سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 14 ساعات بۇرىن)
زاتتى تەڭ ەكى بولىككە ءبولۋ
ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ءىس- ارەكەتىنىڭ ءادىس- ءتاسىلى: اڭگىمەلەۋ، ەرتەگىنى بايانداۋ، وي قوزعاۋ، ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ، كورسەتۋ، قايتالاۋ، سەرگىتۋ ءساتى، ويىن، قورىتۋ.
قاجەتتى كورنەكىلىكتەر: ەرتەگى كىتاپ، ماگنيتتى جۇمىرتقا، سەبەتتەگى ماگنيتتى جەمىستەردىڭ مۋللياجى، ءتۇرلى - ءتۇستى لەنتالار، بۋكلەت، ويىنشىق پىشاق، ت.ب.
ءپانارالىق بايلانىس: كوركەم ادەبيەت، ءتىل دامىتۋ.
سوزدىك جۇمىس: ءبۇتىن، ەكى بولىك، جارتى، قاق ورتاسى.
ۇ.و.ءى- ءا. ءتۇرى: ءداستۇرلى ەمەس.
ۇ.و.ءى- ءا. ءتيپى: جاڭا ءبىلىمدى بەرۋ.
ارەكەت كەزەڭدەرى تاربيەشىنىڭ ءىس - ارەكەتى بالانىڭ ارەكەتى
موتيۆاسيالىق قوزعاۋشى: - بالالار، ءبىزدىڭ بالاباقشامىزدىڭ اتى قانداي؟
«بالدىرعان» بالا باقشاسى.
- ال، توبىمىزدىڭ اتى قالاي اتالادى؟
ورتاڭعى «ب» توبى.
- مىنە، سەندەر ءبىر بالاباقشادا، ءبىر توپتا تاربيەلەنىپ جاتىرسىڭدار. سوندىقتان وسى توپتاعى زاتتار، ويىنشىقتار بارلىقتارىڭا ورتاق، ءبىر - بىرلەرىڭمەن تالاسپاي ءبولىسىپ وينايسىڭدار. سولاي ما، بالالار؟
ءيا.
- ءبىر توپتاعى بالالار ءبىر- بىرلەرىن تاتۋ، دوس بولۋلارى كەرەك. سەندەر دوستىق تۋرالى قانداي ماقال- ماتەل نەمەسە تاقپاق بىلەسىڭدەر؟
(بالالار دوستىق تۋرالى ماقال- ماتەل، تاقپاقتارىن ايتادى)
قايسار:
بالا بىتكەن دوس باۋىر،
بولماسىن ەش توسقاۋىل.
اسەماي:
دوس بولساڭ بەرىك بول،
دوسىڭا سەرىك بول.
ت.ب.
- جارايسىڭدار، بالالار! دوستىق تۋرالى بىلەدى ەكەنسىڭدەر. بالالار، قورشاعان ورتادا كوپتەگەن وقيعالار بولادى. مىسالى: ءبىر نارسەگە تالاسىپ ءبىر - بىرىمەن رەنجىسىپ قالاتىن ادامدار دا كەزدەسەدى. سونداي ادامدار تۋرالى ەرتەگى تىڭداعىلارىڭ كەلە مە؟
ءيا، تىڭداعىمىز كەلەدى
- ەندەشە، بارلىعىمىز مىنا كىتاپقا نازار اۋدارايىق.(ەرتەگى كىتاپتى كورسەتە وتىرىپ بايانداۋ)
ەرتەدە ءبىر كەمپىر مەن شال بولىپتى. ەكەۋى تاتۋ - ءتاتتى ءومىر ءسۇرىپ كەلەدى ەكەن. شال اياق كيىم تىگىپ، ال كەمپىرى ءۇي شارۋاسىمەن اينالىسىپ كۇندەلىكتى كۇيبىڭ تىرشىلىكتەرىمەن ۋاقىتتارى ءوتىپ جاتىپتى. ولاردىڭ كوپتەگەن تاۋىقتارى بولىپتى. تاۋىقتارىنىڭ تۇستەرى ءبىر - بىرىنە ۇقسامايتىن ادەمى ەكەن. بالالار، تاۋىقتارىنىڭ تۇستەرى قانداي ەكەن؟
اق، سارى، قارا، قىزىل، سۇرى.
- نەشە تاۋىق ەكەن؟
1،2،3،4،5.
- بارلىعى نەشە تاۋىق ەكەن؟
5 تاۋىق.
- وسى تاۋىقتارى كۇندەلىكتى شال مەن كەمپىرگە كوپتەگەن جۇمىرتقالار تاۋىپ بەرەدى ەكەن.
- بالالار، جۇمىرتقالار كوپ پە، از با؟
كوپ ەكەن.
- جارايسىڭدار، تاماشا! وسىلايشا ولار ەش نارسەدەن كەمشىلىك كورمەي ءومىر سۇرە بەرەدى. كۇندەردىڭ ءبىر كۇنىندە عاجاپ قۇبىلىس بولىپ، تاۋىقتارىنىڭ ءبىرى ءبىر عانا التىن جۇمىرتقا تابادى. جۇمىرتقا ادەمى بولىپ جارقىراپ جاتادى.
- ول قانداي جۇمىرتقا ەكەن؟
التىن جۇمىرتقا.
- قانشا عۇمىر كەشسە دە شال مەن كەمپىر مۇنداي كەرەمەتتى بۇرىن سوڭدى كورمەپتى. اياق استىنان تاپ بولعان بايلىققا قۋانىپ ەكەۋى بيلەي جونەلەدى. جۇمىرتقانى ۇيگە الىپ كەلىپ، شال كەمپىرىنە بەرگىسى كەلمەيدى. وسىلايشا ەكەۋى جۇمىرتقاعا تالاسادى. جۇمىرتقا جەرگە ءتۇسىپ جارىلىپ قالادى. ولار وزدەرىنىڭ بۇل ىستەرىنە وكىنىپ قالادى.
- بالالار، ەرتەگى ۇنادى ما؟
ۇنادى.
- ەرتەگىدەگى شال مەن كەمپىر نەگە تالاسادى؟
التىن جۇمىرتقاعا.
- جۇمىرتقا نە ىستەدى؟
جارىلىپ قالدى.
- ەگەر سەندەر ەرتەگىدەگى اتاي مەن اجەيدىڭ ورنىندا بولساڭدار جۇمىرتقانى نە ىستەۋگە بولار ەدى؟
- الدىمەن جۇمىرتقانى نە ىستەيمىز؟
بولەمىز.
- جارايسىڭدار، پىسپەگەن جۇمىرتقا بولىنبەيدى.
- ال، ەندى جۇمىرتقانى قالاي بولۋىمىزگە بولادى؟
پىسىرەمىز.
ەندى وسىنى ءبىلۋ ءۇشىن بۇگىنگى ماتەماتيكا ءىس- ارەكەتىندە زاتتى تەڭ ەكى بولىككە ءبولۋدى ۇيرەنەيىكشى.
- نەنى ۇيرەنەمىز؟
زاتتى ەكىگە ءبولۋدى. (ۇجىمدىق قايتالاۋ)
- بالالار، مەنىڭ قولىمدا نە زات؟
جۇمىرتقا.
- ءتۇسى قانداي؟
اق.
- جۇمىرتقا قانداي پىشىنگە ۇقسايدى؟
سوپاقشا.
- الدىمەن كەز- كەلگەن زاتتى تەڭ ەكىگە ءبولۋ ءۇشىن، ول زاتتىڭ قاق ورتاسىن كوزبەن كورۋ ارقىلى تاۋىپ الۋىمىز كەرەك.
- نە ىستەۋىمىز كەرەك؟
قاق ورتاسىن تاۋىپ الۋ كەرەك.
- ەندى جۇمىرتقانى نەمەن بولەمىز؟
پىشاقپەن.
- تەڭ ەكىگە ءبولۋ ءۇشىن، پىشاقپەن بولۋگە بولادى. (قاۋىپسىزدىك ەرەجەسى)
- ەندى جۇمىرتقانى ۇزىننان قاق ورتاسىنان ءبولىپ كورەيىكشى. ەندى نە بايقادىڭدار؟ جۇمىرتقا بىزدە قانداي بولىپ ەدى؟
ءبۇتىن.
- ەندى ونى ورتاسىنان ۇزىننان بولگەندە نەشە بولىك بولدى؟
ەكى بولىك.
- ءبۇتىن بە؟ جارتى ما؟
جارتى. (ۇجىمدىق قايتالاۋ)
- ەكى بولىك نەمەسە ەكى جارتى پايدا بولدى.
مىنەكي، بالالار، جۇمىرتقانى تەڭ ەكىگە ءبولۋدى كوردىڭدەر. ەرتەگىدەگى اتاي مەن اجەي دە جۇمىرتقانى تالاسپاي نە ىستەۋگە بولاتىن ەدى؟
بولۋگە بولاتىن ەدى.
- بالالار، اينالامىزدا جۇمىرتقادان باسقا دا بارلىق زاتتاردى بولۋگە بولادى.
ەندى مىنا زاتتارعا نازار اۋدارايىقشى. سەبەتتەن نەلەردى كورىپ تۇرسىڭدار؟
جەمىستەردى.
- قانداي جەمىستەر ەكەن؟
الما.
اپەلسين.
ورىك(شابدالى).
گرانات(انار).
الما.
(جەكە كورسەتىپ اتاتۋ)
- ەندى وسى جەمىستەردى ءبولىپ كورەيىكشى. مەن قانداي جەمىستى الدىم؟
- الما نەشەۋ؟
بىرەۋ.
- مەرۋەرت وسىنداي ءبىر الما اكەلىپ ەدى، الماعا قىزىعىپ جەگىسى كەلگەن انەل: «ماعان دا بەرشى»،- دەپ سۇرادى. مەرۋەرت بەرمەيىن دەسە، انەل رەنجىپ قالادى. دوستار ءبىر - ءبىرىن رەنجىتۋگە بولا ما؟
- سوندىقتان، المانى نە ىستەۋگە بولادى؟
- ونى قالاي بولەمىز؟
(مىنە المانى ورتاسىنان بولدىك)
- الما ەندى نەشەۋ بولدى؟
- ءبۇتىن بە، جارتى ما؟
ەكى جارتى بولدى.
(تولىقتىرامىن)
- مەرۋەرت جارتىسىن ءوزى الىپ، جارتىسىن كىمگە بەرەدى؟
- وسىلاي ءبولىپ الۋعا بولا ما؟
- ال ەندى وسى جەمىستەردى كىم ءبولىپ كورسەتەدى؟ (بالالاردى بىرتىندەپ شاقىرىپ، ءبولدىرۋ)
- مىناۋ قانداي جەمىس؟
- قانداي پىشىنگە ۇقسايدى؟
- اپەلسين ءبۇتىن بە، جارتى ما؟
- ەندى تەڭ ەكى بولىككە قالاي بولەمىز؟
- اپەلسين نەشە بولىك بولدى؟
(وسىلايشا المۇرت، شابدالى، اناردى بالالار بىرتىندەپ بولەدى)
راحمەت، جارايسىڭدار.
- بالالار، سەندەردىڭ ۇستەلدەرىڭنىڭ ۇستىندە مىناداي ءتۇرلى- ءتۇستى زاتتار بار، بۇل نە ەكەن؟
- ەندى وسى لەنتانى ەكى ۇشىن بەتتەستىرۋ ارقىلى قاق ورتاسىن تاۋىپ، ونى قايشىمەن بولەمىز. (قاۋىپسىزدىك ەرەجەسى ايتىلادى، جەكە بالامەن جۇمىس)
- بالالار، ۇزىن ءبىر لەنتادان نەشە لەنتا شىقتى؟
- ەندى ءبىر بولىگىن كورسەتىڭدەرشى. لەنتا تەڭ ءبولىندى مە؟
جارايسىڭدار!
سەرگىتۋ ءساتى:
قانە جولدى جازايىق
1،2،3 ال كوككە ۇش
4،5،6،7 اناۋ اۋىل شەتى
8،9،10 كەل ورداڭا قون.
- ەندى تاقتاعا ءبىر ءسات نازار اۋدارايىقشى.
- بالالار، مىنا سۋرەتتەردە نەنىڭ سۋرەتىن كورىپ تۇرسىڭدار؟
- بالالار، اينالاداعى بارلىق زاتتار ەكىگە بولىنگەنمەن،- جارامسىز بولىپ قالاتىن زاتتار دا كەزدەسەدى.
- سونداي - اق ويىنشىقتاردى ورتاسىنان بولسەك نە بولادى؟
- كيىمدەردى؟
- ال، ىدىس - اياقتاردى شە، بولسەك بولا ما؟
- دۇرىس، جارايسىڭدار.
- بالالار، ەندى ءبىز ءبىر ويىن ويناساق؟
ويىننىڭ اتى «ەكىنشى جارتىسىن تاپ» (جەمىس،كوكونىستەردىڭ بولىنگەن مۋللياجدارى پايدالانىلادى)
ويىننىڭ شارتى:
بارلىق بالالارعا جەمىس، كوكونىستىڭ جارتىسى بەرىلەدى. ءوز جولداستارىنان قولدارىنداعى جەمىس نەمەسە كوكونىستىڭ جارتىسىن تاۋىپ، ءبۇتىن قالىپقا كەلتىرۋ.
- بالالار، بۇگىن ءبىز ماتەماتيكا وقۋ ءىس- ارەكەتىندە نەنى ۇيرەندىك؟
- قانداي زاتتارلى بولدىك؟
- بارلىقتارىڭ دا ساباققا جاقسى قاتىستىڭدار.
سەندەرگە راحمەت!

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما