
- 05 ناۋ. 2024 02:12
- 302
ۇزاتىپ اق تىلەكپەن ەركە قۇسىن...
ۇزاتىپ اق تىلەكپەن ەركە قۇسىن، جادىندا قىزدارىنىڭ جۇرەدى اكە
اكەسىنىڭ قىزى
- پاپامنىڭ موينىنا ءمىنىپ الامىن، - دەدى قىز. بالا كۇنىمدە پاپام موينىنا مىنگىزىپ جۇرەتىن، سول ەسىمە ءتۇسىپ كەتەدى دە، ءمىنىپ الىپ: "پاپا، كوتەرشى"، - دەيمىن. سونان سوڭ پاپام كوتەرەدى. مۇنى كورىپ، مامام ۇرسادى: "اكەسىنىڭ موينىنا مىنگەن دەگەن نە سۇمدىق. كۇنى ەرتەڭ كۇيەۋگە شىققالى وتىرىپ... ىستە مىنا كۋحنيانىڭ جۇمىسىن".
- مامام قاتالداۋ ۇستايدى. ءبىراق مەن اس بولمەنىڭ جۇمىسىنىڭ ءبارىن مەڭگەرىپ العانمىن. ال پاپام ايتادى: "قىزىم، ەرتەڭ تۇرمىس قۇراسىڭ، سول كەزدە جولداسىڭا سۇيەنىش بولا ءبىل. سەميانى الىپ كەتەتىن جىگىت ءوزى ءارى قاراي الىپ كەتەدى، ءبىراق مىندەتتى تۇردە سەنىڭ قولداۋىڭ كەرەك. ويتكەنى جىگىت ادامدى سىرتتا اياعىنان شالۋشىلار كوپ بولادى، سول كەزدە ولارمەن بىرگە قوسىلا تابالاسپاي، جولداسىڭا قولداۋ ءبىلدىرىپ وتىرۋىڭ كەرەك"، - دەپ ۇيرەتەدى.
تىلەيدى اكە ۇلعا دا - ىرىس، قىزعا - ب ا ق،
سونى ويلاسا، تالاي كەۋدە سىزداماق.
شاڭىراقتىڭ يەسى ەگەر بولسا ۇل،
قىز - ەركەسى، قىز - ءورىسى، قىز - قوناق.
سىيلاستىقپەن تالاي كوڭىل ۇعىسقان،
ءداستۇر ءۇشىن ۇستانسا ەگەر ۇل ۇستام.
تالاي قىز دا اكەگە ساي بولام دەپ،
ۇلدان بەتەر نامىسىنا تىرىسقان.
جەتەلەيدى تىرشىلىكتىڭ تولقىنى،
قىز داۋرەنى - شىعار قىزدىڭ توركىنى.
"جاقسى اكەنىڭ قىزى ەدىڭ" دەگەندە،
تالاي جۇرەك تەبىرەندى، تولقىدى.
بال كۇندى ويلاپ، كوڭىل كەيدە جاسارماق،
وتكەنىمەن قىمبات ءومىر قاشاندا - اق،
"جاقسى اكەنىڭ ءىزى ەدىڭ" دەگەندە،
تالاي جانار قالدى ما ەكەن جاساۋراپ.
اكە، پەرزەنت - كوڭىل ىشتەي ۇعىستى،
سول ۇعىسۋ اشا تۇسەر تىنىستى.
تالاي ارۋ مىنا ومىردە اكەنىڭ،
ءجۇزىن جەرگە قاراتپاۋعا تىرىستى.
دەمەيدى ءومىر ارۋدى ءار كەز سىنايىق،
تاعۋعا دا قۇمار ەمەس مىڭ ايىپ.
جاقسى اكەنىڭ قىزدارى دا سوندا دا،
بولۋ كەرەك شىعار سوعان لايىق.
قاباعىندا ارۋلاردىڭ كۇن كۇلسىن،
جان بايلىعىن سول كۇلكىسى ءبىلدىرسىن.
تالاي اكە تالىمىنە ءوز قىزىنىڭ،
ماقتانىپ تا جۇرگەن شىعار، كىم ءبىلسىن.
اكە تىلەگى
بولعان ەدىم سىرلاسىڭ دا، اقىلشىڭ،
دەۋشى ەڭ اركەز - اكە، قىمبات، جاقىنسىڭ.
بالداۋرەنىڭ بويجەتتى دە ءبىر كۇندە،
تۋعان ۇيدەن ۇزاپ بارا جاتىرسىڭ.
ءومىر دەگەن - ويلاعانعا ءور تەڭىز،
بالالىعىڭ، بال قىلىعىڭ - كوركەم ءىز.
ەسەيىپتى اكەسىنىڭ الدىنان
كەشە كۇلىپ جۇگىرەتىن ەركە قىز.
سىرعيدى ەكەن كوز ىلەسپەي ۋاقىت تىم،
سەن دەپ مىنا ءومىر ءدامىن تاتىپپىن.
جارىڭمەنەن قول ۇستاسقان ساپارىڭ
اپارسىنشى ايدىنىنا باقىتتىڭ!
توقتاماسىن سول ساپاردا ءور كەمەڭ،
بىرگە كۇلىپ، بىرگە قۋان ەلمەنەن.
شۇعىلالى، مىناۋ عاجاپ دۇنيەگە
سەن باقىتتى بولۋ ءۇشىن كەلگەن ەڭ.
سىڭارىڭمەن قول ۇستاسقان بۇگىنىڭ
جالعاستىرسىن ەرتەڭىڭنىڭ عۇمىرىن.
بىرگە ءبولىس قيىندىعىن ءومىردىڭ،
بىرگە قاداس وتاۋىڭنىڭ ۋىعىن.
تىلەگى وسى ساعان ايتار اكەنىڭ،
بويعا جيما جات قىلىقتىڭ بوتەنىن.
ۇعىنا ءبىل مىنا ومىردە الدىمەن
جار بولۋدىڭ بيىك ۇعىم ەكەنىن.
قىزعا مىندەت ءومىر وسى جۇكتەگەن،
سەنى الدان توسىپ تۇرسىن قۇت - مەكەن.
بۋالدىر بوپ كەتتى اكەڭنىڭ جانارى،
مەنەن گورى قايتا اناڭ مىقتى ەكەن...
اۆتورى:
عابيدەن قوجاحمەت،
قىزىلوردا قالاسى
اكەسىنىڭ قىزى
- پاپامنىڭ موينىنا ءمىنىپ الامىن، - دەدى قىز. بالا كۇنىمدە پاپام موينىنا مىنگىزىپ جۇرەتىن، سول ەسىمە ءتۇسىپ كەتەدى دە، ءمىنىپ الىپ: "پاپا، كوتەرشى"، - دەيمىن. سونان سوڭ پاپام كوتەرەدى. مۇنى كورىپ، مامام ۇرسادى: "اكەسىنىڭ موينىنا مىنگەن دەگەن نە سۇمدىق. كۇنى ەرتەڭ كۇيەۋگە شىققالى وتىرىپ... ىستە مىنا كۋحنيانىڭ جۇمىسىن".
- مامام قاتالداۋ ۇستايدى. ءبىراق مەن اس بولمەنىڭ جۇمىسىنىڭ ءبارىن مەڭگەرىپ العانمىن. ال پاپام ايتادى: "قىزىم، ەرتەڭ تۇرمىس قۇراسىڭ، سول كەزدە جولداسىڭا سۇيەنىش بولا ءبىل. سەميانى الىپ كەتەتىن جىگىت ءوزى ءارى قاراي الىپ كەتەدى، ءبىراق مىندەتتى تۇردە سەنىڭ قولداۋىڭ كەرەك. ويتكەنى جىگىت ادامدى سىرتتا اياعىنان شالۋشىلار كوپ بولادى، سول كەزدە ولارمەن بىرگە قوسىلا تابالاسپاي، جولداسىڭا قولداۋ ءبىلدىرىپ وتىرۋىڭ كەرەك"، - دەپ ۇيرەتەدى.
تىلەيدى اكە ۇلعا دا - ىرىس، قىزعا - ب ا ق،
سونى ويلاسا، تالاي كەۋدە سىزداماق.
شاڭىراقتىڭ يەسى ەگەر بولسا ۇل،
قىز - ەركەسى، قىز - ءورىسى، قىز - قوناق.
سىيلاستىقپەن تالاي كوڭىل ۇعىسقان،
ءداستۇر ءۇشىن ۇستانسا ەگەر ۇل ۇستام.
تالاي قىز دا اكەگە ساي بولام دەپ،
ۇلدان بەتەر نامىسىنا تىرىسقان.
جەتەلەيدى تىرشىلىكتىڭ تولقىنى،
قىز داۋرەنى - شىعار قىزدىڭ توركىنى.
"جاقسى اكەنىڭ قىزى ەدىڭ" دەگەندە،
تالاي جۇرەك تەبىرەندى، تولقىدى.
بال كۇندى ويلاپ، كوڭىل كەيدە جاسارماق،
وتكەنىمەن قىمبات ءومىر قاشاندا - اق،
"جاقسى اكەنىڭ ءىزى ەدىڭ" دەگەندە،
تالاي جانار قالدى ما ەكەن جاساۋراپ.
اكە، پەرزەنت - كوڭىل ىشتەي ۇعىستى،
سول ۇعىسۋ اشا تۇسەر تىنىستى.
تالاي ارۋ مىنا ومىردە اكەنىڭ،
ءجۇزىن جەرگە قاراتپاۋعا تىرىستى.
دەمەيدى ءومىر ارۋدى ءار كەز سىنايىق،
تاعۋعا دا قۇمار ەمەس مىڭ ايىپ.
جاقسى اكەنىڭ قىزدارى دا سوندا دا،
بولۋ كەرەك شىعار سوعان لايىق.
قاباعىندا ارۋلاردىڭ كۇن كۇلسىن،
جان بايلىعىن سول كۇلكىسى ءبىلدىرسىن.
تالاي اكە تالىمىنە ءوز قىزىنىڭ،
ماقتانىپ تا جۇرگەن شىعار، كىم ءبىلسىن.
اكە تىلەگى
بولعان ەدىم سىرلاسىڭ دا، اقىلشىڭ،
دەۋشى ەڭ اركەز - اكە، قىمبات، جاقىنسىڭ.
بالداۋرەنىڭ بويجەتتى دە ءبىر كۇندە،
تۋعان ۇيدەن ۇزاپ بارا جاتىرسىڭ.
ءومىر دەگەن - ويلاعانعا ءور تەڭىز،
بالالىعىڭ، بال قىلىعىڭ - كوركەم ءىز.
ەسەيىپتى اكەسىنىڭ الدىنان
كەشە كۇلىپ جۇگىرەتىن ەركە قىز.
سىرعيدى ەكەن كوز ىلەسپەي ۋاقىت تىم،
سەن دەپ مىنا ءومىر ءدامىن تاتىپپىن.
جارىڭمەنەن قول ۇستاسقان ساپارىڭ
اپارسىنشى ايدىنىنا باقىتتىڭ!
توقتاماسىن سول ساپاردا ءور كەمەڭ،
بىرگە كۇلىپ، بىرگە قۋان ەلمەنەن.
شۇعىلالى، مىناۋ عاجاپ دۇنيەگە
سەن باقىتتى بولۋ ءۇشىن كەلگەن ەڭ.
سىڭارىڭمەن قول ۇستاسقان بۇگىنىڭ
جالعاستىرسىن ەرتەڭىڭنىڭ عۇمىرىن.
بىرگە ءبولىس قيىندىعىن ءومىردىڭ،
بىرگە قاداس وتاۋىڭنىڭ ۋىعىن.
تىلەگى وسى ساعان ايتار اكەنىڭ،
بويعا جيما جات قىلىقتىڭ بوتەنىن.
ۇعىنا ءبىل مىنا ومىردە الدىمەن
جار بولۋدىڭ بيىك ۇعىم ەكەنىن.
قىزعا مىندەت ءومىر وسى جۇكتەگەن،
سەنى الدان توسىپ تۇرسىن قۇت - مەكەن.
بۋالدىر بوپ كەتتى اكەڭنىڭ جانارى،
مەنەن گورى قايتا اناڭ مىقتى ەكەن...
اۆتورى:
عابيدەن قوجاحمەت،
قىزىلوردا قالاسى