ينفورماتيكا ساباعىندا زاماناۋي پەداگوگيكالىق تەحنولوگيالاردى اقپاراتتىق كوممۋنيكاسيالىق تەحنولوگيالارمەن كىرىكتىرۋ
ينفورماتيكا ساباعىندا زاماناۋي پەداگوگيكالىق تەحنولوگيالاردى اقپاراتتىق كوممۋنيكاسيالىق تەحنولوگيالارمەن كىرىكتىرۋ.
ءبىزدىڭ ەلىمىزدە قازىرگى كەزدە ءبىلىم بەرۋدىڭ ۇلتتىق ۇلگىسى قالىپتاسۋدا. بۇل كەزەڭنىڭ نەگىزگى ەرەكشەلىگى - وقىتۋدىڭ ءداستۇرلى تۇرىنەن جاڭا پەداگوگيكالىق تەحنولوگيالارعا اۋىسۋ. بۇل ءۇردىس جاڭا ءبىلىم پاراديگماسىنىڭ قالىپتاسۋىنا اكەلەدى. جاڭا ءبىلىم پاراديگماسى ءبىرىنشى ورىنعا بالانىڭ ءبىلىمىن، بىلىگى مەن داعدىسىن ەمەس، ونىڭ تۇلعاسىن، ءبىلىم الۋ ارقىلى دامۋىن قوياتىنىن بارشامىز دا تۇسىندىك. ق ر پرەزيدەنتى ن. ءا. نازاربايەۆ: "ۇلتتىق باسەكەلەستىك بىلىمدىلىك دەڭگەيىمەن ايقىندالادى. قازىرگى زاماندا جاستارعا اقپاراتتىق تەحنولوگيامەن بايلانىستى الەمدىك ستاندارتقا ساي مۇددەلى جاڭا ءبىلىم بەرۋ وتە قاجەت". ەلباسى ءسوزى وتاندىق پەداگوگتاردى قامشىلاۋدا. ءقازىر بىزدەر وقىتۋدىڭ جاڭا تەحنولوگيالارىن مەڭگەرۋ، ءبىلىم بەرۋدى اقپاراتتاندىرۋ، الەمدىك كوممۋنيكاسيالىق جەلىلەرگە قوسىلۋ ارقىلى وقىتۋ مازمۇنىن جاڭارتۋدامىز.
ءبىلىم بەرۋ مازمۇنىنداعى وزگەرىس ءمۇعالىم مەن وقۋشىنىڭ ءىس - ارەكەتىنەن باستاۋ الادى. بۇگىندە ءمۇعالىمنىڭ نەگىزگى فۋنكسياسى وزگەردى: ول اقپارات تاراتۋشىدان مەنەدجەرگە اينالدى. ءبىلىم بەرۋدىڭ جاڭا جۇيەسىندە ءمۇعالىم ءۇشىن باستى مىندەت - وقىتۋ پروسەسىن باسقارۋ.
قازىرگى زامانعى جاعدايلاردا جۇمىس ىستەۋ ءۇشىن وقىتۋشى نە بىلۋگە ءتيىس؟ سانامالاپ ايتساق، كەلەسى بەس قۇرال پەداگوگتىڭ بەس قارۋى دەسە دە بولادى:
1. مەنەدجمەنت عىلىمى (باسقارۋ عىلىمى)؛
2. پسيحولوگيا (ءبىلىم بەرۋ - وقىتۋ جانە تاربيەلەۋ پروسەسىن پسحولوگيالاندىرۋ ءجۇرىپ جاتىر)؛ ەگەر ءبىز وقۋشىنىڭ سۋبەكتتىسىن، جەكە تۇلعاسىن نىسانالاساق، ءبىز ونى جاقسى بىلۋگە ءتيىسپىز؛
3. ەكونوميكا (ەكونوميكانىڭ قاجەتتىلىكتەرىن ءبىلۋ؛ مەكتەپكە قانداي ادام دايارلاۋ كەرەك ەكەنىن ءبىلۋ)؛
4. ينفورماتيكا (دەربەس كومپيۋتەردى پايدالانۋ)؛
5. اقپاراتتىق - كوممۋنيكاسيالىق تەحنولوگيانى ساباقتا كەڭىنەن قولدانۋ (ينتەرنەت جەلىسىن پايدالانا جانە ىزدەي ءبىلۋ، ەلەكتروندى وقۋلىقتاردى قولدانۋ، فليپچارتتاردى يگەرۋ).
بۇگىندە وقىتۋ پروسەسىندە ءجيى قولدانىلىپ جۇرگەن تەحنولوگيالاردىڭ ءبىرى - "وقۋ مەن جازۋدى سىن تۇرعىسىنان دامىتۋ" تەحنولوگياسى. قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ، جاڭا بىلىمگە كوپىر سالۋ، ماعىنانى اجىراتۋ، وي تولعانىس ستراتەگيالارى وقۋشىلاردى ساباققا پسيحولوگيالىق تۇرعىدان دايىنداي وتىرىپ، قىزىعۋشىلىقتارىن ارتتىرۋدىڭ ءارتۇرلى ءادىس - امالدارى قاراستىرىلادى، بەلسەندىلىكتەرىن وياتاتىنىن كورىپ ءجۇرمىز. توپتىق جۇمىس بالا تانىمىنا وڭ اسەر ەتىپ قانا قويماي وي - ءورىسىن دامىتادى. ينفورماتيكا ساباعىندا بۇل ستراتەگيالاردى قولدانۋ اكت قۇرالدارى ارقىلى جۇزەگە اسىرىلادى. سول سەبەپتى دە ساباقتا زاماناۋي تەحنولوگيالاردى اقپاراتتىق - كوممۋنيكاسيالىق تەحنولوگيامەن كىرىكتىرە وتىرىپ پايدالانۋ وتە ءتيىمدى.
اكت - نى يگەرۋ قازىرگى زاماندا ءاربىر جەكە تۇلعا ءۇشىن قاجەتتى شارتقا اينالدى. اكت - نىڭ دامۋى كەزەڭىندە وسى زامانعا ساي ءبىلىمدى شاكىرت تاربيەلەۋ ءمۇعالىمنىڭ باستى مىندەتى بولىپ تابىلادى. قوعامداعى اقپاراتتاندىرۋ پروسەستەرىنىڭ قارقىندى دامۋى جان - جاقتى، جاڭا تەحنولوگيانى مەڭگەرگەن جەكە تۇلعا قالىپتاستىرۋدى تالاپ ەتەدى.
ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا كوپ قولدانىستا جۇرگەن اكت قۇرالدارى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، مۋلتيمەديا، ينتەرنەت كەڭىستىگى، ەلەكتروندىق وقۋلىقتار.
وقۋ ۇدەرىسىنىڭ تيىمدىلىگىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن قاجەت:
• ءبىر قالىپتى پايدالانباۋ، دەڭگەيلەر بويىنشا (ءبىلۋ، ءتۇسىنۋ، قولدانۋ) وقۋشىلار ارەكەتىن اۋىستىرىپ وتىرۋ؛
• بالانىڭ ويلاۋ (زەردەلەۋ) قابىلەتىن دامىتۋعا باعىتتالۋ، ياعني ەلەستەتۋ، سالىستىرۋ، بايقاعىشتىق جالپىدان نەگىزگىنى ايىرا الۋ، ۇقساستىقتى تابۋ قاسيەتتەرىن دامىتۋ؛
• كومپيۋتەرلىك تەحنولوگيانى پايدالانا وتىرىپ دارىندى، ورتاشا جانە ۇلگەرىمى تومەن وقۋشىعا ساباقتى ويداعىداي مەڭگەرۋىنە مۇمكىندىك تۋعىزۋ؛
• وقۋشىنىڭ ەستە ساقتاۋ قابىلەتتەرىن ەسكەرۋ (جەدەل، قىسقا مەرزىمدى جانە ۇزاق ۋاقىتتىق ەستە ساقتاۋ).
وقۋ ۇدەرىسىندە اقپاراتتىق تەحنولوگيانى پايدالانۋ بارىسى:
1. "ءتۇسىنۋ" دەڭگەيىندە (تەوريالىق ماتەريالدى مەڭگەرتۋ):
• ەلەكتروندىق وقۋلىقتار؛
• Power Point باعدارلاماسىندا جاسالعان پرەزەنتاسيالار؛
• MS Word رەداكتورىندا جاسالعان سىزبا كەستەلەر، ۇلەستىرمەلەر؛
• بلوكنوت ماتىندىك كىشى رەداكتوردا جازىلعان ەرەجەلەر جيىنتىعى (ەلەكتروندىق ەرەجە انىقتاماسى) نەمەسە ەلەكتروندىق سوزدىك قولدانىلادى.
2. "قولدانۋ" دەڭگەيىندە (تەوريالىق ماتەريالدى بەكىتۋ):
• Word Pad ماتىندىك رەداكتورىندا ماتىنمەن تىكەلەي جۇمىس (تۇزەتۋ، ءۇزىندى قوسۋ، اياقتاۋ، ءارىپ قويۋ، استىن سىزۋ، سۋرەتتەر مەن سىزبالار كىرىستىرۋ).
• مۋلتيمەديالىق مۇمكىندىكتەردى پايدالانۋ (دىبىستاردى جازۋ مەن ويناتۋ، لازەرلىك ويناتقىش باعدارلاماسى، فونوگراف باعدارلاماسى ارقىلى داۋىستى جازۋ جانە جازىلعان دىبىستىق فايلدى قۇجاتقا قويۋ اۋديولەكسيانى الدىن الا جازىپ الىپ، ساباق بارىسىندا قولدانۋعا بولادى).
• ينتەرنەت جۇيەسى، ياعني ەلەكتروندىق كىتاپحانا مۇمكىندىگىن قولدانۋعا بولادى. ول ارقىلى جاڭا مالىمەتتەر قورىتۋ.
3. "جيناقتاۋ" دەڭگەيىندە (تەوريالىق ماتەريالدى قورىتۋ):
• تەست باعدارلاماسى ارقىلى ءبىلىمدى تەكسەرۋ؛
• Power Point باعدارلاماسىمەن پرەزەنتاسيا جاساتۋ؛
• Excel باعدارلاماسىندا ءوز بىلىمدەرىنىڭ مونيتورينگىسىن شىعارۋ.
• سىنىپ ىشىندەگى كومپيۋتەرلىك جەلى ارقىلى ءوزارا ءبىلىم جارىستىرۋ نەمە ءوزارا تەكسەرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋ؛
• امبەباپ ويناتقىش باعدارلاماسىنا جازىلعان فايلدار ارقىلى ديكتانت الۋ؛
• ينتەرنەت جۇيەسى ارقىلى جازىلاتىن رەفەراتتار، ۆيرتۋالدى ينتەرنەت وليمپيادالار.
ءوز پراكتيكامدا وسى باعىت بويىنشا جۇمىستار جۇرگىزەمىن. مىسالى 5 سىنىپتا "پروگراممالىق جابدىقتاما. وپەراسيالىق جۇيە تۇسىنىگى" تاقىرىبىن بەكىتۋ كەزىندە وقۋشىلاردىڭ دەڭگەيىنە بايلانىستى ءارقايسىسىنا دەڭگەيلىك تاپسىرمالار بەرەمىن:
ا دەڭگەيى: "ادامدارعا قانداي پروگراممالىق جابدىقتاما قاجەت" كەستەسى.
بۇل كەستە الدىن الا Word رەداكتورىندا دايىندالادى. وقۋشىلار قاجەتتى ۇياشىققا "+" بەلگىسىن قويىپ تولتىرادى.
ۆ دەڭگەيى: "Windows وپەراسيالىق جۇيەسىندەگى جۇمىس"
وقۋشىلار جۇمىس ۇستەلىندەگى بەلگىشەلەر رەتىن اۋىستىرۋ، جۇمىس ۇستەلىندەگى بەلگىشەلەردى جاسىرۋ سياقتى جۇمىستار جۇرگىزەدى.
س دەڭگەيى: "قانداي كاسىپ يەلەرى سيمۆولدىق، گرافيكالىق جانە دىبىستىق اقپاراتپەن جۇمىس ىستەيدى؟" كەستەنى مىسالدارمەن تولتىرىڭدار.
بۇل دەڭگەيدە وقۋشىلار وزدەرىنە ىڭعايلى باعدارلامادا كەستە سىزىپ، وزدەرى تولتىرادى.
ينفورماتيكا ساباعىندا زاماناۋي پەداگوگيكالىق تەحنولوگيالاردى اقپاراتتىق كوممۋنيكاسيالىق تەحنولوگيالارمەن كىرىكتىرۋ. جۇكتەۋ
ءبىزدىڭ ەلىمىزدە قازىرگى كەزدە ءبىلىم بەرۋدىڭ ۇلتتىق ۇلگىسى قالىپتاسۋدا. بۇل كەزەڭنىڭ نەگىزگى ەرەكشەلىگى - وقىتۋدىڭ ءداستۇرلى تۇرىنەن جاڭا پەداگوگيكالىق تەحنولوگيالارعا اۋىسۋ. بۇل ءۇردىس جاڭا ءبىلىم پاراديگماسىنىڭ قالىپتاسۋىنا اكەلەدى. جاڭا ءبىلىم پاراديگماسى ءبىرىنشى ورىنعا بالانىڭ ءبىلىمىن، بىلىگى مەن داعدىسىن ەمەس، ونىڭ تۇلعاسىن، ءبىلىم الۋ ارقىلى دامۋىن قوياتىنىن بارشامىز دا تۇسىندىك. ق ر پرەزيدەنتى ن. ءا. نازاربايەۆ: "ۇلتتىق باسەكەلەستىك بىلىمدىلىك دەڭگەيىمەن ايقىندالادى. قازىرگى زاماندا جاستارعا اقپاراتتىق تەحنولوگيامەن بايلانىستى الەمدىك ستاندارتقا ساي مۇددەلى جاڭا ءبىلىم بەرۋ وتە قاجەت". ەلباسى ءسوزى وتاندىق پەداگوگتاردى قامشىلاۋدا. ءقازىر بىزدەر وقىتۋدىڭ جاڭا تەحنولوگيالارىن مەڭگەرۋ، ءبىلىم بەرۋدى اقپاراتتاندىرۋ، الەمدىك كوممۋنيكاسيالىق جەلىلەرگە قوسىلۋ ارقىلى وقىتۋ مازمۇنىن جاڭارتۋدامىز.
ءبىلىم بەرۋ مازمۇنىنداعى وزگەرىس ءمۇعالىم مەن وقۋشىنىڭ ءىس - ارەكەتىنەن باستاۋ الادى. بۇگىندە ءمۇعالىمنىڭ نەگىزگى فۋنكسياسى وزگەردى: ول اقپارات تاراتۋشىدان مەنەدجەرگە اينالدى. ءبىلىم بەرۋدىڭ جاڭا جۇيەسىندە ءمۇعالىم ءۇشىن باستى مىندەت - وقىتۋ پروسەسىن باسقارۋ.
قازىرگى زامانعى جاعدايلاردا جۇمىس ىستەۋ ءۇشىن وقىتۋشى نە بىلۋگە ءتيىس؟ سانامالاپ ايتساق، كەلەسى بەس قۇرال پەداگوگتىڭ بەس قارۋى دەسە دە بولادى:
1. مەنەدجمەنت عىلىمى (باسقارۋ عىلىمى)؛
2. پسيحولوگيا (ءبىلىم بەرۋ - وقىتۋ جانە تاربيەلەۋ پروسەسىن پسحولوگيالاندىرۋ ءجۇرىپ جاتىر)؛ ەگەر ءبىز وقۋشىنىڭ سۋبەكتتىسىن، جەكە تۇلعاسىن نىسانالاساق، ءبىز ونى جاقسى بىلۋگە ءتيىسپىز؛
3. ەكونوميكا (ەكونوميكانىڭ قاجەتتىلىكتەرىن ءبىلۋ؛ مەكتەپكە قانداي ادام دايارلاۋ كەرەك ەكەنىن ءبىلۋ)؛
4. ينفورماتيكا (دەربەس كومپيۋتەردى پايدالانۋ)؛
5. اقپاراتتىق - كوممۋنيكاسيالىق تەحنولوگيانى ساباقتا كەڭىنەن قولدانۋ (ينتەرنەت جەلىسىن پايدالانا جانە ىزدەي ءبىلۋ، ەلەكتروندى وقۋلىقتاردى قولدانۋ، فليپچارتتاردى يگەرۋ).
بۇگىندە وقىتۋ پروسەسىندە ءجيى قولدانىلىپ جۇرگەن تەحنولوگيالاردىڭ ءبىرى - "وقۋ مەن جازۋدى سىن تۇرعىسىنان دامىتۋ" تەحنولوگياسى. قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ، جاڭا بىلىمگە كوپىر سالۋ، ماعىنانى اجىراتۋ، وي تولعانىس ستراتەگيالارى وقۋشىلاردى ساباققا پسيحولوگيالىق تۇرعىدان دايىنداي وتىرىپ، قىزىعۋشىلىقتارىن ارتتىرۋدىڭ ءارتۇرلى ءادىس - امالدارى قاراستىرىلادى، بەلسەندىلىكتەرىن وياتاتىنىن كورىپ ءجۇرمىز. توپتىق جۇمىس بالا تانىمىنا وڭ اسەر ەتىپ قانا قويماي وي - ءورىسىن دامىتادى. ينفورماتيكا ساباعىندا بۇل ستراتەگيالاردى قولدانۋ اكت قۇرالدارى ارقىلى جۇزەگە اسىرىلادى. سول سەبەپتى دە ساباقتا زاماناۋي تەحنولوگيالاردى اقپاراتتىق - كوممۋنيكاسيالىق تەحنولوگيامەن كىرىكتىرە وتىرىپ پايدالانۋ وتە ءتيىمدى.
اكت - نى يگەرۋ قازىرگى زاماندا ءاربىر جەكە تۇلعا ءۇشىن قاجەتتى شارتقا اينالدى. اكت - نىڭ دامۋى كەزەڭىندە وسى زامانعا ساي ءبىلىمدى شاكىرت تاربيەلەۋ ءمۇعالىمنىڭ باستى مىندەتى بولىپ تابىلادى. قوعامداعى اقپاراتتاندىرۋ پروسەستەرىنىڭ قارقىندى دامۋى جان - جاقتى، جاڭا تەحنولوگيانى مەڭگەرگەن جەكە تۇلعا قالىپتاستىرۋدى تالاپ ەتەدى.
ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا كوپ قولدانىستا جۇرگەن اكت قۇرالدارى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، مۋلتيمەديا، ينتەرنەت كەڭىستىگى، ەلەكتروندىق وقۋلىقتار.
وقۋ ۇدەرىسىنىڭ تيىمدىلىگىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن قاجەت:
• ءبىر قالىپتى پايدالانباۋ، دەڭگەيلەر بويىنشا (ءبىلۋ، ءتۇسىنۋ، قولدانۋ) وقۋشىلار ارەكەتىن اۋىستىرىپ وتىرۋ؛
• بالانىڭ ويلاۋ (زەردەلەۋ) قابىلەتىن دامىتۋعا باعىتتالۋ، ياعني ەلەستەتۋ، سالىستىرۋ، بايقاعىشتىق جالپىدان نەگىزگىنى ايىرا الۋ، ۇقساستىقتى تابۋ قاسيەتتەرىن دامىتۋ؛
• كومپيۋتەرلىك تەحنولوگيانى پايدالانا وتىرىپ دارىندى، ورتاشا جانە ۇلگەرىمى تومەن وقۋشىعا ساباقتى ويداعىداي مەڭگەرۋىنە مۇمكىندىك تۋعىزۋ؛
• وقۋشىنىڭ ەستە ساقتاۋ قابىلەتتەرىن ەسكەرۋ (جەدەل، قىسقا مەرزىمدى جانە ۇزاق ۋاقىتتىق ەستە ساقتاۋ).
وقۋ ۇدەرىسىندە اقپاراتتىق تەحنولوگيانى پايدالانۋ بارىسى:
1. "ءتۇسىنۋ" دەڭگەيىندە (تەوريالىق ماتەريالدى مەڭگەرتۋ):
• ەلەكتروندىق وقۋلىقتار؛
• Power Point باعدارلاماسىندا جاسالعان پرەزەنتاسيالار؛
• MS Word رەداكتورىندا جاسالعان سىزبا كەستەلەر، ۇلەستىرمەلەر؛
• بلوكنوت ماتىندىك كىشى رەداكتوردا جازىلعان ەرەجەلەر جيىنتىعى (ەلەكتروندىق ەرەجە انىقتاماسى) نەمەسە ەلەكتروندىق سوزدىك قولدانىلادى.
2. "قولدانۋ" دەڭگەيىندە (تەوريالىق ماتەريالدى بەكىتۋ):
• Word Pad ماتىندىك رەداكتورىندا ماتىنمەن تىكەلەي جۇمىس (تۇزەتۋ، ءۇزىندى قوسۋ، اياقتاۋ، ءارىپ قويۋ، استىن سىزۋ، سۋرەتتەر مەن سىزبالار كىرىستىرۋ).
• مۋلتيمەديالىق مۇمكىندىكتەردى پايدالانۋ (دىبىستاردى جازۋ مەن ويناتۋ، لازەرلىك ويناتقىش باعدارلاماسى، فونوگراف باعدارلاماسى ارقىلى داۋىستى جازۋ جانە جازىلعان دىبىستىق فايلدى قۇجاتقا قويۋ اۋديولەكسيانى الدىن الا جازىپ الىپ، ساباق بارىسىندا قولدانۋعا بولادى).
• ينتەرنەت جۇيەسى، ياعني ەلەكتروندىق كىتاپحانا مۇمكىندىگىن قولدانۋعا بولادى. ول ارقىلى جاڭا مالىمەتتەر قورىتۋ.
3. "جيناقتاۋ" دەڭگەيىندە (تەوريالىق ماتەريالدى قورىتۋ):
• تەست باعدارلاماسى ارقىلى ءبىلىمدى تەكسەرۋ؛
• Power Point باعدارلاماسىمەن پرەزەنتاسيا جاساتۋ؛
• Excel باعدارلاماسىندا ءوز بىلىمدەرىنىڭ مونيتورينگىسىن شىعارۋ.
• سىنىپ ىشىندەگى كومپيۋتەرلىك جەلى ارقىلى ءوزارا ءبىلىم جارىستىرۋ نەمە ءوزارا تەكسەرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋ؛
• امبەباپ ويناتقىش باعدارلاماسىنا جازىلعان فايلدار ارقىلى ديكتانت الۋ؛
• ينتەرنەت جۇيەسى ارقىلى جازىلاتىن رەفەراتتار، ۆيرتۋالدى ينتەرنەت وليمپيادالار.
ءوز پراكتيكامدا وسى باعىت بويىنشا جۇمىستار جۇرگىزەمىن. مىسالى 5 سىنىپتا "پروگراممالىق جابدىقتاما. وپەراسيالىق جۇيە تۇسىنىگى" تاقىرىبىن بەكىتۋ كەزىندە وقۋشىلاردىڭ دەڭگەيىنە بايلانىستى ءارقايسىسىنا دەڭگەيلىك تاپسىرمالار بەرەمىن:
ا دەڭگەيى: "ادامدارعا قانداي پروگراممالىق جابدىقتاما قاجەت" كەستەسى.
بۇل كەستە الدىن الا Word رەداكتورىندا دايىندالادى. وقۋشىلار قاجەتتى ۇياشىققا "+" بەلگىسىن قويىپ تولتىرادى.
ۆ دەڭگەيى: "Windows وپەراسيالىق جۇيەسىندەگى جۇمىس"
وقۋشىلار جۇمىس ۇستەلىندەگى بەلگىشەلەر رەتىن اۋىستىرۋ، جۇمىس ۇستەلىندەگى بەلگىشەلەردى جاسىرۋ سياقتى جۇمىستار جۇرگىزەدى.
س دەڭگەيى: "قانداي كاسىپ يەلەرى سيمۆولدىق، گرافيكالىق جانە دىبىستىق اقپاراتپەن جۇمىس ىستەيدى؟" كەستەنى مىسالدارمەن تولتىرىڭدار.
بۇل دەڭگەيدە وقۋشىلار وزدەرىنە ىڭعايلى باعدارلامادا كەستە سىزىپ، وزدەرى تولتىرادى.
ينفورماتيكا ساباعىندا زاماناۋي پەداگوگيكالىق تەحنولوگيالاردى اقپاراتتىق كوممۋنيكاسيالىق تەحنولوگيالارمەن كىرىكتىرۋ. جۇكتەۋ