زايىرلى مەملەكەت جانە ءدىن
بۇگىنگى تاڭدا مەملەكەت ءدىن سالاسىنداعى تۇراقتىلىقتى ساقتاۋ، قوعامداعى كونفەسسياارالىق كەلىسىم مەن تولەرانتتىلىقتى نىعايتۋ، سونداي-اق حالىقتىڭ ءدىني ەكسترەميزم يدەولوگياسىنا، ونىڭ كەز كەلگەن نىساندارى مەن كورىنىستەرىنە يممۋنيتەتىن قالىپتاستىرۋ بويىنشا بارلىق قاجەتتى شارالاردى قابىلداۋدا. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋسياسى 1 - ءبولىمنىڭ 1-بابىندا - "جالپى ەرەجەلەر" "قازاقستان رەسپۋبليكاسى ءوزىن دەموكراتيالىق، زايىرلى، قۇقىقتىق جانە الەۋمەتتىك مەملەكەت رەتىندە ورنىقتىرادى، ونىڭ ەڭ قىمبات قازىناسى-ادام جانە ادامنىڭ ءومىرى، قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارى"دەپ تىكەلەي بەلگىلەيدى. قازىرگى زاماننىڭ جاڭا سىن-تەگەۋرىندەرى مەن قاۋىپ-قاتەرلەرىنە قارسى تۇرۋ بۇكىل قوعام مەن ءاربىر ادامنىڭ تولىق قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ ارقىلى عانا مۇمكىن بولادى. قوعامدىق قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋ بويىنشا قويىلعان ماقساتتارعا قول جەتكىزۋ ءۇشىن ەلدەگى ءدىني سالانى رەتتەيتىن، زاڭسىز ءدىني قىزمەتتىڭ جولىن كەسۋگە باعىتتالعان نەگىزگى زاڭعا وزگەرىستەر ەنگىزىلەدى. بۇگىنگى تاڭدا ءبىزدىڭ مەملەكەتىمىز ءۇشىن ءداستۇرلى ەمەس پروتەستانتتىق ءدىني اعىمدار مەن پاتريوتتىق سەزىمدەردەن الىس ناسيحاتتايتىن جالعان ءدىني مادەنيەتتەر ماسەلەسى وتكىر تۇرعانىن ۇمىتپاعان ءجون. قازىرگى ۋاقىتتا ءداستۇرلى ەمەس ءدىني بىرلەستىكتەردىڭ قىزمەتىنە قارسى كۇرەستى ۇيىمداستىرۋ جانە جاستاردىڭ ولارعا دەگەن قىزىعۋشىلىعى وزەكتى بولىپ وتىر. ءبىلىم جاستاردى ءارتۇرلى مادەنيەتتەرگە دەگەن قىزىعۋشىلىقتان قورعاۋ ءۇشىن قاجەت، مۇندا "ءمۇعالىمنىڭ" بەدەلى ولاردى قوعامعا قارسى ءقاۋىپتى ارەكەتتەر جاساۋعا ءماجبۇر ەتەدى جانە وتانعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتى مادەنيەتكە دەگەن ماحابباتپەن الماستىرادى. جاڭا باعىتتاعى كەيبىر ۇيىمداردا قۋاتتى كوممەرسيالىق نەگىز بار. ءدىني ىسىكتەردىڭ پايدا بولۋى مەن تارالۋى ءقازىردىڭ وزىندە داۋسىز فاكت. مۇنداي قۇرىلىمداردى ۇيىمداستىرۋشىلار وزدەرىنىڭ جاس ءىزباسارلارىنا توپتىڭ يدەولوگياسى مەن تارتىبىنە تولىقتاي باعىنباۋ جانە ونىڭ كوشباسشىسىنا تابىنۋ ءۇشىن رۋحاني، الەۋمەتتىك، ماتەريالدىق بايلىقتى ۋادە ەتەدى. ءداستۇرلى ەمەس ءدىني ۇيىمدار وزدەرىنىڭ سەنىمىنە كىرۋگە تىرىسقانداردىڭ ازاماتتىق قۇقىقتارىن تۇبەگەيلى بۇزادى. زەرتتەۋلەر كورسەتكەندەي، مۇنداي ۇيىمعا كىرگەندەردىڭ بارلىعىنا ايتارلىقتاي زيان كەلەدى. ادام ءالى دە ۇيىمنان كەتۋدى شەشكەن كەزدە، ونىڭ الدىندا تاۋەلسىز ءومىردى ۇيرەنۋ ماسەلەسى پايدا بولادى، جانە، وكىنىشكە وراي، ول بۇل ماسەلەنى ءارقاشان ءوز بەتىنشە شەشە المايدى. ءدىن،ارينە، كەز-كەلگەن قوعامنىڭ رۋحاني ءومىرىنىڭ ماڭىزدى كومپونەنتتەرىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى. بۇل ادامعا ءومىردىڭ ماعىناسىن بەرەدى، ونى قۇدايمەن نەمەسە جوعارى رۋحاني كۇشتەرمەن بايلانىستىرادى. قازاقستان بۇگىندە-كوپكونفەسسيالى مەملەكەت، وندا ءدىن قوعامدىق ومىردە ماڭىزدى ورىنداردىڭ ءبىرىن الدى. ءدىندارلىق، دۇنيەتانىمنىڭ ءبىر ءتۇرى رەتىندە، وركەنيەتتىڭ باسىنان باستاپ ادامزاتقا ءتان جانە وركەنيەتتىڭ بۇكىل تاريحىندا ونىمەن بىرگە جۇرەدى. ءدىننىڭ قوعامداعى ءرولى وندا ۋسيليۆالاس، جوعارلاۋ ارنالعان نەدوسياگاەمىە شىڭدارى بيلىك بولسا، كەلىپ سايادى مينيمۋمى جىلدارى يسلام ۇرەيلەندىرۋگە. ءدىن ەشقاشان كەز-كەلگەن قوعامدىق قوعامدا بولىپ جاتقان جاعدايدان تىس بولعان ەمەس. سونىمەن قاتار، ول ءارقاشان كەز-كەلگەن قوعامعا ءوز مۇددەلەرىنە اسەر ەتتى. سوندىقتان ءدىني جانە كونفەسسياارالىق كەلىسىمدى قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن مەملەكەتتىڭ دىندارلارمەن، ەڭ الدىمەن جاستارمەن قالىپتى سىندارلى قارىم-قاتىناسى وتە ماڭىزدى. ءدىني جاڭعىرۋدىڭ كورىنىسى مەملەكەتىمىزدىڭ قوعامدىق-ساياسي ومىرىندەگى كونفەسسيالىق فاكتوردىڭ ءوسۋى بولدى. بۇگىنگى تاڭدا ءدىن الەۋمەتتىك شوعىرلانۋ جانە ساياسي جۇمىلدىرۋ قۇرالى رەتىندە قىزمەت ەتە الادى.
وماربەكوۆ. د جانە مۇقان . ن
You Might Also Like
-
تەاتر – مادەنيەت وشاعى، ونەر ۇيتقىسى ەكەنى بارشا ادامزاتقا ءمالىم. سول مادەني وشاق بولىپ تابىلاتىن تەاتردىڭ بىرنەشە تۇرلەرى بار. ماسەلەن، وپەرا، بالەت، دراما، كومەديا، كولەڭكەلى، قۋىرشاق، ساتي...
