InfoHub Logo

Bıyl uly oıshyl, ǵulama Ábý Nasyr Ál-Farabıdiń týǵanyna 1150 jyl tolyp otyr. Tarıhı derekter boıynsha ál-Farabı jetpiske jýyq til bilgen.  Ensıklopedıalyq bilimge ıe ǵulama ǵalym: fılosofıa, logıka, matematıka, astronomıa, medısına, mýzyka, til bilimi, ádebıet teorıasy jáne t.b. ǵylym salalary boıynsha ǵylymı eńbekter jazyp, tutas ensıklopedıalyq júıeni qurdy. Ál-Farabı Arıstotelden keıingi álemniń ekinshi ustazy atanǵan. Uly oıshyldyń traktattary sondaı-aq, saıasat, psıhologıa, etıka, jaratylystaný, estetıka sıaqty belgili ǵylym salalaryn qamtydy. Ál-Farabıdiń jan-jaqty ǵylymı zertteýleriniń nátıjesi «ǵylymdardy jikteý týraly» traktaty boldy.

 

Shyǵys pen Batys mádenıetteriniń dıalogyn ornatýǵa jáne jaqyndastyrýǵa yqpal etken Ál-Farabı murasy aqyl-oı jáne baqyt jaıyndaǵy eńbekteri myń jyldan astam ýaqyt izgilik qoǵamyn qurýda ózekti bolýda. Uly oıshyldyń shyǵarmalary Jerorta teńizinen Qytaı shekarasyna deıingi uly órkenıetterdi biriktirdi. Ál-Farabı fılosofıalyq jáne dinı beıimdelýdiń úlgisin kórsetken ári óz ómirin bolmystyń máni men álemdi túsinýge, bilimge arnaǵan ámbebap ǵalym boldy. Uly fılosof shyǵarmalaryndaǵy oı-tujyrymdarymdary men rýhanı negizderi adamzatty tulǵalyq negizde tárbıeleýge jáne shynaıy adamgershilik qundylyqtardy nyǵaıtýǵa múmkindik beredi.

 Búgingi tańda ultymyzdyń tarıhı tulǵalaryn halqymyzǵa tanytyp, keńinen nasıhattaý asa ózekti bolyp otyr. Ábý Nasyr Ál-Farabıdiń  eńbekteri adamzat órkenıeti men fılosofıalyq oıdyń damýyna baǵa jetpes úles qosty. Uly ustazdyń danalyǵy óte ózekti jáne búgingi kúni úlken mánge ıe. Búkil álemge eldigimiz ben ıntellektýaldyq áleýetimizdi tanytar tusta ǵulamanyń qazaq topyraǵynan shyǵýy da bizge zor maqtanysh.  

Ý.M.Djoldybaeva Ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ-niń Qazaqstan tarıhy kafedrasynyń dosenti

N.M.Tasteev, S.Á.Áshim  Ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ-niń Geografıa jáne tabıǵatty paıdalaný fakúltetiniń 1-kýrs stýdentteri

---