ۇيسىندەردىڭ شارۋاشىلىعى مەن تۇرمىسى
ۇيسىندەردىڭ شارۋاشىلىعى مەن تۇرمىسى
كونسپەكت
ەرتەدەگى دەرەكتەردە ۇيسىندەر “اعاش ەگىپ، قالالار مەن ەلدى مەكەندەر سالعان” - دەپ جازىلعان. سۋارمالى ەگىستىكتەر، سۋلاندىرۋ جۇيەسى، باۋ - باقشالار ۇيسىندەردىڭ استاناسى چيگۋ قالاسىنىڭ ماڭىندا ورنالاسقان. شۋ مەن كەگەن وزەندەرىنىڭ جاعالاۋلارىندا قازبا جۇمىسىن جۇرگىزگەن ارحەولوگتار بىرنەشە كونە قالانىڭ ورنىن تاپتى.
ۇيسىندەردىڭ قونىستارىندا 4 - 5 ءۇي ءبىر اۋىلدى قۇراعان. قونىسقا جاقىن جەرلەردە رۋ جانە اۋلەتتىڭ زيراتى ورنالاسقان.
ۇيسىندەردىڭ تۇراقتى ۇيلەرى تاۋ بوكتەرلەرىنە سالىندى. قىسقى ۇيلەرى شيكى كىرپىشتەن جانە تاقتاتاستان قالانعان. ءۇيدىڭ ەدەنى بالشىقپەن سىلانىپ، ءۇيدى جىلىتاتىن جەر وشاق ورتاعا سالىندى.
ۇيسىندەر جاراتۋشى كۇشكە ارناپ قۇرباندىقتار شالىپ وتىرعان. بۇنى ولاردىڭ پايدالانعان زاتتارى، سالعان سۋرەتتەرى دالەلدەيدى. ارحەولوگتار ارنايى شىراق جاعاتىن تاباق پەن قۇرباندىق ىدىستارىن تاپقان، قىش ىدىستارعا كۇننىڭ سۋرەتى سالىنعان.
ۇيسىندەردە تەرى وڭدەۋ كاسىبى جاقسى دامىعان. تەرىدەن كۇندەلىكتى تۇرمىسقا قاجەتتى بۇيىمدار، ىدىستار جاساپ، اياق كيىم، تەرى شالبار، بەشپەنت، كيىمدەر تىكتى. بۇدان باسقا توقىما، ءجىپ ءيىرۋ، تەرى يلەۋ، تاستان جانە سۇيەكتەن قاجەتتى بۇيىمدار جاساۋ ءىسى دە دامىعان. ماتا توقۋ ءۇشىن توقىما كەرمەسى قولدانىلعان. اعاش ۇستالارى قايىڭنان استاۋ، تاباق، توستاعان، وجاۋدى ويىپ ىستەگەن.
ءۇيسىن ايەلدەرى ساز بالشىقتان ىدىستار جاساعان. جاساۋ ءتاسىلى ەكى ءتۇرلى بولعان: ارنايى ۇرشىقشامەن جانە قۇم تولتىرىلعان ماتا قالىپقا قولدان جاپسىرۋ.
ءۇيسىن وبالارىنىڭ ەڭ ۇلكەنىنىڭ ديامەترى – 20 مەتر، بيىكتىگى – 2 مەترگە جۋىق. ۇيسىندەر ءمايىتتى شالقاسىنان جاتقىزىپ، باسىن باتىسقا قاراتىپ قابىردە جەرلەگەن. ەجەلگى ۇيسىندەر ولگەن ادام قايتا تىرىلەدى دەپ ويلاعان. سوندىقتان ادامدى جەرلەگەندە وعان و دۇنيەدە كەرەك بولادى دەگەن بۇيىمداردىڭ ءبارىن بىرگە كومگەن.
اقتاس قىستاۋى توڭىرەگىنەن اۋماعى 60 شارشى مەتردەن 150 شارشى مەترگە دەيىن وڭدەلگەن ەگىس تانابىنىڭ ورنى انىقتالدى. سونىمەن بىرگە تاس كەتپەن، قولا وراقتار، تاستان جاسالعان دانۇككىشتەر تابىلدى. ءداندى داقىلداردان ارپا، تارى وسىرگەن. ۇيسىندەر سۋارمالى ەگىنشىلىكپەن دە، ءتالىمدى ەگىنشىلىكپەن دە اينالىسقان.
دالالىقتار بىلعارى مەن كيىزدى شەبەرلىكپەن وڭدەپ، ءتۇرلى تۇسكە بوياعان. بۇل كاسىپپەن كوبىنەسە، ايەلدەر اينالىستى. قولونەر مەن ءۇي كاسىپشىلىگى مال ونىمدەرىن وڭدەۋمەن بايلانىستى بولدى.
ءۇيسىن قوعامىندا زەرگەرلىك بۇيىمدارعا ءتۇرلى اسىل تاستاردان كوز سالۋ ونەرى وركەندەدى. اقتاس قورىمىنان وسىنداي زەرگەرلىك ونەردىڭ تاماشا ۇلگىسى تابىلعان.
كونسپەكت سۇراقتار
1. ۇيسىندەردىڭ زەرگەرلىك ونەرىنىڭ تاماشا ۇلگىسى تابىلدى:
2. ءۇيسىن ايەلدەرىنىڭ كوبىنەسە اينالىسقان شارۋاشىلىعى:
3. اقتاس قونىسى توڭىرەگىنەن تابىلدى:
4. جەتىسۋ ۇيسىندەرىنىڭ جەرلەۋ ءداستۇرى:
5. ۇيسىندەر قاۋىمىندا ساز بالشىقتان ىدىس جاساۋشىلار:
6. ءۇيسىن قوعامىنداعى جاقسى دامىعان كاسىپ:
7. ەرتەدەگى ۇيسىندەردىڭ ءدىني سەنىمى:
8. ۇيسىندەردىڭ قىسقى ۇيلەر سالىندى:
9. ۇيسىندەردىڭ اۋلەتتىك زيراتتارى ورنالاستى:
10. ءۇيسىن قالاسىنىڭ ورنى تابىلدى:
تاقىرىپتىڭ تەستى
ۇيسىندەردىڭ شارۋاشىلىعى مەن تۇرمىسى. جۇكتەۋ
كونسپەكت
ەرتەدەگى دەرەكتەردە ۇيسىندەر “اعاش ەگىپ، قالالار مەن ەلدى مەكەندەر سالعان” - دەپ جازىلعان. سۋارمالى ەگىستىكتەر، سۋلاندىرۋ جۇيەسى، باۋ - باقشالار ۇيسىندەردىڭ استاناسى چيگۋ قالاسىنىڭ ماڭىندا ورنالاسقان. شۋ مەن كەگەن وزەندەرىنىڭ جاعالاۋلارىندا قازبا جۇمىسىن جۇرگىزگەن ارحەولوگتار بىرنەشە كونە قالانىڭ ورنىن تاپتى.
ۇيسىندەردىڭ قونىستارىندا 4 - 5 ءۇي ءبىر اۋىلدى قۇراعان. قونىسقا جاقىن جەرلەردە رۋ جانە اۋلەتتىڭ زيراتى ورنالاسقان.
ۇيسىندەردىڭ تۇراقتى ۇيلەرى تاۋ بوكتەرلەرىنە سالىندى. قىسقى ۇيلەرى شيكى كىرپىشتەن جانە تاقتاتاستان قالانعان. ءۇيدىڭ ەدەنى بالشىقپەن سىلانىپ، ءۇيدى جىلىتاتىن جەر وشاق ورتاعا سالىندى.
ۇيسىندەر جاراتۋشى كۇشكە ارناپ قۇرباندىقتار شالىپ وتىرعان. بۇنى ولاردىڭ پايدالانعان زاتتارى، سالعان سۋرەتتەرى دالەلدەيدى. ارحەولوگتار ارنايى شىراق جاعاتىن تاباق پەن قۇرباندىق ىدىستارىن تاپقان، قىش ىدىستارعا كۇننىڭ سۋرەتى سالىنعان.
ۇيسىندەردە تەرى وڭدەۋ كاسىبى جاقسى دامىعان. تەرىدەن كۇندەلىكتى تۇرمىسقا قاجەتتى بۇيىمدار، ىدىستار جاساپ، اياق كيىم، تەرى شالبار، بەشپەنت، كيىمدەر تىكتى. بۇدان باسقا توقىما، ءجىپ ءيىرۋ، تەرى يلەۋ، تاستان جانە سۇيەكتەن قاجەتتى بۇيىمدار جاساۋ ءىسى دە دامىعان. ماتا توقۋ ءۇشىن توقىما كەرمەسى قولدانىلعان. اعاش ۇستالارى قايىڭنان استاۋ، تاباق، توستاعان، وجاۋدى ويىپ ىستەگەن.
ءۇيسىن ايەلدەرى ساز بالشىقتان ىدىستار جاساعان. جاساۋ ءتاسىلى ەكى ءتۇرلى بولعان: ارنايى ۇرشىقشامەن جانە قۇم تولتىرىلعان ماتا قالىپقا قولدان جاپسىرۋ.
ءۇيسىن وبالارىنىڭ ەڭ ۇلكەنىنىڭ ديامەترى – 20 مەتر، بيىكتىگى – 2 مەترگە جۋىق. ۇيسىندەر ءمايىتتى شالقاسىنان جاتقىزىپ، باسىن باتىسقا قاراتىپ قابىردە جەرلەگەن. ەجەلگى ۇيسىندەر ولگەن ادام قايتا تىرىلەدى دەپ ويلاعان. سوندىقتان ادامدى جەرلەگەندە وعان و دۇنيەدە كەرەك بولادى دەگەن بۇيىمداردىڭ ءبارىن بىرگە كومگەن.
اقتاس قىستاۋى توڭىرەگىنەن اۋماعى 60 شارشى مەتردەن 150 شارشى مەترگە دەيىن وڭدەلگەن ەگىس تانابىنىڭ ورنى انىقتالدى. سونىمەن بىرگە تاس كەتپەن، قولا وراقتار، تاستان جاسالعان دانۇككىشتەر تابىلدى. ءداندى داقىلداردان ارپا، تارى وسىرگەن. ۇيسىندەر سۋارمالى ەگىنشىلىكپەن دە، ءتالىمدى ەگىنشىلىكپەن دە اينالىسقان.
دالالىقتار بىلعارى مەن كيىزدى شەبەرلىكپەن وڭدەپ، ءتۇرلى تۇسكە بوياعان. بۇل كاسىپپەن كوبىنەسە، ايەلدەر اينالىستى. قولونەر مەن ءۇي كاسىپشىلىگى مال ونىمدەرىن وڭدەۋمەن بايلانىستى بولدى.
ءۇيسىن قوعامىندا زەرگەرلىك بۇيىمدارعا ءتۇرلى اسىل تاستاردان كوز سالۋ ونەرى وركەندەدى. اقتاس قورىمىنان وسىنداي زەرگەرلىك ونەردىڭ تاماشا ۇلگىسى تابىلعان.
كونسپەكت سۇراقتار
1. ۇيسىندەردىڭ زەرگەرلىك ونەرىنىڭ تاماشا ۇلگىسى تابىلدى:
2. ءۇيسىن ايەلدەرىنىڭ كوبىنەسە اينالىسقان شارۋاشىلىعى:
3. اقتاس قونىسى توڭىرەگىنەن تابىلدى:
4. جەتىسۋ ۇيسىندەرىنىڭ جەرلەۋ ءداستۇرى:
5. ۇيسىندەر قاۋىمىندا ساز بالشىقتان ىدىس جاساۋشىلار:
6. ءۇيسىن قوعامىنداعى جاقسى دامىعان كاسىپ:
7. ەرتەدەگى ۇيسىندەردىڭ ءدىني سەنىمى:
8. ۇيسىندەردىڭ قىسقى ۇيلەر سالىندى:
9. ۇيسىندەردىڭ اۋلەتتىك زيراتتارى ورنالاستى:
10. ءۇيسىن قالاسىنىڭ ورنى تابىلدى:
تاقىرىپتىڭ تەستى
ۇيسىندەردىڭ شارۋاشىلىعى مەن تۇرمىسى. جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
ب. ز. ب. VII عاسىردان باستاپ “اڭ ءستيلى” پايدا بولدى. “اڭ ءستيلىنىڭ” نەگىزگى تاقىرىبى اڭداردى جانە اڭىزداعى عاجايىپتاردى بەينەلەۋ بولسا، نەگىزى ادامنىڭ ءار ءتۇرلى جانۋارلاردان شىققاندىعى تۋرالى تۇسىنىك...
