XI - XV عاسىرلارداعى يتاليا
تاريح ءپانى ءمۇعالىمى: جانايەۆا ايجان كۋانىشبايەۆنا
ورتا عاسىرلارداعى دۇنيە ءجۇزى تاريحى 7 - سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: XI - XV عاسىرلارداعى يتاليا
ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك: يتاليانىڭ ساياسي، الەۋمەتتىك - ەكونوميكالىق دامۋ ەرەكشەلىكتەرىنىڭ سەبەپتەرى مەن سالدارىن اشىپ كورسەتۋ. وتكەن ساباقتاعى يسپانيانىڭ XV عاسىردىڭ اياعىنا قاراي ءبىر ورتالىققا باعىندىرىلعان مەملەكەتكە اينالعاندىعىن وقۋشىلاردىڭ ەسىنە سالا وتىرىپ، ول ەلدىڭ كورشىسى يتاليانىڭ نە سەبەپتى بىتىراڭقى كۇيدە قالا بەرگەندىگىنە، دەگەنمەن XI - XV عاسىرلارداعى يتاليانىڭ ەكونوميكالىق دامۋىنان الدىڭعى قاتارداعى ەلدەردىڭ ءبىرى بولعاندىعىن، قالالاردىڭ تاۋەلسىزدىك الىپ، جوعارى دارەجەدە دامىعاندىعىن ايتۋ.
2. جەتىلدىرۋ: يتاليانىڭ XI - XV تاريحىن بايانداي وتىرىپ، دۇنيە ءجۇزى تاريحىنان العان بىلىمدەرىن جەتىلدىرۋ.
3. تاربيەلىك: ۇلتجاندى، ءبىلىمدى، تاريحي ساناسى قالىپتاسقان ازامات تاربيەلەۋ.
ءتۇرى: ارالاس
ءادىسى: ينتەراكتيۆتى
كورنەكىلىك: كومپيۋتەر، ناقىل سوزدەر، يتاليانىڭ كارتاسى ت. ب.
ءپان ارالىق بايلانىس: گەوگرافيا، ماتەماتيكا، بەينەلەۋ، قازاقستان تاريحى ت. ب.
ساباقتىڭ بارىسى: ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
وقۋ قۇرالىن تەكسەرىپ، تۇگەلدەۋ.
«حابار»
وقۋشىلاردىڭ زەيىنىن ساباققا اۋدارۋ
«حالىقتىڭ وركەندەپ ءوسۋى ءۇشىن ازاتتىق پەن ءبىلىم قاجەت» ش. ۋاليحانوۆ.
1. ورتا عاسىرلار تاريحى نەشەگە بولىنەدى؟ /3/
2. ءبىز ءقازىر قاي كەزەڭىندەمىز؟ /دامىعان ورتا عاسىرلار XI - XV عاسىرلار/
3. دامىعان ورتا عاسىرلار نەسىمەن ەرەكشەلەنەدى. /فەوداليزمنىڭ ورنىعۋى مەن دامۋى/
4. جالپى ەۋروپاعا مادەنيەت پەن عىلىم ورتا عاسىرلاردا باردى. بۇل مادەنيەتتى كىمدەر جەتكىزدى، جانە قاي ەل ارقىلى؟ /ارابتار، يسپانيا ارقىلى./
ولاي بولسا وتكەن ساباعىمىز يسپانيا تۋرالى بىلىمدەرىمىزدى تەكسەرسەك.
1. ورتاعا 4 وقۋشىنى شىعارىپ «بەتپە - بەت» ارقىلى ءبىرىن - بىرىنە سۇراقتار قويادى.
2. «يا جوق» ويىنى
▪ 756 جىلى كوردوۆا امىرلىگى قۇرىلدى /يا/
▪ ارابتار يسپانيانى 711 - 717 جىلدارى باسىپ الدى /جوق/
▪ رەكونكيستا دەگەن قايتارىپ بەرۋ /جوق/
▪ ينكۆيزيسيا كۇپىرلەرمەن كۇرەس /يا/
▪ ينكۆيزيسيا 1485 جىلى قۇرىلدى /جوق/ 1480
▪ يسپانياداعى كۇپىرلەردى قىرىپ جويۋ اۋتودافە دەپ اتالدى /يا/
وي قوزعاۋ
يتاليا دەگەندە ويىمىزعا نە ورالادى، نە تۋرالى نە ايتقىمىز كەلەدى؟
يتاليا دەگەندە كوزىمە ەتىك ەلەستەيدى.
يتالياندىقتار قىزۋ قاندى حالىق.
وتكەن اپتادا يتاليا پرەمەر ءمينيسترى بيرلۋسكوني كەلىپ كەتتى.
ەرتەرەكتە ۆيزۋۆيي تاۋىندا ۆۋلكان اتقىلاپ نەاپول قالاسىن باسىپ قالعان.
ءقازىر نەاپول قالاسى اشىق اسپان استىنداعى مۋزەي.
ماكاروننىڭ وتانى
استاناسى ريم. ريم ارحيتەكتۋراسى وتە جاقسى دامىعان قالا.
لاسكالا تەاترى بار. وپەرا انشىلەرى وسى تەاتردا ءوز بىلىمدەرىن تەرەڭدەتىپ، داۋىستارىن شىڭدايدى. ءا. دىنىشيەۆ، مايرا مۇحاممەد قىزى.
سۋ ۇستىندەگى قالا ۆەنەسيا /«اننا» فيلمىنەن كورگەن بولارسىزدار/
ولاي بولسا بۇگىنگى وتەتىن جاڭا ساباعىمىز يتاليا.
جاڭا ساباق: №17. XI - XV عاسىرلارداعى يتاليا
جوسپارى:
1. قالا مەملەكەتتەرى جانە ولاردىڭ ەرەكشەلىكتەرى
2. ۆەنەسيانىڭ كۇشەيۋى
3. فلورەنسيا
4. مەديچيلەردىڭ بانك قىزمەتى
5. ساۆونارولا
1. قالا مەملەكەتتەرى جانە ولاردىڭ ەرەكشەلىكتەرى.
XI - XV عاسىرلاردا يتاليا بىتىراڭقى ەل بولىپ قالا بەردى.
ءبىراق وندا بۇرىنعى قالالار ۇلعايىپ، جاڭا قالالار قاتارى ءوستى. قالالاردىڭ دامۋىنا كرەسشىلەر جورىعى سەبەپ بولدى. كرەسشىلەردى ازىق - تۇلىك، كيىم - كەشەك، قارۋ - جاراقپەن قامتاماسىز ەتۋدە يتاليا مول تابىسقا كەنەلدى. قالالار ساۋدا مەن قولونەر ورتالىقتارىنا اينالدى.
قالالار العاش ءىرى فەودالداردىڭ جەرىندە ورنالاسقاندىقتان، ولارعا تاۋەلدى بولدى. فەودال - مىرزا پوپولاندار دەپ اتالعان قالا تۇرعىندارىنان الىم - سالىق جيناپ، قولونەر مەن ساۋدانىڭ دامۋىنا كەدەرگى كەلتىرىپ وتىردى. قالالاردىڭ فەودال - مىرزاعا قارسى كۇرەسىنە كومەكتەسەتىن كورول وكىمەتى بولمادى، سوندىقتان پوپولاندار ۇساق فەودالدار - ۆالۆاسسورلارمەن وداقتاستى.
تىنىمسىز كۇرەستىڭ ناتيجەسىندە ءحى - ءحىى عاسىرلاردى ۆەنەسيا مەن گەنۋيادان باسقا
قالالارى دەربەستىك الدى. تاۋەلسىزدىگىن جەڭىپ العان قالالار كوممۋنالار دەپ اتالدى. ولار ءوز ۇكىمەتتەرىن قۇردى. ول ۇكىمەت كوممۋنالار القاسى دەپ اتالدى. كوممۋنالار القاسى زاڭ شىعاردى، سالىق جينادى، شارۋاشىلىقتى باسقاردى. سالىقتان جانە ت. ب. تابىستاردان جينالعان قورلار ەندى فەودال - مىرزالاردىڭ قالتاسىنا ەمەس، قالانىڭ قازىناسىنا تۇسەتىن بولدى.
ءىرى، باي قالالار ماڭىنداعى ۇساق قالالاردى وزىنە قوسىپ الىپ، يەلىكتەرىنىڭ شەڭبەرىن ۇلعايتتى. مۇنداي ءىرى قالالار باسقا قالالارمەن، ءتىپتى باسقا مەملەكەتتەرمەن ساۋدا جاساۋ، سوعىسۋ، ءبىتىم جاساۋ ماسەلەلەرىن دە وزدەرى شەشە باستادى. ءسويتىپ يتاليادا قالا - مەملەكەتتەر پايدا بولدى. ولار ۆەنەسيا، گەنۋيا، پيزا، راۆەننا، فلورەنسيا سياقتى قالالار.
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
ورتا عاسىرلارداعى دۇنيە ءجۇزى تاريحى 7 - سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: XI - XV عاسىرلارداعى يتاليا
ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك: يتاليانىڭ ساياسي، الەۋمەتتىك - ەكونوميكالىق دامۋ ەرەكشەلىكتەرىنىڭ سەبەپتەرى مەن سالدارىن اشىپ كورسەتۋ. وتكەن ساباقتاعى يسپانيانىڭ XV عاسىردىڭ اياعىنا قاراي ءبىر ورتالىققا باعىندىرىلعان مەملەكەتكە اينالعاندىعىن وقۋشىلاردىڭ ەسىنە سالا وتىرىپ، ول ەلدىڭ كورشىسى يتاليانىڭ نە سەبەپتى بىتىراڭقى كۇيدە قالا بەرگەندىگىنە، دەگەنمەن XI - XV عاسىرلارداعى يتاليانىڭ ەكونوميكالىق دامۋىنان الدىڭعى قاتارداعى ەلدەردىڭ ءبىرى بولعاندىعىن، قالالاردىڭ تاۋەلسىزدىك الىپ، جوعارى دارەجەدە دامىعاندىعىن ايتۋ.
2. جەتىلدىرۋ: يتاليانىڭ XI - XV تاريحىن بايانداي وتىرىپ، دۇنيە ءجۇزى تاريحىنان العان بىلىمدەرىن جەتىلدىرۋ.
3. تاربيەلىك: ۇلتجاندى، ءبىلىمدى، تاريحي ساناسى قالىپتاسقان ازامات تاربيەلەۋ.
ءتۇرى: ارالاس
ءادىسى: ينتەراكتيۆتى
كورنەكىلىك: كومپيۋتەر، ناقىل سوزدەر، يتاليانىڭ كارتاسى ت. ب.
ءپان ارالىق بايلانىس: گەوگرافيا، ماتەماتيكا، بەينەلەۋ، قازاقستان تاريحى ت. ب.
ساباقتىڭ بارىسى: ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
وقۋ قۇرالىن تەكسەرىپ، تۇگەلدەۋ.
«حابار»
وقۋشىلاردىڭ زەيىنىن ساباققا اۋدارۋ
«حالىقتىڭ وركەندەپ ءوسۋى ءۇشىن ازاتتىق پەن ءبىلىم قاجەت» ش. ۋاليحانوۆ.
1. ورتا عاسىرلار تاريحى نەشەگە بولىنەدى؟ /3/
2. ءبىز ءقازىر قاي كەزەڭىندەمىز؟ /دامىعان ورتا عاسىرلار XI - XV عاسىرلار/
3. دامىعان ورتا عاسىرلار نەسىمەن ەرەكشەلەنەدى. /فەوداليزمنىڭ ورنىعۋى مەن دامۋى/
4. جالپى ەۋروپاعا مادەنيەت پەن عىلىم ورتا عاسىرلاردا باردى. بۇل مادەنيەتتى كىمدەر جەتكىزدى، جانە قاي ەل ارقىلى؟ /ارابتار، يسپانيا ارقىلى./
ولاي بولسا وتكەن ساباعىمىز يسپانيا تۋرالى بىلىمدەرىمىزدى تەكسەرسەك.
1. ورتاعا 4 وقۋشىنى شىعارىپ «بەتپە - بەت» ارقىلى ءبىرىن - بىرىنە سۇراقتار قويادى.
2. «يا جوق» ويىنى
▪ 756 جىلى كوردوۆا امىرلىگى قۇرىلدى /يا/
▪ ارابتار يسپانيانى 711 - 717 جىلدارى باسىپ الدى /جوق/
▪ رەكونكيستا دەگەن قايتارىپ بەرۋ /جوق/
▪ ينكۆيزيسيا كۇپىرلەرمەن كۇرەس /يا/
▪ ينكۆيزيسيا 1485 جىلى قۇرىلدى /جوق/ 1480
▪ يسپانياداعى كۇپىرلەردى قىرىپ جويۋ اۋتودافە دەپ اتالدى /يا/
وي قوزعاۋ
يتاليا دەگەندە ويىمىزعا نە ورالادى، نە تۋرالى نە ايتقىمىز كەلەدى؟
يتاليا دەگەندە كوزىمە ەتىك ەلەستەيدى.
يتالياندىقتار قىزۋ قاندى حالىق.
وتكەن اپتادا يتاليا پرەمەر ءمينيسترى بيرلۋسكوني كەلىپ كەتتى.
ەرتەرەكتە ۆيزۋۆيي تاۋىندا ۆۋلكان اتقىلاپ نەاپول قالاسىن باسىپ قالعان.
ءقازىر نەاپول قالاسى اشىق اسپان استىنداعى مۋزەي.
ماكاروننىڭ وتانى
استاناسى ريم. ريم ارحيتەكتۋراسى وتە جاقسى دامىعان قالا.
لاسكالا تەاترى بار. وپەرا انشىلەرى وسى تەاتردا ءوز بىلىمدەرىن تەرەڭدەتىپ، داۋىستارىن شىڭدايدى. ءا. دىنىشيەۆ، مايرا مۇحاممەد قىزى.
سۋ ۇستىندەگى قالا ۆەنەسيا /«اننا» فيلمىنەن كورگەن بولارسىزدار/
ولاي بولسا بۇگىنگى وتەتىن جاڭا ساباعىمىز يتاليا.
جاڭا ساباق: №17. XI - XV عاسىرلارداعى يتاليا
جوسپارى:
1. قالا مەملەكەتتەرى جانە ولاردىڭ ەرەكشەلىكتەرى
2. ۆەنەسيانىڭ كۇشەيۋى
3. فلورەنسيا
4. مەديچيلەردىڭ بانك قىزمەتى
5. ساۆونارولا
1. قالا مەملەكەتتەرى جانە ولاردىڭ ەرەكشەلىكتەرى.
XI - XV عاسىرلاردا يتاليا بىتىراڭقى ەل بولىپ قالا بەردى.
ءبىراق وندا بۇرىنعى قالالار ۇلعايىپ، جاڭا قالالار قاتارى ءوستى. قالالاردىڭ دامۋىنا كرەسشىلەر جورىعى سەبەپ بولدى. كرەسشىلەردى ازىق - تۇلىك، كيىم - كەشەك، قارۋ - جاراقپەن قامتاماسىز ەتۋدە يتاليا مول تابىسقا كەنەلدى. قالالار ساۋدا مەن قولونەر ورتالىقتارىنا اينالدى.
قالالار العاش ءىرى فەودالداردىڭ جەرىندە ورنالاسقاندىقتان، ولارعا تاۋەلدى بولدى. فەودال - مىرزا پوپولاندار دەپ اتالعان قالا تۇرعىندارىنان الىم - سالىق جيناپ، قولونەر مەن ساۋدانىڭ دامۋىنا كەدەرگى كەلتىرىپ وتىردى. قالالاردىڭ فەودال - مىرزاعا قارسى كۇرەسىنە كومەكتەسەتىن كورول وكىمەتى بولمادى، سوندىقتان پوپولاندار ۇساق فەودالدار - ۆالۆاسسورلارمەن وداقتاستى.
تىنىمسىز كۇرەستىڭ ناتيجەسىندە ءحى - ءحىى عاسىرلاردى ۆەنەسيا مەن گەنۋيادان باسقا
قالالارى دەربەستىك الدى. تاۋەلسىزدىگىن جەڭىپ العان قالالار كوممۋنالار دەپ اتالدى. ولار ءوز ۇكىمەتتەرىن قۇردى. ول ۇكىمەت كوممۋنالار القاسى دەپ اتالدى. كوممۋنالار القاسى زاڭ شىعاردى، سالىق جينادى، شارۋاشىلىقتى باسقاردى. سالىقتان جانە ت. ب. تابىستاردان جينالعان قورلار ەندى فەودال - مىرزالاردىڭ قالتاسىنا ەمەس، قالانىڭ قازىناسىنا تۇسەتىن بولدى.
ءىرى، باي قالالار ماڭىنداعى ۇساق قالالاردى وزىنە قوسىپ الىپ، يەلىكتەرىنىڭ شەڭبەرىن ۇلعايتتى. مۇنداي ءىرى قالالار باسقا قالالارمەن، ءتىپتى باسقا مەملەكەتتەرمەن ساۋدا جاساۋ، سوعىسۋ، ءبىتىم جاساۋ ماسەلەلەرىن دە وزدەرى شەشە باستادى. ءسويتىپ يتاليادا قالا - مەملەكەتتەر پايدا بولدى. ولار ۆەنەسيا، گەنۋيا، پيزا، راۆەننا، فلورەنسيا سياقتى قالالار.
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
You Might Also Like
