InfoHub Logo

ADAM ÓMİRİNİŃ MAQSATY.3

Abaı adamnyń negizgi maqsatyna jetýdiń jolyn da kórsetedi. Ony oıshyldyń áıgili «Allanyń Ózi de ras, sózi de ras» óleńi men otyz segizinshi qara sózinen tabamyz. Oıshyl tujyrymy boıynsha negizgi maqsatqa jetý joly – Allaǵa degen súıispenshilik. Bul týraly Abaı bylaı dep jazady:

Mahabbatpen jaratqan adamzatty,

Sen de súı ol Allany jannan tátti.

Adamzattyń bárin súı baýyrym dep,

Jáne haq joly osy dep ádiletti.

 

Osy úsh súıý bolady ımanı gúl,

Imannyń asyly úsh dep sen táhqıq¹ bil.

Oılan daǵy, úsheýin taratyp baq,

Basty baıla jolyna, malyń túgil.

 

Din de osy, shyn oılasań, taǵat² ta osy,

Eki dúnıe bul tasdıq³ - haqtyń dosy.

Osylady buzatyn jáne úsh is bar:

Paıda, maqtan, áýesqoı – onan shoshy.

Bul óleńniń birinshi shýmaǵynan, Abaıdyń ózi jazyp otyrǵandaı, ımannyń úsh asylyn kóremiz. Bular – ómirdiń negizgi mánin bildiretin tujyrymdar. Olardyń birinshisi, «Alla taǵala adamzatty mahabbatpen jaratqan». Ekinshisi, sol sebepti, «Ol Allany seniń de súıýiń jáne jannan tátti súıýiń kerektigi». Úshinshisi, «adamzattyń bárin súı baýyrym dep jáne Haq joly osy dep ádileti».

Endi osy tujyrymdardy oıshyldyń ózi nusqaǵandaı, oılanyp, taratyp baǵaıyq. Birinshi, «adamzatty mahabbatpen jaratqan» degen tujyrym ómirdegi mahabbat kóziniń qaıda jatqanyn bildiredi. Ol – Alla taǵala eken. Otbasyndaǵy jubaılar, ata-ana men bala, týǵan-týysqan, dostar arasyndaǵy mahabbat túrleri, saıyp kelgende, Alla taǵaladan shyǵyp, sonyń shapaǵaty bolyp tabylady. Sebebi Ol adamzatty mahabbatpen jaratqan. Iaǵnı adam ómiriniń, tipti búkil bolmystyń jalpy sebebi bar. Ol – Alla taǵalanyń mahabbaty. Otbasy, túrli qoǵamdastyqtar, halyqtar, tipti búkil adamzat ómiri osy mahabbatqa baılanysty. Mahabbat sezimi adamdardy biriktirip, jaqyndastyratyn kúsh. Bolmystyń qandaı túri bolsa da – mahabbat kórinisi. Mahabbat bar jerde birlik bar. Al ol joıylǵanda barlyǵy bir-birinen alystap, beıbereket bolyp tarap ketedi. Mahabbattyń eń joǵarǵy shyńy – Alla taǵalaǵa degen mahabbat. Eger Alla taǵalaǵa degen mahabbat bolsa, onda onyń barlyq jaratqandaryna degen mahabbat ta bolady. Aıtalyq, ashyq kúni tabıǵatqa sáýlesin shashyp turǵan kún bizge qandaı unasa, onyń sáýlesi de sondaı unaıdy. Kúnniń sáýlesin kórip biz onyń ózin kóremiz. Sol sıaqty, eger Alla taǵalany súısek, Odan jaratylǵandardyń barlyǵyn da súıemiz. Onyń jaratqandaryn kórip, biz Onyń Ózin de sezinemiz. Alla taǵalanyń mahabbat qýaty – búkil bolmysty biriktiretin kúsh. Ol kúsh bolmasa bolmystyń birtutastyǵy da bolmas edi. Adamzat qoǵamynyń otbasynan bastap úlken ımperıalarǵa deıin bólinip, bólek-bólek bolyp ydyrap, joıylyp jatýynyń sebebi osy. Qoǵam ómirinde otbasynyń buzylýy, al memleket deńgeıindegi burynǵy Keńes Odaǵynyń ydyraýy oǵan jaqsy mysal bola alady.

Bul óleńdegi Abaıdyń beretin ekinshi mańyzdy tujyrymy – ol seniń de Ol Allany súıýiń kerektigi. Jáne ol súıýdiń joǵarylyǵy sondaı – tipti jannan da tátti bolýy kerek. Eger Alla taǵala seni súıse, onda «Sen de súı Ol Allany jannan tátti» dep aqyn ony adamnyń mindeti retinde kórsetedi. Oıshyl osy oıyn otyz segizinshi qara sózinde de qaıtalaıdy. Ol Alla taǵalanyń adamdy mahabbatpen jaratqanyn dáleldeı kelip «Kim ózińe mahabbat qylsa, seniń de oǵan mahabbat qylmaǵyń qaryz emes pe?» dep adamdy mindetteı jazady. Sóıtip Abaı Alla taǵalaǵa, mahabbatqa jetýdi óleńinde de, qara sózinde de anyqtaı túsip, ony mindet retinde kórsetedi. Alla men adamnyń arasyndaǵy súıispenshilikti aqynnyń osylaı nyqtap kórsetýiniń sebebi – bul negizgi maqsatqa jetýdiń, Túp Iege qaıtýdyń kepili. Basqa jol joq. Alla taǵala Ózin súıgendi erekshe súıip, ony Ózine qaıtaryp alady.

(jalǵasy bar)

ázirlegen

Begimhan KERİMHANULY

M.Áýezov atyndaǵy JOBB mektebiniń qazaq tili men ádebıeti muǵalimi

Pavlodar qalasy

Qazaqstan Jýrnalıser Odaǵynyń múshesi

---

[1] Anyq, aıqyn; oryndaý, iske asyrý

[2] Allaǵa ǵıbadat qylý, boı usyný

[3] Shyndyq, senim

---