زورلىق - زومبىلىقسىز بالالىق شاق
زورلىق - زومبىلىقسىز بالالىق شاق
بالا تاربيەسىندە تاربيەلىلىككە جەتۋدىڭ جولى - ەڭبەككە، ادەپتىلىككە، يناباتتىلىققا، ادامشىلىققا، قايىرىمدىلىققا ۇيرەتۋ. وسىلاردىڭ بارلىعىن بالالاردىڭ بويىنا ءسىڭىرىپ، كۇندەلىكتى ومىردە ادەتكە اينالدىرۋ تاربيەنىڭ باستى ماقساتى بولماق. سونىمەن بىرگە بالا تاربيەسىندەگى تاربيەلىلىككە ۇيرەتۋدەگى پارمەندى ءتاسىل - ادامداردىڭ ءوزارا ءتالىمى مەن ۇلگىسى ەكەنىن ايتقانىمىز ءجون. حالىق دانالىعى – «ادامنان - ادام ءتالىم الادى، اعاشتان – اعاش ماۋە الادى» دەگەن ءسوز بەكەر ايتىلماعان.
ءۇزىلىسسىز ۇرپاق تاربيەسىندەگى قوس بوساعا - ءتارتىپ پەن مادەنيەت كۇللى ادام اتاۋلىنىڭ كۇندەلىكتى ادەتتەرىنە اينالعان كەزدە، بىزدەر مەيىرىمى مول قايىرىمدى قوعامدى قۇرىپ قانا قويماي، زورلىق - زومبىلىقسىز بالالىق شاقتىڭ شاڭىراعىن بيىكتەتە تۇسكەن بولار ەدىك. قازىرگى تاڭدا تاۋەلسىزدىك العان مەملەكەتىمىزدە زورلىق - زومبىلىققا جول جوق. ونىڭ ەتەك الۋى وتباسىنان باستالادى. وتباسىنداعى سالاۋاتتىلىق – وركەنيەتتى قوعامنىڭ تالابى، ويتكەنى ۇرپاقتان - ۇرپاققا جالعاسىپ كەلە جاتقان داستۇرلەر مەن مۇراتتار كوبىنەسە وتباسىندا دامىپ، قالىپتاسادى.
ادامدى ءوزارا تۇسىنىستىككە جەتكىزەتىن شىنايى دا، تۇراقتى سۇيىسپەنشىلىك داستۇرلەرى دە تەك سالاۋاتتى وتباسىندا عانا قالىپتاسادى. ەل پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆ ءوزىنىڭ قازاقستان حالقىنا جولداۋىندا، الداعى ەلۋ جىل ىشىندە مەملەكەتىمىزدىڭ قانداي باعىتتا، قالاي دامۋى كەرەك ەكەندىگىن بەلگىلەپ بەردى. ارينە، وسى مىندەتتى بولاشاقتا جاستاردىڭ جۇزەگە اسىراتىندىعى كۇمانسىز. ولاي بولسا، سول جاستاردىڭ ءبىلىم دەڭگەيى، اتا - انادان العان ءتالىم - تاربيەسى قانداي دارەجەدە دەگەن سۇراق تۋىندايدى. بۇل سۇراققا تولىق، جان - جاقتى جاۋاپ بەرۋ ازىرگە قيىنداۋ، وعان دالەل – بۇگىنگى قوعامىمىزدا قىلمىستىڭ كۇننەن - كۇنگە كوبەيۋى. ءبىزدىڭ ويىمىزشا، ونىڭ سەبەبى جاستارىمىزعا ۋاقىتىندا ۇلتتىق تاربيەنى بەرە الماعانىمىزدان تۋىنداعانى جاسىرىن ەمەس. ارينە، قازىرگى تاڭداعى الەۋمەتتىك - تۇرمىستىق جاعدايدىڭ ناشارلاۋى دا بۇعان اسەر ەتۋدە. سونىمەن قاتار تاربيە سالاسىنا اسا ءمان بەرۋ بۇگىنگى كۇننىڭ وزەكتى ماسەلەسى بولىپ تابىلادى. بۇل ماسەلە جونىندە ءبىزدىڭ ۇلى بابامىز ءابۋ ناسىر ءال فارابي:"ادامعا ەڭ ءبىرىنشى ءبىلىم ەمەس، تاربيە بەرىلۋ كەرەك، تاربيەسىز بەرىلگەن ءبىلىم ادامزاتتىڭ قاس جاۋى"- دەگەن بولاتىن.
بالالار – ەلىمىزدىڭ بولاشاعى. ولاردى تاربيەلەۋ، وقىتۋ، ءبىلىم بەرۋ، بولاشاققا قادام باستىرتىپ وسى ومىردە ءوز ورنىن تاپتىرۋ ءار اتا - انانىڭ مىندەتى. انانىڭ بەسىك جىرىنان باستالاتىن قارىم - قاتىناسى، ءىس - ارەكەت، ادەت - عۇرىپ، سالت - ءداستۇر وسىلاردىڭ ءبارى ادامنىڭ دۇنيەتانىمىن، سانا - سەزىمىن، مىنەز - قۇلقىن قالىپتاستىراتىن تالىمدىك مۇرا. «جاقسىدان جامان تۋادى، ءبىر اياق اسقا العىسىز».
بالا تاربيەسىندە تاربيەلىلىككە جەتۋدىڭ جولى - ەڭبەككە، ادەپتىلىككە، يناباتتىلىققا، ادامشىلىققا، قايىرىمدىلىققا ۇيرەتۋ. وسىلاردىڭ بارلىعىن بالالاردىڭ بويىنا ءسىڭىرىپ، كۇندەلىكتى ومىردە ادەتكە اينالدىرۋ تاربيەنىڭ باستى ماقساتى بولماق. سونىمەن بىرگە بالا تاربيەسىندەگى تاربيەلىلىككە ۇيرەتۋدەگى پارمەندى ءتاسىل - ادامداردىڭ ءوزارا ءتالىمى مەن ۇلگىسى ەكەنىن ايتقانىمىز ءجون. حالىق دانالىعى – «ادامنان - ادام ءتالىم الادى، اعاشتان – اعاش ماۋە الادى» دەگەن ءسوز بەكەر ايتىلماعان.
ءۇزىلىسسىز ۇرپاق تاربيەسىندەگى قوس بوساعا - ءتارتىپ پەن مادەنيەت كۇللى ادام اتاۋلىنىڭ كۇندەلىكتى ادەتتەرىنە اينالعان كەزدە، بىزدەر مەيىرىمى مول قايىرىمدى قوعامدى قۇرىپ قانا قويماي، زورلىق - زومبىلىقسىز بالالىق شاقتىڭ شاڭىراعىن بيىكتەتە تۇسكەن بولار ەدىك. قازىرگى تاڭدا تاۋەلسىزدىك العان مەملەكەتىمىزدە زورلىق - زومبىلىققا جول جوق. ونىڭ ەتەك الۋى وتباسىنان باستالادى. وتباسىنداعى سالاۋاتتىلىق – وركەنيەتتى قوعامنىڭ تالابى، ويتكەنى ۇرپاقتان - ۇرپاققا جالعاسىپ كەلە جاتقان داستۇرلەر مەن مۇراتتار كوبىنەسە وتباسىندا دامىپ، قالىپتاسادى.
ادامدى ءوزارا تۇسىنىستىككە جەتكىزەتىن شىنايى دا، تۇراقتى سۇيىسپەنشىلىك داستۇرلەرى دە تەك سالاۋاتتى وتباسىندا عانا قالىپتاسادى. ەل پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆ ءوزىنىڭ قازاقستان حالقىنا جولداۋىندا، الداعى ەلۋ جىل ىشىندە مەملەكەتىمىزدىڭ قانداي باعىتتا، قالاي دامۋى كەرەك ەكەندىگىن بەلگىلەپ بەردى. ارينە، وسى مىندەتتى بولاشاقتا جاستاردىڭ جۇزەگە اسىراتىندىعى كۇمانسىز. ولاي بولسا، سول جاستاردىڭ ءبىلىم دەڭگەيى، اتا - انادان العان ءتالىم - تاربيەسى قانداي دارەجەدە دەگەن سۇراق تۋىندايدى. بۇل سۇراققا تولىق، جان - جاقتى جاۋاپ بەرۋ ازىرگە قيىنداۋ، وعان دالەل – بۇگىنگى قوعامىمىزدا قىلمىستىڭ كۇننەن - كۇنگە كوبەيۋى. ءبىزدىڭ ويىمىزشا، ونىڭ سەبەبى جاستارىمىزعا ۋاقىتىندا ۇلتتىق تاربيەنى بەرە الماعانىمىزدان تۋىنداعانى جاسىرىن ەمەس. ارينە، قازىرگى تاڭداعى الەۋمەتتىك - تۇرمىستىق جاعدايدىڭ ناشارلاۋى دا بۇعان اسەر ەتۋدە. سونىمەن قاتار تاربيە سالاسىنا اسا ءمان بەرۋ بۇگىنگى كۇننىڭ وزەكتى ماسەلەسى بولىپ تابىلادى. بۇل ماسەلە جونىندە ءبىزدىڭ ۇلى بابامىز ءابۋ ناسىر ءال فارابي:"ادامعا ەڭ ءبىرىنشى ءبىلىم ەمەس، تاربيە بەرىلۋ كەرەك، تاربيەسىز بەرىلگەن ءبىلىم ادامزاتتىڭ قاس جاۋى"- دەگەن بولاتىن.
بالالار – ەلىمىزدىڭ بولاشاعى. ولاردى تاربيەلەۋ، وقىتۋ، ءبىلىم بەرۋ، بولاشاققا قادام باستىرتىپ وسى ومىردە ءوز ورنىن تاپتىرۋ ءار اتا - انانىڭ مىندەتى. انانىڭ بەسىك جىرىنان باستالاتىن قارىم - قاتىناسى، ءىس - ارەكەت، ادەت - عۇرىپ، سالت - ءداستۇر وسىلاردىڭ ءبارى ادامنىڭ دۇنيەتانىمىن، سانا - سەزىمىن، مىنەز - قۇلقىن قالىپتاستىراتىن تالىمدىك مۇرا. «جاقسىدان جامان تۋادى، ءبىر اياق اسقا العىسىز».
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
