۇلكىسىمەن:
— ايىپقا بۇيىرماڭىز، سكيددەر مىرزا، ءسىزدىڭ ۇيدە ەكەنىڭىزدى بىلمەپپىن. مەن لامبرەكەنىمدى كورسەتۋ ءۇشىن مىنا حانىمدى شاقىرعان ەدىم.
— بۇلارىڭىز ەندى، شىنىمەن عاجاپ ەكەن — دەگەن ليسون حانىم پەرەشتەلەر وسىلاي كۇلەتىن شىعار دەيتىندەي-اق اق ادال نيەتپەن كۇلدى.
ولار شىقپاي جاتىپ-اق، سكيددەر مىرزا ءوزىنىڭ سوڭعى، ءالى جارىققا شىعا قويماعان دراماسىنىڭ كەيىپكەرى بويشاڭ، قارا شاشتى ارۋدىڭ وبرازىن اپىل-عۇپىل ءوشىرىپ تاستاپ، اپ-ساتتە ونىڭ ورنىنا بويى الاسا، سۇرىقسىز، تىك وسكەن شاشى جىلتىراعان، كۇلكىلى بەينەلى بىرەۋ تۋرالى جازا باستادى.
— اننا حەلد وسى كەيىپكەردىڭ سوڭىنان جۇگىرىپ، سۇمدىق بولادى، ەندى — دەدى دە، سكيددەر مىرزا اياعىن الگى لامبرەكەنگە قاراي كوسىلىپ، تەمەكىنىڭ كوك ءتۇتىنى اراسىنا باتىپ كەتتى.
سالدەن كەيىن «كلارا» دەگەن قوڭىراۋ ءۇنى سەكىلدى وكتەم داۋىس ليسون حانىمداعى ءامياننىڭ كولەمىن ايداي الەمگە جاريا ەتىپ جىبەردى. بۇل داۋىستى بىردەن ءىلىپ اكەتكەن قارا ايەل توزاقتىڭ باسپالداعىمەن كوتەرىلگەن جان العىش ىسپەتتى قۇيعىتىپ كەلىپ، بەينەبىر ارۋاقپەن تىلدەسىپ تۇرعانداي-اق «ەكى دوللار!» دەپ، ىزالى ۇنمەن ءتىل قاتتى.
شيقىلداعان تەمىر توسەككە وتىرۋعا ىڭعايلانعان ليسون حانىم «مەن كەلىستىم» دەپ، تەرەڭ كۇرسىندى.
ليسون حانىم كۇن سايىن جۇمىسقا كەتەدى. كەشكىسىن بۋما تولى قولجازبا اكەلىپ، ماشينكامەن كوشىرىپ باسىپ وتىرادى. كەيدە كەشكە جۇمىسى بولماسا، ول وسى ۇيدە تۇراتىن وزگە جاندارمەن بىرگە ساتىنىڭ ۇستىندە ايالداپ وتىراتىنى بار. نەگىزىندە، ليسون حانىم تابيعاتىنان ءۇي توبەسىندەگى دالىزدە تۇرۋعا جاراتىلعان ادام ەمەس تۇعىن. ول پىسىق، كوڭىلدى، ادەمى دە جان. ساناسىندا ءتۇرلى عاجايىپ ارمان-قيال ۇنەمى اينالسوقتاپ تۇرادى.
بىردە ول «ول بالا ەمەس نەمەسە جەر استىنداعى مۇراگەر» دەپ اتالاتىن سكيددەرت مىرزانىڭ (ءالى جاريالانباعان) ۇلى كومەديالىق پەساسىنان ءۇش اكتىسىن وقۋىنا رۇقسات بەرىپ، تىڭداعانى بار.
ليسون حانىم ۋاقىت ءبولىپ، باسپالداققا كەلىپ وتىرۋعا كەلگەندە ءۇي تۇرعىندارى ەركەكتەر ءماز بولىسىپ قالادى. سول ساتتە قالا مەكتەبىنىڭ ءمۇعالىمى، سۇڭعاق بويلى، التىن سارى شاشتى لونگنەكەر حانىم ونىڭ ايتقان ءار اڭگىمەسىنە «قايدام، ولاي ەمەس شىعار» دەپ، سەنىمسىزدىك تانىتىپ، باسپالداقتىڭ باس جاعىنا وتىرىپ الادى دا جاقتىرماي ءۇن قاتادى.
ال، امبەباپ دۇكەندە ىستەيتىن، اتىس الاڭىنداعى جىلجىمالى ۇيرەكتەردى كوزدەۋ ءۇشىن جەكسەنبى سايىن كوني-ايلەندكە جول تارتاتىن دورن حانىم استىڭعى باسپالداقتا وتىرىپ الادى دا، تاعى دا تىرجىڭدايدى. ليسون ساتىنىڭ ورتا تۇسىندا وتىرادى، جىگىتتەر ونى قاۋمالاپ العان. اسىرەسە، شىنايى ومىردەن الىنعان، اسىرەلەۋى باسىم جەكە پەساسىنىڭ (ءالى ەشكىم كورمەگەن) باس كەيىپكەرى ەتىپ بەلگىلەپ قويعان سكيددەر ءتىپتى جىك-جاپار. تاعى جاسى 45-تەگى تولىقشا كەلگەن، باي-قۋاتتى بولسا دا اقىلى از، اقىماقتىعى باسىم مارتەبەلى گۋۆەر دە جەلپىنىپ قويادى. ۋىزداي جاس يۆەنس مىرزانىڭ ءوزى «شىلىمىڭدى تاستاشى» دەپ ليسون حانىم جالىنسا ەكەن دەپ ادەيى وپ-وتىرىك تۇتىنگە قاقالعان بولىپ قويادى. جىگىتتەر «سۇيكىمدى، تارتىمدى» دەپ ونىڭ الدىندا قۇرشا جورعالاعاندا، ساتىنىڭ استىڭعى جانە ۇستىڭگى باسپالداعىنداعى قۇلاق ەتتى جەيتىن ايىپتاۋلاردىڭ ءبىر ساتكە تولاستامايتىنى وكىنىشتى-اق.
— ايىپقا بۇيىرماڭىزدار، مارتەبەلىلەر! حور انشىلەرى باسپالدىقتىڭ ۇستىنە شىعىپ، گۋۆەر مىرزانىڭ مۇردەسىنە قايعى-قاسىرەتتىڭ كوز جاسىن توگۋىمىزدى كۇتىڭىزدەر. ماي باسىپ، تولۋدىڭ، ءتاننىڭ اۋىرلاپ سەمىرۋىنىڭ پالە بولىپ جابىساتىنىن، ونىڭ ۇرەي مەن قورقىنىش، قاسىرەت اكەلەتىنىن مەڭزەپ، كەرنەيشىلەر ۇرلەڭدەرشى، اسپاپتارىڭىزدى!
ەگەر جۋان فالستافتىڭ پاك سەزىمىن وياتساڭدار، ول ارىق رومەودان دا ارتىق بولار. الايدا، ەسسىز عاشىق ەر ازامات ءۇشىن كۇرسىنۋ عانا ۇيعارىلعان، ال، ەنتىگىپ قورازدانۋعا توزبەيمىز. سەمىزدەردىڭ ماڭدايعا جازىلعانى مومۋستىڭ قىزمەتشىلەرىنىڭ اراسىندا دالباسالاپ بيلەۋ. بۇل دۇنيەدەگى ەڭ ادال جۇرەك ەلۋ ەكى ديۋيمدىك مىقىننىڭ باس جاعىندا عانا سوعىپ تۇرعانى وكىنىشتى. قاراڭدى باتىرشى، گۋۆەر!
گۋۆەر مارتەبەلىم قىرىق بەستە، باي، توپاس بولعاندىقتان، سۇلۋ اسەم ەلەنانىڭ جۇرەگىن جاۋلاپ الار ما ەكەن؟ قىرىق بەستەگى گۋۆەر باي، اقىماق، ونىڭ ۇستىنە سەمىز، ۇنەمى ماشاقاتقا ۇشىراۋعا جازىلعان. گۋۆەر سەن ەشتەڭەگە سەنىمىڭ جوق.
جازدىڭ ءبىر جايما شۋاق كەشىندە پاركەر حانىمنىڭ ءۇيىن پانالاۋشىلار باسپالداق ۇستىندە وتىرعان ساتتە ليسون كوككە قاراپ، كۇلكى سىڭعىرلاعان كوڭىلدى ۇنمەن:
— اا، انە تۇر، ۋيللي جەكسون! ول وسى ارادان دا كورىنەدى ەكەن — دەپ، جار سالدى.
ءبارى جوعارىعا كوز سالدى. ءبىرى اسپانمەن تالاسقان عيماراتتاردىڭ تەرەزەلەرىنە قاراسا، ەندى بىرەۋلەرى جەكسون دەپ اتالاتىن اۋە كولىگىن ىزدەپ، اۋىرەگە ءتۇستى.
— انە كورىنىپ تۇرعان جۇلدىز عوي — دەپ، ليسون حانىم جىڭىشكە اسەم ساۋساعىمەن كورسەتەدى دە: — اناۋ ءبىر جالتىراپ تۇرعان ۇلكەنى ەمەس، سونىڭ قاسىنداعى ءبىرىڭعاي كوگىلدىر ساۋلە شاشىپ تۇرعان جۇلدىز. مەنىڭ بولمەمنىڭ توبەسىندەگى تەرەزەدەن ءار ءتۇن سايىن كورىنەدى. مەن ونى ۋيللي جەكسون دەپ اتاپ كەتكەنمىن.
— ءاي، قايدام. ولاي بولا قويماس-اۋ! —دەگەن لونگنەكەر: — مەن ءسىزدىڭ استورونوم ەكەنىڭىزدى بىلمەپپىن.
— ارينە! — دەپ، ليسون حانىم داۋسى جارقىن-جارقىن شىعىپ: — قىزىل جۇلدىز عالامشارىندا بيىل كۇزدە جەڭ جاساۋعا ارنالعان قانداي ماتانىڭ سانگە اينالعانىنا شەيىن مەن كەز كەلگەن استرونومنان ارتىق بىلەمىن — دەيدى.
— ءجا، ولاي بولا قويماس! — دەگەن لونگنەكەر حانىم: — ءسىزدىڭ ايتىپ وتىرعان جۇلدىزىڭىز گامما دەپ اتالسا كەرەك. ەكىنشى دارەجەلى كولەمگە جاتاتىن جۇلدىزدار توبىنا ەنەدى، اسپان الەمىنىڭ ەنىن بويلاپ...دەي بەرگەندە، يۆەنس مىرزا ءسوزىن ءبولدى:
— كەرىسىنشە، وعان ۋيللي جەكسون اتاۋى ارتىق جاراساتىن سەكىلدى.
— تۇسىنبەيتىن نەسى بار — دەپ، گۋۆەر مىرزا لونگنەكەر حانىمدى جاقتىرماعان جاعىمسىز ۇنمەن: — ليسون حانىم جۇلدىزداردى ءوز قالاۋىنشا اتاي الادى، ەرتە زامانداعى استرونومداردان نەسى كەم.
— ولاي بولا قويماس — دەپ، لونگنەكەر حانىم كۇرسىندى.
— بۇل جۇلدىز جەرگە قۇلاي ما، جوق پا دەگەن عانا مەن ءۇشىن قىزىق بولىپ تۇر — دەگەن، پورن حانىم:
— مىلتىق اتۋ الاڭىندا جەكسەنبىدە ون ۇيرەكتىڭ توعىزى جانە ءبىر قويان مەنىڭ وعىما ۇشتى... — دەپ ەدى.
— مىنا تومەننەن ونشا كورىنبەيدى ەكەن. ونى مەنىڭ بولمەمنەن كورسەڭدەر عوي. قۇدىقتىڭ تۇبىنەن كۇندىزدىڭ وزىندە جۇلدىز كورىنگەندەي بولاسىز. تۇندە مەنىڭ بولمەم ءدال شاحتانىڭ ۇڭعىماسىنداي تاس قاراڭعى. جالعىز ۋيللي جەكسون عانا كيمونوعا اشەكەي ەتىپ تاققان ۇلكەن الماز تۇيىرەۋىشتەي جارقىراپ تۇرادى.
ءسويتىپ جۇرگەندە ليسون حانىم ءۇشىن وقىلۋى اۋىر شيماي قاعازداردى ۇيگە اكەلمەيتىن دە كۇن تۋدى. سونىمەن ءار تاڭدا جۇمىسىنا بارۋدىڭ ورنىنا ءبىر مەكەمەدەن كەلەسىگە سالپاقتاۋىنا تۋرا كەلدى. ۇياتسىز جاس قىزمەتكەرلەردىڭ ۇنەمى باس تارتقان سۋىق جاۋاپتارى جۇرەكتى شانشىپ وتەتىن بولدى. بۇل وتە ۇزاققا سوزىلدى.
ءبىر كۇنى ول كەشكى تاماقتان كەيىن اسحانادان شىعىپ، ىمىرتتا قايتاتىن سول ۋاقىتىندا پاركەر حانىمنىڭ ءۇيىنىڭ باسپالداعىمەن جوعارى كوتەرىلىپ بارا جاتتى. الايدا، بۇل جولى ونىڭ اسقازانى بوس ىشەگى شۇرىلداپ تۇر ەدى.
ول اۋىزعى دالىزدە گۋۆەر مىرزامەن جولىعىپ قالدى. مىرزا مۇنداي مۇمكىندىكتى بوس جىبەرسىن بە. ول تالدىرماش قىزدىڭ توبەسىنەن الىپ تاس ىسپەتتى قاراپ ءسال بوگەلدى دە، ماعان كەلىنشەك بولشى دەپ ءوتىندى. قىز سەلك ەتىپ، شەگىندى دە قابىرعاعا جابىسىپ تۇرا قالدى. ەركەك جالما-جان قولىنا جارماسقاندا ول قولىن كوتەرىپ تۇرىپ، بەتىنەن تارس ەتكىزىپ شاپالاقتاپ جىبەرەدى. ءسويتتى دە، ساتىنىڭ جيەگىنەن ۇستاپ، باياۋ قاداممەن جوعارىعا شىقتى.
«ساحنانىڭ سول جاعىنان ارۋ قىزدىڭ تۇرعان تۇسىنا قاراي ۇشىپ جەتۋگە ءتيىس» مەرتل دەلورمعا (ليسون حانىم) ارناعان جاڭا كورىنىسىن ءوزىنىڭ كومەديالىق قويىلىمىنا (كورەرمەنگە جەتپەگەن) قىزىل سيامەن قوسىمشا ەتىپ، جازىپ جاتقان سكيددەر مىرزانىڭ بولمەسى ەسىگىنىڭ الدىنان ول وتە شىقتى. ەدەننىڭ تاقتايىنان جاسالعان ەبەدەيسىز ساتىمەن ەڭبەكتەي جازداعان ول بولمەسىنىڭ ەسىگىن اشتى.
ونىڭ شام جاعۋعا، سىرت كيىمىن شەشۋگە ءالى كەلمەدى. تەمىر توسەككە قۇلاي كەتسە دە ونىڭ ارىق ءالسىز دەنەسى پۋرجينانى مۇلدە سوزبادى. وسىناۋ توزاقتىڭ ىنىنە كومىلگەن جاس قىز اۋىرلاپ كەتكەن قاباعىن زورعا اشتى دا كۇلىمسىرەدى.
سەبەبى، وزىنە ادال ۋيللي جەكسونى بيازى ساۋلەسىن توبەدەگى تەرەزەدەن توگىپ، وعان جارىق بەرىپ تۇر ەدى. ونىڭ نازىك جانى بۇكىل الەمنەن بولشەكتەنىپ قالىپتى. ءتۇپسىز قاراڭعىلىققا باتىپ، ءوزى دە تاڭ قالارلىقتاي ەشبىر جاردەمى جوق، ات قويىپ، ايدار تاققان جۇلدىزدى شاعىن ءتورتبۇرىش قورشاپ تۇردى. لونگنەكەر حانىمدىكى دۇرىس تا شىعار، بۇل جۇلدىز مۇلدە ۋيللي جەكسون ەمەس، كەرىسىنشە گامما بولۋى دا ىقتيمال. سوندا دا، بۇل جۇلدىز گامما بولماسا ەكەن دەپ سونشا قاتتى تىلەيمىن.
ول شالقادان جاتىپ، قولىن كوتەرمەك بولىپ ەكى مارتە ارەكەت جاسادى. ءۇشىنشى رەتتە ول سۇيرىكتەي قوس ساۋساعىن زورعا دەگەندە ەرنىنە تيگىزىپ، ءوزى جاتقان قاراڭعى ىننەن ۋيللي جەكسونگە ىستىق ءسۇيىس جولدادى. ءسويتتى دە الگى قولى سالبىراپ تومەن قۇلادى.
— ماڭگىلىككە قوشتاسايىق، ۋيللي! — دەپ، ەستىلەر-ەستىلمەس سىبىرلادى دا:
— سەن بۇل جەردەن مىڭداعان شاقىرىم الىستاسىڭ، تىم قۇرىعاندا ءبىر رەت تە جارق ەتپەدىڭ. دەگەنمەن، مۇندا تاس قاراڭعىلىق ءتونىپ تۇرعاندا سەن سوناۋ الىستان ماعان ۇنەمى جارىق ءتۇسىردىڭ، سولاي عوي؟ سان مىڭداعان شاقىرىمنان... قوشتاسايىق تا... ۋيللي جەكسون...
قارا ءناسىلدى قىزمەتشى ايەل كلارا، ليسون حانىمنىڭ ەسىگى بەكىتۋلى ەكەنىن ەرتەڭىندە ساعات وندا ءبىلىپ، بۇزىپ كىرىپتى. سىركە سۋىن يىسكەتۋ، قۇس ءجۇنىن ورتەۋ، سىلاپ-سيپاۋدىڭ ەشبىرى اسەر ەتپەگەن سوڭ الدە كىم جەدەل جاردەم شاقىرۋعا كەتتى. شاقىرۋ الا سالا كەشىكپەستەن قورقىنىشتى سيگنالىن ويبايلاتا دارىگەر كولىگى ەسىك الدىنا كەلدى. الدە ءبىر مۇڭلى، ءسال جىميعان بايسالدى كەيىپتەگى، وزىنە سەنىمدىلەۋ، بارىنە دايار تاۋەكەلشىل اق حالاتتى جاس دارىگەر ماشينادان سەكىرىپ ءتۇستى.
— قىرىق توعىزىنشى ۇيگە كولىك كەلدى. نە بولدى؟ — دەدى، جۇلىپ العانداي.
— وي، دارىگەر، ءيا! — دەپ، ۇيىندە ىڭعايسىزدىق بولعانى، ءوزىنىڭ بەيمازا كۇي كەشۋىنىڭ قاجەتسىزدىگىن ايتىپ، پاركەر حانىم شاعىمدانا باستادى:
— وعان نە بولعانىن تۇك تۇسىنبەدىك. نە ىستەسەك تە ەسىن جيمادى. ول ءتىپتى جاپ-جاس قىز عوي. ول ەلەن حانىم، يا، الگى ەلەن ليسون بيكەش. بۇرىن-سوڭدى مەنىڭ ۇيىمدە...
— قاي بولمە؟ — دەپ، دارىگەر جىگىت پاركەر حانىمعا بۇرىن مۇلدە ەستىمەگەن قورقىنىشتى داۋىسپەن سۇراق قويدى.
— ءۇي توبەسىندەگى دالىزدە. مىنە...
جەدەل جاردەم دارىگەرى مۇنداي ۇيلەردىڭ توبەسىندە بولاتىن بولمەلەردىڭ ورنالاسۋىن جاقسى بىلەتىن سەكىلدى. باسپالداقتىڭ تورتەۋىن تاستاپ، اتتاپ-اتتاپ ءوتىپ، جوعارى قاراي جۇگىردى. پاركەر حانىم ءوزىن قاتتى قۇرمەتتەيتىن ادام رەتىندە بايىرعى مىنەزىمەن ونىڭ سوڭىنان اسىقپاي اياڭدادى.
«استرونومدى» قوس قولداپ كوتەرىپ تومەن ءتۇسىپ كەلە جاتقان دارىگەرمەن ول ساتىنىڭ باستاپقى القابىندا تىرەسىپ قالدى. ول توقتاي قالدى دا، وتا پىشاعىنداي وتكىر تىلىمەن بار-جوعى ءبىراۋىز ءسوزدى وتە قاتتى بولماسا دا انىق ايتتى.
قىرتىستانبايتىن ماتادان تىگىلگەن كويلەكتىڭ ىلگىشتەن سىپىرىلىپ تۇسكەنىندەي-اق پاركەر حانىم سىلتىدەي تىنىپ قوزعالىسسىز تۇرىپ قالدى. سول كەزدەن باستاپ، وسىناۋ ءبىرتۇرلى جاعداي ونىڭ ءتانى مەن جانىندا ماڭگى ساقتالىپ قالعان ەدى. قىزىققا قۇمار تۇرعىندار سول ساتتە دارىگەردىڭ وعان نە ايتقانىن ءالسىن-السىن سۇرايتىندارى بار.
— سۇراماڭدار. ەگەر مەن سونداي ءسوز ەستىگەنىم ءۇشىن كۇنادان ارىلاتىن بولسام، تىنىش قانا كوڭىل توق كوز جۇمار ەدىم — دەيدى.
دارىگەر ونى قولىنا الىپ كوتەرىپ بارا جاتىپ، ءتۇرلى وقيعالاردى قىزىعا تاماشالايتىن كوپ ءنوپىردىڭ قاسىنان وتكەندە ۇرەيلەنگەن توپ قاق ايىرىلىپ جول بەرگەن تۇعىن. نەگە دەسەڭىز، ونىڭ ءوڭى-تۇسى قاشىپ كەتكەن ەدى. ەڭ قيماس ادامىن جەرلەگەندەي ءوڭى سۇرلانىپ كەتكەن.
تىرشىلىكتىڭ نىشانى جوق قىزدى ماشينادا دايار تۇرعان زەمبىلگە قويعان دا جوق. قۇشاقتاعان كۇيى ماشينانىڭ الدىڭعى ورىندىعىنا جايعاسىپ، جۇرگىزۋشىگە «ال، باس العا، ۋيلسون!» دەگەنىن جينالعاندار تۇگەل ەستىپتى.
سونىمەن ءتامام. قانداي اڭگىمە بولدى؟ ەرتەڭىندە تاڭعى گازەتتەن ءتۇرلى وقيعالار تۋرالى ايدارداعى شاعىن ماقالانى وقىدىم. سوڭعى بىرنەشە سويلەمى وسى وقيعانى وي ەلەگىنەن وتكىزۋگە (ماعان كومەگى تيگەندەي) جاردەم ەتۋى ىقتيمال.
سول ماقالادا اش وزەگىنە ءتۇسىپ، ارىپ-اشىپ، ءشول قىسقان جاس قىز شىعىس كوشەسىنىڭ 49-ۇيىنەن بەلۆيۋ ەمحاناسىنا جەتكىزىلگەنىن حابارلاعان. ماقالا بىلاي اياقتالادى «ناۋقاسقا مەديسينالىق العاشقى كومەك كورسەتكەن دارىگەر ۋيليام جەكسوننىڭ مالىمدەۋىنشە، ناۋقاستىڭ ساۋىعىپ كەتۋىنە سەنىم مول».
You Might Also Like
-
مەكەن مەن ساۋىتبەك تاشتيگەن توقال تامنان قاس قارايا شىقتى. شامدى ءسوندىرىپ، ەسىككە قۇلىپ سالىپ، ءبىرجولا شىققان. بۇگىن ەسكى جىل ءبىتىپ جاڭا جىل ساعات ساناپ جاقىنداپ تابالدىرىققا تىرەلىپ تۇر. اۋىل...
-
وسى مەن قۇرالايدى جاقسى كوردىم بە ەكەم؟.. بىلمەيمىن، ايتەۋىر، كەيىنگى كەزدەرى وسى ءبىر وي ءجيى مازالايتىن بولىپ ءجۇر. قىزىق، الدەقاشان سارىقارىن بايبىشە بولىپ كەتكەن سول كەلىنشەك ەسكە نەگە تۇسە بەرەدى؟!
