InfoHub Logo

Bir kúni Aldar úlken qara jolmen sapar júrip kele jatyp, mal aıdaǵan úlken bir kerýenge kezdesedi. Aldar janynan jortyp, ótip bara jatqanda kerýenbasy:

— Áı, jigitim, bosqa júrgenshe, mal tappaısyń ba? — deıdi.

— Tabaıyn, — deıdi Aldar.

— Olaı bolsa, biz saǵan júz ógiz berelik. Sony qasymyzda jaıyp, aıdap otyr. Osyǵan kónesiń be? — deıdi.

— Jaqsy, kóneıin. Ógizderińdi aıtqandaryńdaı semirtip bereıin, — deıdi Aldar.

Sóıtip, kerýenniń júz ógizin jaıýǵa alady. Ógizderin kerýendi janamalap aıdap, birneshe kún júrip otyrady.

— Bul janýarlardy azyraq qatty aıdap, ishin bosatpasa bolmas, aýyrlap júre almaı keledi, — dep, bir kún ógizderdi tyshqaqtata aıdap, qýa jóneledi. Sol qýýmen otyryp, kerýennen birneshe kúndik jerge ozyp ketedi.

Bir jerge keledi de:

— Jyrymdap bergen maldy alǵan Aldardy kórgen ekensińder,— deıdi de, ógizderdi mań daladaǵy bir qoraǵa qamap tastap, barlyǵynyń da quıryqtaryn kerýenniń júretin jolyndaǵy bir úlken batpaqqa ákelip, árqaısysyn ár jerge shanshady. Ózi batpaqtyń bir shetin qazýǵa kirisedi. Birneshe kúnnen keıin kerýenshiler keledi. Kelse, ógizderi joq. Aldardyń ózi batpaqty aınaldyryp qazyp jatyr.

— Aý, neǵyp jatyrsyń? Ógizder qaıda? — deıdi kerýenbasy.

— Oı, ne qylasyń? Ógizder toıynyp, júnderi túlep, shóldegennen boı bermeı, myna batpaqqa kelip, túsip ketkeni. Batpaqtyń asty sý emes pe? Sol sýǵa tumsyqtary jetip, sý iship, shyqpaı jatqany! Qandary keýip qalǵan eken, tipti, shyǵara almaı qoıdym,— deıdi.

— Qani, batpaqta ógiz túgil saıtan da joq qoı, — deıdi kerýenbasy.

— Ana quıryqtaryn kórmeısiń be, shoshaıyp shyǵyp turǵan. Ógiz bolmasa, ol ne? — deıdi Aldar.

— Al, ógiz ol bolsyn, óziń jerdi nege qazyp jatyrsyń?

— Ógizdi aıdap shyǵa almaǵasyn myna batpaqty qazyp, bir—birlep aıdap shyqpaqshy edim.

— Qoı, mynaýyń erikkenniń ermegi! Sol batpaqty qazyp bolǵansha biz joldan qalyp jatamyz ba? — dep túse qalyp, kúshine sengen bir neme eken, júgirip baryp, bir quıryqty ustaı alady.

— Oıbaı, toqta! — dep, Aldar júgirip baryp, jibermeıdi.

— Al, nemene?

— Oıbaı, quıryǵynan tarta kórme! Sıyrdyń quıryǵy osal bolady. Úzilip ketedi. Sıyrdyń kóbi sholaq bolatynyn bilmeısiń be? Quıryǵyn tartyp, úzip alsań, biri qalmastan sýǵa ketedi. Olar jalǵyz ǵana quıryǵyna iligip tur. Áıtpese, sýǵa ketip qalady, — deıdi.

— Boq jep turǵanyń ne ózi? — dep, kerýenbasy júgirip baryp, bir quıryqty tartyp qalyp, sýyryp alady.

— Mynaýyń qalaı bos edi, — dep, ekinshi bireýin taǵy sýyryp alady.

— Apyraı, kúshiń qalaı edi, jaryqtyǵym! Ógizden de kúshti ekensiń. Kúshti balýan adamdy ómirimde birinshi kórýim — kúshiń de baılyǵyńa saı kelgen eken. Oıbaı, endi tarta kórme! Myna kúshińmen bir ógiz de qalmaıdy. Báriniń de quıryǵy úzilip, batyp ketedi. Onan da bazardan tez ketpen satyp ákelip, jabyla qazsaq, bárin de arshyp alamyz. Apyraı, kúshińnen qorqaıyn dedim. Endi tartýyńdy qoı, — deıdi Aldar, júgirip kelip, kerýenbasshyny ustap.

Kerýenbasy maqtanshaq bir myrza eken. «Ógizdeı kúshiń bar» degenge keýdesin kótere túsedi. Maqtanyp, taǵy birneshe quıryqty julyp alady.

Aqyrynda, malǵa qumarlyǵy maqtanshylyǵyn jeńedi. Tartýyn qoıady.

— Tez kúrek ákelip, arshyǵan jón bolar, — dep, quıryqty tartýyn qoıady.

— Mine, júz som aqsha. Bireýiń tez baryp, kúrek satyp ákelińder, —deıdi kerýenbasy jigitterine qarap.

Júz somdy kórip, Aldardyń kózi jaınap ketedi.

— Kúrek ákelgende bir mán bar. Quıryqtyń úshine ilinip turǵan ógizder kópke tózbeıdi. Osal quıryq emes pe? Eki-úsh kúnnen keıin úzilip ketedi. Tez qazyp alý kerek bolady. Ketpendi qalaıda keshke deıin jetkizý kerek. Buǵan bir júırik jigit barýy kerek, — deıdi.

Jigitterdiń ishinen «Men baram» deýshi tabylmaıdy. Bári de «Búgin kúrek jetkizý qaıda! Bazarǵa da jete almaımyz», — deıdi.

— Bolmas-bolmas! Men ózim-aq júgireıin, — deıdi Aldar.

— Olaı bolsa, jaraıdy. Má, aqsha! Qalaı da búgin jet! — dep, kerýenbasy júz somdy Aldarǵa beredi.

Júz som qolǵa túskesin Aldardyń aıaǵy aıaǵyna juqpaıdy. Quıyndaı ushyp jóneledi.

— Shaıtannyń júırigi-aı! Lezde kóz úshine jetip, joq boldy, — dep, kerýendegiler maqtasady.

Aldekeń júgirip otyryp, qamaǵan ógizderge kelip, aldyna salyp aıdap, taıyp otyrady.

---